31 lat temu zatonął prom Jan Heweliusz. Była to największa w historii katastrofa polskiego statku w czasie pokoju. Zginęło w niej 55 osób. Do dziś sprawa budzi emocje - z jednej strony jej przykład pokazuje, jak drobiazg może zaważyć na ludzkim życiu. Z drugiej zaś - wciąż prowokuje do snucia teorii, czasem zahaczających o te spiskowe.

Czytaj więcej na: https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/31-lat-temu-zatonal-prom-Jan-Heweliusz-Katastrofa-ktora-wciaz-wzbudza-emocje-n185463.html

#historia #ciekawostkihistoryczne #morze #statki #katastrofa #rocznicanadzis

Wybrane rocznice wypadające 7 stycznia.

Nietypowe święta: Dzień Dziwaka

• 1131 – Książę Jutlandii i Szlezwiku Kanut Lavard został zamordowany przez swoich kuzynów Magnusa Silnego i Henryka Skadelaara w zasadzce zorganizowanej w lesie koło Haraldstedu na Zelandii.
  
• 1355 – Na polecenie króla Portugalii Alfonsa IV została zamordowana Coimbrze Inês de Castro, żona jego syna, późniejszego króla Piotra I Sprawiedliwego.
  
• 1520 – Król Zygmunt I Stary wydał przywilej toruński wprowadzający jeden dzień pańszczyzny tygodniowo, w miejsce 2–4 dni w roku.
  
• 1551 – Na zamku Grimnitz zawaliła się podłoga komnaty, w której przebywali elektor Brandenburgii Joachim II Hektor i jego żona, królewna polska Jadwiga Jagiellonka, która w wyniku wypadku została kaleką. Jej mąż zdołał w ostatniej chwili chwycić się wystającej belki.
  
• 1558 – Francja odebrała Anglii Calais, jej ostatnią posiadłość na kontynencie.
  
• 1601 – Wojna polsko-szwedzka o Inflanty: wojska polsko-litewskie odniosły miażdżące zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Kiesią. Ale tam była jatka: 700 żołnierzy (w tym 350 husarii) Rzeczypospolitej zmasakrowało 1,9 z 3 tysięcy Szwedów, samemu tracąc tylko 10 zabitych.
  
• 1608 – Pożar strawił Jamestown w Wirginii, pierwszą stałą osadę angielskich kolonistów w Ameryce Północnej.
  
• 1610 – Galileusz odkrył i nazwał trzy z czterech największych księżyców Jowisza, nazywanych później księżycami galileuszowymi.
  
• 1611 – Wykonano wyroki śmierci na wspólnikach zbrodni węgierskiej księżnej Elżbiety Batory.
  
• 1734 – Wojna o sukcesję polską: 10-tysięczny korpus saski przekroczył polską granicę w okolicy Tarnowskich Gór i rozpoczął marsz na Kraków.
  
• 1760 – Została odkryta kometa C/1760 A1, zwana Wielką Kometą 1760 roku lub Kometą Paryską. Była widoczna gołym okiem.
  
• 1782 – W Filadelfii otwarto pierwszy komercyjny amerykański bank Bank of North America.
  
• 1785 – Francuz Jean-Pierre Blanchard i Amerykanin John Jeffries dokonali pierwszego przelotu balonem nad kanałem La Manche.
  
• 1794 – Pod naciskiem carycy Katarzyny II Rada Nieustająca unieważniła Order Virtuti Militari i zakazała jego noszenia. Głupie babsko.
  
• 1797 – W Reggio nell’Emilia poświęcono trójkolorowy sztandar Legionu Lombardzkiego, który później przyjęto jako flagę zjednoczonych Włoch.
  
• 1814 – Król Hiszpanii Józef Bonaparte podpisał akt abdykacji. Starszy brat cesarza Francuzów Napoleona I. Niezły nepotyzm wtedy był w napoleońskiej Europie. Król Hiszpanii, król Holandii i król Westfalii to wszystko to byli bracia Napoleona.
  
• 1822 – Pierwsza grupa wyzwolonych niewolników amerykańskich przybyła do Liberii. Paradoks chciał że wyzwoleni niewolnicy wkrótce sami zaczęli zniewalać miejscowych czarnoskórych.
  
• 1839 - Louis Jacques Daguerre ogłosił, że używając srebra i miedzianej płytki wynalazł proces zwany dagerotypem. Data ta jest przyjęta za dzień narodzin fotografii.
  
• 1839 - W nocy z 6 na 7 stycznia potężny huragan zdewastował Irlandię, powodując śmierć kilkuset osób.
  
• 1882 – Dokonano pierwszego zimowego wejścia na Zugspitze w Alpach Bawarskich, najwyższy szczyt Niemiec (2962 m).
  
• 1885 – Odbył się ślub rodziców Adolfa Hitlera.
  
• 1888 – Amerykański astronom James Edward Keeler jako pierwszy zaobserwował jedną z przerw pomiędzy pierścieniami Saturna i nazwał ją Przerwą Enckego na cześć innego badacza Saturna, Johanna Franza Enckego.
  
• 1894 - Thomas Edison nakręcił film kinetoskopowy przedstawiający kichanie. Tego samego dnia jego pracownik, William Kennedy Dickson, otrzymał patent na film kinowy.
  
• 1902 – Po zdławieniu powstania bokserów cesarzowa Cixi powróciła do Pekinu.
  
• 1904 – Ustanowiono morski sygnał alarmowy CQD. Wbrew powszechnej opinii, skrót CQD nie pochodzi od angielskiego come quick, danger (przybądź szybko, niebezpieczeństwo). Litery CQ brzmią w języku angielskim podobnie do seek you (szukam cię) i jest to wywodzący się z telegrafii lądowej sygnał oznaczający wiadomość skierowaną do wszystkich stacji (do dziś jest używany przez krótkofalowców przy próbie nawiązania łączności). Gdy radiotelegraf zaczął być stosowany na morzu, przedsiębiorstwo Marconiego przejęło sygnał CQ z telegrafii lądowej. Nie istniał jednak sygnał oznaczający zagrożenie, zatem żeby go stworzyć, do liter CQ dołożono D, uważaną za skrót od distress (niebezpieczeństwo). CQD oznacza więc raczej Do wszystkich stacji: niebezpieczeństwo. Następcą sygnału CQD jest sygnał SOS, wprowadzony 1 lipca 1908 roku.
  
• 1921 – Powołano Radę Wojenną, organ doradczy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie głównych spraw wojskowych, a w szczególności zasadniczych ustaw oraz ważnych zmian w uzbrojeniu i zaopatrzeniu oraz systemie organizacji Wojska Polskiego II RP.
  
• 1922 – Niższa izba irlandzkiego parlamentu ratyfikowała traktat angielsko-irlandzki kończący irlandzką wojnę o niepodległość.
  
• 1924 - George Gershwin rozpoczął pracę nad swym najsłynniejszym utworem – Błękitną rapsodią.
  
• 1927 - Przeprowadzono pierwszą transatlantycką rozmowę telefoniczną (Nowy Jork-Londyn).
  
• 1928 - Dokonano oblotu radzieckiego samolotu Po-2 (kukuruźnika). Po-2 był wykorzystywany głównie do szkolenia pilotów, a także do zadań agrolotniczych, czyli opryskiwania pól. Podczas II wojny światowej wsławił się jako nocny bombowiec. Należące do Korei Północnej maszyny Po-2 były wykorzystywane na początku lat 50. podczas wojny koreańskiej. Po-2 zasłynął z tego, że był nieprzerwanie eksploatowany przez 35 lat i wyprodukowano go w liczbie ponad 33 000 egzemplarzy, a wraz z maszynami licencyjnymi przeszło 40 tysięcy. Na tym typie samolotu latały "latające wiedźmy", czyli 46 Gwardyjski Pułk Nocnych Bombowców. Był to oddział radzieckich pilotek które nocą zrzucały ze swoich kukuruźników bomby na niemców. Udźwig samolotu był ograniczony, więc bombardowano to co konieczne do normalnego funkcjonowania typowego niemieckiego żołdaka, a więc kuchnie polowe, szalety, łaźnie, baraki itp. Samoloty typu Po-2 znajdowały się w uzbrojeniu polskiego lotnictwa wojskowego do 1950 roku. W lotnictwie cywilnym służyły do końca lat 60. XX wieku. W służbie koreańskiej Po-2 zasłynął "zestrzeleniem" amerykańskiego myśliwca. Myśliwiec odrzutowy chcąc zestrzelić wolnego dwupłatowca za bardzo zwolnił i się rozbił gdy doszło do przeciągnięcia.
  
• 1928 - W Londynie wezbrana z powodu nagłej odwilży Tamiza zatopiła centrum miasta, powodując śmierć 14 osób.
  
• 1929 - Ante Pavelić założył we Włoszech faszystowską chorwacką organizację ustaszy.
  
• 1932 – Amerykański sekretarz stanu Henry Stimson wystosował notę do rządu Japonii sprzeciwiającą się japońskiej agresji na Chiny.
  
• 1932 - Zmarł André Maginot (ur. 1877), francuski sierżant, polityk, najlepiej znany z zaangażowania w budowę francuskich fortyfikacji, znanych powszechnie jako Linia Maginota, które powstały w latach 1929-1940 na wschodniej granicy państwa. 
  
• 1936 – W Hiszpanii rozwiązano parlament.
  
• 1937 – Odbył się ślub przyszłej królowej Holandii Juliany i niemieckiego arystokraty Bernharda zu Lippe-Biesterfelda. O królowej nie mam tym razem nic do powiedzenia, ale o jej mężu tak, bo to ciekawa postać: Wybór Niemca na małżonka przyszłej królowej był dla Holendrów bardzo kontrowersyjny. Przyszły mąż Juliany uchodził za zwolennika polityki niemieckiej, która groziła wybuchem wojny na skalę europejską. W czasie spotkania z Bernhardem Hitler wskazywał na szanse sojuszu niemiecko-holenderskiego, którego osoba księcia miała być gwarantem. W okresie dochodzenia do władzy Hitlera, książę odbywał służbę wojskową jako pilot i podjął później pracę w przedsiębiorstwie chemicznym IG Farben. Jego młodszy brat Aschwin publicznie poparł politykę Hitlera i NSDAP. On sam – co ujawniono w 1941 i potwierdzają to odtajnione w 2010 roku dokumenty – był członkiem konnej SS. Tu trzeba jednak zaznaczyć że książę udowodnił swoje oddanie nowej ojczyźnie: Po wybuchu wojny swoimi działaniami ks. Bernard zyskał uznanie Holendrów. Wspomagał rodzinę królewską w wyjeździe do Anglii po ataku niemieckim, wysłał następnie żonę z dziećmi do Kanady. Sam pozostał w Anglii, gdzie służył jako pilot (nie zaakceptowano jego oferty pracy w wywiadzie), wspierał holenderski ruch oporu w kraju oraz był osobistym sekretarzem królowej Wilhelminy. W 1944 został naczelnym dowódcą wojsk holenderskich, rok później wraz z rodziną powrócił do Holandii. Uczestniczył w rozmowach kapitulacyjnych w maju 1945. Po wojnie pozostał w służbie wojskowej, pełniąc m.in. funkcję szefa połączonych sztabów. Pracował także w wielu organizacjach międzynarodowych i miał opinię gospodarczego ambasadora Holandii. Był inicjatorem tzw. Grupy Bilderberg, forum debat liderów intelektualnych i gospodarczych Europy Zachodniej; na spotkaniach Grupy padła m.in. inicjatywa powołania Unii Europejskiej. W 1961 książę Bernhard współtworzył znaną fundację ochrony środowiska World Wildlife Fund. Był też "bohaterem" kilku skandali: Przyjął milion dolarów łapówki w zamian za wspieranie działalności firmy Lockheed w Holandii (nie on jeden zresztą, w aferę Lockheeda byli zamieszani politycy z wielu państw), Nelson Mandela z kolei zarzucał Bernhardowi że fundusz WWF współfinansował reżim apartheidu w RPA. Do skandali politycznych i gospodarczych należy dodać obyczajowe. Książę Bernhard był ojcem dwóch nieślubnych córek, jednej w Paryżu, drugiej w USA. Zmarł po długiej chorobie nowotworowej 1 grudnia 2004 r.
  
• 1939 – W Warszawie odbyła się ostatnia część uroczystości pogrzebowych Romana Dmowskiego. Trumnę złożono na cmentarzu bródnowskim, do grobu włożono urnę z ziemią nadmorską i wodą z Bałtyku.
  
• 1940 – Wojna zimowa: zdecydowanym zwycięstwem wojsk fińskich zakończyła się bitwa na drodze Raate. Kacapy straciły w tej bitwie od 7 do 9 tysięcy żołdaków, a dysponowali siłami rzędu 14 do 25 tysięcy ludzi i 44 czołgów. Finowie mieli ok. 10 tysięcy żołnierzy i stracili ich tylko 402. 
  
• 1942 - Front Wschodni: ZSRR strategicznie i taktycznie triumfował w bitwie o Moskwę.
  
• 1943 - Zmarł Nikola Tesla (ur. 1856), serbsko-amerykański inżynier, elektrotechnik, radiotechnik, wynalazca. Tesla był konstruktorem wielu urządzeń do wytwarzania i wykorzystania prądu przemiennego, konkurując skutecznie z Thomasem A. Edisonem, który uznawał tylko prąd stały. Był autorem blisko 300 patentów, które chroniły jego 125 wynalazków w 26 krajach, głównie rozmaitych urządzeń elektrycznych, wśród nich są silnik elektryczny i prądnica prądu przemiennego, autotransformator, dynamo rowerowe, radio, elektrownia wodna (na wodospadzie Niagara), bateria słoneczna, turbina talerzowa i transformator Tesli (rezonansowa cewka wysokonapięciowa). Tesla stworzył m.in. jedne z pierwszych urządzeń zdalnie sterowanych drogą radiową. Tesla walczył z Marconim o patent na radio, dowodząc, że wynalazek Marconiego stosuje bez jego zgody wcześniej opatentowaną przez Teslę cewkę, ale długie procesowanie się doprowadziło Teslę do bankructwa. Ostatecznie dobił Teslę fakt przyznania Marconiemu Nagrody Nobla za skonstruowanie radia, mimo iż korzystał on przy tym z teorii stworzonych przez Teslę. Ostatecznie odwołanie Tesli w sprawie patentu na radio do sądu najwyższego USA zostało wygrane już po śmierci samego Tesli w 1943 r. Koncepcja wolnej energii była rodzajem obsesji Tesli, który pod koniec życia wykorzystywał każdą wolną chwilę na jej poszukiwanie.
  
• 1945 – Rozpoczął działalność Instytut Nafty i Gazu w Krośnie (obecnie w Krakowie).
  
• 1945 – Front zachodni: Adolf Hitler nakazał wycofanie niemieckich jednostek biorących udział w ofensywie w Ardenach. Aliantom pozostało tylko oczyszczenie obszaru niemieckiego ataku z maruderów.
  
• 1946 – Miał miejsce trzeci atak UPA na Birczę. Według meldunku ukraińskiego, w walce zginęło 23 członków UPA, a 22 zostało rannych. Straty polskie ten sam meldunek szacuje na 70 zabitych i nieznaną ilość rannych. Polskie źródła podają, że UPA poniosła straty w wysokości 140 zabitych i 12 wziętych do niewoli, natomiast po stronie polskiej miało być tylko 9 rannych. Jednak ekshumacja podjęta w 1999 roku wykazała, że w miejscu wskazanym jako miejsce pochówku członków UPA znajduje się 28 szkieletów. Stan części szkieletów wskazywał, że część rannych w walce została pobita na śmierć, lub zabita strzałem w głowę z niewielkiej odległości. Stwierdzono, że w grobie oprócz 23 członków UPA znajdowały się ciała 5 osób cywilnych, więzionych wcześniej w miejscowym areszcie, zabitych następnego dnia rano.
  
• 1948 - Urodził się Kenny Loggins, amerykański piosenkarz, muzyk, kompozytor. Kenny nagrywał z powodzeniem piosenki, które były wykorzystane jako ścieżki dźwiękowe do filmów, co sprawiło, że został nazwany „Królem ścieżki dźwiękowej”. Nagrał m.in. piosenkę „I'm Alright” do komedii Harolda Ramisa Golfiarze (Caddyshack, 1980). Hitami stały się „Footloose” i „I’m Free (Heaven Helps the Man)” z filmu muzycznego Herberta Rossa Footloose (1984), „Danger Zone” i „Playin' With The Boys" z dramatu akcji Tony’ego Scotta Top Gun (1986) oraz „Meet Me Half Way” z filmu przygodowego Menahema Golana Więcej niż wszystko (Over The Top, 1987)
  
• 1948 - Pilot amerykańskiej gwardii narodowej, Thomas Mantel rozbił się w pościgu za rzekomym UFO.
  
• 1950 – 41 osób zginęło w pożarze szpitala psychiatrycznego w Davenport w stanie Iowa.
  
