Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część XIII 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

Następna noc [11 na 12 listopada 1918] jest bezsenna i niespokojna. 
Zamierzamy wyruszyć wczesnym rankiem, aby przekroczyć granicę z Holandią. Dwa samochody tylko z najbardziej niezbędnym bagażem. Rozmawialiśmy o tym przez wiele dni, a w nocy nie myślałem o niczym innym, ale teraz, gdy stoi to przede mną w całej swojej rzeczywistości, trudno mi to sobie uświadomić. 

Chciałbym opuścić kwaterę główną Trzeciej Armii po cichu i bez zbędnych słów. To, co można powiedzieć, zostało powiedziane. Każdy wojskowy obowiązek został wypełniony do ostatniej chwili. Dowództwo Grupy Armii, które dotychczas mi powierzono, przeszło w ręce generała porucznika von Einem wraz z nadejściem zawieszenia broni. Odejście jest surowym przymusem. Po co jeszcze bardziej obciążać serce?

Ale kiedy wchodzę do sali, cały personel kwatery głównej jest tam w pełnych mundurach i hełmach, nawet urzędnicy i sanitariusze. Przed nimi, opierając się na swojej szabli, stoi stary generał pułkownik von Einem; obok niego jest jego szef sztabu, mój dobry Klewitz, ten wspaniały żołnierz, nigdy nie zrażony, chociaż sprawy były często tak czarne! Tylko że w jego mocnych rysach jest coś, czego nigdy wcześniej nie widziałem.
Einem mówi krzepiące, głębokie słowa, wiarę w nową przyszłość! Trzy wiwaty na cześć głównodowodzącego Grupy Armii wypełniają salę i rozbrzmiewają nad moją głową. Głównodowodzącego Grupy Armii? Czy nadal nim jestem? Być może w tej chwili generał-feldmarszałek trzyma w rękach mój list z rezygnacją.
Nie mogę mówić, nie mogę odpowiedzieć. Ściskam dłonie starych, sprawdzonych oficerów i widzę łzy na policzkach żołnierzy. Musimy ruszać. 

Po drodze musimy zatrzymać się w sztabie Pierwszej Armii, który ma swoją kwaterę w malowniczym zamku Rochefort w Ardenach, niedaleko Namur. Tam, u generała von Eberhardta, który przez długi czas był zaufanym dowódcą mojej Grupy Armii, muszę spotkać się z moim szefem sztabu. W ten sposób mam kolejne gorzkie pożegnanie z nim, z człowiekiem, który w najtrudniejszym okresie wojny stał najbliżej mnie jako mój wojskowy asystent i doradca, i któremu za wszystko, co dał mi jako żołnierz i człowiek, jestem tak głęboko wdzięczny. Wszyscy jesteśmy głęboko poruszeni, gdy podpisuję ostatni rozkaz armii do moich żołnierzy.

A teraz nadszedł moment rozstania. Ledwo mogę się oderwać. Ale to moi ludzie muszą mnie ponaglać. Müldner od jakiegoś czasu trzyma dla mnie w pogotowiu czapkę, szarą czapkę piechoty; sądzi, jak przypuszczam, że w tej udręce i roztargnieniu nie zauważę, co to jest; chce mnie w nią przebrać, w swojej czułej trosce wyobrażając sobie, że będę bezpieczniejszy i trudniejszy do rozpoznania w tym nieprzyzwyczajonym kolorze.

„Nie, chcę moją husarską czapkę także na tę ostatnią podróż! Nikt nie zrobi mi krzywdy!”

A teraz udają, że nie mogą jej znaleźć. Ale ja czekam i w końcu czarna czapka z trupią główką pojawia się, a ja ponownie ją zakładam. Spoglądam w ich wierne oczy; możemy tylko pokiwać głowami; słowa grzęzną w gardle. Schulenburg szarpnął się:

„Jeśli zobaczysz mojego pana i cesarza tam w Holandii”, potem i on się załamuje. 

Silnik warczy i ruszamy. Przejeżdżamy przez tyły dwóch rozpadających się armii, obszarów, które w szalonym pośpiechu odłączają się od mocno ugruntowanego porządku czteroletniej kampanii. Nasze samochody są szare; wiozą moich trzech wiernych towarzyszy i mnie do samego końca. Z przodu jadą Müller i Müldner, a ja z chorym Zobeltitzem w drugim samochodzie. Wszędzie są żołnierze, salutują i krzyczą. Nie, miałem rację; nikt nie będzie mi przeszkadzał. Odwzajemniam ich saluty i nie mogę przestać myśleć: „Gdybyście tylko wiedzieli, jak się teraz czuję”. 

Nasza trasa wiedzie przez Andenne do Tongern. Belgijska ziemia; wszędzie w miastach powiewają belgijskie flagi, a ludność świętuje święto. Co więcej, wygląd naszych rodaków zmienia się wraz z oddalaniem się od frontu. Tłumy mężczyzn, którzy kiedyś byli żołnierzami, teraz dryfują bez dyscypliny. Okrzyki, które nie są już przyjazne, witają nasze uszy. Nieustannie powtarzane są głupie slogany z tamtych czasów; zuchwalstwo i przechwałki, każdy zuchwalec próbuje prześcignąć drugiego w okazywaniu buntu i niesubordynacji, krzycząc:

„ Wyciągamy noże!”[oryg. Messer Raus!] „Idź po niego!” „Krew sie leje!"

Ale nigdzie się nie zatrzymujemy. W pewnym miejscu mijamy transport bydła prowadzony przez żołnierzy Landsturmu. Jeden ze staruszków, przechodząc blisko samochodu i wymachując czerwoną flagą nad swoimi wołami, przeklina mnie na całego; oficerowie, jak mówi, są winni temu wszystkiemu; trzymali go dzień, w którym jest na wpół głodny! 

To naprawdę zbyt wiele dla mnie i tak obrzucam nieszczęśnika wyzwiskami, że drżący i biały jak prześcieradło oddaje salut za salutem. Nędzny motłoch, który nigdy nie stawił czoła wrogowi, a teraz bawi się w rewolucję!

Tuż przed Vroenhoven widzimy ostatnie niemieckie oddziały; są to oddziały Landsturmu, uciekające w kierunku domu.

W pobliżu Vroenhoven zatrzymujemy się przy holenderskim drucie kolczastym. Moje serce bije głośno, gdy wyskakuję z samochodu. Doskonale zdaję sobie sprawę, że kilka kroków przede mną jest decydujących. Bezlitosne i dręczące sceny z ostatnich kilku dni znów przelatują mi przez myśl: Spa, cesarz, marszałek polny, twarz Grönera, mój Schulenburg, adiutant i niezłomny przeciwnik wszystkich innych; list ojca i decyzja z Berlina, która zwalnia mnie ze służby i usuwa mi grunt spod nóg. Nie, tak musi być; tak musi być; nie ma innej drogi. Nagle przyszły mi do głowy słowa, które generał von Falkenhayn zwykł do mnie wołać, gdy jako chłopiec musiałem pokonać jakąś trudną przeszkodę na koniu:
„Przerzuć najpierw serce, reszta pójdzie za tobą”.
Następnie robię kilka kroków przed sobą. Niewyraźne, zamazane i niepewne jest moje wrażenie tego, co nastąpiło później. Otaczają mnie ludzie, towarzysze (Müller, śmiertelnie poważny i Müldner, opanowany, żołnierski, praktyczny i jasny jak zawsze) i nieznajomi. 

Jest wśród nich młody, całkowicie normalny holenderski oficer, który na początku jest tak zaskoczony, że nie może pojąć sytuacji i nie wie, co z nami zrobić. Ale widzi, że nie możemy tu zostać; w konsekwencji zostajemy zabrani przez strażnika do małej gospody, gdzie sympatyczna i cicha obsługa podaje nam gorącą kawę.
W międzyczasie dzwonią do Maastricht. Wraca młody oficer. Sam jest przytłoczony ciążącym na nim obowiązkiem: musi zażądać oddania naszej broni. Następuje chwila intensywnej goryczy, którą można znieść tylko dzięki taktowi proszącego. Baron von Hünefeld i baron Grote przybywają z Maastricht. Wkrótce przybywa pułkownik Schroder z żandarmerii wojskowej wraz ze swoim adiutantem. Nasz dalszy los leży w jego rękach. Działa energicznie. Dzwonią telefony i wysyłane są telegramy. Raporty, zapytania, przepisy, których należy przestrzegać. W ten sposób nasze przeznaczenie zaczyna się kształtować. W każdym razie najpierw musimy udać się do prefektury w Maastricht i czekać na decyzję rządu w rezydencji gubernatora prowincji Limburg.

Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część XII 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

Jedenasty dzień listopada 1918 roku jest zimny i ponury. W kwaterze głównej Trzeciej Armii nie widać ani śladu rewolucji. Od szefa aż po najniższego sanitariusza, wszystko jest nienaganne, a widok bystrości i odwagi żołnierzy to czysta przyjemność. Gdyby nie to, że wszystkie niewypowiedzianie gorzkie doświadczenia ostatnich kilku dni są niezatarte w moim mózgu, na widok tego doskonałego porządku mógłbym sobie wyobrazić, że budzę się ze strasznego snu. Klewitz powiedział mi przy okazji, że wśród jego personelu łączności telefonicznej powstała rada żołnierska, ale szybko położył jej kres, a ludzie przyszli do niego później, aby przeprosić.

Po południu zgłosił się do mnie dowódca Pierwszej Dywizji Gwardii, generał Eduard von Jena, oraz jego oficer sztabowy, kapitan von Steuben. Obaj są świetnymi, sprawdzonymi ludźmi. Byliśmy bardzo poruszeni, a kiedy mnie opuszczali, mieli łzy w oczach.
Po południu zadzwoniłem też do moich adiutantów w Vielsalm. Donoszą, że w sprawie negocjacji z rządem ponownie komunikują się z Berlinem, ale nie podjęto jeszcze żadnych decyzji. Żądam jednej rzeczy, a mianowicie, aby nie dokonywano żadnych rozstrzygających ustaleń, aby ostateczną decyzję pozostawiono mnie. A więc czekajcie! 

Czekać? Czekać na jakiś cud? Czy w tym wszystkim, co już wiem, w tym wszystkim, co jest ledwie ukryte pod pozorami dyskusji i negocjacji, nie jest wyraźnie słyszalne „nie” panów w Berlinie? I rzeczywiście, jeśli mają zachować władzę, którą sobie uzurpowali, czy mogą postępować inaczej? A jeśli chcę, aby nasz biedny i często doświadczany kraj miał pokój, czy mogę odrzucić ich „nie”?

Jedno niezapomniane wrażenie z tego dnia muszę tu zapisać. Jest wieczór. Pogrążony w bolesnych myślach, spaceruję samotnie po parku zamkowym. Schroniłem się w tej samotności i odosobnieniu, aby spojrzeć w twarz ostateczności, która ma się wkrótce urzeczywistnić.
I rozumuję w ten sposób. Kiedy to „nie”, które z pewnością nadejdzie, pozbawi cię miejsca obok twoich towarzyszy i pozbawi cię odpowiedzialności i obowiązków aktywnego żołnierza, co wtedy? Czy wsiądziesz do jednego z pociągów w Liege lub Herbesthal i pojedziesz do Berlina, aby nie stać się zarzewiem zamieszek, pozostając z żołnierzami? Czy będziesz tam żył jako bezczynny dżentelmen, biernie obserwując, jak w dzikim szale i szalonym delirium ich zmęczonych, oszalałych i wprowadzonych w błąd umysłów naruszają wszystko, co tradycja uczyniła tak świętym dla ciebie i dla nich? A może chciałbyś być tam jako osoba, na którą zwróciły się wszystkie ich kłótnie?

” Nie!”
Ale druga droga otwiera się w momencie, gdy jesteś zmuszony przez ich „Nie” do porzucenia pragnienia powrotu do domu z wojskiem, w chwili, gdy zostaniesz obalony przez nowych władców i zwolniony ze służby. Ta droga jest drogą przez granicę [Holandia nie brała udziału w wojnie i była najbliższym krajem neutralnym]. Tam, z dala od wszystkich fermentujących konfliktów, możesz poczekać kilka tygodni, aż najgorsza burza minie, a rozsądek i rozeznanie pomogą przywrócić porządek. Wtedy, najpóźniej po zawarciu pokoju, mógłbyś wrócić do swojej żony i dzieci oraz do nowej pracy, która czeka na ciebie i każdego innego Niemca.

Myślę o moim ojcu, którego w ten sposób mógłbym znów zobaczyć i ogarnia mnie cała gorycz tej rozłąki i tego wygnania. Wczesny zmierzch spowija jesienne drzewa; pada śnieg, a od mokrych, spleśniałych liści i przemoczonej ziemi bije przenikliwy chłód. Nagle, wzdłuż drogi na zewnątrz, maszeruje kompania. Mężczyźni śpiewają naszą starą żołnierską pieśń:
”Nach der Heimat mocht' ich wieder”

Śpiew! Marsz! „Dobry Boże”, myślę sobie. Walczę z moimi uczuciami najlepiej jak potrafię; ale są dla mnie zbyt silne, nie mogę się im oprzeć. Mimo to śpiewają teraz łagodniej i bardziej odlegle niż wtedy. Ale to w ciemności i samotności, w której nikt nie mógł mnie zobaczyć, pokonało mnie. Późnym wieczorem nadeszło oświadczenie rządu, że po wysłuchaniu rady ministra wojny, generała Scheücha, muszą odmówić mi dalszego pozostawania w Wyższym Dowództwie Grupy Armii. Nowy głównodowodzący nie miał już ze mnie żadnego pożytku. Nie pozostało mi więc nic innego, jak napisać list pożegnalny. Brzmiał on następująco:

SZANOWNY GENERALE FELDMARSZAŁKU,

W tych najcięższych dniach życia mego ojca i mego muszę błagać o pożegnanie się z Waszą Ekscelencją w ten sposób. Z głębokim wzruszeniem zostałem zmuszony do podjęcia decyzji o skorzystaniu z sankcji udzielonej przez Waszą Ekscelencję na moje zrzeczenie się stanowiska głównodowodzącego i na razie zamieszkam za granicą. Dopiero po ciężkich wewnętrznych zmaganiach byłem w stanie pogodzić się z tym krokiem; ponieważ rozdziera każde włókno mojego serca, aby nie móc poprowadzić z powrotem do domu mojej Grupy Armii i moich dzielnych żołnierzy, którym Ojczyzna zawdzięcza tak nieskończony dług. Uważam jednak za ważne, aby jeszcze raz przedstawić Waszej Ekscelencji, w tej godzinie, krótki szkic mojej postawy i błagam Waszą Ekscelencję, aby wykorzystał moje słowa, które mogą wydawać się dla Ciebie odpowiednie. 

W przeciwieństwie do wielu niesprawiedliwych opinii, które starały się przedstawić mnie jako zawsze podżegającego do wojny i reakcjonistę, od samego początku opowiadałem się za poglądem, że ta wojna była dla nas wojną obronną; a w latach 1916, 1917 i 1918 często podkreślałem, zarówno ustnie, jak i pisemnie, opinię, że Niemcy powinny dążyć do zakończenia wojny i że powinny być zadowolone, gdyby mogły utrzymać swoje status quo przeciwko całemu światu. Jeśli chodzi o politykę wewnętrzną, byłem ostatnim, który sprzeciwiał się liberalnemu rozwojowi naszej konstytucji. Tę koncepcję przekazałem na piśmie cesarskiemu kanclerzowi, księciu Maxowi z Badenii, zaledwie kilka dni temu. Niemniej jednak, kiedy gwałtowny rozwój wydarzeń zrzucił mojego ojca z tronu, nie tylko nie zostałem wysłuchany, ale jako książę koronny i następca tronu zostałem po prostu zignorowany.

Dlatego proszę Waszą Ekscelencję o przyjęcie do wiadomości, że składam formalny protest przeciwko temu naruszeniu mojej osoby, moich praw i moich roszczeń. Pomimo tych faktów byłem zdania, że biorąc pod uwagę poważne wstrząsy, jakie armia musiała ponieść w wyniku utraty cesarza i naczelnego wodza, a także haniebnych warunków zawieszenia broni, powinienem pozostać na swoim stanowisku, aby oszczędzić jej nowego rozczarowania związanego ze zwolnieniem księcia koronnego ze stanowiska naczelnego dowódcy wojskowego. W tym również kierowałem się ideą, że nawet jeśli moja osoba może być narażona na najbardziej bolesne konsekwencje i konflikty, utrzymanie razem mojej Grupy Armii zapobiegnie dalszej katastrofie naszej Ojczyzny, której wszyscy służymy. 

Te konsekwencje dla mnie samego powinienem był znieść w przekonaniu, że wyświadczam przysługę mojemu krajowi. Ale postawa obecnego rządu musiała być również wzięta pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, czy mam kontynuować dowodzenie wojskiem. Od tego rządu otrzymałem zawiadomienie, że nie przewiduje się dalszej aktywności wojskowej z mojej strony, chociaż powinienem być przygotowany na przyjęcie ewentualnego zatrudnienia. Wierzę zatem, że pozostałem na stanowisku tak długo, jak wymagał tego ode mnie honor oficera i żołnierza. 

