Prace wykopaliskowe wzdłuż planowanej trasy autostrady D35 między Krelovem a Neredinem w Czechach doprowadziły do odkrycia, które rzuca nowe światło na historię epoki brązu w Europie Środkowej. W rejonie Ołomuńca, w samym sercu Moraw, archeolodzy natrafili na największe dotąd cmentarzysko należące do kultury nitrzańskiej, jednego z istotnych nurtów kulturowych w regionie środko

Herodot przedstawił ich jako morderców dzieci i królobójców. Oni sami mieli się za potomków Zeusa. Na polu bitwy uchodzili za niepokonanych. Kim byli Scytowie?
Pierwsi Scytowie, którzy pojawiają się na kartach Dziejów Herodota, potwierdziliby najgorsze obawy jego czytelników, ponieważ jedna z opowiedzianych przez niego historii, która rozgrywa się w 580 roku p.n.e., rozpoczyna

W 2021 roku chińscy naukowcy dokonali wyjątkowego odkrycia w prowincji Jiangxi, które wstrząsnęło paleontologicznym światem. W okolicach miasta Ganzhou, na terenie placu budowy, odkryto sześć skamieniałości jaj dinozaurów, datowanych na okres późnej kredy, czyli sprzed ponad 80 milionów lat. Jedno z tych jaj mierzyło jedynie 29 mm długości, co czyni je najmniejszymi skamieniało

Mazarrón 2, wrak fenickiego statku znajdujący się w wodach okalających Mazarrón w Murcji, został uznany za najbardziej kompletny starożytny statek znaleziony na Morzu Śródziemnym. Rozpoczęcie jego wydobycia przyniosło szereg zaskakujących informacji. Specjalistyczny zespół z Uniwersytetu w Walencji (UV) zajmujący się operacją odzyskania starożytnych pozostałości odsłania nieocz

Gdzie znajdowały się celtyckie Pireneje? Odpowiedź na to pytanie pozostawało tajemnicą przez lata. Teraz archeolodzy z Badenii-Wirtembergii przychodzą z przełomowym odkryciem. Twierdzą, że je znaleźli.
Badacze twierdzą, że historyczne miasto znajduje się wokół Heuneburga w dolinie Dunaju. Istniało tam nawet gigantyczne miejsce kultu, odkryto tam również komorę zbudowaną z potęż

W XVII w. p.n.e. tajemniczy lud najechał na Egipt, zaczynając jedyny w dziejach kraju okres obcych rządów. Ale czy Hyksosi faktycznie byli brutalnymi tyranami?
Pochodzenie koczowniczego ludu, który w połowie XVII wieku p.n.e. zawładnął północną częścią starożytnego Egiptu, do dziś jest przedmiotem spekulacji. Ich nazwa nie dostarcza zbyt wielu wskazówek. Hyksosi to po prostu gr

W październiku 2024 roku zakończyły się fascynujące badania archeologiczne w Sandomierzu-Mokoszynie, które przyniosły odkrycia mogące zmienić nasze spojrzenie na najwcześniejsze dzieje tego regionu. Prace prowadzone przez pracownię „Trzy Epoki“ Monika Bajka z Klimontowa odsłoniły pozostałości osad sprzed tysięcy lat, w tym ślady pierwszego na Wyżynie Sandomierskiej tzw. długieg

Na duńskiej wyspie Falster, w trakcie wykopalisk archeologicznych związanych z budową kolei, natrafiono na niezwykłe znalezisko. Pod neolitycznym domem sprzed 5000 lat odkryto kamienną piwnicę, która rzuca nowe światło na umiejętności budowlane ówczesnych społeczeństw. Choć sama struktura jest relatywnie niewielka – o wymiarach około 2 na 1,5 metra – jej znaczenie historyczne i

To tu wynaleziono pismo i sześćdziesiątkowy system liczbowy, którego używamy do dziś. W Uruk w Mezopotamii 6 tys. lat temu narodził się „miejski” styl życia.
Starożytni Grecy nazywali tę krainę Μεσοποταμία – Mezopotamia, kraina między rzekami. Nazwa ta występuje także w językach aramejskim, hebrajskim, syryjskim, farsi i arabskim. Owe rzeki to dwa „strumienie” biorące początek