• 1953 – Prezydent USA Harry Truman ogłosił zbudowanie pierwszej bomby wodorowej.
  
• 1958 – Rozpoczęła urzędowanie pierwsza Komisja Europejska pod przewodnictwem Niemca Waltera Hallsteina.
  
• 1959 – USA jako pierwszy kraj na świecie uznały kubański rząd Fidela Castro.
  
• 1961 – Na konferencji w Casablance spotkali się przywódcy radykalnych państw afrykańskich: Algierii, Egiptu, Ghany, Gwinei, Libii, Mali i Maroka, promując ideę utworzenia Stanów Zjednoczonych Afryki i podpisując Afrykańską Kartę Praw Ludności i Narodów.
  
• 1962 – W Makassar na wyspie Celebes doszło do nieudanej próby zamachu na prezydenta Indonezji Sukarno.
  
• 1963 - Urodził się Clint Mansell, brytyjski kompozytor muzyki filmowej. To on skomponował słynny motyw przewodni do filmu Requiem dla snu.
  
• 1964 - Urodził się Nicolas Cage, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy pochodzenia włosko-niemieckiego. Jego prawdziwe nazwisko to Coppola (bratanek reżysera Francisa Forda Coppoli), ale zmienił je by nie mieć łatwiej w zawodzie z powodu nazwiska. Nazwisko Cage przyjął od Luke’a Cage’a, jednego z superbohaterów Marvel Comics. Został laureatem Oscara i był jednym z najbardziej kasowych aktorów w Hollywood, zanim wystąpił w nieudanych produkcjach i był dziewięć razy nominowany do Złotych Malin, było to prawdopodobnie spowodowane tym, że brał każdą możliwą ofertę pracy z powodu długów. Mimo to powtarzał, że zawsze dawał z siebie wszystko, jeśli chodzi o aktorstwo. W drugiej dekadzie XXI wieku zaczął jednak grać także w niezależnych filmach docenionych przez krytyków np. Mandy (2018) i Świnia (2021), za rolę w którym dostał kolejną nominację do Złotej Maliny, lecz tym razem była to Złota Malina: Odkupienie za powrót do aktorskiej formy.
  
• 1966 – Rząd RFN ogłosił poparcie dla amerykańskich działań w Wietnamie.
  
• 1970 – W Soweto założono południowoafrykański klub piłkarski Kaizer Chiefs FC. To jeden z tych klubów reszty świata, co od niepamiętnych czasów jest dostępny w fifie.
  
• 1971 – Bokser Jerzy Kulej zakończył karierę sportową. Jerzy Kulej był dwukrotnym mistrzem olimpijskim (Tokio 1964 i Meksyk 1968). Ponadto dwukrotny złoty i jednokrotny srebrny medalista mistrzostw europy.
  
• 1971 – W katastrofie amerykańskiego bombowca strategicznego B-52 Stratofortress na Jeziorze Michigan zginęła cała 9-osobowa załoga.
  
• 1972 - Na zakończenie dwudniowego szczytu w San Clemente w Kalifornii prezydent Richard Nixon i premier Eisaku Satō wydali wspólne oświadczenie przewidujące zwrot Okinawy Japonii 15 maja 1972 roku.
  
• 1972 - W katastrofie hiszpańskiego samolotu Sud Aviation Caravelle w górach na Ibizie zginęły 104 osoby.
  
• 1973 – Były żołnierz marynarki wojennej i członek „Czarnych Panter” 23-letni Mark Essex zastrzelił w Nowym Orleanie 8 osób (w tym 4 policjantów), a 11 ranił, po czym został zastrzelony przez policyjnego snajpera. 8 dni wcześniej zastrzelił w tym mieście jednego i postrzelił kolejnego policjanta.
  
• 1974 – Wybuchła krwawa, czteroletnia wojna między dwoma grupami szympansów w Parku Narodowym Potoku Gombe w Tanzanii, która została zarejestrowana i opisana przez brytyjską badaczkę szympansów Jane Goodall.
  
• 1976 – Amerykańska astronom Eleanor Helin odkryła planetoidę (2062) Aten, pierwszą należącą do grupy planetoid Atena, cechującej się mniejszą średnią odległością od Słońca niż Ziemia.
  
• 1978 - Urodził się Emilio Palma, Argentyńczyk, pierwszy człowiek oficjalnie urodzony na Antarktydzie. Fakt ten został odnotowany w Księdze rekordów Guinnessa. Przyszedł na świat w argentyńskiej bazie Esperanza na czubku Półwyspu Antarktycznego. Jego rodzice, Jorge de Palma (szef tamtej ekspedycji) i Silvia Morello de Palma, zostali tam wysłani, aby ustalić, czy możliwe jest zasiedlenie kontynentu przez osoby cywilne – dla wzmocnienia argentyńskich roszczeń terytorialnych. W momencie wylotu z Argentyny matka była w siódmym miesiącu ciąży.
  
• 1979 – Wojna kambodżańsko-wietnamska: wojska wietnamskie wkroczyły do stolicy Kambodży Phnom Penh, obalając rządy Czerwonych Khmerów.
  
• 1980 - Prezydent USA Jimmy Carter autoryzował przekazanie 1,5 miliarda dolarów na pomoc upadającemu koncernowi motoryzacyjnemu Chrysler.
  
• 1982 - W Płocku i Włocławku w ciągu doby temperatura spadła z +8 °C do –20 °C.
  
• 1982 - Runęła podmyta przez morze wieża Światowid w Jastrzębiej Górze. Do wysokiej na 9 pięter wieży prowadziła kładka, a w wieży była winda w dół, na plażę.
  
• 1985 - W czeskiej Jizerce zanotowano temperaturę –41 °C.
  
• 1985 - Wystrzelono pierwszą japońską międzyplanetarną sondę kosmiczną Sakigake. Celem sondy był przelot w pobliżu komety Halleya. Była to też pierwsza międzyplanetarna sonda wysłana przez kraj inny niż USA i ZSRR.
  
• 1985 - Urodził się Lewis Hamilton, brytyjski kierowca wyścigowy. Siedem razy był mistrzem świata Formuły 1. Raczej powszechnie nielubiany przez fanów poza swoją rodzimą Wielką Brytanią.
  
• 1986 - Uruchomiono metro w Nowosybirsku. Jest to jedyne metro położone na terenie Syberii i leżące najdalej na wschód metro w Rosji. Rocznie przewozi ok. 70 milionów pasażerów, co stawia je na trzecim miejscu w kraju (po Moskwie i Petersburgu).
  
• 1989 - Zmarł Cesarz Japonii Hirohito (ur. 1901). Nowym cesarzem został jego syn Akihito. O Hirohito podałem kilka faktów 25 grudnia. Akihito zaś panował do 2019 roku, kiedy abdykował na rzecz swojego syna Naruhito.
  
• 1990 - Zamknięto dla zwiedzających Krzywą Wieżę w Pizie.
  
• 1990 - Zniesiono karę śmierci w Rumunii.
  
• 1990 - Urodził się Gregor Schlierenzauer, austriacki skoczek narciarski. Czterokrotny medalista olimpijski: dwukrotny brązowy w konkursach indywidualnych (2010), a także złoty (2010) i srebrny (2014) w drużynie. Dwunastokrotny medalista mistrzostw świata, w tym indywidualny mistrz świata z konkursu na dużej skoczni w Oslo w 2011 i trzykrotny wicemistrz świata z Liberca (2009), Val di Fiemme (2013) i Falun (2015). Pięciokrotny medalista mistrzostw świata w lotach narciarskich, w tym indywidualnie złoty z Oberstdorfu (2008) i srebrny z Planicy (2010). Indywidualny i drużynowy mistrz świata juniorów z 2006. Dwukrotny zdobywca Pucharu Świata w skokach narciarskich (w sezonach 2008/2009 oraz 2012/2013). Zwycięzca 60. i 61. Turnieju Czterech Skoczni, dwóch edycji Turnieju Nordyckiego (2008 i 2009) oraz Letniego Grand Prix 2008. W trakcie kariery poprawił wiele rekordów w PŚ. W sezonie 2008/2009 pobił rekord Janne Ahonena w liczbie zwycięstw w jednym sezonie, wygrywając trzynaście konkursów. Ustanowił też rekord w liczbie miejsc na podium (20) i został pierwszym w historii skoczkiem narciarskim, który w jednym sezonie zdobył ponad 2000 punktów (2083). Rekordy te przetrwały do sezonu 2015/2016, gdy poprawił je Peter Prevc. Od 3 lutego 2013 Schlierenzauer jest rekordzistą w liczbie zwycięstw w konkursach PŚ mężczyzn, gdy poprawił wynik należący od lat 80. XX wieku do Mattiego Nykänena (46). Łącznie w karierze wygrał 53 konkursy PŚ. Po sezonie 2014/2015 jego kariera wyraźnie przyhamowała. Sukcesy przyszły w bardzo młodym wieku, i Schlierenzauera dopadło wypalenie zawodowe. 7 stycznia 2016 po zakończeniu startów w Turnieju Czterech Skoczni Schlierenzauer ogłosił zawieszenie kariery na czas nieokreślony. Do rywalizacji powrócił 13 stycznia 2017, zdobywając 19. miejsce w kwalifikacjach do konkursu w Wiśle. 21 września 2021 poinformował o zakończeniu kariery sportowej.
  
• 1991 - Urodził się Eden Hazard, belgijski piłkarz, brązowy medalista mistrzostw świata 2018. Zakończył karierę w zeszłym roku po zakończeniu kontraktu z Realem Madryt. Zaliczył spory zjazd formy gdy zaczął grać w Madrycie po mundialu 2018.
  
• 1992 – Jugosłowiański MiG-21 zestrzelił koło Zagrzebia śmigłowiec z 5 obserwatorami ONZ.
  
• 1993 – Sejm RP przyjął tzw. ustawę antyaborcyjną.
  
• 1993 - Urodził się Jan Oblak, słoweński piłkarz, bramkarz. Występuje w hiszpańskim klubie Atletico Madryt oraz w reprezentacji Słowenii, której jest kapitanem. Według portalu Transfermarkt, w czerwcu 2019 r. został pierwszym bramkarzem na świecie, którego wartość rynkowa osiągnęła 100 milionów euro.
  
• 1993 – Norweg Erling Kagge jako pierwszy zdobył samotnie biegun południowy.
  
• 1996 - Odbył się 4 finał WOŚP.
  
• 1997 - 13 osób zginęło, a około 100 zostało rannych w zamachu bombowym na centrum handlowe w Algierze.
  
• 1998 - Kanadyjska minister ds. Indian Jane Stewart przeprosiła za traktowanie ludności tubylczej w przeszłości i ogłosiła ustanowienie „funduszu uzdrowienia” w wysokości 600 milionów dolarów kanadyjskich.
  
• 1999 – Senat Stanów Zjednoczonych rozpoczął pierwszy od 130 lat proces impeachmentu wobec prezydenta Billa Clintona.
  
• 2001 - Odbył się 9 finał WOŚP.
  
• 2003 – 26 osób zostało skazanych na śmierć przez sąd wojskowy w Kinszasie za udział w zabójstwie byłego prezydenta Demokratycznej Republiki Kongo Laurenta-Désiré Kabili w styczniu 2001 roku. 45 osób uniewinniono.
  
• 2006 - 13 marynarzy zginęło w samobójczym zamachu bombowym Tamilskich Tygrysów na łódź patrolową koło portu Trincomalee na Sri Lance.
  
• 2007 - W Seattle zaprezentowano stworzoną przez międzynarodowy zespół astronomów, dzięki teleskopowi Hubble’a, pierwszą trójwymiarową mapę rozkładu ciemnej materii we wszechświecie.
  
• 2007 - Z powodu rosyjsko-białoruskiego konfliktu celnego wstrzymano dostawy do Polski i Niemiec przez rurociąg naftowy „Przyjaźń”.
  
• 2008 - Pierwszy raz w historii odwołano ceremonię wręczenia Złotych Globów, a laureaci zostali ogłoszeni na konferencji prasowej.
  
• 2012 - W Nowozelandzkim Carterton rozbił się balon na ogrzane powietrze. Zginęło wyszystkie 11 osób na pokładzie. 
  
• 2015 – 12 osób zginęło, a 11 zostało rannych w wyniku ataku dwóch islamistycznych terrorystów na siedzibę czasopisma satyrycznego „Charlie Hebdo” w Paryżu. Tygodnik satyryczny Charlie Hebdo założono w Paryżu w 1970 roku i ukazuje się co środę. Jest on bogato ilustrowany, składa się z licznych felietonów, zamieszcza również reportaże na temat sekt, skrajnej prawicy, katolicyzmu, islamizmu, judaizmu, polityki, kultury, etc. Tytuł znany jest z ciągłego publikowania zjadliwych karykatur, nieoszczędzających żadnego wyznania religijnego, kpiących z religijnych i politycznych ekstremizmów, pomimo licznych pogróżek ze strony religijnych ekstremistów (zarówno chrześcijańskich, jak i islamskich oraz judaistycznych) czy też skrajnej prawicy. Tygodnik znajdował się na celowniku islamskich ekstremistów od lutego 2006 roku, kiedy to przedrukował karykatury Mahometa duńskiego dziennika „Jyllands-Posten” w akompaniamencie swoich własnych, nowych karykatur. Napastnicy według policji byli dobrze wyposażeni (m.in. w broń automatyczną) i przygotowani, działali spokojnie i metodycznie. W porzuconym przez zamachowców samochodzie marki Citroën C3 znaleziono dowód osobisty jednego z nich, Saïda Kouachiego. Wśród zabitych znalazło się ośmiu członków redakcji.
  
• 2017 - Zmarł Jerzy Kossela (ur. 1942), polski gitarzysta, wokalista, kompozytor, autor tekstów, członek zespołu Czerwone Gitary.
  
• 2018 - Zmarła France Gall (ur. 1947), francuska piosenkarka, zwyciężczyni konkursu Eurowizji 1965.
  
• 2021 - Zmarła Marion Ramsey (ur. 1947), amerykańska aktorka, występowała w roli Laverne Hooks, małej ale głośnej policjantce w serii filmów "Akademia Policyjna".
  

https://youtu.be/mpvz7w6ilNk

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 6 stycznia.

Nietypowe święta: Dzień Filatelisty, Dzień Wtulania Się

• 754 – Król Franków Pepin Krótki przyjął na audiencji papieża Stefana II, który w stroju pokutnym padł mu do stóp i poprosił o ochronę przed Longobardami.
  
• 1066 – Harold II został koronowany na króla Anglii. Jego koronacja spowodowała kryzys sukcesyjny który skończył się inwazją Normanów. Długo królem nie był, zginął w bitwie pod Hastings (14 październiak 1066) przeciwko Normanom pod wodzą Wilhelma Zdobywcy.
  
• 1233 – Książę kujawski i łęczycki Kazimierz I wyraził zgodę na przejęcie ziemi chełmińskiej przez zakon krzyżacki.
  
• 1285 – Arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka zwołał synod w Łęczycy, na którym wydano ustawy nakazujące wygłaszanie kazań w języku polskim.
  
• 1286 – Filip IV Piękny został koronowany na króla Francji. Filip trzymał papiestwo za mordę i zlikwidował zakon templariuszy. W okresie panowania Filipa IV bardzo wzrosła rola i znaczenie Paryża. Miasto liczyło wtedy ok. 200 tysięcy mieszkańców i było największym w zachodniej Europie.
  
• 1293 – Podczas zjazdu w Kaliszu książęta Władysław Łokietek, Przemysł II i Kazimierz II zawarli porozumienie o współpracy przy odbiciu zajętego przez Czechów Krakowa.
  
• 1420 – We Wrocławiu król niemiecki Zygmunt rozstrzygnął na korzyść zakonu krzyżackiego spór polsko-krzyżacki.
  
• 1429 – Na zamku w Łucku rozpoczął się zjazd monarchów europejskich. Zjazd trwał 13 tygodni i wzięli w nim udział król Polski Władysław II Jagiełło, wielki książę Litewski Witold, król Niemiec, Czech i Węgier Zygmunt Luksemburski, król Danii, Szwecji i Norwegii Eryk Pomorski, wielki książę moskiewski Wasyl Wasyliewicz (zięć Witolda), wielki mistrz zakonu krzyżackiego Paul von Russdorff, legat papieski Jędrzej, prymas Wojciech Jastrzębiec, kilku chanów tatarskich, różni książęta, hospodar Wołoszczyzny i posłowie cesarza bizantyjskiego. Pomimo że celem zjazdu miały być ustalenia dotyczące obrony przed Turkami, to zdominowała go inna kwestia. Po przybyciu na zjazd w lutym 1429, król niemiecki i węgierski Zygmunt Luksemburczyk chcąc rozbić unię polsko-litewską wystąpił z projektem koronacji księcia Witolda. Od razu uzyskał akceptację tej propozycji Władysława Jagiełły, który wiedział, że sprzeciw naraziłby go na nieporozumienia z Litwinami oraz dzięki temu sam zaszachuje w ten sposób Polaków chcących dokonywać po jego śmierci elekcji tronu, być może w sposób niekorzystny dla jego synów. Witold oficjalnie demonstrował w tej sprawie niezdecydowanie. Projekt koronacji poparli panowie litewscy, natomiast sprzeciwił jej się Zbigniew Oleśnicki, podkanclerzy Władysław Oporowski i Piotr Szafraniec, którzy twierdzili, że o koronie może decydować papież, a nie cesarz. Jagiełło uznał, że jego demonstracja się udała i zmienił zdanie odnośnie do koronacji uznając, że w tej sytuacji załatwi sprawę sukcesji tronu polskiego polubownie
  
• 1449 – Konstantyn XI Paleolog został wybrany w Mistrze na ostatniego cesarza bizantyńskiego.
  