Wasza Ekscelencja przyjmie jednocześnie do wiadomości, że kopie tego listu zostały wysłane do ministra królewskiego dworu, pruskiego ministerstwa stanu, wiceprzewodniczącego Izby Deputowanych, przewodniczącego Izby Wyższej, szefa gabinetu wojskowego, szefa gabinetu cywilnego i kilku dowódców wojskowych, z którymi jestem bliżej zaznajomiony. Żegnam się z Waszą Ekscelencją z gorącym życzeniem, aby nasza ukochana Ojczyzna znalazła drogę wyjścia z tych ciężkich burz do wewnętrznego uzdrowienia i do nowej, lepszej przyszłości. 

Kończąc, pozostaję z poważaniem,

(Podpisano) Wilhelm, Książę Korony Cesarstwa Niemieckiego i Prus.
Do Jego Ekscelencji Marszałka Polowego Generała von Hindenburga, Szefa Sztabu Generalnego Armii Polowej. Kwatera Główna.

Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część XI 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

Wczesnym rankiem 10 listopada 1918 roku naradzałem się z moim szefem sztabu, hrabią Schulenburgiem, nad sytuacją powstałą po wyjeździe cesarza i możliwościami, jakie mi pozostawiono. Ja sam nadal skłaniałem się ku oporowi. 

Walczyć z rewolucją? 

Ale tylko Hindenburg, człowiek, w którego ręce cesarz powierzył naczelne dowództwo nad wojskami na froncie i wojskami w kraju, i któremu ja sam podlegam jako żołnierz i jako dowódca mojej Grupy Armii, tylko ten jeden człowiek ma prawo wezwać nas do takiej walki. I kiedy my wciąż mówimy o nim i o decyzjach, które być może podejmie, nadchodzi raport ze Spa, że oddał się do dyspozycji nowego rządu! W ten sposób każda myśl o walce zostaje wysadzona w powietrze, a wszelkie przedsięwzięcia przeciwko nowym władcom są skazane na niepowodzenie. Z Hindenburgiem i hasłem porządku i pokoju można było wiele uratować; przeciwstawiając się mu, można było stracić tylko więcej, a mianowicie niemiecką krew oraz perspektywę zawieszenia broni i pokoju.

Dlatego każda pokusa odzyskania mojej dziedzicznej władzy siłą musi zostać odrzucona; a jedyne, co może trwać, to moje pragnienie, aby w każdym przypadku wypełniać mój obowiązek jako żołnierz, który przysiągł wierność swojemu cesarzowi i jest winien posłuszeństwo przedstawicielowi wyznaczonemu przez tego cesarza. W związku z tym zachowam dowództwo w moich rękach i bezpiecznie poprowadzę powierzone mi oddziały do domu, w porządku i dyscyplinie. Hrabia von der Schulenburg popiera to postanowienie swoją radą; podobne poglądy wyrażają moi dowódcy armii von Einem, von Hutier, von Eberhardt i von Boehn, z których niektórzy prezentują się rano w sztabie Grupy Armii, podczas gdy z innymi komunikujemy się telefonicznie. 

Żaden z nich nie jest głęboko dotknięty tymi nieszczęsnymi dekretami; żaden z nich nie patrzy na wydarzenia w Berlinie i Spa ze zdumieniem. Wciąż powraca to samo pytanie: ”A Hindenburg?” I ciągle ta sama odpowiedź: „Generał Gröner”

Po długiej dyskusji za i przeciw, opuściłem Vielsalm po południu. Schulenburg radzi mi, abym podczas negocjacji z Berlinem udał się bliżej oddziałów na froncie i czekał na decyzje rządu w miejscu bardziej oddalonym od demoralizacji, która prawdopodobnie znajdzie łatwiejszy wyraz za liniami frontu. Z drugiej strony konieczne jest wybranie miejsca dostępnego przez telefon. Dlatego ostatecznie uzgodniono, że na razie udam się do kwatery głównej Trzeciej Armii.

Tej przejażdżki nigdy nie zapomnę. Mój oficer ordynansowy, Zobeltitz, i oficer łacznikowy Grupy Armii, kapitan Anker, towarzyszą mi, podczas gdy moi dwaj adiutanci, Müldner i Müller, zostali na miejscu, aby prowadzić dalsze negocjacje z rządem. W jednym z miejsc, przez które przejeżdżaliśmy, mój samochód został otoczony przez setki młodych żołnierzy, którzy powitali mnie okrzykami i pytaniami. Jest to baza rekrutów Gwardii; żaden z chłopaków nie uwierzy w doniesienia o rewolucji i błagają mnie, abym maszerował z nimi do domu. Są gotowi roznieść wszystko na kawałki! 

Kiedy usłyszeli, że Hindenburg również oddał się do dyspozycji nowego rządu, zamilkli. Wydawało się to dla nich nie do pojęcia. Ściskam wiele rąk;
Słyszę za sobą okrzyki młodych głosów:
”Auf Wiedersehen!”
Drodzy, wierni niemieccy chłopcy, teraz bez wątpienia niemieccy mężczyźni!

W trudzie przemierzamy niewiarygodne wiejskie drogi i leśne ścieżki; około dziewiątej docieramy do celu. Ale nigdzie nie widać sztabu! Przypadkowo w ciemności pojawia się lekarz weterynarii i informuje nas, że nigdy nie było tu żadnego sztabu. Nazwa kwatery głównej Trzeciej Armii pojawiająca się dwukrotnie, została błędnie wskazana na mojej mapie. Ale on wskaże nam drogę do następnego miejsca, gdzie wczoraj znajdował się sztab von Schmettowa. 

Nasza trasa wiedzie przez rozległy i ciemny jak smoła las. Po godzinie docieramy do domu, w którym wszyscy udali się już na spoczynek. Po wielu okrzykach i dźwiękach naszego klaksonu motorowego, w końcu pojawia się oficer i wyjaśnia, że jest to szkoła dla chorążych; Grupa von Schmettowa już wyjechała. Młody człowiek jest niezwykle uprzejmy, jakby musiał przepraszać za to, że Schmettow odszedł. Błaga mnie, abym został na noc; nie wie, gdzie znajduje się sztab Trzeciej Armii, ale przypuszcza, że Einem zajął kwaterę w pobliżu małego miasteczka Laroche.

Kontynuujemy więc naszą nocną podróż. W końcu znajdujemy Laroche. Jest to węzeł kolejowy. To straszny chaos, przez który przejeżdżamy: wrzaskliwi, niezdyscyplinowani mężczyźni idący na urlop, krzyki i wrzaski i szturm na pociągi. U komendanta dowiadujemy się, że sztab Trzeciej Armii jest zakwaterowany w pobliskim domu.

Zaczynamy od nowa! Na głęboko rozjeżdżonej drodze musimy przejechać pod wąskim łukiem kolejowym. Tutaj austriacka bateria haubic wbiła się w kilka niemieckich furgonetek z amunicją, tworząc beznadziejną plątaninę. Jest ciemno jak w smole. Małe światła migoczą: ludzie krzyczą i przeklinają. Nasz samochód pogrąża się coraz głębiej w błocie, a na zewnątrz pada delikatna, zimna mżawka. I tak siedzimy i czekamy w tym chaosie przez całe dwie godziny. Wrzaski i krzyki na stacji kolejowej rozbrzmiewają nad naszymi głowami; grupy ubłoconych próżniaków i żołnierzy z jednostek transportowych dryfują nieufnie obok, rzucając na nas chciwe spojrzenia. Dwie takie godziny, po powodzi strasznych wydarzeń, z sercem przepełnionym bólem i goryczą. 

To jak obraz upiornego końca naszej czteroipółletniej heroicznej walki: zamieszanie, szaleństwo, zbrodnia. Nie życzyłbym najgorszemu wrogowi palących tortur tamtych godzin.
Było już po północy, kiedy w końcu dotarliśmy do kwatery głównej armii, gdzie zostaliśmy powitani z serdeczną przyjaźnią przez Jego Ekscelencję von Einema i jego szefa sztabu podpułkownika von Klewitza. Oczekiwali nas od późnego popołudnia i zaczęli się obawiać, że spotkało nas jakieś nieszczęście i więcej nas nie zobaczą. Wkrótce kładziemy się do łóżek, ale znowu trudno mi zasnąć.

Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część IX 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

[cd 9 XI 1918]
To, co nastąpiło później, cios za ciosem, było pozornie obliczone na uzasadnienie tego poglądu generała Grönera, gdyby można go było zaakceptować jako rzeczywistą prawdę w odniesieniu do warunków i nastrojów w kraju. Odpowiedź szefa sztabu generalnego rządu berlińskiego, pułkownika von Berge, nadeszła i przyniosła potwierdzenie (choć z zastrzeżeniami) raportów dostarczonych przez Kancelarię Cesarską o krwawych walkach ulicznych, dezercji żołnierzy na rzecz rewolucjonistów, braku jakichkolwiek środków w rękach rządu do zwalczania rozruchów; ponadto apel księcia Maxa z Badenii stwierdzający, że wojna domowa jest nieunikniona, chyba że Jego Królewska Mość ogłosi abdykację w ciągu najbliższych kilku minut.

Z tymi wiadomościami Feldmarszałek Generalny, Generał Gröner i Jego Ekscelencja von Hintze pospieszyli do ogrodu i teraz raportowali sprawę Kaiserowi, podczas gdy hrabia von Schulenburg wyjaśniał mi sytuację. Poszedłem teraz z moim szefem sztabu, aby dołączyć do cesarza. 

Nie pozostawił mi zbyt wiele czasu na przywitanie się z Feldmarszałkiem Generalnym i resztą; pośpiesznie zwrócił się do mnie, a gdy pozostali nieco się wycofali, a generał Gröner wrócił do budynku, rzucił się na mnie ze wszystkim, co miał do powiedzenia. Wylał na mnie fakty bez najmniejszej rezerwy, powtórzył wiele z tego, co Schulenburg zgłosił tuż przedtem, uzupełnił szczegóły i dał mi głębszy wgląd w charakter katastrofy, która groziła z powodu niestabilności i demoralizacji ducha i energii. Ponieważ dopiero co przybyłem z mojej Grupy Armii i odizolowania na froncie, wciąż starałem się pojąć i opanować wszystko, co powiedział mi Schulenburg, ale teraz dowiedziałem się, że wczoraj wieczorem, zanim wezwał mnie do Spa, odbyła się szczegółowa dyskusja na temat sytuacji, w której generał Gröner pilnie odradzał Kaiserowi powrót do kraju przed próbą „przeniknięcia do wnętrza”. Masy powstańcze były w drodze do Venders i Spa i nie było już żadnych godnych zaufania oddziałów! Powiedział też, że mój ojciec nie może udać się na front z takim zamiarem, aby zginąć w walce; w świetle zbliżającego się rozejmu, taki krok mógłby spowodować fałszywe wnioski ze strony Ententy, a tym samym spowodować jeszcze większe szkody i jeszcze większy rozlew krwi. Mój ojciec poinformował mnie również, że zgodnie z oświadczeniami tych panów, miasta Kolonia, Hanower, Brunszwik i Monachium znajdowały się w rękach rad robotniczych i żołnierskich, podczas gdy w Kilonii i Wilhelmshafen wybuchła rewolucja, oraz że w związku z oczywistą koniecznością abdykacji cesarza, zamierzał on przekazać Feldmarszałkowi Generalnemu naczelne dowództwo armii niemieckiej.

Pomimo mojego wielkiego wzburzenia, natychmiast starałem się interweniować i kontrolować wszędzie tam, gdzie moim zdaniem wydawało się to możliwe; pomimo dotychczasowego gwałtownego biegu wydarzeń, aby wezwać do zatrzymania się i wszędzie tam, gdzie zatrzymanie było niezbędne, chyba że wszystko miałoby zostać utracone. Nawet jeśli abdykacji cesarza jako takiej nie można było już uniknąć, musiał on w każdym razie niezachwianie pozostać królem Prus. „Oczywiście!” Słowa te zostały wypowiedziane w tak rzeczowy sposób, a jego oczy były tak mocno utkwione w moich, że wydawało mi się, że wiele już zyskałem. Podkreśliłem również konieczność jego pozostania z armią w każdych okolicznościach i zasugerowałem, aby poszedł ze mną i pomaszerował z powrotem na czele moich oddziałów. Generał Gröner dołączył teraz ponownie do drugiej grupy, w towarzystwie pułkownika Heye, który, jak się dowiedziałem, przybył z konferencji oficerów frontowych zwołanej jako rodzaj rady przez wyższe dowództwo bez konsultacji z głównymi dowódcami armii lub grup armii, a głos tej rady został uznany przez Grönera za decydujący. W odpowiedzi na wniosek Kaisera, pułkownik Heye złożył następujący raport: Dowódcom zadano pytanie, czy w przypadku wojny domowej w kraju można polegać na oddziałach: odpowiedź była przecząca; wiarygodność oddziałów nie została bezwarunkowo zagwarantowana przez niektórych z tych dowódców.

Hrabia von der Schulenburg interweniował. Przytoczył to, co my, którzy znaliśmy naszych ludzi, wiedzieliśmy z osobistego doświadczenia; przede wszystkim to, że zdecydowana większość armii, gdyby stanęła przed pytaniem, czy złamać przysięgę i opuścić swojego władcę i głównego wodza w potrzebie, z pewnością okazałaby się wierna swojemu cesarzowi. Na to generał Gröner jedynie wzruszył ramionami i szyderczo się uśmiechnął:

„Przysięga wojskowa! Wódz Armii! To w końcu tylko słowa, a po wszystkim to tylko pewne pojęcia”. 

Były to dwa systemy, których żaden most nie mógł połączyć, dwie koncepcje, których żadne wzajemne zrozumienie nie mogło pogodzić. Jednym z nich był pruski oficer, lojalny w swoich obowiązkach i oddany cesarzowi i królowi, gotowy żyć i umrzeć, aby wypełnić przysięgę, którą złożył jako młody człowiek; drugi, człowiek, który bez wątpienia nigdy nie traktował rzeczy tak poważnie ani z takim poczuciem świętego obowiązku, który uważał je raczej za symbol i „ideę”, który zawsze pragnął być „nowoczesny” i którego bardziej elastyczna mentalność uwolniła się teraz bez żadnych trudności od zobowiązań, które groziły kompromitacją. Po raz kolejny Schulenburg odpowiedział generałowi, że takie stwierdzenia jak jego pokazują tylko, że nie zna serca i umysłu ludzi na froncie, że armia jest wierna swojej przysiędze i że pod koniec tych czterech lat wojny nie opuści swojego cesarza.

Wciąż przemawiał, gdy przerwał mu Jego Ekscelencja von Hintze, który w międzyczasie otrzymał kolejne raporty z Berlina i chciał przekazać złe wieści cesarzowi. Cesarski kanclerz, książę Max, złożył rezygnację i poinformował, że sytuacja w Berlinie stała się tak groźna, że monarchii nie da się już uratować, chyba że cesarz zdecyduje się na natychmiastową abdykację. Cesarz przyjął tę wiadomość w poważnym milczeniu. Jego mocno zaciśnięte usta były bezbarwne; jego twarz była ożywiona i postarzała o lata. Tylko ci, którzy znali go tak jak ja, mogli stwierdzić, jak bardzo cierpiał z powodu tego niecierpliwego żądania kanclerza, pomimo dobrze utrzymywanej maski spokoju i opanowania.

Kiedy Hintze skończył, krótko skinął głową, a jego oczy skierowały się na Feldmarszałka, jakby szukał w nich siły i wsparcia w swojej udręce. Ale nic nie znalazł. Nieruchomy, wstrząśnięty do głębi swego jestestwa, uciszony rozpaczą, wielki starzec stał niemy, podczas gdy jego król i pan, któremu służył tak długo i wiernie jako żołnierz, ruszył ku wypełnieniu swego przeznaczenia. Cesarz był sam. Żaden z ludzi Naczelnego Dowództwa, żaden z tych, których Ludendorff połączył niegdyś w silną całość, nie pospieszył mu z pomocą. Tutaj, podobnie jak w kraju, doszło do rozłamu i demoralizacji. Tam, gdzie żelazna wola powinna była pracowicie egzekwować swoją pozycję na każdym stanowisku władzy i gromadzić wszystkie niezawodne oddziały na froncie do heroicznych czynów, była tylko jedna ogromna pustka. Duch generała Grönera był teraz dominujący, a ten duch pozostawił Kaisera jego losowi. Ochrypły, dziwny i nierzeczywisty był głos mojego ojca, który poinstruował Hintzego, który wciąż czekał, aby zatelefonował do cesarskiego kanclerza, że jest gotów zrzec się korony cesarskiej, jeśli tylko w ten sposób można uniknąć ogólnej wojny domowej w Niemczech, ale pozostaje królem Prus i nie opuści swojej armii. Panowie milczeli. Sekretarz stanu miał już odejść, gdy Schulenburg zwrócił uwagę, że w każdym razie konieczne jest najpierw sporządzenie pisemnego zapisu tej niezwykle doniosłej decyzji Jego Królewskiej Mości. Dopiero gdy taki dokument zostanie ratyfikowany i podpisany, może zostać przekazany cesarskiemu kanclerzowi.

