Reforma w Pawłowie była niezrozumiała dla świadomości zwykłego właściciela ziemskiego – jak można zrzec się prawa do korzystania z pracy przymusowej, majątku i osoby należącego do niego chłopa? Jak można zwolnić chłopów pańszczyźnianych z obowiązków? A jednak stało się to możliwe prawie całe sto lat przed zniesieniem pańszczyzny na Litwie. Właśnie tutaj, w Pawłowie.
Na mapie za

235 lat temu, 22 czerwca 1789 r. posłowe na Sejm Wielki uchwalili przeprowadzenie pierwszego w dziejach Rzeczypospolitej spisu ludności. „Jak na owe czasy były to decyzje i działania nowatorskie w skali europejskiej” – mówi PAP historyk prof. Cezary Kuklo z Uniwersytetu w Białymstoku.
Już w starożytności podejmowano pierwsze próby oszacowania liczby ludności zamieszkującej okre

Zima lat 1739/1740 jest znana jako jedna z najzimniejszych w Europie od czasu wykonywania pomiarów. Rozpoczęła się w październiku 1739 roku, a zakończyła w czerwcu 1740. Fale zimna i opady śniegu pojawiły się w listopadzie, następnie w styczniu, lutym i marcu. Najtrudniejsze warunki panowały w styczniu 1740 roku. Zamarzły przybrzeżne wody Bałtyku, a Wisła zamarznięta była do po

Ignacy Ścibor-Marchocki postanowił, że… nie uznaje rozbiorów Polski. Gdy zniknęła z map Europy, założył niepodległe i szokująco liberalne Państwo Mińkowieckie.
Był on bodajże największym oryginałem wśród polskiego ziemiaństwa i nawet został prototypem bohatera niedokończonej powieści Juliusza Słowackiego Król Ladawy. A to dlatego, że po trzecim rozbiorze Polski [Ignacy] Ścibor-

Mało kto wie, że po upadku konfederacji barskiej Kazimierz Pułaski razem ze swoim kompanem Józefem Zajączkiem udał się w 1774 roku do Turcji. Chcieli tam walczyć po stronie sułtana przeciw Rosjanom, ale wszystko zakończyło się katastrofą. Relacja z wyprawy pokazuje, jak niebezpiecznym krajem była Turcja i jak straszliwą klęskę poniosły wojska sułtańskie.
Z Wenecji Kazimierz Puł

Pasmo Jeleniowskie skrywa w sobie wiele tajemniczych miejsc, niekiedy owianych legendami. Wśród nich wyjątkowa jest ta o pustelniku, awanturniku i fałszywym proroku, tajemniczym Antonim Jaczewiczu. Źródła podają, że miał on tu w maju 1708 roku założyć pustelnię, gdzie przekonywał ludność do swej mocy uzdrawiania.
Odkrycie skarbu który można wiązać z pustelnikiem-awanturnikiem n

233 lata temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Obowiązywała zaledwie kilkanaście miesięcy. [...]
Uchwalona 3 maja 1791 r. Ustawa Rządowa była ukoronowaniem panowania Stani

W ciągu ostatnich trzech dziesięcioleci XVIII wieku polsko-litewska Rzeczpospolita, kraj większy od Francji, znikła z mapy politycznej Europy. W pierwszym rozbiorze w roku 1772 Prusy, Austria i Rosja wspólnie wykroiły i anektowały znaczne połacie polskiego terytorium na zachodnich, południowych i wschodnich peryferiach Rzeczpospolitej.
Drugi rozbiór Polski, sformalizowany w tra

230 lat temu, 24 marca 1794 r. na Rynku Głównym w Krakowie Tadeusz Kościuszko złożył uroczystą przysięgę, ogłaszając tym samym akt powstania narodowego, znanego w historii jako Insurekcja Kościuszkowska. Była to ostatnia próba ratowania Rzeczpospolitej i odbudowy jej pełnej suwerenności.