• 1492 - Król i Królowa Hiszpanii Ferdynand II Aragoński i Izabela Kastylijska wkroczyli tryumfalnie do niedawno zdobytej Grenady, ostatniej muzułmańskiej twierdzy na półwyspie Iberyjskim.
  
• 1535 – Konkwistador Francisco Pizarro założył Limę, stolice Peru.
  
• 1540 – Król Anglii Henryk VIII Tudor ożenił się ze swoją czwartą żoną Anną z Kleve.
  
• 1573 – Po śmierci króla Zygmunta II Augusta, w Warszawie zebrał się po raz pierwszy poprzedzający wolną elekcję Sejm konwokacyjny.
  
• 1579 – Południowe prowincje Niderlandów podpisały traktat arraski, oddając się pod panowanie króla Hiszpanii. Unia w Arras była przeciwstawiana zawartej kilkanaście dni później unii utrechckiej, która była odpowiedzią kalwińskiej północy na zjednoczenie się katolików pod hiszpańskimi sztandarami. Zawarcie obydwu unii doprowadziło do ostatecznego rozpadu Niderlandów. Kalwińska północ utworzyła wkrótce Republikę Zjednoczonych Prowincji (dając początek Holandii), a część katolicka, zwana Niderlandami Południowymi uznała władzę hiszpańskich, a później austriackich Habsburgów i w XIX wieku przekształciła się ostatecznie w Belgię.
  
• 1666 – Nad Zatoką Gdańską, a następnie na jej wodach została stoczona, obserwowana przez rybaków, brutalna walka dwóch orłów. Od tego zdarzenia prawdopodobnie wzięło swą nazwę Orłowo, obecna dzielnica Gdyni.
  
• 1801 – Książę João Carlos de Bragança został pierwszym ministrem (premierem) Portugalii.
  
• 1838 – W Morristown w stanie New Jersey Samuel Morse i Alfred Vail zaprezentowali po raz pierwszy działanie telegrafu elektrycznego.
  
• 1847 - Samuel Colt otrzymał swój pierwszy kontrakt na sprzedaż rewolwerów rządowi Stanów Zjednoczonych
  
• 1852 - Zmarł Louis Braille (ur. 1809), francuski pedagog, twórca alfabetu dla niewidomych.
  
• 1877 – Przyszły ojciec Adolfa Hitlera, Alois, (do tej pory Schicklgruber) dokonał urzędowej zmiany nazwiska.
  
• 1884 – Niemiecki wynalazca Paul Nipkow otrzymał patent na tzw. tarczę Nipkowa, która w ogromnym stopniu przyczyniła się do rozwoju telewizji.
  
• 1884 - Zmarł Gregor Mendel (ur. 1822), austriacki duchowny katolicki, augustianin, prekursor genetyki. Zajmował się badaniami nad dziedziczeniem cech grochu zwyczajnego. Mendel udowodnił, że dziedziczenie cech grochu oparte jest na zestawie praw (które później zostały nazwane od jego nazwiska prawami Mendla). Znaczenie obserwacji Mendla nie zostało docenione aż do przełomu XX wieku, kiedy ponowne „odkrycie” prawideł przez niego obserwowanych zapoczątkowało powstanie nowej dziedziny nauki – genetyki.
  
• 1903 - 15-letni Pio z Pietrelciny rozpoczął nowicjat w zakonie kapucynów w Morcone.
  
• 1907 - Włoska lekarka Maria Montessori otwarła pierwszą szkołę i zakład opiekuńczy dla dzieci klasy pracującej w Rzymie, która nauczała według jej metody. Istota pedagogiki Marii Montessori polega na stwierdzeniu, że każde dziecko jest inne i powinno rozwijać się według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych. Duży nacisk w tej metodzie edukacyjnej postawiony jest na środowisko (które także obejmuje materiały wspomagające proces uczenia) oraz nauczycieli tworzących to środowisko.
  
• 1912 - Niemiecki geofizyk Alfred Wegener przedstawił teorię wędrówki kontynentów.
  
• 1914 – W Warszawie otwarto Most Poniatowskiego.
  
• 1919 - Zmarł Theodore Roosevelt (ur. 1858), amerykański polityk, wiceprezydent i prezydent USA, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Został zapamiętany jako miłośnik przyrody, to on podpisał ustawę która powoływała do życia parki narodowe. W polityce zagranicznej skupił się na Ameryce Środkowej, gdzie rozpoczął budowę Kanału Panamskiego. Jest najświeższym z czterech prezydentów wykutych ze skały na Mount Rushmore.
  
• 1919 – Powstańcy wielkopolscy odnieśli zwycięstwo w bitwie o Ławicę, zdobywając największy łup wojenny w historii polskiego oręża. Było to nieco ponad 300 samolotów, zapas bomb i inne uzbrojenie. Na Ławicy oraz w Winiarach znajdował się sprzęt wartości ok. 160 mln marek. Przejęty sprzęt pozwolił na utworzenie pierwszych wielkopolskich eskadr. Zdobyty sprzęt lotniczy był na ogół kiepskiej jakości i mocno zużyty. Mimo to sformowano z niego kilka eskadr lotniczych. Na zdobytym w Poznaniu sprzęcie walczono później o Lwów oraz odpierano wojska bolszewickie w 1920.
  
• 1924 – Powstała Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka. Istniała do 1941 roku.
  
• 1926 – Założono niemieckie linie lotnicze Lufthansa.
  
• 1929 - Albańska zakonnica Agnes Gonxha Bojaxhiu (znana też jako Matka Teresa z Kalkuty) dotarła drogą morską do Kalkuty w Indiach.
  
• 1929 - Heinrich Himmler został szefem SS.
  
• 1929 - Król Aleksander I Karadziordziewić rozwiązał parlament i wprowadził dyktaturę w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców.
  
• 1931 – Thomas Alva Edison opatentował swój ostatni wynalazek.
  
• 1939 - Po kurtuazyjnym spotkaniu z Hitlerem, minister Józef Beck odbył spotkanie z szefem niemieckiej dyplomacji, Joachimem von Ribbentropem. Ten wysunął konkretne żądania: włączenie Gdańska do Rzeszy, wydzielenie eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej. W zamian za to Niemcy obiecali ostatecznie uznać polskie granice.
  
• 1939 - Al Capone został przeniesiony z Alcatraz do więzienia o złagodzonym rygorze.
  
• 1939 - Niemiecki fizykochemik Otto Hahn podał do publicznej wiadomości odkrycie zjawiska rozszczepienia jądra atomowego.
  
• 1940 - Niemcy rozstrzelali 96 osób na tzw. Szwedzkich Górach pod Warszawą (obecnie część dzielnicy Bemowo).
  
• 1940 - Niemcy rozstrzelali ok. 50 osób w lubelskiej dzielnicy Lemszczyzna.
  
• 1940 – Wojna zimowa: fiński pilot myśliwski Jorma Sarvanto zestrzelił podczas jednego lotu bojowego 6 radzieckich bombowców.
  
• 1941 - Prezydent Franklin Delano Roosevelt w przemówieniu do Kongresu zdefiniował „4 wolności” mające stanowić podstawę ładu światowego, do którego będą dążyć Stany Zjednoczone: wolność słowa, wolność wyznania, wolność od biedy i wolność od strachu.
  
• 1941 - Wojna francusko-tajlandzka: rozpoczęła się ofensywa lądowa armii tajskiej w celu zajęcia Laosu i Kambodży.
  
• 1943 - Po burzliwym spotkaniu z Hitlerem ze swojego stanowiska ustąpił Erich Raeder, głównodowodzący niemiecką marynarką wojenną Kriegsmarine.
  
• 1945 - W ostatniej publicznej egzekucji w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau zostały powieszone żydowskie uczestniczki obozowego ruchu oporu: Ala Gertner, Róża Robota, Regina Szafirsztain i Estera Wajcblum.
  
• 1948 – Wojna domowa w Mandacie Palestyny: w nocy z 5 na 6 stycznia członkowie żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana zdetonowali bombę podłożoną w Hotelu Semiramis w osiedlu Katamon w Jerozolimie, w wyniku czego zginęły 24 lub 26 osób.
  
• 1950 - Wielka Brytania jako pierwsze państwo zachodnioeuropejskie uznała komunistyczny rząd chiński.
  
• 1955 - Urodził się Maciej Gudowski, polski lektor. Lektor w setkach filmów i seriali (znany m.in. z seriali Dynastia, Domek na prerii, Z Archiwum X, Kobra – oddział specjalny i Co ludzie powiedzą?), specjalizujący się w filmach akcji. Na początku lat 90 był lektorem czytającym na żywo w Telewizyjnym Kurierze Warszawskim. Nagrał komunikaty głosowe dla warszawskiej Szybkiej Kolei Miejskiej oraz drugiej linii stołecznego metra.
  
• 1957 - Powołano do życia Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie.
  
• 1960 – 34 osoby zginęły w katastrofie samolotu Douglas DC-6 w Wilmington w Karolinie Północnej. Prawdopodobną przyczyną katastrofy był wybuch bomby.
  
• 1961 – W przemówieniu w Wyższej Szkole Partyjnej w Moskwie Nikita Chruszczow ogłosił poparcie dla antykolonialnych rewolucji w Azji i Afryce jako punktu zwrotnego w zimnej wojnie.
  
• 1964 - Zakończyła się pierwsza podróż apostolska papieża Pawła VI do Izraela i Jordanii.
  
• 1966 - Urodził się A.R. Rahman, indyjski kompozytor, twórca muzyki filmowej. W Indiach uznawany jest za wielką gwiazdę. Jego koncerty cieszą się ogromną popularnością. Szczególnie znany jest dzięki piosenkom, które skomponował do tamilskich i bollywoodzkich filmów. W 2009 roku zdobył dwie statuetki Oscara – za muzykę i piosenkę (jai ho) do filmu "Slumdog. Milioner z ulicy".
  
• 1971 - Urodził się Andrzej Piaseczny, polski piosenkarz, autor tekstów, aktor. Laureat czterech Superjedynek, Wiktora, Fryderyka, Telekamery i Eska Music Award. Zdobywca drugiego miejsca na Festiwalu Piosenki Krajów Nadbałtyckich w 1999. Reprezentant Polski w 46. Konkursie Piosenki Eurowizji w 2001. Za sprzedaż albumów odebrał dwie podwójnie platynowe płyty, sześć platynowych i jedną złotą. Do jego największych przebojów należą piosenki: „Budzikom śmierć” i „Prawie do nieba” (nagrane z Robertem Chojnackim), „Z głębi duszy”, „I jeszcze...”, „Chodź, przytul, przebacz”, „Rysowane tobie” i „Śniadanie do łóżka”. W 2021 roku publicznie ogłosił że jest gejem, czym uciął wieloletnie spekulacje na temat swojej orientacji seksualnej.
  
• 1972 – W Dąbrowie Górniczej aresztowano seryjnego mordercę Zdzisława Marchwickiego („Wampira z Zagłębia”). Działalność Wampira rozpoczęła się 7 listopada 1964, gdy w Dąbrówce Małej doszło do zabójstwa pierwszej ofiary – Anny Mycek. Od tego momentu do 1970 doszło do 21 napadów przypisywanych jednemu sprawcy, w tym 14 śmiertelnych. Sposób postępowania sprawcy był zawsze taki sam: szedł za upatrzoną ofiarą, podbiegał do niej z tyłu, a następnie uderzał w głowę ciężkim tępym przedmiotem. Gdy ofiara upadła, bił ją wielokrotnie, powodując zgon, po czym w niektórych przypadkach dokonywał czynności seksualnych z denatką. Nie gwałcił ich jednak, nie znaleziono również nasienia sprawcy. Niektóre ofiary obnażał, jednej wyciął kawałek wzgórka łonowego. Wśród ofiar była bratanica Edwarda Gierka, przez co schwytanie wampira było priorytetem służb. Zdzisław Marchwicki został skazany na śmierć i powieszony 26 kwietnia 1977 roku.
  
• 1974 - W odpowiedzi na trwający od 1973 r. Kryzys naftowy, w USA zmiana czasu na letni została przeprowadzona cztery miesiące wcześniej niż zazwyczaj.
  
• 1975 - Na antenie amerykańskiej stacji NBC zostało wyemitowane premierowe wydanie teleturnieju Koło Fortuny.
  
• 1975 - Wojna wietnamska: decydujące zwycięstwo wojsk Wietnamu Północnego w bitwie o Phước Bình (12 grudnia-6 stycznia).
  
• 1977 - Urodził się Adam Bodnar, polski prawnik, działacz społeczny, rzecznik praw obywatelskich, senator XI kadencji, minister sprawiedliwości.
  
• 1978 – Amerykańska delegacja rządowa pod przewodnictwem sekretarza stanu Cyrusa Vance’a zwróciła Węgrom koronę Świętego Stefana, przechowywaną w USA od 1945 roku.
  
• 1980 – Rozpoczęto odmierzanie czasu GPS. Czas GPS jest utrzymywany przez sieć zegarów atomowych rozmieszczonych w ośrodkach sterowania systemu GPS, na satelitach systemu GPS oraz w United States Naval Observatory.
  
• 1982 – Stan wojenny: rozwiązano Niezależne Zrzeszenie Studentów.
  
• 1986 – Jedna osoba zginęła, a 100 zostało napromieniowanych, gdy w elektrowni atomowej w Oklahomie przypadkowo ogrzano cylinder zawierający materiały promieniotwórcze. Z terenów wokół elektrowni ewakuowano ponad 130 tys. ludzi.
  
• 1986 - Urodził się Petter Northug, norweski biegacz narciarski. Czterokrotny medalista olimpijski, wielokrotny medalista mistrzostw świata, ośmiokrotny medalista mistrzostw świata juniorów, dwukrotny zdobywca Pucharu Świata oraz zdobywca Małej Kryształowej Kuli w klasyfikacji dystansowej.
  
• 1989 – Kapitan polskiego trawlera „Kantar” nie wpłynął do portu w Bostonie, aby uniemożliwić członkom załogi planowaną ucieczkę. Mimo tego 12 marynarzy uciekło skacząc na pokład amerykańskiej barki paliwowej.
  
• 1992 - Prezydent Gruzji Zwiad Gamsachurdia został obalony w wyniku puczu przeprowadzonego przez paramilitarną organizację Mchedrioni. Gamsachurdia był pierwszym demokratycznie wybranym prezydentem Gruzji. Po objęciu urzędu prezydenckiego usiłował zapanować nad chaosem w życiu politycznym kraju, w szczególności nad działającymi w Gruzji organizacjami paramilitarnymi, z których najważniejsza była grupa Dżaby Joselianiego, Mchedrioni. Przeciwwagą dla organizacji miała stać się formowana przez prezydenta Gwardia Narodowa. Prezydent usiłował także nie dopuścić do uwłaszczania się byłych wysokich funkcjonariuszy partyjnych i państwowych, jednak jego działania w tym kierunku były źle zorganizowane. Styl sprawowania władzy przez Gamsachurdię ewoluował coraz wyraźniej w kierunku rządów autorytarnych. Coraz silniejsza była opozycja antyprezydencka, do której w sierpniu 1991 dołączył, po złożeniu manifestacyjnej dymisji, premier Tengiz Sigua, a następnie przywódca Gwardii Narodowej Tengiz Kitowani. Opozycja żądała od prezydenta dymisji, na co ten odpowiadał oskarżeniami o zdradę państwa i popieranie Rosji. Opozycja zaczęła we wrześniu 1991 organizować uliczne wiece antyprezydenckie, a jego zwolennicy kontrdemonstracje. 2 września i 16 września 1991 Milicyjne Oddziały Specjalnego Przeznaczenia, wierne prezydentowi, rozpędziły opozycje mityngi. W rezultacie w drugiej połowie miesiąca w Tbilisi zaczęły się walki uliczne między zwolennikami i przeciwnikami Gamsachurdii. W listopadzie 1991 Gamsachurdia ogłosił nacjonalizację majątku wszystkich obcych sił zbrojnych stacjonujących w Gruzji, przez co zamierzał usunąć z kraju rosyjskie jednostki wojskowe. Wobec słabości państwa był to jednak wyłącznie pusty gest. W grudniu walka między prezydentem a opozycją przybrała jeszcze na sile, a obie strony przygotowywały się do konfrontacji zbrojnej, zakupując sprzęt wojskowy z dawnych radzieckich baz. Opozycji sprzęt wojskowy udostępniała Rosja, dla której obalenie antyrosyjskiego prezydenta było na rękę. Doszło do regularnych walk o centralną dzielnicę Tbilisi; ostatnią placówką sił wiernych Gamsachurdii stał się budynek parlamentu. Prezydent został zmuszony do ucieczki z kraju 6 stycznia 1992. Prezydent zbiegł do Armenii, a stamtąd do Czeczenii. Władza w Gruzji przeszła w ręce Rady Wojskowej. Siły wierne prezydentowi wycofały się na obszar Megrelii, gdzie Gamsachurdia był powszechnie popierany. Z wojny domowej między Gruzinami skorzystali wówczas separatyści abchascy, ogłaszając w czerwcu 1992 niepodległość prowincji. Gamsachurdia, przebywając w Czeczenii, nie pogodził się z odsunięciem od władzy. Nowe wybory parlamentarne w październiku 1992 i wybory przewodniczącego parlamentu (o kompetencjach de facto prezydenckich) uznał za nieważne i zaapelował do społeczności międzynarodowej o ich nieuznawanie. Powrócił do kraju w 1993 r. i zmarł w tajemniczych okolicznościach 31 grudnia 1993 r. Wśród przyczyn śmierci są: brak zażycia insuliny (Gamsachurdia chorował na cukrzycę), samobójstwo lub morderstwo.
  