Cesarz podziękował. Tak, powiedział, to prawda; i poinstruował generała porucznika von Plessena, generała von Marschalla, Jego Ekscelencję von Hintze i hrabiego von der Schulenburga, aby sporządzili deklarację i przedłożyli mu ją do podpisu. 

W związku z tym ponownie weszliśmy do środka. Podczas gdy panowie wciąż pracowali nad dokumentem, nadszedł kolejny telefon z Berlina. Szef Kancelarii Cesarskiej, Jego Ekscelencja von Wahnschaffe, poprosił pilnie o deklarację abdykacji; został poinformowany przez hrabiego von der Schulenburga, że decyzja podjęta już przez Jego Wysokość jest w trakcie formułowania i zostanie niezwłocznie wysłana do Rządu Cesarskiego. Dokument nie zawierał abdykacji cesarza, ale wyrażał jego gotowość do abdykacji, jeśli tylko w ten sposób uda się uniknąć dalszego rozlewu krwi, a przede wszystkim wojny domowej. Podkreślono również fakt, że pozostał on królem Prus i poprowadzi wojska do kraju w idealnym porządku. Zgodnie z tym postanowieniem na kanclerzu spoczywał obowiązek ponownego informowania o rozwoju sytuacji w kraju. Wtedy, a nie wcześniej, miała zapaść ostateczna cesarska decyzja. Jego Ekscelencja von Hintze zobowiązał się przekazać telefonicznie treść dokumentu do Kancelarii Cesarskiej.

Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część VIII 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

Ale teraz muszę przejść do tego, co mam do powiedzenia na temat tego ostatniego i najbardziej gorzkiego doświadczenia naszego upadku. Bóg wie, że jest to dla mnie trudniejsze niż wszystko, co do tej pory opisałem. Wieczorem 8 listopada 1918 r. otrzymałem w Waulsort niespodziewany rozkaz od Jego Królewskiej Mości [ojca autora - Wilhelma II], abym zgłosił się do niego następnego ranka w Spa. Ani słowa o tym, czego to dotyczyło, ani czego ode mnie chciał. Wiedziałem tylko, że to wezwanie nie może zwiastować niczego dobrego i przeczuwałem nowe, bolesne konflikty. W zimnej, ponurej pogodzie jechałem przez gęstą mgłę, która zdawała się spowijać całą okolicę. Wkrótce po południu dotarliśmy do Spa, zesztywniali i przemarznięci do szpiku kości. 

Cesarz został zakwaterowany w Villa Fraineuse, tuż za miastem. Generał von Gontard, marszałek dworu, przyjął mnie w holu. Jego twarz była poważna i bardzo zatroskana. W odpowiedzi na moje pytania uniósł tylko bezradnie ręce, ale gest ten powiedział więcej niż jakiekolwiek słowa. Był tam również mój szef sztabu, hrabia Schulenburg. Był w Spa od samego rana i aż do mojego przybycia bronił naszych poglądów w rozmowach z cesarzem. Blady i wyraźnie głęboko poruszony, ten silny mężczyzna, pełen żywego poczucia odpowiedzialności i wielkiej wierności swojemu suwerenowi, szybko i w krótkich żołnierskich słowach przedstawił mi zarys wydarzeń, w których rozwój zostaliśmy teraz wciągnięci i pilnie błagał mnie, abym zrobił wszystko, co możliwe, aby przekonać Jego Wysokość przed zbyt pochopnymi i nieodwracalnymi decyzjami. 

Zgodnie z raportem Schulenburga, dotychczasowy przebieg wydarzeń wyglądał następująco: Wczesnym rankiem mój ojciec dokładnie omówił sytuację z majorem Niemannem ze swojego sztabu generalnego i postanowił odważnie stawić czoła grożącej rewolucji. Z tym stanowczym postanowieniem Cesarz[i wódz naczelny] wziął udział w dyskusji, w której uczestniczyli: Feldmarszałek[ Hindenburg szef sztabu], generał Gröner[generalny kwatermistrz - następca Ludendorffa], Plessen[komendant Kwatery Głownej], Marschall[Ulrich von Marschall doradca wojskowy cesarza], von Hintze[minister spraw zagranicznych], Herr von Grünau[wysłannik parlamentu] i major Niemann[adiutant cesarza]. 
Feldmarszałek rozpoczął obrady kilkoma słowami, które jasno pokazały, że jest bliski rezygnacji ze wszystkiego: musi najpierw poprosić Jego Królewską Mość o pozwolenie na rezygnację, ponieważ to, co miał do powiedzenia, nie mogło, jego zdaniem, zostać powiedziane przez pruskiego oficera swojemu królowi i panu. 

Tylko Kaiser pokręcił głową. "Najpierw posłuchajmy, co to jest?" 

Wtedy przemówił generał Gröner. Słowa generała Grönera, przekazane mi przez Schulenburga, gdyby były ostateczną prawdą, rzeczywiście oznaczałyby koniec: 
- pozycja militarna armii była rozpaczliwa. 
- wojska chwiejne i niepewne, z racjami żywnościowymi tylko na kilka dni, z głodem, rozpadem i grabieżą grożącymi po nich; 
- ojczyzna płonąca w nieugaszonej rewolucji; 
- dostępne rezerwy, które mają zostać zmobilizowane, oporne, zdemoralizowane i spieszące do przyłączenia się do czerwonego sztandaru; 
- całe zaplecze, koleje, telegrafy, mosty na Renie, składy i węzły komunikacyjne w rękach rewolucjonistów; 
- Berlin w najwyższym napięciu, które w każdej chwili może pęknąć i skąpać miasto we krwi; 

Rzucenie armii przeciwko wojnie domowej w domu z wrogiem na tyłach byłoby zupełnie niemożliwe. Te poglądy jego i Feldmarszałka zostały poparte przez dowódców dywizji i większość przedstawicieli Naczelnego Dowództwa. 

Choć nie wprost, raport ten zawierał implicite żądanie abdykacji mojego ojca. Bez słowa i głęboko poruszony, mój ojciec wysłuchał tych żałośnie ponurych oświadczeń. Nastąpiła przygnębiająca cisza. Następnie, widząc po ruchu mojego szefa sztabu, że chce być wysłuchany, cesarz wstał i powiedział: 

- „Mów, hrabio! „Mów, hrabio! Jaka jest Twoja opinia?”

Hrabia Schulenburg odpowiedział w następujący sposób: Że nie może uznać uwag Kwatermistrza Generalnego za prawdziwy opis stanu rzeczy. Na przykład Grupa Armii Następcy Tronu [której był szefem sztabu], pomimo wielkich trudności i trudów, walczyła znakomicie przez długą jesienną kampanię i nadal była silna i niezłomna w rękach swoich dowódców. Po ogromnych wysiłkach była teraz wyczerpana, przeciążona i przepełniona bezwzględną tęsknotą za odpoczynkiem. Gdyby doszło do definitywnego zawieszenia broni, gdyby żołnierzom zapewniono kilka dni odpoczynku, odświeżający sen i w miarę dobre racje żywnościowe, gdyby dowódcy mieli szansę ponownie nawiązać bliższy kontakt z ludźmi i wywierać na nich wpływ, wówczas ogólny stan umysłu uległby poprawie. 
Rzeczywiście, byłoby całkiem niemożliwe, aby oddziały całego frontu zachodniego stanęły w obliczu wojny domowej w Niemczech; ale nie było to w granicach konieczności. Potrzebny był zdecydowany i mężny opór wobec działań, którym niestety zbyt długo pozwalano na swobodną grę, natychmiastowe i energiczne stłumienie rebeliantów w centrach tych ruchów, rygorystyczne przywrócenie porządku i autorytetu! 
Kwestia reglamentacji została przedstawiona przez generała Grönera w zbyt ponurych barwach; skutkiem energicznych działań przeciwko bolszewikom na tyłach armii byłby nowy zryw lojalnych elementów w kraju i stłumienie ruchu rewolucyjnego. Dlatego nie należy ulegać groźbom przemocy kryminalnej, nie należy abdykować, ale nie należy też prowadzić wojny domowej, a jedynie zbrojnie przywrócić porządek we wskazanych miejscach. W tym celu większość żołnierzy bez wątpienia lojalnie stanie po stronie cesarza.

Cesarz zaakceptował ten pogląd. W związku z tym powstał spór między moim szefem sztabu a generałem Grönerem, który w trakcie tej dyskusji upierał się przy swoim twierdzeniu, że sprawy zaszły za daleko, aby środki zaproponowane przez Schulenburga miały jakąkolwiek szansę powodzenia. Zgodnie z jego wersją, konsekwencje ruchu rewolucyjnego obejmowały całą ojczyznę, rewolucjoniści odcięliby wszystkie dostawy przeznaczone dla każdej armii działającej przeciwko nim, a ponadto armia nie była już wiarygodna ani nie wspierała Kaisera.