Prowadzili wędrowny tryb życia, nie znali koła, pisma i rolnictwa, lecz zbudowali potężną świątynię. Göbekli Tepe pokazuje, jak mało wiemy o naszej prehistorii.
W latach 60. ubiegłego wieku uwagę archeologów przykuł obszar w południowo-wschodniej Turcji, około 15 km od miasta Şanlıurfa. Uznano, że tamtejsze wzgórza nie są do końca naturalnego pochodzenia. Wstępna hipoteza badac

W czasach prehistorycznych, kiedy ludzie byli ze sobą związani z naturą, pewnego dnia, pod głębokim, błękitnym niebem, człowiek paleolitu natknął się na pachnący kwiat podczas spaceru w głębi lasu. Kwiat pachniał tak dobrze, że fala spokoju i podniecenia, jakiej nigdy wcześniej nie czuł, otoczyła jego ciało. Człowiek paleolitu wziął kwiat w dłonie, wydobył jego esencję i potarł

Tysiące lat temu ludzie nauczyli się przeprowadzać operację otwarcia czaszki, czyli trepanację. Głęboką chirurgiczną ingerencję, podczas której w czaszce żywego człowieka wykonuje się otwór, praktykowali przedstawiciele różnych narodów już w dalekiej starożytności. Operację przeprowadzano poprzez wiercenie, cięcie lub skrobanie kości ostrym narzędziem. Do chwili obecnej wydobyt

W Allgäu na południu Niemiec naukowcy natknęli się na skamieniałości przodka pandy wielkiej. Badania zębów wymarłego gatunku pokazały, że żyjące niegdyś w Europie pandy były wszystkożerne, nie jak współczesne pandy wielkie, które żywią się głównie pędami bambusa. Ich dieta była podobna do diety dzisiejszych niedźwiedzi brunatnych.
Pandy wielkie (Ailuropoda melanoleuca) to chyba

W odkryciu dokonanym przez chińskich archeologów, w północno-zachodniej części kraju, naukowcy natknęli się na jeden z najstarszych produktów spożywczych w historii ludzkości. Na terenie pustynnej Kotliny Tarymskiej, w regionie Xinjiang, odnaleziono niezwykły artefakt – ser sprzed 3600 lat. Substancja ta, zachowana na szyjach mumii z epoki brązu, zrewolucjonizowała spojrzenie n

Niedawne odkrycie w jednej z hiszpańskich jaskiń na Majorce rzuca nowe światło na historię osadnictwa w regionie Morza Śródziemnego. Zespół archeologów odkrył 6000-letni most wykonany z wapienia, znajdujący się w zanurzonej pod wodą części jaskini.
To niezwykłe znalezisko nie tylko przesuwa granice naszej wiedzy o wczesnych mieszkańcach tego obszaru, ale również stawia nowe pyt

Największy kompleks rolniczy w Afryce poza regionem Nilu pomógł ukształtować zachodni świat śródziemnomorski w czwartym tysiącleciu p.n.e.
Archeolodzy z Maroka odkryli kolebkę jednego z najbardziej starożytnych społeczeństw rolniczych w północno-zachodniej Afryce – odkrycie to, może zmienić nasze rozumienie historii basenu Morza Śródziemnego.
Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge s

Sahara kilka razy była na zmianę suchym obszarem pustynnym i wilgotnym, żyznym obszarem uprawnym. Jak doszło do tego, że stała się największą pustynią świata?
Dzieli nas 5900 lat od naszej epoki. Bond 4 przynosi jeden z najintensywniejszych okresów suszy w całym holocenie. Szczególnie dramatyczne skutki ma to dla obszaru Sahary, która obecnie jest największą pustynią świata. Tr

W ostatnim czasie archeolodzy z Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza przeprowadzili weryfikujące badania archeologiczne na terenie grodziska kultury łużyckiej w Żaganiu. Wyniki te potwierdziły obronną funkcję grodziska sprzed 2,5 tysiąca lat. [...]
Grodzisko w Żaganiu, związane z grupą białowicką kultury łużyckiej, zostało odkryte już w latach 60. XX wieku. Jednak dopier

Na początku 2022 r. Ivan Šprajc dowiódł, że znane naszym czytelnikom grupy E były architektonicznymi narzędziami do strojenia 260-dniowego kalendarza oraz jego przełożenie na cykle i rytuały agrarne [artykuł: Grupy E nie służyły obserwacjom równonocy]. Ponieważ trwają dyskusje na temat tego, jak daleko wstecz sięgało użytkowanie mezoamerykańskich kalendarzy [o nowych dowodach e