• 1994 - W Nowym Orleanie zaginęła bez śladu 23-letnia prezenterka telewizyjna Ylenia Carrisi, córka Rominy Power i Al Bano Carrisiego.
  
• 1994 - W Detroit amerykańska łyżwiarka figurowa Nancy Kerrigan została zraniona metalowym prętem w kolano przez osobnika wynajętego przez rywalkę z reprezentacji olimpijskiej, Tonyę Harding. Osobnikiem tym był były mąż Harding. Ostatecznie Kerrigan udało się wrócić do sprawności i zdobyć w Lillehammer srebrny medal olimpijski, jednak atak spowodował u niej problemy psychiczne i zadecydowała ona o zakończeniu kariery zaraz po igrzyskach.Harding została zaś dożywotnio wykluczona z zawodów łyżwiarskich. Materiał filmowy nagrany tuż po ataku w komentarzu do tego wpisu.
  
• 1995 - W stolicy Filipin Manili, w wyniku pożaru mieszkania zajmowanego przez terrorystów odkryto i udaremniono spisek na życie papieża Jana Pawła II oraz operację „Bojinka”, przewidującą wysadzenie 11 samolotów pasażerskich nad Pacyfikiem.
  
• 1998 – Odcięto głowę posągowi Małej Syrenki w kopenhaskim porcie.
  
• 1999 – W Wiśle w Krakowie znaleziono fragmenty ciała zamordowanej 23-letniej studentki Katarzyny Zowady. Zabójca po zabiciu ofiary zdjął z jej tułowia skórę oraz obciął kończyny. Do pracy nad rozwiązaniem sprawy włączono krakowską policję, ekspertów policyjnych z Europy Południowej i FBI.
  
• 1999 - Zmarł Lajos Tichy (ur. 1935), węgierski piłkarz (napastnik), trener. Brązowy medalista Mistrzostw Europy 1964, uczestnik dwóch finałów mistrzostw świata. Tichy był jednym z najlepszych węgierskich piłkarzy w historii. Na dwóch mundialach (1958 i 1962) wystąpił w ośmiu spotkaniach w których strzelił 7 bramek. Pięć razy był królem strzelców ligi, łącznie w 320 meczach zdobył 244 bramki. W reprezentacji Węgier zagrał 72 razy i zdobył 51 bramek. Po zakończeniu kariery pracował w Honvédzie jako trener. W latach 1976-1982 był szkoleniowcem pierwszej drużyny. W 1980 zdobył tytuł mistrza Węgier.
  
• 2000 - Wymarł Koziorożec Pirenejski. Ostatnia przedstawicielka gatunku została przygnieciona przez drzewo. A teraz ciekawostka: Czy wiedzieliście że Koziorożec Pirenejski to jedyne zwierzę które wymarło dwa razy? W lipcu 2003 roku urodził się klon Celii, samicy którą przygniotło drzewo. Jest to jedyny przypadek gdy wymarły gatunek został wskrzeszony do życia. Niestety, z powodu wady rozwojowej klon zmarł po kilku minutach od narodzin.
  
• 2000 – Sejm RP przyjął ustawę powołującą urząd Rzecznika Praw Dziecka.
  
• 2001 – Adam Małysz jako pierwszy Polak wygrał 49. Turniej Czterech Skoczni.
  
• 2004 - Wiejący z prędkością przekraczającą 300 km/h huragan Heta całkowicie zdewastował wyspę Niue w Polinezji.
  
• 2004 - Prezydent Baszszar al-Asad jako pierwszy przywódca syryjski złożył wizytę w sąsiedniej Turcji.
  
• 2005 – Sejm RP przyjął ustawę o mniejszościach narodowych, etnicznych i języku regionalnym oraz powołał komisję śledczą ds. prywatyzacji PZU.
  
• 2007 - Co najmniej 55 osób, w większości emigrantów, zginęło w serii ataków separatystów w indyjskim stanie Assam.
  
• 2017 – Kamil Stoch zwyciężył a Piotr Żyła zajął drugie miejsce w 65. Turnieju Czterech Skoczni.
  
• 2018 – Kamil Stoch wygrał 66. Turniej Czterech Skoczni. Jako drugi skoczek w historii wygrał wszystkie cztery konkursy turnieju.
  
• 2020 - 6 stycznia – w wyniku pożaru hospicjum w Chojnicach zmarły 4 osoby, a 24 trafiły do szpitala. Pożar gasiło 14 zastępów straży pożarnej oraz policja i służby medyczne.
  
• 2020 – Dawid Kubacki wygrał 68. Turniej Czterech Skoczni.
  
• 2021 - Kamil Stoch wygrał 69. Turniej Czterech Skoczni.
  
• 2021 - Zwolennicy ustępującego prezydenta Donalda Trumpa przeprowadzili atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych przed zatwierdzeniem przez Kongres zwycięstwa Joego Bidena w wyborach prezydenckich.Po dostaniu się do budynku uczestnicy szturmu dopuszczali się licznych aktów wandalizmu i rabunku, zanim po kilku godzinach zostali usunięci przez siły policyjne. Z powodu ataku konieczne było przerwanie obrad izb Kongresu i ewakuacja kongresmenów. W wyniku wydarzeń na Kapitolu śmierć poniosło 5 osób, a co najmniej 138 policjantów zostało rannych. Atak spotkał się ze zdecydowanymi reakcjami sprzeciwu zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i na świecie, doprowadził do wszczęcia procedury impeachmentu wobec Donalda Trumpa, a przez Federalne Biuro Śledcze został uznany za akt krajowego terroryzmu. W wyniku prowadzonego śledztwa w stan oskarżenia postawionych zostało ponad 400 osób. Film ze szturmu w komentarzu.
  
• 2022 - Protesty w Kazachstanie: Po apelu prezydenta Kasyma-Żomarta Tokajewa 6 stycznia do kraju wkroczyły pierwsze wojska krajów członkowskich Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (ruska podróba NATO).
  

https://youtu.be/Oc_WStm-kAA

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 5 stycznia.

Nietypowe święta: Dzień Bitej Śmietany, Dzień Hipnotyzmu

• 1477 – Wojna szwajcarsko-lotaryńsko-burgundzka: zwycięstwo wojsk szwajcarsko-lotaryńskich w bitwie pod Nancy, w której poległ książę Burgundii Karol Śmiały, a jego następczynią została córka Maria I.
  
• 1580 – Król Stefan Batory zunifikował systemy monetarne Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
  
• 1665 – We Francji ukazało się pierwsze wydanie pierwszego europejskiego czasopisma naukowego zajmującego się literaturą „Journal des Savants”.
  
• 1719 – W Wiedniu został zawarty przez pełnomocników antyrosyjski sojusz między cesarzem Karolem VI Habsburgiem, królem Wielkiej Brytanii i elektorem Hanoweru Jerzym I oraz księciem elektorem Saksonii i królem Polski Augustem II Mocnym, mający pozostawać w zawieszeniu aż do formalnego potwierdzenia przez Sejm, do czego nie doszło z powodu zrywania obrad.
  
• 1757 – Szaleniec Robert-François Damiens usiłował zasztyletować w Wersalu króla Francji Ludwika XV.
  
• 1762 – Po śmierci carycy Rosji Elżbiety Romanowej jej następcą został Piotr III Romanow, dzięki czemu ocalały Prusy, pobite przez Rosjan w wojnie siedmioletniej. Nowy car zawarł z Fryderykiem II Wielkim korzystny dla Prusaków pokój (tzw. cud domu brandenburskiego).
  
• 1769 – James Watt opatentował maszynę parową. Watt udoskonalił tak naprawdę atmosferyczny silnik parowy zbudowany wcześniej przez Thomasa Newcomena.
  
• 1781 - Rewolucja Amerykańska: Richmond w Wirginii zostało spalone przez Brytyjczyków dowodzonych przez amerykańskiego zdrajcę Benedicta Arnolda.
  
• 1809 – Imperium Osmańskie i Wielka Brytania zawarły traktat przewidujący, że okręty żadnego innego mocarstwa nie będą miały wstępu do cieśnin Dardanele i Bosfor.
  
• 1855 – Gen. Ramón Castilla został po raz trzeci prezydentem Peru. Podczas swoich ponad dwudziestoletnich rządów ustabilizował politykę Peru, zniósł niewolnictwo i podatek pogłówny od Indian. Dzięki zyskom z eksportu guano zredukował zadłużenie i poprawił transport. Zainicjował wiele reform dotyczących m.in. oświaty.
  
• 1866 – Władze rosyjskie wprowadziły obowiązek nauki języka rosyjskiego we wszystkich gimnazjach Królestwa Polskiego.
  
• 1878 - X wojna rosyjsko-turecka: rozpoczęła się czwarta bitwa pod Szipką w której decydujące zwycięstwo odniosły wojska rosyjskie.
  
• 1895 – W Paryżu odbyła się publiczna degradacja kapitana pochodzenia żydowskiego Alfreda Dreyfusa, niesłusznie skazanego za zdradę państwa na dożywotnie pozbawienie wolności.
  
• 1909 – Kolumbia uznała niepodległość swej byłej prowincji Panamy.
  
• 1913 - I wojna Bałkańska: Zaczęła się bitwa morska pod Lemnos. Grecy zmusili flotę Turecką do wycofania się.
  
• 1914 – W fabrykach Ford Motor Company wprowadzono 8-godzinny dzień pracy.
  
• 1916 - Amerykanin Charles Hatfield "wywołał" ulewne deszcze które w nadchodzących dniach spusztoszą San Diego w Kalifornii. Hatfield był domorosłym "zaklinaczem" deszczu. W wieku 25 lat Hatfield w wolnym czasie dużo czytał o „zaklinaniu deszczu” i wkrótce rozpoczął pracę nad własnymi metodami produkcji deszczu. W 1902 roku stworzył tajną recepturę złożoną z 23 chemikaliów, które umieszczał w dużych ocynkowanych zbiornikach odparowujących. Twierdził, że to one przyciągają deszcz. W 1904 roku "udało" mu się wywołać deszcz dla rolników z okolic Los Angeles, za co otrzymał od nich 100 dolarów. Według raportów Instytutu Meteorologii deszcz „wywołany” przez Hatfielda był jedynie częścią nadchodzącej burzy. Mimo to Hatfield zaczął otrzymywać wiele zleceń. Obiecał Los Angeles 18 cali (46 cm) deszczu, na czym zarobił 1000 dolarów. W 1906 roku został zaproszony do kanadyjskiego Jukonu, gdzie miał wywołać deszcz potrzebny kopalni złota. Miał za to otrzymać 10 tysięcy dolarów. Po kilku nie udanych próbach zwiał zbierając jedynie 1100 dolarów. Ta porażka jednak nie zniechęciła jego zwolenników. W 1915 rada miasta San Diego zwróciła się do Hatfielda z prośbą o sprowadzenie deszczu w celu napełnienia zbiornika Dam Morena. Rada przegłosowała opłatę w wys. 10 tysięcy dolarów za cały zbiornik. Formalna umowa nigdy nie została zawarta, a sam Hatfield nadal opierał się na ustnych deklaracjach. Hatfield wraz z bratem zbudował wieżę nad jeziorem Morena. 5 stycznia 1916 r. zaczął padać ulewny deszcz, który z dnia na dzień stawał się coraz silniejszy. Suche koryta rzek zaczęły się przepełniać. Powodzie niszczyły mosty, pociągi i zrywały kable telefoniczne – nie wspominając o zalaniu wielu domów i gospodarstw. Tamy Sweetwater Dam i w Lower Otay Lake przepełniły się. Deszcz ustał 20 stycznia, ale wznowił się dwa dni później. 27 stycznia tama Lower Otay pękła, powodując spustoszenie i prawdopodobnie śmierć 20 osób. 4 lutego Hatfield powiedział na konferencji prasowej, że szkody nie powstały z jego winy a miasto powinno było podjąć zawczasu odpowiednie środki ostrożności. Hatfield spełnił warunki umowy (napełnianie zbiornika), ale Rada miasta zgodziła się zapłacić pod warunkiem przejęcia przez Hatfielda odpowiedzialności za szkody w wysokości 3,5 mln dolarów. Poza tym nie było pisemnej umowy. Hatfield próbował najpierw wyciągnąć 4000 dolarów, a później pozwał Radę do sądu. W dwóch procesach deszcz został uznany za czyn Boży, co zwolniło go z odpowiedzialności za szkody, ale oznaczało równocześnie brak zapłaty. Po wybuchu wielkiego kryzysu Hatfield wrócił do swojej dawnej profesji, czyli sprzedaży maszyn do szycia. Zmarł w 1958 roku, zabierając swoją chemiczną formułę do grobu. Hatfield odniósł co najmniej 500 sukcesów. Według późniejszych komentatorów sukcesy Hatfielda wynikały głównie z jego umiejętności meteorologicznych i wyczucia okresów z wysokim prawdopodobieństwem deszczu.
  
• 1919 – W nocy z 4 na 5 stycznia środowiska prawicowe przeprowadziły nieudaną próbę obalenia rządu Jędrzeja Moraczewskiego.
  
• 1919 - Armia Czerwona zdobyła Mińsk; upadek Białoruskiej Republiki Ludowej.
  
• 1919 - Polskie wojska rozpoczęły odwrót z atakowanego przez bolszewików Wilna.
  
• 1919 - W Monachium Anton Drexler założył Niemiecką Partię Robotniczą (DAP), przemianowaną później na NSDAP.
  
• 1925 – Otwarto Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr 3, późniejszy Urząd Pocztowy nr 1 w Gdańsku, znany z bohaterskiej obrony we wrześniu 1939.
  
• 1925 – Nellie Tayloe Ross objęła funkcję gubernator Wyoming, stając się pierwszą kobietą na stanowisku gubernatora stanowego.
  
• 1929 – Podjęto decyzję o przyspieszeniu kolektywizacji w ZSRR.
  
• 1931 - Urodził się Robert Duvall, amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Sześciokrotnie nominowany do Oscara, otrzymał go raz za występ w filmie "Pod czułą kontrolą" (1983). Otrzymał też cztery Złote Globy.
  
• 1933 – Rozpoczęto budowę Mostu Golden Gate w San Francisco. Pomarańczowy most wiszący jest dziś obok więzienia Alcatraz i tramwajów linowych jednym z symboli miasta.
  
• 1938 - Urodził się Jan Karol I Burbon, król Hiszpanii w latach 1975-2014. Po wstąpieniu na tron opowiedział się za demontażem systemu zbudowanego przez Franco i za przyjęciem przez Hiszpanię ustroju demokratycznego. Prawowitość panowania Juana Carlosa została potwierdzona, kiedy jego ojciec zrzekł się praw do tronu na rzecz jego w 1977.  Wielka popularność monarchy zaczęła słabnąć od 2012 roku, po skandalach w rodzinie; części społeczeństwa przeszkadzał wystawny tryb życia króla, podczas gdy kraj zmagał się z kryzysem finansowym. W dodatku Juan Carlos zaczął podupadać na zdrowiu. 2 czerwca 2014 zapowiedział abdykację na rzecz swego syna, księcia Filipa.
  
• 1939 – W swej alpejskiej rezydencji w Berchtesgaden Adolf Hitler przyjął ministra spraw zagranicznych Józefa Becka.
  
• 1941 – II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie zdobyły okupowane przez Włochów miasto Bardija w Libii.
  