Poglądy przedstawione przez generała Grönera znalazły pewne potwierdzenie w licznych wiadomościach telefonicznych, które nadeszły z Kancelarii Cesarskiej podczas dyskusji; donosiły one o krwawych walkach ulicznych i ucieczce wojsk wewnętrznych do szeregów rewolucjonistów i wielokrotnie domagały się abdykacji. Wynikały one najwyraźniej ze stanu paniki; a ze względu na ich pilny charakter wywarły głębokie wrażenie; ale nie można było sprawdzić, w jakim stopniu były one oparte na faktach. 

Pomimo tego wszystkiego, cesarz twardo obstawał przy swojej pierwotnej decyzji. Jednak w obliczu niemożliwej do pogodzenia opozycji między dwoma poglądami na sytuację i związanymi z tym logicznymi wnioskami, ostatecznie zwrócił się do generała Grönera i oświadczył z wielką stanowczością, że w tej niezwykle poważnej sprawie nie może zgodzić się z opinią wyrażoną przez generała, ale musi nalegać na pisemne oświadczenie podpisane przez Feldmarszałka generała von Hindenburga i generała Grönera, oświadczenie oparte na opiniach, które należy uzyskać od wszystkich dowódców armii na froncie zachodnim. 

Ani przez chwilę nie dopuszczał do siebie myśli o prowadzeniu wojny domowej, ale twardo obstawał przy swoim pragnieniu, by po zakończeniu rozejmu armia wróciła do domu w należytym porządku. Generał Gröner przyjął wówczas postawę, która zdawała się wskazywać, że uważa wszelkie dalsze dyskusje za bezużyteczną stratę czasu w obliczu definitywnie ustalonego porządku; w sposób brutalny i lekceważący ograniczył się do stwierdzenia:

” Armia powróci do domu w należytym porządku pod przywództwem swoich dowódców i generałów, ale nie pod przywództwem Waszej Królewskiej Mości”.

W odpowiedzi na wzburzone pytanie mojego ojca:
” Skąd taki raport? Hrabia Schulenburg donosi coś wręcz przeciwnego!” 
Gröner powiedział: 
„Mam inne informacje.„

W odpowiedzi na kolejny protest mojego szefa sztabu, Feldmarszałek ostatecznie porzucił swoją postawę rezerwy. Z całym szacunkiem dla ducha lojalności przejawiającego się w poglądach Schulenburga, doszedł do praktycznego wniosku generała Grönera, a mianowicie, że na podstawie informacji otrzymanych przez Naczelne Dowództwo z kraju i z armii, należy założyć, że rewolucja nie może być dłużej tłumiona. Podobnie jak Gröner, on również nie był w stanie wziąć na siebie odpowiedzialności za wiarygodność żołnierzy. Wreszcie, cesarz zamknął dyskusję, powtarzając swoje pragnienie, aby zapytać głównodowodzących o ich poglądy. „Jeśli doniesiecie mi”, powiedział, »że armia nie jest już lojalna wobec mnie, będę gotów odejść, ale nie do tego czasu!«.

Z tych dyskusji i decyzji jasno wynikało, że cesarz był gotów poświęcić swoją osobę dla interesów narodu niemieckiego oraz dla utrzymania wewnętrznych i zewnętrznych możliwości pokoju. Na zakończenie spotkania hrabia Schulenburg zwrócił szczególną uwagę na fakt, że we wszystkich decyzjach cesarza kwestie dotyczące korony cesarskiej muszą być starannie oddzielone od kwestii pruskiego tronu królewskiego. W grę mogła wchodzić co najwyżej abdykacja cesarza; nie było potrzeby, nawet gdyby doszło do najgorszego, mówienia o zrzeczeniu się tronu Prus. Z tego punktu widzenia przedstawił ważne powody; wyraził również opinię, że alarmujące wiadomości telefoniczne z Berlina wymagają dokładnego zbadania, zanim będzie można uczynić z nich podstawę jakiejkolwiek decyzji. Mój ojciec zapewnił go, że w każdych okolicznościach pozostanie królem Prus i jako taki nie zdezerteruje z armii. Co więcej, natychmiast nakazał telefonicznie zasięgnąć informacji u gubernatora Berlina na temat panującej tam sytuacji; następnie wyszedł do ogrodu w towarzystwie kilku dżentelmenów ze swojego otoczenia; podczas gdy Feldmarszałek, generał Gröner i hrabia von Schulenburg pozostali w sali posiedzeń Rady. 

W późniejszej dyskusji na temat ostatnich oświadczeń Schulenburga, Feldmarszałek wyraził również opinię, że cesarz musi, w każdych okolicznościach, utrzymać się jako król Prus, podczas gdy generał Gröner pozostał sceptyczny co do tego i był rzeczywiście całkowicie przeciwny takiemu roszczeniu. Stwierdził, że wolna decyzja w tej sprawie, gdyby została podjęta przez cesarza kilka tygodni wcześniej, być może doprowadziłaby do zmiany sytuacji; ale jego zdaniem teraz było już za późno, aby mogło to mieć jakąkolwiek wartość w walce z rewoltą płonącą obecnie w Niemczech i rozprzestrzeniającą się szybko z każdą chwilą.

Zdjęcie z czerwca 1918 roku w Spa Belgia (kwatera główna) z okazji 30-lecia panowania cesarza Wilhelma II

Czy istnieje czas przeszły, który jest prosty w odmianie i niezwykle przydatny na co dzień?

TAK! To właśnie Pretérito Perfecto – czas, od którego najczęściej zaczynamy przygodę z czasami przeszłymi w hiszpańskim.

ODMIANA
Odmiana tego czasu składa się z dwóch elementów:

Odmienionego czasownika haber w czasie teraźniejszym:

• (yo) he
  
• (tú) has
  
• (él/ella) ha
  
• (nosotros/as) hemos
  
• (vosotros/as)  habéis
  
• (ellos/ellas) han
  

Participio, czyli specjalnej formy czasownika:

Do czasowników kończących się na -AR dodajemy końcówkę -ADO:

• trabajar (pracować) -> trabajado
  
• estar (być) -> estado
  
• hablar (mówić) -> hablado
  

Do czasowników kończących się na -ER oraz -IR dodajemy końcówkę -IDO:

• comer (jeść) -> comido
  
• tener (mieć) -> tenido
  

• vivir (mieszkać, żyć) -> vivido
  
• salir (wychodzić) -> salido
  

Oprócz tego jest jeszcze trochę czasowników nieregularnych.

zobaczmy kilka przykładów:

He visto - widziałem / widziałam
Has tenido - miałeś / miałaś
Ha leído - przeczytał / przeczytała
Hemos viajado - podróżowaliśmy / podróżowałyśmy
Habéis bebido - wypiliście / wypiłyście
Hemos gastado - wydaliśmy / wydałyśmy

UŻYCIE

Używamy go do zdarzeń, które wydarzyły się w przeszłości, ale mają związek z teraźniejszością.
Zobaczmy 4 bardziej konkretne przypadki:

Czynności, które miały miejsce w odcinku czasowym trwającym do tej pory, z konkretnymi słowami, które znajdziesz w darmowym PDF-ie:

Hoy he dormido más de ocho horas - dzisiaj spałem więcej niż 8 godzin

Este año has trabajado mucho - w tym roku dużo pracowałeś

Niedawne czynności mające wpływ na teraźniejszość, z konkretnymi określeniami czasu:

Últimamente José ha tenido muchos problemas con sus padres - ostatnio José miał dużo problemów ze swoimi rodzicami

Hemos llegado a casa hace poco - przed chwilą dotarliśmy do domu

Przeszłe wydarzenia mające wpływ na teraźniejszość, bez podania dokładnego czasu:

¿Habéis visto esta película? - widzieliście ten film?

Mis compañeros de piso se han ido de vacaciones y yo me he quedado solo - moi współlokatorzy wyjechali na wakacje i zostałem sam

Doświadczenia życiowe z konkretnymi słowami:

¿Has estado alguna vez en Italia? - byłeś kiedykolwiek we Włoszech?

Ya he intentado leer este libro, pero no me ha llamado la atención - już próbowałem przeczytać tę książkę, ale mnie nie przekonała

Tekst pochodzi z newslettera Dos Mundos.
https://dosmundos.pl/
#hiszpanskigrama #hiszpanskizalvaro

Si te pillan - jeśli cię złapią (np. na oszustwie)

Przykład w zdaniu:

• Si te pillan, tendrás problemas.
  