„Jeżeli rok 1772 pozbawił Polskę dostępu do morza, przez co podciął jej siłę rozwoju, ale

Tego dnia 1783 roku powstała Kompania Handlowa Polska, zwana też Kompanią Czarnomorską
Kompania Handlowa Polska była inicjatywą reakcyjną wobec trudnej sytuacji gospodarczej Polski po pierwszym rozbiorze. Wówczas eksport Rzeczypospolitej przez Gdańsk zmagał się z wysokimi cłami pruskimi. Polacy zaczęli więc szukać innych dróg transportu swych towarów, głównie zboża. [...]
Pierw

Samotny i „nieobyty” szlachcic mógł w XVIII wieku liczyć na pomoc w zdobyciu serca ukochanej. Z odsieczą przychodził mu poradnik napisany przez... ekszakonnika.
Napisane przez Pawła Mariana Zatorskiego i opublikowane we Wrocławiu w 1746 r. „Uwagi do zupełnego zabierających się w stan małżeński szczęścia służące” oraz wydany rok później „Przydatek do uwag zupełnemu stanowiących

Tego dnia 1768 roku w Barze na Podolu szlachta zaprzysięgła akt założycielski zbrojnego związku szlacheckiego znanego jako konfederacja barska
Konfederacja barska została założona przez polską szlachtę, która zebrała się w 1768 r. w twierdzy barskiej na Podolu, na Ukrainie, w celu obrony niepodległości Rzeczypospolitej Obojga Narodów przed rosyjskimi wpływami politycznymi i kró

We wciąż jeszcze niepodległej Polsce w 1794 roku wybuchło powstanie przeciw zaborcom. Czy była to ostatnia deska ratunku? A może raczej łabędzi śpiew?
Ojczyzna znalazła się nad przepaścią. Targowica się rozpleniła. Sytuacja ekonomiczna była coraz gorsza. Nawet na króla nie można już było liczyć. Jak uratować resztki niepodległości? Jedynym rozwiązaniem wydawało się użycie siły.

Pod koniec września 1794 roku insurekcja kościuszkowska chyliła się ku upadkowi. W kierunku Warszawy zbliżały się dwa silne rosyjskie korpusy generałów Fersena i Suworowa. Kiedy wojska tego pierwszego 4 października sforsowały Wisłę Tadeusz Kościuszko musiał działać błyskawicznie, aby nie dopuścić do połączenia obu armii przeciwnika. Tak doszło do stoczonej 10 października 1794

Wojna secesyjna to amerykańska wojna domowa, która toczyła się w latach 1861-1865 w Stanach Zjednoczonych. Był to największy kryzys w historii tego federacyjnego państwa. Ostatecznie zwycięstwo stanów z Północy przekreśliły niepodległościowe dążenia stanów z Południa.
Czarnoskórych niewolników przywożonych do Stanów Zjednoczonych z Afryki traktowano jako tanią siłę roboczą. Pry

Juraj Janosik zapisał się w kulturze dzięki romantycznej twórczości literackiej. Przez Słowaków jest uważany za bohatera narodowego. Został powieszony w marcu 1713 roku, a wkrótce potem narodziła się legenda o tym, jak zabierał bogatym, a dawał biednym.
Historycy nie są zgodni co do dokładnej daty jego narodzin lub chrztu, ani co do jego rodziców. Słowacki historyk Rudo Brtáň o

Utworzenie Akademii Wojskowej w Paryżu, École Militaire, Dewizą Akademii jest Ils s'instruisent pour vaincre, Uczą się, aby zwyciężać.
W I połowie XVIII wieku toczyła się wojna o sukcesję austriacką, do której Francja przystąpiła niemal natychmiast. Była to długa i wyczerpująca wojna, która trwała od 1740 do 1747 roku. [...]
Po zakończeniu wojny Maurycy Saski, marszałek Francji

Tego dnia 1788 roku Pierwsza Flota pod dowództwem kapitana Arthura Phillipa zakotwiczyła w Zatoce Botanicznej na zachodnim brzegu Nowej Południowej Walii. Wydarzenie to uznaje się za początek kolonizacji Australii.
Kolonizacja Australii to wydarzenie z przełomu nowożytności i XIX wieku. Zaczynając od terenów Nowej Południowej Walii, osadnicy stopniowo zasiedlali coraz to nowe p

Żadna inna stolica nowożytnej Europy nie ucierpiała tak mocno w wyniku katastrofy naturalnej, jak Lizbona 1 listopada 1755 roku. Potężne trzęsienie ziemi, a następnie tsunami obróciły w perzynę znaczną część portugalskiej stolicy, pociągając za sobą ogromną liczbę ofiar. O skali oraz skutkach kataklizmu pisze profesor Niall Ferguson.
[Trzęsienie ziemi z 1 listopada 1755 roku] n