• 1941 - Amy Johnson (ur. 1903) zaginęła po wyskoczeniu ze swojego samolotu nad Tamizą. Johnson była angielską pilotką, pierwszą kobietą która samotnie przeleciała samolotem z Londynu do Australii.
  
• 1941 - Urodził się Hayao Miyazaki, japoński reżyser filmów animowanych, rysownik i mangaka. Wyreżyserował większość ze znanych filmów wytwórni Studio Ghibli takich jak: "Mój sąsiad Totoro" (1988), "Szkarłatny Pilot" (1992), "Spirited Away: w krainie bogów" (2001), "Zrywa się wiatr" (2013).
  
• 1942 – Założono PPR (Polską Partię Robotniczą).
  
• 1944 – W nocy z 5 na 6 stycznia 358 bombowców RAF dokonało nalotu na Szczecin.
  
• 1945 – Polska i ZSRR nawiązały pełne stosunki dyplomatyczne.
  
• 1946 – Nacjonalistyczny rząd chiński uznał niepodległość Mongolii.
  
• 1946 – W Warszawie wyjechał na trasę pierwszy trolejbus. Trolejbus był darem Moskwy dla Warszawy. Warszawskie trolejbusy przetrwały do 1995 roku.
  
• 1949 - Indonezyjska Rewolucja Narodowa: w mieście Rengat w prowincji Riau na Sumatrze holenderscy żołnierze dokonali masakry od 80 do 400 (wg strony holenderskiej) lub od 1500 do 2600 mieszkańców (wg strony indonezyjskiej).
  
• 1949 - W Moskwie rozpoczęła się konferencja na której powołano do istnienia RWPG.
  
• 1950 - W Swierdłowsku miała miejsce katastrofa samolotu drużyny WWS MWO Moskwa. Zginęli wszyscy spośród 19 osób znajdujących się na pokładzie, w tym 11 zawodników drużyny hokejowej WWS MWO Moskwa i 6 członków załogi samolotu. Drużyna WWS MWO Moskwa została utworzona przez Wasilija Stalina, dowódcę Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego i syna dyktatora Józefa Stalina. Dzięki staraniom Wasilija drużyna została zasilona przez najlepszych radzieckich hokeistów, a on sam miał co do niej nadzieję na zdobycie mistrzostwa kraju. Przed wyjazdem na pierwszy w sezonie mecz do Czelabińska z miejscowym Dzierżyńcem trener zespołu Borys Boczarnikow zwrócił się do Wasilija o udostępnienie samolotu, co pozwoliłoby uniknąć wielogodzinnej podróży pociągiem przez Syberię. Wasilij szybko zorganizował samolot, dla drużyny podstawiono Lisunowa Li-2. Wylot nastąpił 5 stycznia, drużyna miała przybyć do Czelabińska i mieć trzy dni na przygotowania do meczu. Warunki atmosferyczne były jednak złe, a w okolicach miejsca docelowego bardzo złe. Lotnisko w Czelabińsku zostało zamknięte, a samolot skierowano do Swierdłowska, gdzie musiał długo oczekiwać na swoją kolej do lądowania. Załoga wykonała pięć nieudanych prób podejścia do lądowania, wszystkie przerywano z powodu braku widzialności. Szósta próba zakończyła się katastrofą, a zderzenia z ziemią nie przeżył żaden z pasażerów. Na informację o katastrofie Wasilij wpadł w panikę, gdyż drużyna była stworzona przez niego, wielu zawodników zmieniło barwy klubowe w niejasnych okolicznościach, a dodatkowo samolot, w którym zginęła załoga, został wypożyczony bez zgody Stalina. Informację o katastrofie Wasilij zataił, uniemożliwiając publikację jej w prasie, w efekcie czego rozeszła się jedynie w Czelabińsku. Wasilij obawiał się gniewu ojca, dlatego też podjął szerokie starania, by informacja o tym zdarzeniu nie dotarła do niego. W tym celu w ciągu jednego dnia skompletował nowy zespół i postarał się o rozegranie meczu w Czelabińsku zgodnie z planem. Według części źródeł starania Wasilija o zatajenie informacji przed ojcem udały się i dyktator nie dowiedział się o niej aż do swojej śmierci 5 marca 1953 roku.
  
• 1954 – Dokonano oblotu myśliwca MiG-19. Był to pierwszy masowo produkowany radziecki myśliwiec zdolny do przekroczenia bariery dźwięku w locie poziomym. Polska używała kilkadziesiąt egzemplarzy tych maszyn, ale szybko wyszły z użycia na korzyść prostszego i nowszego Miga 21.
  
• 1956 – W Warszawie odbyło się pierwsze zebranie Klubu Krzywego Koła. Był to klub dyskusyjny zajmujący krytyczne stanowisko wobec komunistycznych władz, działał w latach 1955-1962 i należeli do niego tacy ludzie jak: Władysław Bartoszewski, Jerzy Urban, Jan Olszewski czy Adam Michnik.
  
• 1959 – Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podjął decyzję o budowie rafinerii w Płocku.
  
• 1961 - Nigeria zerwała stosunki dyplomatyczne z Francją w proteście przeciwko francuskim próbom atomowym na Saharze algierskiej.
  
• 1961 - Włoski rzeźbiarz Alfredo Fioravanti zgłosił się do amerykańskiego konsulatu w Rzymie i ujawnił, że brał udział w oszustwie archeologicznym, będąc częścią zespołu, który wykuwał figury trzech etruskich wojowników z terakoty, zakupionych w 1933 roku przez Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.
  
• 1965 – Premiera pierwszego odcinka pierwszego polskiego serialu telewizyjnego "Barbara i Jan" w reżyserii Hieronima Przybyła i Jerzego Ziarnika.
  
• 1966 – W rozegranym w Liverpoolu pierwszym w historii meczu piłkarskich reprezentacji Anglii i Polski padł remis 1:1
  
• 1967 – W wyniku nieudolnego remontu zawaliła się wieża świdnickiego ratusza. Odbudowaną wieżę otwarto w 2012 roku.
  
• 1968 – Alexander Dubček został wybrany na pierwszego sekretarza Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Swój program określał głośnym w swoim czasie sloganem „socjalizm z ludzką twarzą”. Po interwencji wojsk Układu Warszawskiego z czasem wykluczony z partii (1970) i odsunięty od wszelkich funkcji.
  
• 1968 - Urodził się Andrzej "Endrju" Gołota, polski bokser, brązowy medalista olimpijski z Seulu i mistrzostw Europy z Aten, zawodowy mistrz Ameryki Północnej federacji IBF, czterokrotny mistrz Polski w wadze ciężkiej.
  
• 1969 - W katastrofie afgańskiego Boeinga 727 na lotnisku Gatwick w Londynie zginęły 52 osoby.
  
• 1969 - Urodził się Marilyn Manson, amerykański wokalista, członek zespołu Marilyn Manson. Uznawany za skandalistę, był tematem wielu kontrowersji, szczególnie pod koniec lat 90. XX wieku. Znany z prowokujących tekstów, kontrowersyjnego wizerunku i zachowania. Jest też bohaterem legendy miejskiej z lat 90. wedle której usunął sobie dwa żebra, by móc uprawiać samodzielnie seks oralny.
  
• 1970 - Trzęsienie ziemi o sile 7.1 w chińskim Tonghai zabiło między 10,000 a 15,621 ludzi.
  
• 1971 – Socjalistyczny rząd chilijski Salvadora Allende nawiązał stosunki dyplomatyczne z ChRL.
  
• 1972 – Polska uznała niepodległość Bangladeszu.
  
• 1972 – Prezydent USA Richard Nixon ogłosił rozpoczęcie programu załogowych lotów kosmicznych przy użyciu wahadłowców.
  
• 1974 - W nowozelandzkiej stacji badawczej Vanda na Antarktydzie odnotowano nieaktualną już rekordowo temperaturę (+15,0 °C).
  
• 1975 – 12 osób zginęło w wyniku uderzenia dowodzonego przez polskiego kapitana statku MV „Lake Illawarra” w Most Tasmana w Hobart na Tasmanii, co doprowadziło do jego częściowego zawalenia.
  
• 1975 - Urodził się Bradley Cooper, amerykański aktor, trzykrotnie nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego.
  
• 1976 – Kambodża została przemianowana przez Czerwonych Khmerów na Kampuczę.
  
• 1981 – Wojna iracko-irańska: rozpoczęła się pierwsza, nieudana kontrofensywa wojsk irańskich (operacja „Nasr”).
  
• 1981 - Urodził się Joel Thomas Zimmerman, znany bardziej jako deadmau5 - kanadyjski DJ i kompozytor muzyki elektronicznej. Deadmau5 jest obecnie jednym z najlepiej opłacanych producentów muzyki elektronicznej na świecie.
  
• 1981 – Antoni Piechniczek został selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski. Uzyskał z nią awans na mistrzostwa świata w Hiszpanii w 1982, na których polska drużyna zajęła trzecie miejsce. Wywalczył również awans na mistrzostwa świata w Meksyku w 1986, gdzie reprezentacja Polski przegrała w 1/8 finału. Złożył rezygnację w czerwcu 1986. Ponownie objął funkcję selekcjonera reprezentacji w maju 1996. Nie udało mu się jednak doprowadzić kadry do awansu na mistrzostwa świata we Francji. Bohdan Łazuka zaśpiewał o Piechniczku i jego kadrze piosenkę "Tajemnica Mundialu", padają w niej słowa: "Entliczek pentliczek co zrobi Piechniczek".
  
• 1984 – Richard Stallman uruchomił projekt GNU – uniksopodobny system operacyjny złożony wyłącznie z wolnego oprogramowania. GNU zapoczątkowany został przez Richarda Stallmana i był pierwszym projektem Free Software Foundation (FSF).
  
• 1985 – Zakończyła się ewakuacja etiopskich Żydów do Izraela (operacja „Mojżesz”).
  
• 1987 - Prezydent USA Ronald Reagan przeszedł operację usunięcia guza prostaty.
  
• 1991 – Wojska gruzińskie wkroczyły do Cchinwali w celu likwidacji Południowoosetyjskiego Okręgu Autonomicznego – początek wojny w Osetii Południowej.
  
• 1993 – Na szkockich Szetlandach rozbił się tankowiec MV „Braer”, co spowodowało wyciek 84 700 ton ropy naftowej.
  
• 1996 – Yehiya Ayyash, członek Hamasu stojący za kilkoma zamachami terrorystycznymi w Izraelu, zginął w wyniku eksplozji bomby ukrytej przez izraelskie służby specjalne w jego telefonie komórkowym.
  
• 2001 – Premiera komedii filmowej "Pieniądze to nie wszystko" w reżyserii Juliusza Machulskiego. Zajebisty film z zajebistą muzyką braci Golec.
  
• 2003 - 22 osoby zginęły, a ponad 100 zostało rannych w dwóch samobójczych zamachach bombowych w Tel Awiwie.
  
• 2003 - Miał miejsce pierwszy od 1296 roku tranzyt Saturna i jego księżyca Tytana na tle Mgławicy Kraba. Dzięki promieniowaniu rentgenowskiemu emitowanemu przez znajdujący się w mgławicy pulsar zarejestrowano obraz i zmierzono grubość atmosfery Tytana.
  
• 2003 - Rolandas Paksas wygrał w drugiej turze wybory prezydenckie na Litwie. Paksas "zasłynął" tym że był pierwszym europejskim prezydentem usuniętym z urzędu w trybie impeachmentu.
  
• 2005 – Dotychczasowy minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz został marszałkiem Sejmu, zastępując Józefa Oleksego, który podał się do dymisji po uznaniu go przez sąd za kłamcę lustracyjnego. Nowym ministrem spraw zagranicznych został Adam Daniel Rotfeld.
  
• 2005 – Odkryto planetę karłowatą Eris. Odkrycie zostało ogłoszone dopiero 29 lipca. (136199) Eris jest obiektem transneptunowym, którego masę już wkrótce po odkryciu oszacowano jako większą niż masa Plutona i z tego powodu w mediach nazywany był dziesiątą planetą. Jednak 24 sierpnia 2006 roku zdecydowano, że Eris, podobnie jak Pluton i Ceres, zaliczona będzie do nowej klasy obiektów – planet karłowatych.
  
• 2007 - Otwarto pierwszy odcinek superszybkiej kolei na Tajwanie. Po odcinku poruszają się pociągi Shinkansen typu 700T, osiągające prędkość 300 km/h, dzięki czemu podróż pomiędzy Tajpej a Kaohsiung skróciła się z 4,5 godziny do około 90 minut.
  
• 2008 – Ubiegający się o reelekcję Micheil Saakaszwili wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Gruzji.
  
• 2009 – W tzw. zielonej strefie w Bagdadzie otwarto największy na świecie budynek ambasady USA.
  
• 2011 - Na antenie TVP1 wyemitowano 2000. odcinek serialu Klan.
  
• 2013 – W Warszawie odbyło się oficjalne pożegnanie tramwajów typu 13N, które służyły tam w latach 1959–2012. To takim tramwajem jeździł Karol Krawczyk w Miodowych Latach.
  
• 2014 - Zmarł Eusébio (ur. 1942), portugalski piłkarz, który występował na pozycji środkowego napastnika, nazywany „Czarną Panterą” lub „Czarną Perłą z Mozambiku”. Przez wielu uważany za jednego z najlepszych piłkarzy w historii piłki nożnej. Legenda Benfiki i portugalskiej piłki. Przed stadionem Estádio da Luz stoi jego pomnik, a on sam należał do sztabu szkoleniowego lizbońskiego klubu. W czasie kariery w meczach oficjalnych strzelił 692 udokumentowane bramki.
  
• 2021 – Rozpoczęło swoją działalność Radio 357
  
• 2022 - Protesty w Kazachstanie: Prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew wprowadził w nocy z 4 na 5 stycznia stan wyjątkowy w obwodzie mangystauskim i Ałmaty, który wszedł w życie z dniem 5 stycznia. Tego samego dnia stan wyjątkowy rozszerzono na całe kazachskie terytorium. Tokajew przejął ponadto funkcję przewodniczącego kazachskiej Rady Bezpieczeństwa od Nursułtana Nazarbajewa i zdymisjonował premiera Asqara Mamina.
  
• 2023 – W Watykanie odbył się pogrzeb papieża emerytowanego Benedykta XVI. Po mszy na placu świętego Piotra, ciało papieża emerytowanego zostało złożone w grotach watykańskich.
  

https://youtu.be/ukc6aZiU-8U

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 4 stycznia.

Nietypowe święta: Światowy Dzień Braille'a, Dzień Spaghetti

W komentarzach dwa filmy.

• 1254 – Flamandzki misjonarz i podróżnik Wilhelm z Rubruk, posłujący z ramienia króla Francji Ludwika IX, został przyjęty na audiencji w stolicy Imperium Mongolskiego Karakorum przez wielkiego chana Mongke.
  
• 1642 – Król Karol I Stuart wraz z 400 żołnierzami zaatakował budynek angielskiego parlamentu w nieudanej próbie aresztowania pięciu przywódców opozycji.
  
• 1698 – Spłonęła doszczętnie dotychczasowa rezydencja brytyjskich monarchów – pałac Whitehall w Londynie.
  
• 1717 – Zjednoczone Prowincje Niderlandów, Wielka Brytania i Francja zawarły w Hadze sojusz antyhiszpański.
  
• 1729 – Warszawska drukarnia pijarów wydała pierwszy numer „Nowin Polskich”, przemianowanych w 1730 roku na „Kurier Polski”. „Kurier Polski” był jedyną w Europie lat 1730–1760 gazetą, która w całości poświęcona była informacjom krajowym
  
• 1769 – Konfederaci barscy w bitwie pod Bydgoszczą zmusili do odwrotu znaczny oddział wojsk rosyjskich.
  
• 1796 – Wojska pruskie opuściły Kraków, który został przyłączony do monarchii habsburskiej.
  
• 1798 – Związana do tej pory z kantonami szwajcarskimi Miluza została przyłączona do Francji.
  
• 1852 – Na Atlantyku, 150 km na południowy zachód od Wysp Scilly w trakcie swego dziewiczego rejsu z Southampton do Indii Zachodnich eksplodował i zatonął brytyjski parowiec RMS „Amazon”, w wyniku czego zginęło 104 pasażerów i członków załogi.
  
• 1880 – Brytyjski podróżnik Edward Whymper wszedł jako pierwszy na wierzchołek najwyższego ekwadorskiego wulkanu Chimborazo (6267 m).
  
• 1881 – Powstała japońska żandarmeria wojskowa Kempeitai. Z czasem żandarmeria zaczęła parać się rolą kontrwywiadu i tajnej policji. Porównywana jest niekiedy do niemieckiej hitlerowskiej policji politycznej Gestapo (tajna policja, kontrwywiad) lub organizacji Schutzstaffel (straż w obozach jenieckich, podobnie jak formacja SS-Totenkopfverbände). Szczyt jej wpływów przypadał na okres II wojny światowej.
  