• (Jeśli cię złapią, będziesz mieć problemy)
  

#hiszpanskislowa #hiszpanskizalvaro

Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część V 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

12 października 1918, w odpowiedzi na zapytanie prezydenta Wilsona, Berlin udzielił wiążącej akceptacji warunków przez niego opracowanych, a także zasygnalizował, że jesteśmy gotowi do ewakuacji okupowanych obszarów pod pewnymi warunkami. We wszystkich wiadomościach z drugiej strony wydawało mi się, że dostrzegam, jak przez zasłonę, dwa umysły walczące o panowanie. Był Wilson, który chciał ustanowić swoje Czternaście Punktów i był Foch, który znał tylko jeden cel - naszą zagładę. Który z nich zwycięży? Para była nierówna: Wilson - sprinter, Foch - długodystansowiec. Jeśli sprawy zostaną szybko załatwione, szanse Wilsona będą duże; jeśli negocjacje będą się przeciągać, czas będzie sprzyjał Fochowi. Każdy dzień zwłoki w osiągnięciu porozumienia był dla niego zyskiem; pozwalał na rozprzestrzenianie się gnijącego rozkładu w ojczyźnie; osłabiał i wyniszczał front, który opierał się głównie na pozycjach pomocniczych i obronnych. 

Trzynasty dzień października 1918 przyniósł mi wieści, które wywołały we mnie wielki niepokój z powodu ojca[cesarza Wilhelma II]. Rozwój sytuacji w polityce wewnętrznej doprowadził do rezygnacji Jego Ekscelencji von Berga, znakomitego i sprawdzonego Szefa Gabinetu Wojskowego. Jego odejście usunęło ze stałego kręgu Kaisera człowieka, który dzięki swojej dawnej młodzieńczej przyjaźni i lekceważeniu zwykłych dworskich konwenansów, był w stanie, z lojalną szczerością i prostotą, pokazać Kaiserowi rzeczy takimi, jakimi były naprawdę.

Piętnastego rozpoczęły się potężne ataki na Grupę Armii Księcia Rupprechta, na mnie i na Gallwitza. Wróg wdarł się na nasz nowy front i dokonał straszliwej inwazji. Utrata terenu tu i tam. Żołnierze byli prawie rozgromieni. Następnego dnia padło Lille. Najgorzej było na odcinku z Księciem Bawarii. Straty były ponoszone wszędzie tam, gdzie atakował wróg. Teraz, gdy usłyszeli coś o możliwym zawieszeniu broni i zbliżających się negocjacjach, wydawało się, że nasi ludzie nie mogą już znaleźć pełnej wewnętrznej siły do walki. Również tak, jakby tu i ówdzie nie chcieli już walczyć. 

Po raz kolejny, podczas gdy nowy rząd dokonuje szybkich zmian w kierunku demokracji i wywraca do góry nogami cesarską konstytucję, otrzymujemy notę od prezydenta Wilsona. Jest w nowym tonie nieprzejednana i arogancka, narzuca warunki, które stanowią ingerencję w wewnętrzne sprawy Niemiec. Wyraża wyraźnie ducha Focha, który grozi zdominowaniem Wilsona, ducha Focha, który chwali się wynikami wojskowymi ostatnich kilku dni, który pragnie odroczenia i opóźnienia, aby katastrofa, która spadła na naród niemiecki i armię niemiecką, mogła szaleć bardziej niż kiedykolwiek. Nie mogę powstrzymać się od zacytowania w tym miejscu strony z mojego dziennika, która opisuje sytuację, jaką widziałem w tamtym czasie: -
„W tej chwili istnieje wyraźny kontrast między Wilsonem a Fochem. Wilson pragnie pokoju opartego na sprawiedliwości, pojednaniu i zrozumieniu. Foch chce całkowitego upokorzenia Niemiec i zaspokojenia francuskiej próżności”.

Każdy przejaw stanowczości na froncie niemieckim i w niemieckiej postawie dyplomatycznej wzmacnia pozycję Wilsona; każda oznaka słabości militarnej lub politycznej wzmacnia Focha.

„Wilson żąda kapitulacji tylko w dwóch punktach:

1. Wojna podwodna: koniec z zatapianiem statków pasażerskich. 
2. Demokratyzacja Niemiec. (Żadnego obalenia cesarza; tylko monarchia konstytucyjna; pozycja korony jak w Anglii). ” 

Wilson nie dążył do militarnego upokorzenia Niemiec. Foch, z drugiej strony, chce wszelkimi dostępnymi mu środkami doprowadzić do całkowitej kapitulacji i upokorzenia militarnego (zaspokojenie francuskiej zemsty). To, który z nich zdobędzie przewagę, zależy wyłącznie od Niemiec. Jeśli front się utrzyma, a my zachowamy godną postawę dyplomatyczną, Wilson wygra. Poddanie się Fochowi oznacza zniszczenie Niemiec i zaprzepaszczenie wszelkich szans na trwały pokój. „Pozycja Anglii jest pozycją pośrednią. Główną trudnością w ruchu pokojowym jest Francja”. 

Osiągnięcie pokoju przez porozumienie jest znacznie trudniejsze dla Wilsona przez fakt, że nasza demokratyzacja i kroki pokojowe nastąpiły w tym samym momencie. Jest to uważane za oznakę słabości i wzmacnia pozycję Focha. Jeśli chcemy pokoju sprawiedliwego, musimy wszędzie hamować, zwłaszcza w naszym dążeniu do pokoju i zawieszenia broni. Co więcej, musimy zrobić wszystko, co możliwe, aby utrzymać front i skierować dalszą demokratyzację na spokojniejsze lub, powiedzmy, bardziej przekonujące linie”. To, co napisano powyżej o Wilsonie, było, w momencie, dla którego było pisane, być może całkiem poprawne; ale szybko przestało takie być. Mimo to nawet teraz mogłem uwierzyć, że ten zarozumiały teoretyk chciał początkowo rozstrzygnąć sprawy sprawiedliwie i sumiennie, dopóki silniejszy i bardziej przebiegły człowiek nie złapał go i z ironiczną wyższością, zaprzągł go do własnego rydwanu. 

17 października 1918 roku Ostenda, Brugia i Tournay zostały opuszczone przez Grupę Armii mojego dzielnego kuzyna, Rupprechta; dziewiętnastego wróg osiadł po obu stronach Vouziers na wschodnim brzegu Aisne i rozpoczął przygotowania do dalszych ataków. Z domu docierają wieści o gorączkowym podnieceniu wśród ludzi. Niektórzy są przygnębieni i zrozpaczeni; inni są pełni nadziei na rozsądną ugodę. A potem pogłoski o zbliżającej się abdykacji cesarza, o wyborze rodu Wittelsbachów w miejsce Hohenzollernów, o regencji księcia Maxa z Badenii. 

Walka trwa; trzymamy się całkiem dobrze. Każdy, kto może utrzymać się na nogach, zostaje wcielony do szeregów; ponieważ jest to kwestia możliwości zawieszenia broni, pokoju. Wyższe Dowództwo Generalne stanowczo ostrzega dowódców, że biorąc pod uwagę trwające negocjacje dyplomatyczne, dalszy odwrót może mieć ogromny wpływ na wydarzenia. Dlatego musimy mocno trzymać się pozycji Hermanna i Gudrun! Dobry Boże! Co te stanowiska mają do zaoferowania? Są niekompletne, a w wielu miejscach tylko zaznaczone! A jednak ludzie, którzy przez cztery lata dawali z siebie wszystko, okazują się teraz, w tych najczarniejszych dniach, najlepszymi, najbardziej zaufanymi żołnierzami na świecie! Oni trzymają ten front!