• 1894 – Wszedł w życie tajny francusko-rosyjski sojusz militarny (tzw. dwuporozumienie).
  
• 1900 – W trzęsieniu ziemi w Tbilisi zginęło ok. 1000 osób.
  
• 1903 – Po zabiciu w ciągu kilku lat trzech mężczyzn na Coney Island w Nowym Jorku, została uśmiercona przy użyciu prądu słonica cyrkowa o imieniu Topsy. Była to jedna z pierwszych śmierci udokumentowanych na taśmie filmowej. Nagranie w komentarzu.
  
• 1911 – Maria Skłodowska-Curie zgłosiła swoją kandydaturę do Akademii Francuskiej.
  
• 1913 - Zmarł Alfred von Schlieffen (ur. 1833), niemiecki feldmarszałek. . Jako szef sztabu armii pruskiej w latach 1891–1905 był jednym z głównych twórców niemieckich planów strategicznych przed I wojną światową. Był twórcą tzw. planu Schlieffena, stworzonego w grudniu 1905. Wedle tego projektu prawe skrzydło niemieckich sił uderzeniowych miało przejść przez Belgię. Mimo że sam szef sztabu generalnego odszedł z posady w 1906, jego pomysł był nadal obowiązujący. Plan Schlieffena, użyty w lecie 1914 w działaniach przeciwko Francji, nie udał się. Dziś toczą się wśród historyków spory, jaki był dokładnie wkład Schlieffena w plan zastosowany w 1914 i czy plan w oryginalnej wersji Schlieffena miałby większą szansę sukcesu.
  
• 1914 – Odzyskany przez włoską policję obraz Leonarda da Vinciego Mona Lisa powrócił do paryskiego Luwru.
  
• 1918 – Rosja Radziecka uznała niepodległość Finlandii. Oprócz niej tego samego dnia Fińską niepodległość uznały Niemcy, Szwecja i Francja.
  
• 1919 - Płk Marian Januszajtis-Żegota przeprowadził nieudany zamach stanu, mający na celu obalenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego.
  
• 1919 - Powstańcy wielkopolscy zaatakowali bez powodzenia oddziały niemieckie w Zbąszyniu.
  
• 1919 - Wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona rozpoczęła szturm na Wilno.
  
• 1923 - Włodzimierz Lenin zakończył pisanie List do Zjazdu (tzw. „testamentu Lenina”), w którym negatywnie ocenił swych potencjalnych następców na przywódców WKP(b): Trockiego, Zinowiewa, Kamieniewa, Piatakowa i „ulubieńca partii” Bucharina oraz zamieścił sugestię usunięcia Józefa Stalina ze stanowiska sekretarza generalnego partii. W ZSRR w okresie stalinowskim (zwłaszcza w okresie wielkiego terroru) samo posiadanie tekstu testamentu politycznego Lenina stanowiło już podstawę do aresztowania i wyroku z art. 58 kodeksu karnego RFSRR za „podżeganie do terroru” (poprzez wezwanie do usunięcia Stalina ze stanowiska).
  
• 1927 – Masowiec SS „Wilno” jako pierwszy polski statek wszedł do portu w Gdyni.
  
• 1933 – W pałacyku barona Kurta von Schroedera w Kolonii odbyły się tajne negocjacje Adolfa Hitlera i byłego kanclerza Franza von Papena, pośrednika prezydenta Paula von Hindenburga, w wyniku których Hitler został kanclerzem koalicyjnego rządu NSDAP i DNVP.
  
• 1936 – Amerykański tygodnik „Billboard” opublikował pierwszą listę przebojów opartą na liczbie sprzedanych płyt.
  
• 1939 – Prezydent USA Franklin Delano Roosevelt ogłosił zakończenie programu „New Deal”, którego celem było przeciwdziałanie skutkom wielkiego kryzysu z lat 1929–1933.
  
• 1940 - Podpisano polsko-francuską umowę o utworzeniu na terenie Francji polskich jednostek wojskowych.
  
• 1941 - Front Zachodni: Miało miejsce trwające 12 godzin najcięższe bombardowanie Bristolu. Niemcy zrzucili też wówczas największą bombę zwaną „Szatanem”, o wadze 2 000 kg i długości 250 cm (bez stateczników), bomba jednak nie wybuchła.
  
• 1943 – Niemcy rozstrzelali w Atenach Jerzego Iwanowa-Szajnowicza, polskiego sportowca, agenta brytyjskich służb specjalnych i bohatera greckiego ruchu oporu. Jerzy Iwanow-Szajnowicz pochodził z polsko rosyjskiej rodziny, ojciec był rosjaninem, a matka polką. Gdy jego matka ponownie wyszła za mąż, przeprowadził się wraz z nią do Grecji. Był znakomitym pływakiem, w latach 1931-1935 startował we wszystkich ogólnogreckich zawodach pływackich. W 1935 uzyskał obywatelstwo polskie. Wspólnie z bratem, Antonisem Lambrianidisem zwyciężył w ważnych greckich zawodach żeglarskich w 1936. Członek drużyny piłki wodnej AZS Warszawa i reprezentacji Polski w piłce wodnej. Był poliglotą – oprócz polskiego opanował świetnie języki: angielski, rosyjski, francuski, niemiecki i grecki. Wybuch wojny zastał go w Grecji. W latach 1939-1940 starał się drogą korespondencyjną o przyjęcie w szeregi Polskich Sił Zbrojnych. Od kwietnia 1941 przebywał w Palestynie. Oczekiwał na skierowanie do Brygady Karpackiej, ale ostatecznie trafił do służby w brytyjskim wywiadzie. Po przeszkoleniu w Aleksandrii został w październiku 1941 (pod kryptonimem „033 B”) przetransportowany na pokładzie brytyjskiego okrętu podwodnego „Thunderbolt” do Grecji, gdzie przyjął fałszywe konspiracyjne nazwisko Kiriakos Paryssis. We współpracy z szerokim spektrum greckiego ruchu oporu, w tym z organizacjami patriotycznymi i postaciami zaliczonymi następnie do rdzenia jego legendy. Prowadził działalność szpiegowską i sabotażową. Przekazywał dowództwu angielskiemu informacje o niemieckich instalacjach wojskowych w Grecji, ruchach wojsk niemieckich i włoskich, konwojach płynących do Afryki Północnej. Grupa Iwanowa zniszczyła lub uszkodziła około 400 samolotów niemieckich i włoskich, sabotując dodatkiem opiłków żelaznych ich silniki, remontowane w zakładach Bracia Maltsinioti w Atenach. Wykorzystując umiejętności pływackie, dzięki pomocy greckich konspiratorów, Iwanow miał osobiście minować i niszczyć niemieckie okręty podwodne i transportowe w porcie i na redzie. Należy jednak zaznaczyć, że działalność Szajnowicza-Iwanowa obrosła w mity, w dużej mierze na podstawie powieści Stanisława Strumph-Wojtkiewicza, zawierającej elementy fikcji, np. przypisywano mu zatopienie okrętu podwodnego U-133 i przejętego greckiego niszczyciela "Vasiliefs Georgios". Trzykrotnie ujęty przez gestapo, dwukrotnie zdołał zbiec. Po raz pierwszy już w grudniu 1941 został zadenuncjowany przez znajomego i schwytany przez gestapo, zbiegł w czasie przewożenia go samochodem. 8 września 1942, rozpoznany i zdradzony przez znajomego, został aresztowany w Atenach po raz trzeci. 2 grudnia otrzymał od sądu niemieckiego potrójny wyrok śmierci. Zwierzchnik greckiego kościoła prawosławnego, arcybiskup Aten Damaskin, usiłował ocalić Iwanowowi życie, odwiedzając więźnia w celi i jednocześnie interweniując u Niemców i u aliantów, z sugestią wymiany ważnych jeńców wojennych. Do propozycji tych jednakże przychylnie odniosła się tylko strona niemiecka. Przed egzekucją próbował uciec, ale ranił go SS-man. Według źródeł greckich przed śmiercią wołał jeszcze „Niech żyje Grecja, niech żyje Polska” – Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία! Bywa nazywany polskim Jamesem Bondem.
  
• 1943 – Niemcy rozstrzelali 22 mieszkańców wsi Nielisz koło Zamościa. Dokładnie rok później zamordowano tam 59 osób.
  
• 1945 – NKWD dokonało masowych aresztowań Polaków we Lwowie.
  
• 1947 – Ukazało się pierwsze wydanie niemieckiego tygodnika „Der Spiegel”.
  
• 1948 - Mjanma (wtedy jeszcze Birma) uzyskała niepodległość.
  
• 1951 - Wojna koreańska: wojska chińskie i północnokoreańskie zajęły Seul.
  
• 1958 – Pierwszy sztuczny satelita Ziemi Sputnik 1 spłonął w atmosferze.
  
• 1958 – Nowozelandczyk Edmund Hillary dotarł na biegun południowy.
  
• 1959 – Radziecka sonda kosmiczna Łuna 1 minęła powierzchnię Księżyca w odległości 6 tys. km. Był to pierwszy ludzki obiekt który dotarł tak blisko księżyca.
  
• 1960 - Boulder City w Nevadzie uzyskało prawa miejskie. Decyzją mieszkańców do dziś jest to jedyne miejsce w całej Nevadzie, gdzie hazard jest zabroniony. Miasto powstało by zapewnić miejsce zamieszkania dla robotników budujących zaporę Hoovera.
  
• 1960 - Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania podpisały Konwencję sztokholmską, powołującą Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA).
  
• 1961 – Podpułkownik aparatu bezpieczeństwa PRL Michał Goleniewski zgłosił się, po uzgodnieniach telefonicznych, w rezydenturze wywiadu amerykańskiego w Berlinie Zachodnim. Wyjawił wówczas miejsce, w którym ukrył kolekcję mikrofilmów zawierających tajne materiały oraz zdekonspirował znane sobie siatki szpiegowskie na Zachodzie. Dzięki jego zeznaniom ujęto agentów radzieckich: George’a Blake’a funkcjonariusza brytyjskiej MI-6, Heinza Felfego z niemieckiej Organizacji Gehlena, amerykańskiego dyplomatę w Warszawie Irwina C. Scarbecka, szwedzkiego attaché Stiga Wennerströma oraz Gordona Lonsdale’a (Konon Mołody). Polski sąd zaocznie skazał go na karę śmierci, utratę praw obywatelskich i przepadek całego mienia na rzecz skarbu państwa. Po pewnym czasie Michał Goleniewski zaczął twierdzić, że jest cudownie ocalałym carewiczem Aleksym, zbiegłym do Polski w 1917 roku. We wrześniu 1964 roku, obwołano go nawet następcą tronu Rosji. Wraz z utwierdzaniem swych roszczeń do korony rozszerzał swoje oskarżenia o szpiegostwo na rzecz Związku Radzieckiego. Objął nimi m.in. profesora Harvardu Henry’ego Kissingera, późniejszego sekretarza stanu USA oraz oficera brytyjskiej tajnej służby (Secret Service – MI5, następnie jej szefa), Michaela Hanleya. Budziło to coraz większe wątpliwości oficerów pracujących z Goleniewskim, a niektórzy uważali go nawet za schizofrenika. Innego zdania byli James Jesus Angleton i późniejszy dyrektor CIA, Richard Helms. Obaj twierdzili, że zachowanie Goleniewskiego było sprytną grą, maskującą fakt, iż cały czas podlegał kontroli KGB, które za jego pośrednictwem zdecydowało się wydać część swojej agentury.
  
• 1962 - Urodził się Harlan Coben, amerykański pisarz, autor powieści kryminalnych.
  
• 1963 - Urodził się Till Lindemann, niemiecki wokalista, autor tekstów, członek zespołu Rammstein.
  
• 1964 - Albert DeSalvo („Dusiciel z Bostonu”) zamordował swoją ostatnią (trzynastą) ofiarę.
  
• 1964 - Paweł VI jako pierwszy papież przybył z wizytą do Izraela.
  
• 1966 – W Taszkencie rozpoczęły się indyjsko-pakistańskie negocjacje pokojowe.
  
• 1969 – W klinice w Łodzi prof. Jan Moll podjął pierwszą w Polsce, nieudaną próbę przeszczepienia serca.
  
• 1969 – Hiszpania zwróciła Maroku enklawę Ifni. Terytorium Ifni miało 1502 km² powierzchni i w 1964 roku liczyło 51 517 ludności, utrzymującej się głównie z rybołówstwa.
  
• 1970 - Grupa The Beatles (bez Johna Lennona) nagrała ostatnią piosenkę do swego ostatniego albumu Let It Be.
  
• 1970 - W trzęsieniu ziemi o sile 7,5 stopnia w chińskiej prowincji Yunnan zginęło ponad 15 tys. osób.
  
• 1978 – W sfałszowanym zdaniem opozycji referendum w Chile 78% głosujących miało się opowiedzieć za kontynuacją władzy i przeprowadzanych reform przez Augusto Pinocheta.
  
• 1979 – Amerykańska sonda Voyager 1 rozpoczęła obserwację Jowisza.
  
• 1979 – Zamknięto dla ruchu samochodowego krakowski Rynek Główny.
  
• 1979 – Na Gwadelupie odbyła się konferencja przywódców Francji, USA, RFN i Wielkiej Brytanii poświęcona kryzysowi w Iranie.
  
• 1980 - W reakcji na radziecką interwencję w Afganistanie prezydent USA Jimmy Carter ogłosił wprowadzenie sankcji polityczno-gospodarczych wobec ZSRR.
  
• 1986 - Zmarł Phil Lynott, irlandzki muzyk, piosenkarz, założyciel i lider irlandzkiego zespołu rockowego Thin Lizzy w którym był wokalistą i basistą. 25 grudnia 1985 znalazł się w ciężkim stanie w szpitalu z infekcją nerek oraz wątroby. Przyczyną problemów zdrowotnych było nadużywanie alkoholu i narkotyków. Bezpośrednią przyczyną śmierci było zapalenie płuc oraz niewydolność serca.
  
• 1987 - Urodził się Przemysław Tytoń, polski piłkarz, bramkarz. Obronił karnego w meczu otwarcia EURO 2012, którego spowodował Wojtek Szczęsny.
  
• 1989 – Około 100 km od libijskiego wybrzeża 2 amerykańskie myśliwce F-14 zestrzeliły 2 libijskie MiGi-23.
  
• 1990 – 350 osób zginęło, a ponad 700 zostało rannych w zderzeniu pociągów w Pakistanie.
  
• 1990 - Urodził sie Toni Kroos, niemiecki piłkarz. W latach 2007–2014 piłkarz Bayernu Monachium z którym zdobył Ligę Mistrzów UEFA w sezonie 2012/13. Czterokrotny zdobywca Ligi Mistrzów UEFA w sezonach 2015/16, 2016/17, 2017/18, 2021/22 z Realem Madryt. W latach 2010–2021 reprezentant Niemiec z którą zdobył Mistrzostwo Świata 2014 i brązowy medal Mistrzostw Świata 2010.
  
• 1991 - Zmarł Poon Lim (ur. 1918), chiński marynarz który pływał w brytyjskiej marynarce handlowej i na przełomie 1942 i 43 roku przetrwał samotnie na tratwie przez 133 dni. Jego statek został zatopiony w pobliżu ujścia Amazonki przez niemieckiego uboota 23 listopada 1942 r. Jako jedyny przeżył zatopienie swojego statku i wdrapał się na tratwę ratunkową. Miał do dyspozycji kilka puszek sucharów, 40-litrowy zbiornik z wodą, nieco czekolady, worek cukru w kostkach, kilka rac świetlnych, dwie świece dymne i latarkę. Miał też dach nad głową w postaci brezentowego dachu. Gdy skończyły zapasy zaczął łapać deszczówkę i łowić ryby. Wyjął drut z bezużytecznej latarki i zrobił zeń haczyk na ryby, a za żyłkę posłużył mu konopny sznurek. Następnie paznokciami, zębami i przy pomocy puszki po sucharach wyciągnął z drewnianego pokładu jeden z gwoździ i zrobił hak na większe ryby. Złowione ryby sprawiał i suszył. Pewnego razu wielki sztorm pozbawił go zapasu ryb i wody. Poon przeżył jedynie dzięki ptakowi, którego schwytał i wypił jego krew. Dwa razy był bliski ratunku: najpierw pojawił się statek handlowy, potem eskadra amerykańskich samolotów patrolowych. Poon opowiadał później, że załoga frachtowca widziała go, ale nie uratowała dlatego, że był Chińczykiem. W rzeczywistości prawdopodobnie na statku uznano go za „przynętę” zastawioną przez nieprzyjacielski okręt podwodny. Samoloty US Navy dostrzegły go i jeden z nich zrzucił boję radiową, ale wkrótce nadciągnął sztorm, który odrzucił tratwę wiele mil dalej. Pewnego razu napotkał też niemiecki (lub włoski) okręt podwodny, który przestrzeliwał swoje karabiny maszynowe. Nieprzyjaciel nie zainteresował się samotnym rozbitkiem. 5 kwietnia 1943 roku, po 133 dniach spędzonych na tratwie, Poon Lim dotarł wreszcie do lądu u ujścia jakiejś rzeki. Kilka dni wcześniej zorientował się, że jest blisko lądu, bo zmienił się kolor wody; przestała być, jak to na oceanie, ciemnoniebieska. Uratowali go brazylijscy rybacy, którzy w trzy dni później dostarczyli go do Belém. Dwa dni spędził w brazylijskim szpitalu, po czym konsul brytyjski zorganizował mu powrót do Wielkiej Brytanii przez Miami i Nowy Jork, gdzie jego doświadczenia zostały odnotowane i użyte następnie do szkolenia marynarzy i lotników – ewentualnych przyszłych rozbitków. Kiedy mówiono mu, że nikt tak długo nie przetrwał na tratwie na otwartym morzu, Poon Lim odpowiadał: „I nie życzę nikomu, by musiał pobić mój rekord”. Król Jerzy VI odznaczył go Medalem Imperium Brytyjskiego (BEM), a pracodawca, Ben Line Steamers, podarował mu złoty zegarek. Royal Navy, podobnie jak US Navy, wykorzystała jego zapiski do szkolenia marynarzy na wypadek konieczności przetrwania po zatonięciu okrętu.
  