#ciekawostkihistoryczne & źródło

Przekreślony list to rękopis, który zawiera dwa oddzielne zestawy tekstu, jeden napisany nad drugim pod kątem prostym. Było to praktykowane we wczesnych dniach systemu pocztowego w XIX wieku w celu oszczędzania na kosztach drogiej opłaty pocztowej, a także w celu oszczędzania papieru. Technika ta jest również nazywana cross-hatching lub cross-writing.

https://en.wikipedia.org/wiki/Crossed_letter

#heheszkinauka #nauka #heheszki

https://x.com/jmtfeliciano/status/1597355324008108034

Koteka (fallokarp, fallokrypt[1]) – ozdobna osłona na męskie prącie, noszona tradycyjnie wśród niektórych grup etnicznych w Nowej Gwinei. Koteka sporządzana jest zwykle z wysuszonego owocu Lagenaria siceraria, ewentualnie innych gatunków jak Nepenthes mirabilis. Mocowana jest podstawą do moszny przy użyciu niewielkiej pętli. Druga pętla obwiazana jest wokół brzucha. Koteki różnych plemion różnią się od siebie; np. u przedstawicieli ludu Yali stosowane są długie, cienkie fallokarpy pomagające utrzymać plecione z rotangu spódniczki; mężczyźni z plemienia Tiom noszą podwójne koteki, a w schowku między nimi trzymają tytoń.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Koteka

#papuanowagwinea #kultura

Rewolucja Niemiecka 1918 roku na podstawie THE MEMOIRS OF THE CROWN PRINCE OF GERMANY wyd w 1922 roku 
Część VII 
#iwojnaswiatowa #historia #1wojnaswiatowa #LichtAusMesserRaus #ciekawostkihistoryczne #niemcy
poprzednie części pod tagiem #LichtAusMesserRaus

28 października mój adiutant, Muller, wrócił z oficjalnej podróży do ojczyzny. Przywiózł pierwsze złe wieści o buncie w marynarce. Z jego raportu wynikało, że rewolucja w Niemczech była już w zasięgu ręki, ale najwyraźniej nic nie zostało zrobione w tej chwili, aby stłumić rosnący ruch. Z jasną oceną sytuacji, Muller zaproponował jak najszybsze wysłanie kilku niezawodnych dywizji za Grupę Armii, aby te oddziały były gotowe pod ręką, gdyby zaistniała potrzeba ich użycia. Sugestia ta niestety nie była dalej rozważana; nasza uwaga była zbyt mocno zaangażowana na froncie i skupiona, zgodnie z obowiązkiem, na oddziałach znajdujących się pod naszą opieką.
Począwszy od 4 listopada, moje cztery armie wzdłuż całego frontu wycofywały się w kierunku pozycji Antwerpia - Moza, walcząc ciężko podczas odwrotu i wykonując wszystko w doskonałym porządku i całkowicie zgodnie z planem. W tym czasie złożył nam wizytę generał Gröner, nowy Pierwszy Kwatermistrz Generalny. Szefowie moich czterech armii złożyli raporty o sytuacji na swoich frontach. Wszyscy podkreślali przeciążenie swoich oddziałów i całkowity brak świeżych rezerw. Byli jednak przekonani, że odwrót na pozycję Antwerpia- Moza zakończy się sukcesem i że pozycja ta zostanie utrzymana. Następnie mój własny szef sztabu sporządził raport końcowy, z którego pamiętam dwa punkty. Były to konkretne żądania sformułowane w najprostszych słowach. Jednym z nich było zaprzestanie dyskusji na temat stanowiska cesarza w kraju i w prasie, ponieważ żołnierze nie byli w stanie udźwignąć tego ciężaru, jak również wszystkiego dookoła. Innym żądaniem było to, że Naczelne Dowództwo nie może wydawać rozkazów, w które sami nie wierzyli, że mogą zostać wykonane; jeśli na przykład nakazano utrzymanie pozycji, wojska muszą być w stanie ją utrzymać; zaufanie do Dowództwa zostało zachwiane przez rozkazy, których front nie był w stanie wykonać, ponieważ w istniejących okolicznościach nie było możliwe wprowadzenie ich w życie.

5 listopada Sztab Naczelnego Dowództwa Grupy Armii przeniósł swoje kwatery z Charleville do Waulsort, około 50 kilometrów dalej na północ. Ta mała miejscowość leży w połowie drogi między Givet i Dinant, w poszarpanej, porośniętej skałami dolinie, którą w chwili naszego przybycia wypełniała gęsta, wilgotna mgła, ponura i przygnębiająca. Zatrzymałem się u Belga, hrabiego de Jonghe, szlachcica o bardzo miłym usposobieniu. Podczas długiej wieczornej rozmowy podsumował swoje poglądy na temat przyczyn naszego załamania, które było teraz oczywiste dla wszystkich mieszkańców. Powiedział, że Niemcy popełniły dwa poważne błędy: powinny były zawrzeć pokój jesienią 1914 r.; jeśli nie udało im się go uzyskać, powinny były wyznaczyć cywilnego dyktatora z nieograniczonymi uprawnieniami, co zapewniłoby utrzymanie porządku w domu. 

Tego samego wieczoru major von Bock, pierwszy oficer sztabu generalnego Grupy Armii, powiedział mi, że został znieważony na mieście przez żołnierza Landsturmu z jednostek łączności. Dwa dni później po raz pierwszy osobiście zapoznałem się z rewolucją. Jechałem z moim oficerem ordynansowym, Zobeltitzem, drogą wzdłuż Mozy z Waulsort do Givet, aby ponownie odwiedzić oddziały, które miały utrzymać linię Mozy. Kilka kilometrów od Waulsort, gdy dotarliśmy do miejsca, w którym linia kolejowa biegnie tuż obok szosy, zobaczyliśmy pociąg, który zatrzymał się i powiewał czerwoną flagą. 

Zaraz potem z otwartych lub wybitych okien dobiegły do moich uszu głupie okrzyki „Zgasić światła! Wyjąć noże!” [org "Licht aus, Messer raus!"], które stanowiły swego rodzaju hasło i okrzyk dla wszystkich chuliganów i malkontentów tamtego okresu. Zatrzymałem samochód i w towarzystwie Zobeltitza podszedłem do pociągu. Kazałem ludziom wysiąść, co natychmiast uczynili. Było ich może pięciuset lub sześciuset, tłum wyglądający raczej nikczemnie, głównie Bawarczycy z Flandrii. Przede mną stał sierżant bawarskiego pochodzenia. Z rękami wciśniętymi głęboko w kieszenie spodni i prezentując się prowokująco, był obrazem niesubordynacji. Skomentowałem jego zachowanie i kazałem mu natychmiast przybrać bardziej stosowną postawę, właściwą niemieckiemu żołnierzowi. Efekt był natychmiastowy. 

Żołnierze zaczęli napierać na nas, a ja zwracałem się do nich stanowczym tonem, starając się poruszyć ich poczucie honoru. Nawet gdy mówiłem, widziałem, że wygrałem tę rywalizację. W końcu, zaledwie siedemnastoletni chłopak, Saksończyk, o szczerej chłopięcej twarzy i ozdobiony żelaznym krzyżem, wystąpił naprzód i powiedział:
„Herr Kronprinz, nie bierz tego do siebie; to tylko głupie zwroty; nie mamy nic złego na myśli; wszyscy cię lubimy i wiemy, że zawsze dobrze dbasz o swoich żołnierzy. Podróżujemy już od trzech dni i przez cały ten czas nie mieliśmy ani jedzenia, ani opieki. Nikt się o nas nie martwi i nie ma z nami żadnych oficerów. Nie gniewaj się na nas”. 

Rozległ się ogólny szmer aplauzu. Podałem chłopakowi rękę, a następnie podążyłem za intrygantem. 
Chłopak powiedział:
„Wiemy, że zawsze nosisz ze sobą papierosy dla dobrych żołnierzy; nie mamy już nic do palenia”. Dałem im papierosy, które miałem, chociaż ci „dobrzy żołnierze” naprawdę na nie nie zasługiwali; zrobiłem to po prostu dlatego, że doceniłem ich stan, który z pewnością był częściowo odpowiedzialny za ich brednie; czułem wyraźnie, że gdyby wszystko za liniami i w kraju nie było niesprawne, ci ludzie podążaliby właściwą ścieżką. 

Opowiadam o tym epizodzie z 7 listopada tylko po to, aby pokazać, na jak słabych podstawach w dużej mierze stał ruch; został on rozpalony przez gwałtowne wzburzenie i jak dowodzi powyższy incydent, spokojna i zdecydowana postawa nie zawiodła ludzi, którzy ogólnie nie byli źli. Niestety, zabrakło zdecydowanych działań ze strony władz krajowych, zarówno cywilnych, jak i wojskowych. Rozkazy zakazujące strzelania utorowały drogę rewolucji. 

Jeśli chodzi o zachowanie wojsk w tamtych dniach, należy powiedzieć, że pomimo miesięcy walki, przez które przeszli, przeprowadzili odwrót w idealnym porządku i w większości, bez żadnej istotnej ingerencji ze strony wroga, który podążał z ociąganiem. Perspektywa nowej pozycji nad Mozą, z jej naturalną siłą sztucznie zwiększoną, zdawała się dodawać żołnierzom wielkiej otuchy co do przyszłości. Jeden epizod pozostaje do odnotowania. Szóstego dnia negocjatorzy wysłani przez rząd niemiecki przekroczyli drogę między La Capelle i Guise na obszarze Osiemnastej Armii.

O kurcze, dobry dokument (jest PL lektor w opcjach, normalny narrator, żadne AI)
https://youtu.be/9NSKIu_JZX0?si=uJtSHr5QhoZf3Jrz
#historia #zsrr #wegry #zimnawojna #dokument