• 1996 – Dokonano oblotu amerykańskiego śmigłowca rozpoznawczego RAH-66 Comanche. RAH-66 Comanche został zbudowany w technologii stealth i był jednym z najnowocześniejszych śmigłowców bojowych świata, do momentu zamknięcia programu rozwojowego 23 lutego 2004 roku. Program ten pochłonął 48,1 mld USD. tl;dr: wydano kupę forsy na śmigłowiec w technologi stealth i nie podjęto produkcji seryjnej.
  
• 1998 - USA i Kanadę zaatakowała trwająca do 10 stycznia burza śnieżna. Katastrofa spowodowała ogromne szkody w lasach oraz uszkodzenia w infrastrukturze elektrycznej, wiele osób pozbawionych było prądu od kilku dni do kilku tygodni. Działalność w dużych miastach, takich jak Montreal i Ottawa, została zamknięta. W wyniku tej klęski żywiołowej zmarło 35 osób (28 w Kanadzie), a szkody zostały wycenione na 5–7 mld USD.
  
• 1999 - Były zawodowy wrestler Jesse Ventura został zaprzysiężony na gubernatora stanu Minnesota. Startując jako kandydat niezależny zdołał pokonać zarówno Demokratów jak i Republikanów. Stał się następnie najpopularniejszym gubernatorem w historii stanu, osiągając w rankingach popularności poziom 73%. Nie ubiegał się o drugą kadencję.
  
• 2000 – 19 osób zginęło w zderzeniu pociągów pasażerskich w południowo-zachodniej Norwegii.
  
• 2004 – Micheil Saakaszwili wygrał wybory prezydenckie w Gruzji.
  
• 2004 – Amerykański lądownik Spirit wylądował na Marsie. Łazik podobnie jak jego bliźniak Opportunity przeszedł najśmielsze oczekiwania swoich konstruktorów, zamiast 90 dni pracował przez 1538 i pokonał dystans 7,5 kilometra.
  
• 2004 – 25 osób zostało rannych w katastrofie kolejowej koło Wronek. Maszynista pociągu towarowego zameldował przez radio że z układu hamulcowego schodzi powietrze, nie wiedział że kilkanaście wagonów z jego składu wykoleiło się z powodu pękniętej szyny na stacji Miały. Wykolejone wagony weszły w skrajnię drugiego toru. W wagony towarowe wjechał pociąg pośpieszny z prędkością 110 km/h. Cudem nikt w tym zdarzeniu nie zginął, jednak kilkadziesiąt osób zostało rannych, kilka ciężko. Najciężej ranny został maszynista pociągu pospiesznego, który wypadł z lokomotywy i doznał poważnego urazu kręgosłupa.
  
• 2005 - W zamachu na jego konwój zginął gubernator Bagdadu Ali al-Haidari i jego 6 ochroniarzy.
  
• 2006 – Premier Izraela Ariel Szaron doznał ciężkiego udaru mózgu, po którym zapadł w śpiączkę. Jego obowiązki przejął wicepremier Ehud Olmert.
  
• 2007 – Nancy Pelosi została pierwszą w historii kobietą-spikerem Izby Reprezentantów USA.
  
• 2008 – Z obawy przed atakami terrorystycznymi w Mauretanii odwołano Rajd Dakar.
  
• 2010 – W Dubaju oficjalnie otwarto najwyższy wieżowiec na świecie Burdż Chalifa (828 m).
  
• 2011 - Zmarł Gerry Rafferty (ur. 1947), szkocki piosenkarz i kompozytor muzyki rockowej, popu i folku. Największą popularność przyniósł mu album City to City (1978) z wielkim światowym przebojem „Baker Street”, który zdobył tytuł platynowej płyty (5,5 miliona sprzedanych egzemplarzy). "Baker Street" możecie posłuchać w komentarzu pod wpisem.
  
• 2011 – Częściowe zaćmienie Słońca widoczne w całej Europie.
  
• 2016 - Zmarł Michel Galabru (ur. 1922), francuski aktor komediowy, scenarzysta i reżyser. Odtwórca ról drugoplanowych, znany przede wszystkim jako komendant posterunku żandarmerii z Saint-Tropez, Jérôme Gerber. Galabru zapoznał się i zaprzyjaźnił z Louisem de Funèsem w 1964 na planie filmu "Żandarm z Saint-Tropez". Do swojej śmierci de Funès był jego najbliższym przyjacielem, osobą pomagającą mu na planie w trudnych chwilach.
  
• 2019 – 5 nastolatek zginęło w wyniku pożaru w escape roomie w Koszalinie. Pożar wybuchł około 17:15 w dwukondygnacyjnym budynku przy ulicy Piłsudskiego. Pożar objął jedno z pomieszczeń, które z kolei sąsiadowało z pokojem, gdzie przebywało pięć nastoletnich dziewczyn. Wszystkie dziewczyny były uczennicami klasy 3 oddziałów gimnazjalnych Szkoły Podstawowej nr 18. Wizyta w pokoju zagadek była głównym punktem imprezy urodzinowej. W wyniku pożaru wszystkie dziewczyny zginęły na skutek zatrucia tlenkiem węgla, a jeden z pracowników obiektu trafił do szpitala. Bezpośrednią przyczyną powstania ognia miało było rozszczelnienie butli, które zostały zainstalowane w piecykach ogrzewających pomieszczenia. Po tragedii kondolencje rodzinom ofiar złożyli m.in. prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki oraz ambasador Stanów Zjednoczonych Georgette Mosbacher. W związku z tragedią w Polsce wstrzymano premierę filmu Escape Room. Po tej tragedii premier Mateusz Morawiecki zapowiedział standaryzację pomieszczeń, w których będzie prowadzona tego typu działalność rozrywkowa. Standardy pomieszczeń ma wyznaczyć straż pożarna, policja oraz nadzór budowlany, gdyż w owym czasie działalność escape roomów nie podlegała osobnym uregulowaniom prawnym, nie było też rejestru tego typu usług w Polsce. W Polsce skontrolowano 520 lokali, stwierdzono prawie 2000 uchybień i wydano 102 zakazy użytkowania obiektów. Do 7 lutego 133 ośrodki usunęły wszystkie uchybienia.
  

https://youtu.be/UNQ3VqtyWvw

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 3 stycznia.

Nietypowe święta: Dzień Słomki do Picia

• 1117 – W trzęsieniu ziemi w północnych Włoszech zginęło ok. 30 tys. osób.
  
• 1431 – Joanna d’Arc została przekazana w ręce trybunału biskupiego.
  
• 1496 – Leonardo da Vinci przeprowadził nieudaną próbę swojej machiny latającej.
  
• 1521 – Papież Leon X ekskomunikował Marcina Lutra.
  
• 1619 – (lub 11 grudnia 1618) Zawarto rozejm w Dywilinie, który zakończył II wojnę polsko-rosyjską, będącą następstwem dymitriad.
  
• 1661 – W Krakowie ukazało się pierwsze wydanie „Merkuriusza Polskiego”, najstarszej zachowanej polskiej gazety periodycznej.
  
• 1665 – Na rynku warszawskim został ścięty wicemarszałek Związku Braterskiego płk Konstanty Kotowski, jeden spośród skazanych na śmierć za porwanie i zamordowanie w 1662 roku hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego.
  
• 1741 – I wojna śląska: król pruski Fryderyk II Wielki wkroczył do opuszczonego przez Austriaków Wrocławia.
  
• 1795 – Austria, nie biorąca formalnie udziału w II rozbiorze Polski, zawarła za plecami Prus tajną konwencję z Rosją o III rozbiorze, na mocy której cesarz Franciszek II Habsburg przystępował do traktatu II rozbioru, ale tylko w granicach zaboru rosyjskiego.
  
• 1815 – Podpisano tajny traktat austriacko-francusko-brytyjski, przewidujący wspólne wystąpienie w przypadku zaatakowania którejś ze stron przez państwo trzecie.
  
• 1840 – Ukazało się pierwsze wydanie australijskiego dziennika „The Herald” (obecnie „Herald Sun”).
  
• 1852 – Pierwsi chińscy robotnicy-emigranci przybyli na Hawaje.
  
• 1859 – Oddano do użytku pierwszy odcinek wodociągu Washington Aqueduct. Dostarcza on wodę do amerykańskiej stolicy.
  
• 1863 – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.- 1926 – W Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa katowickiego Augusta Hlonda, późniejszego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego i warszawskiego oraz prymasa Polski.
  
• 1868 – Restauracja Meiji w Japonii obaliła feudalny siogunat i przywróciła władzę cesarską. Był to początek zwrotu w gospodarce i polityce japońskiej, który w XX wieku doprowadził ją do potęgi.
  
• 1870 - Rozpoczęto budowę Mostu Brooklińskiego w Nowym Jorku. W chwili zakończenia budowy w 1883 r. był jednym z największych stalowych mostów wiszących na świecie. Most Brookliński jest zaliczany do najsłynniejszych obiektów Nowego Jorku; jest znany m.in. z wielu filmów Hollywood.
  
• 1888 – W Obserwatorium Licka na Mount Hamilton koło San Jose w Kalifornii uruchomiono refraktor o średnicy soczewki 91 cm (36 cali), największy wówczas teleskop na świecie.
  
• 1889 – Niemiecki filozof Friedrich Nietzsche doznał na ulicy w Turynie załamania nerwowego po bezskutecznej próbie obrony konia okładanego batem przez woźnicę.
  
• 1903 - Zmarł Alois Hitler (ur. 1837), austriacki urzędnik, ojciec Adolfa Hitlera. Alois naznaczony piętnem nieślubnego dziecka, rekompensował sobie w dorosłym życiu wieloletnie upokorzenia i kompleksy. Po awansie w służbie celnej wymagał od sąsiadów, aby zwracali zawsze się do niego per pan wymieniając jego stanowisko („Herr Zollamtsoberoffizial”). Był bardzo surowym mężem i ojcem. Kiedy chciał przywołać do siebie syna Adolfa, nie wymieniał go po imieniu, tylko gwizdał na dwóch palcach. Kiedy mały Adolf nie zjawił się w porę przy ojcu, był bity. Matka nie mogła go obronić, gdyż sama bała się męża.
  
• 1911 – Trzęsienie ziemi o magnitudzie 7,7 zniszczyło Ałmaty w Kazachstanie. Zginęły 452 osoby, a 740 zostało rannych.
  
• 1917 – 12 osób zginęło, a 46 zostało rannych w zderzeniu dwóch pociągów na stacji w miejscowości Ratho koło Edynburga w Szkocji.
  
• 1919 – W Londynie, dwa tygodnie przed rozpoczęciem konferencji pokojowej w Paryżu, emir Fajsal I (syn króla Hidżazu) i Chaim Weizman (przedstawiciel Światowej Organizacji Syjonistycznej) podpisali umowę dotyczącą rozstrzygnięcia sporów na Bliskim Wschodzie, powstałych po zakończeniu I wojny światowej. Było to krótkotrwałe porozumienie arabsko-żydowskie w zakresie ustanowienia ojczyzny dla narodu żydowskiego w Palestynie i rozwoju narodu arabskiego na Bliskim Wschodzie.
  
• 1920 - Łotewska wojna o niepodległość: w pierwszym dniu bitwy pod Dyneburgiem (3–25 stycznia) połączone siły łotewsko-polskie odbiły miasto z rąk bolszewików.
  
• 1920 - W trzęsieniu ziemi o sile 6,4 stopnia w skali Richtera w meksykańskich stanach Puebla i Veracruz zginęło od 648 do 4 tys. osób.
  
• 1922 - Zmarł Friedrich Voigt (ur. 1849), pruski szewc i hochsztapler, znany jako Kapitan z Köpenick, słynny ze spektakularnej akcji przejęcia ratusza niemieckiego miasta Köpenick w 1906.
  
• 1925 – Benito Mussolini rozwiązał włoski parlament i ogłosił się dyktatorem.
  
• 1926 – W Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa katowickiego Augusta Hlonda, późniejszego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego i warszawskiego oraz prymasa Polski.
  
• 1926 – Powstała należąca do koncernu General Motors i zlikwidowana w 2010 roku marka Pontiac.
  
• 1934 - W wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego „Nelson III” w czeskiej miejscowości Osek zginęło 140 górników i 2 osoby na powierzchni w zawalonym budynku kopalnianym.
  
• 1935 – Przed sądem w Flemington w amerykańskim stanie New Jersey rozpoczął się proces niemieckiego imigranta Bruno Richarda Hauptmanna, oskarżonego o porwanie i zamordowanie w 1932 roku niespełna dwuletniego syna pilota Charlesa Lindbergha.
  
• 1938 – BBC World Service nadał pierwszą audycję w obcym języku (po arabsku).
  
• 1941 – II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie rozpoczęły szturm na zajmowane przez Włochów miasto Bardija w Libii.
  
• 1941 - Urodziła się Iwona Śledzińska-Katarasińska, polska dziennikarka, polityk, poseł na Sejm RP najdłużej piastujący to stanowisko, nieprzerwanie od 1991 do 2023 roku.
  
• 1944 - W pobliżu Nowego Jorku, po serii eksplozji na pokładzie, zatonął niszczyciel USS „Turner”, w wyniku czego zginęło 138 z 256 członków załogi.
  
• 1944 – Oddziały Armii Czerwonej przekroczyły przedwojenną wschodnią granicę Rzeczypospolitej.
  
• 1945 – Krajowa Rada Narodowa podjęła decyzję o odbudowie Warszawy.
  
• 1946 – Krajowa Rada Narodowa przyjęła ustawę o nacjonalizacji przemysłu.
  
• 1946 - Został stracony William Joyce, zwany też Lordem Hau-Hau (ur. 1906), brytyjski polityk faszystowski pochodzenia amerykańskiego, propagandysta. Podczas II wojny światowej prowadził nadawany z terenu Niemiec radiowy program propagandowy Germany Calling. Audycja była prowadzona w języku angielskim i cieszyła się dużą popularnością na Wyspach Brytyjskich. Po schwytaniu przez brytyjską armię Joyce został skazany i stracony za zdradę.
  
• 1946 – Wprowadzono przymusowy zarząd francuski nad kopalniami w Zagłębiu Saary.
  
• 1947 - Odbyła się pierwsza telewizyjna transmisja obrad Amerykańskiego Kongresu.
  
• 1949 – Alfred Hitchcock i wytwórnia Warner Bros. zawarli umowę na realizację 4 filmów w ciągu 6 lat.
  
• 1953 – W Polsce zniesiono wprowadzoną w roku poprzednim reglamentację żywności, lecz towarzyszyła jej znaczna podwyżka cen.
  
• 1953 - W Amerykańskim kongresie po raz pierwszy jednocześnie zasiedli Matka i Syn - Frances P. Bolton i Oliver Bolton.
  
• 1954 – Wystartował włoski kanał telewizyjny Rai Uno.
  
• 1957 – W wyniku połączenia Rewolucyjnego Związku Młodzieży i Związku Młodzieży Robotniczej powstał Związek Młodzieży Socjalistycznej.
  
• 1957 - Firma Hamilton Watch Company wprowadziła na rynek pierwszy zegarek elektromechaniczny.
  
• 1958 – Z połączenia brytyjskich kolonii na Karaibach powstała Federacja Indii Zachodnich. Głównym celem federacji przez cały okres jej istnienia było ogłoszenie niepodległości jako jednolitego organizmu państwowego. Nie wyszło, m.in dlatego że Jamajka i Trynidad i Tobago jako największe wyspy obawiały się że będą musiały na swych barkach dźwigać utrzymanie pozostałych terytoriów.
  
• 1959 - Alaska stała się 49 stanem USA.
  
• 1961 - USA zerwały stosunki dyplomatyczne z Kubą.
  
• 1961 - W katastrofie samolotu Douglas DC-3 w Koivulahti w Finlandii zginęło 25 osób. Ciekawa jest przyczyna tej katastrofy, otóż obaj piloci byli pijani.
  
• 1961 - W wyniku awarii eksperymentalnego reaktora atomowego SL-1 w stanie Idaho zginęły 3 osoby. Reaktor nominalnie miał moc 3 Mega Watów, ale w chwili eksplozji osiągnął na moment moc 20 GIGA Watów. Główną przyczyną było nadmierne wycofanie prętu kontrolnego który absorbował neutrony. Sprzątanie po wypadku zajęło dwa lata.
  
• 1961 - Na plantacji bawełny w Baixa de Cassanje w Portugalskiej Afryce Zachodniej (obecnie Angola) rozpoczął się strajk chłopów domagających się od władz kolonialnych poprawy warunków pracy. Było to preludium do wybuchu Wojny o Niepodległość Angolii, pierwszej z portugalskich wojen kolonialnych XX wieku.
  
• 1963 – NASA utraciła łączność z sondą kosmiczną Mariner 2, która 14 grudnia poprzedniego roku dokonała pierwszego w historii zbliżenia się tego typu urządzenia do planety (Wenus).
  
• 1965 – Założono zespół Czerwone Gitary. Taki trochę polski odpowiednik Beatelsów.
  
• 1967 - Zmarł Jack Ruby (ur. 1911), amerykański gangster który zabił Lee Harveya Oswalda, domniemanego zabójce prezydenta Johna F. Kennedy'ego.
  
• 1969 - Urodził się Michael Schumacher, niemiecki kierowca wyścigowy, siedmiokrotny mistrz świata Formuły 1. 29 grudnia 2013 roku uległ wypadkowi na nartach. Niestety jego obecny stan zdrowia pozostaje nieznany, ale z przecieków wiadomo że wesoło nie jest.
  
• 1972 – Amerykański seryjny morderca John Wayne Gacy zamordował swą pierwszą ofiarę. Jego ofiarami stało się w sumie 33 młodych mężczyzn i chłopców. Słynął z tego, że występował charytatywnie jako klaun. Aresztowano go w 1978, skazano na śmierć w 1980, a wyrok wykonano 10 maja 1994.
  
• 1975 – Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego "Droga" w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego. Serial opowiada perypetie i przygody warszawskiego kierowcy bazy transportowej PKS, odbywającego kursy samochodem ciężarowym marki Jelcz bądź autobusem Autosan. Każdy jego wyjazd w teren to pretekst do pokazania innych ludzi i nowych spraw ówczesnej rzeczywistości Polski.
  
• 1976 – W katastrofie samolotu Tu-124 w Moskwie zginęło 61 osób.
  
• 1977 - Zarejestrowano firmę Apple Computer.
  
• 1983 – Rozpoczęła się trwająca nieprzerwanie do 2018 r. erupcja wulkanu Kīlauea na Hawajach.
  
• 1986 – Na zdjęciach wykonanych przez sondę Voyager 2 zostały odkryte księżyce Urana: Julia i Porcja.
  
• 1986 - Zmarł Jan "Kaczor Donald" Zumbach (ur. 1915), polski pilot wojskowy, as myśliwski, dowódca dywizjonu 303. Na swoich samolotach malował podobiznę Kaczora Donalda, stąd przydomek. Nie zdążył wziąć udziału w walkach we Wrześniu `39. Przedostał się do Francji drogą morską i tam rozpoczął służbę w Polskich Siłach Powietrznych na obczyźnie. W Bitwie o Anglię latał w słynnym dywizjonie 303. Wielokrotnie był odznaczany, w 1940 otrzymał srebrny order Virtuti Militari, a w 1941 brytyjskie odznaczenie Distinguished Flying Cross. Między grudniem 1941 a marcem 1942 odpoczywał od służby bojowej, latając w jednostce treningowej. Wrócił następnie do dywizjonu 303 w stopniu kapitana i wkrótce objął nad nim dowodzenie. 15 kwietnia 1943 r. został dowódcą 3 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. W tym okresie ukończył Wyższą Szkołę Lotniczą. 1 września 1943 otrzymał brytyjski stopień Squadron Leader. Od 4 sierpnia 1944 do 30 stycznia 1945 dowodził 133 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. 30 stycznia 1945 przeniesiono go do 84. Grupy Myśliwskiej. 7 kwietnia 1945 został wzięty do krótkotrwałej niewoli, z której powrócił 12 maja 1945. W październiku 1946 wystąpił ze służby wojskowej i zamieszkał w Szwajcarii. Podczas II wojny światowej zestrzelił, według oficjalnych danych, 13 samolotów na pewno i 5 prawdopodobnie. Po wojnie Zumbach nie mógł usiedzieć w miejscu i żył życiem awanturnika. Przemycał kontrabandę i walczył jako najemnik w Afryce. W 1962 r. przyjął ofertę utworzenia lotnictwa Katangi i dowodzenia nim. Zorganizował zakup Douglasów A-26 Invader, które stały się trzonem lotnictwa Katangi, zwerbował pilotów i mechaników. Lotnictwo Katangi pod jego dowództwem bombardowało siły rządowe Konga, oraz miejscowości im sprzyjające. Po upadku secesji Zumbach uciekł z polskimi pilotami do Angoli. W 1967 powrócił do Afryki, tym razem w związku z propozycją dowodzenia lotnictwem Biafry. Oprócz faktycznego dowodzenia Zumbach brał osobiście udział w nalotach nielicznych bombowców biafryjskich na rządowe pozycje nigeryjskie. Między innymi latając bombowcem A-26 Invader uszkodził on flagową nigeryjską fregatę NNS „Nigeria”. Podczas nalotu na lotnisko w Makurdi zabił szefa sztabu armii nigeryjskiej. Również ta secesja, tak jak Katangi, zakończyła się klęską. Jan Zumbach zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach 3 stycznia 1986 we Francji, został pochowany w Polsce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Władze francuskie zamknęły śledztwo w sprawie jego śmierci bez podania powodów. Jeśli komuś należy się dobry film biograficzny to na pewno jemu.
  
• 1987 - W Abidżanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej w katastrofie Boeinga 707 należącego do brazylijskich linii Varig zginęło 50 osób.
  
• 1987 - Aretha Franklin jako pierwsza kobieta została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame w Cleveland w stanie Ohio.
  
• 1990 – Amerykańska inwazja na Panamę: obalony dyktator Manuel Noriega opuścił ambasadę watykańską i został aresztowany przez amerykańskich żołnierzy.
  
• 1992 - Władze Serbii i Czarnogóry ogłosiły utworzenie tzw. trzeciej Jugosławii. Do trzech razy sztuka? Niezupełnie, ta kolejna już wersja Jugosławii rozpadła się w momencie gdy Czarnogóra ogłosiła niepodległość w 2005 roku.
  
• 1993 – Odbył się 1. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
  
• 1993 – W Moskwie podpisano rosyjsko-amerykańskie porozumienie rozbrojeniowe START II. Najważniejszym postanowieniem była eliminacja wielogłowicowych międzykontynentalnych pocisków balistycznych (MIRV ICBM) z arsenałów obydwu państw. Dodatkowo obie strony zobowiązały się do redukcji liczby aktywnych pocisków do liczby 3000-3500 sztuk. Mimo ratyfikowania 26 stycznia 1996 roku przez Senat Stanów Zjednoczonych traktatu START II, rosyjska Duma odmówiła jego ratyfikacji. Z tego też powodu, traktat ten nigdy nie wszedł w życie.
  
• 1994 – 125 osób zginęło w katastrofie rosyjskiego samolotu Tu-154 w Irkucku. Samolot leciał rutynowo do Moskwy, gdy doszło do wybuchu w jednym z silników. Ogień uszkodził maszynę, a piloci nie zdołali zawrócić do Irkucka. Maszyna rozbiła się na terenie gospodarstwa rolnego w pobliżu miasteczka Mamony. Jako przyczynę uznano ciało obce które uszkodziło silnik, a w konsekwencji też hydraulikę i systemy paliwowe. 
  
• 1998 – Wydobyto ostatnią tonę węgla w KWK „Sosnowiec”.
  
• 2000 - Palestyńscy terroryści ostrzelali ambasadę Rosji w Bejrucie w proteście przeciwko wojnie w Czeczenii. Zginął libański policjant i jeden z napastników.
  
• 2002 - Siły Zbrojne Izraela zajęły siłą frachtowiec należący do Palestyny. Na pokładzie znaleziono 50 ton uzbrojenia.
  
• 2003 - Urodziła się Greta "hał der ju" Thunberg, szwedzka aktywistka klimatyczna.
  
• 2004 – W Szarm el-Szejk w Egipcie 148 osób zginęło w katastrofie startującego w rejs do Paryża egipskiego Boeinga 737. Samolot zderzył się z taflą wody, przyczyna jest nieznana; prawdopodobnie dezorientacja przestrzenna.
  
• 2005 – W klinice w saudyjskim Rijadzie przeprowadzono operację rozdzielenia polskich bliźniaczek syjamskich z Janikowa. Sponsorem operacji był następca tronu Arabii Saudyjskiej, książę (od 1 sierpnia 2005 król) Abdullah bin Abd al-Aziz Al Saud. Operacja była transmitowana przez saudyjską telewizję. Saudyjski monarcha za swój gest otrzymał w 2005 roku Order Uśmiechu.
  
• 2008 – 6 osób zginęło, a 68 zostało rannych w zamachu bombowym na konwój wojskowy w mieście Diyarbakır w południowo-wschodniej Turcji.
  
• 2009 - Operacja „Płynny Ołów”: wojska izraelskie wkroczyły do Strefy Gazy.
  
• 2009 - Z Buenos Aires wystartował Rajd Dakar 2009, odbywający się po raz pierwszy poza Europą i Afryką.
  
• 2009 - Został wygenerowany zerowy blok #0 (tzw. blok genezy, z ang. Genesis Block), co uznawane jest za początek funkcjonowania kryptowaluty Bitcoin.
  
• 2013 - Australijski astronom Robert McNaught odkrył kometę C/2013 A1, która 19 października 2014 roku minęła Marsa w odległości 143 tys. km.
  
• 2015 – Miasto Baga w północno-wschodniej Nigerii zostało zajęte przez islamistów z organizacji Boko Haram, którzy do 8 stycznia dokonali masakry od 100 do ponad 2 tys. miejscowych chrześcijan.
  
• 2019 – Chińska sonda Chang’e 4 wylądowała na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca.
  
• 2020 - W amerykańskim ataku powietrznym w Bagdadzie zginęło 9 osób, w tym irański generał i dowódca sił Ghods, Ghasem Solejmani. Świat wstrzymał oddech, obawiając się wybuchu globalnej wojny.
  
• 2023 - W Singapurze zamknięto Jurong Bird Park, największe awiarium w Azji.
  

https://youtu.be/F_r_TKKW7ac

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 2 stycznia.

Nietypowe święta: Światowy Dzień Introwertyka, Dzień Ptysia, Dzień Przodków na Haiti

• 366 – Alemanowie przekroczyli zamarznięty Ren i najechali na Cesarstwo rzymskie.
  
• 1204 – 5-letni Guttorm Sigurdsson został królem Norwegii. Guttormowi nie dane było dorosnąć i wziąć samodzielnego udziału w rozgrywkach o władzę. Podczas podróży morskiej do Nidaros, gdzie miał zostać przeprowadzony thing, Guttorm zachorował, a następnie zmarł 11 sierpnia 1204. O spowodowanie śmierci małoletniego króla powszechnie podejrzewano Haakona Galina, regenta królewskiego.
  
• 1492 – Rekonkwista: wojska chrześcijańskie zdobyły Emirat Grenady, ostatni bastion Maurów na Półwyspie Iberyjskim.
  
• 1570 – W zemście za tajne pertraktacje rady miejskiej Nowogrodu Wielkiego z Litwą do miasta wkroczył car Iwan Groźny na czele oddziałów opriczników, którzy rozpoczęli trwające 5 tygodni grabieże i mordy tysięcy mieszkańców. Oficjalna liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 1500 bojarów i mniej więcej tyle samo zwykłych obywateli. Z kolei współcześni rosyjscy badacze szacują łączną liczbę ofiar od 25 tys. do 700 tys. mieszkańców Nowogrodu i innych miast Rosji, gdzie całkowita liczba ludności samego Nowogrodu w 1545 r. wynosiła 35 tys. osób.
  
• 1611 – Na zamku w Bytczy rozpoczął się proces seryjnej morderczyni Elżbiety Batory.
  
• 1665 – Stefan Czarniecki został hetmanem polnym koronnym. Jest jedną z postaci wymienionych w tekście Hymnu Polski.
  
• 1762 – Wojna siedmioletnia: Hiszpania wypowiedziała wojnę Wielkiej Brytanii. Wojska hiszpańskie wkroczyły do Portugalii, w odpowiedzi Brytyjczycy zaatakowali kolonie hiszpańskie i francuskie, zajmując m.in. Martynikę, Kubę i Filipiny.
  
• 1776 – Po raz pierwszy wprowadzono wychowanie fizyczne w szkołach (Saksonia).
  
• 1814 – VI koalicja antyfrancuska: wojska rosyjskie i pruskie zdobyły Wolne Miasto Gdańsk.
  
• 1839 – Francuz Louis Daguerre wykonał pierwsze zdjęcie Księżyca. Zdjęcie się nie zachowało.
  
• 1860 – Na posiedzeniu Francuskiej Akademii Nauk Urbain Le Verrier ogłosił odkrycie planety Wulkan, krążącej rzekomo między Słońcem a Merkurym. Vernier twierdził że zaburzeń orbity Merkurego nie dało się wytłumaczyć na gruncie mechaniki klasycznej. Ostatecznie zaburzenia ruchu Merkurego udało się wytłumaczyć oddziaływaniem grawitacyjnym Słońca na podstawie ogłoszonej w 1915 r. ogólnej teorii względności. Do dziś jednak nazwa Wulkan pozostaje nieużywana w oficjalnej nomenklaturze astronomicznej „na wszelki wypadek”.
  
• 1896 - Zakończył się Rajd Jamesonona przeciwko zamieszkiwanemu przez Burów Transwalu. Rajd zakończył się pojmaniem ludzi Jamesona przez Burów i przekazaniu ich brytyjskim władzom Kolonii Przylądkowej. Rajd, jakkolwiek był zwycięstwem Burów i kompletną kompromitacją inicjatorów Rajdu – w tym głównych jego organizatorów: premiera Kolonii Przylądkowej Cecila Rhodesa oraz Alfreda Beita – stał się preludium do wybuchu II wojny burskiej oraz drugiej wojny z Matabele. Zapoczątkował też koniec kariery politycznej Rhodesa i jego wielkich planów imperialnych.
  
• 1905 - Wojna rosyjsko-japońska: wojska japońskie zdobyły twierdzę Port Artur. W ręce japońskie wpadły pozostałości rosyjskiej Floty Pacyfiku. Na mocy traktatu w Portsmouth z 1905 roku pozostał pod władzą Japonii. Nosił wówczas nazwę Ryojun. Japończycy zdobycie twierdzy okupili wysokimi stratami, prawie 100 tysięcy żołnierzy.
  
• 1909 – Po raz pierwszy zorganizowano zawody w łyżwiarstwie szybkim dla zawodowców i amatorów Elfstedentocht („Wyścig Jedenastu Miast”), odbywające się nieregularnie na zamarzniętych kanałach, rzekach i jeziorach w holenderskiej prowincji Fryzja.
  
• 1919 - Podczas procedury wydalania z kraju polscy żandarmi zamordowali w okolicach wsi Wyliny-Ruś na Podlasiu 4 z 5 członków misji Rosyjskiego Czerwonego Krzyża, przybyłej do Warszawy 20 grudnia poprzedniego roku w celu wynegocjowania repatriacji jeńców rosyjskich z czasu I wojny światowej. Piąty z członków misji przeżył udając martwego.
  
• 1929 – Kanada i USA zawarły w Ottawie porozumienie dotyczące ochrony wodospadu Niagara.
  
• 1933 – Po 7 latach obecności ostatnie amerykańskie wojska interwencyjne opuściły Nikaraguę.
  
• 1937 – Włochy i Wielka Brytania zawarły porozumienie o wzajemnym poszanowaniu praw i interesów w rejonie Morza Śródziemnego.
  
• 1939 - Zmarł Roman Dmowski (ur. 1864), polski polityk, działacz niepodległościowy, publicysta, prezes Komitetu Narodowego Polskiego, Współzałożyciel Narodowej Demokracji (endecji, ruchu narodowego), główny ideolog polskiego nacjonalizmu, poseł na Sejm Ustawodawczy, minister spraw zagranicznych. Jeden z ojców polskiej niepodległości. Marzył o Polsce jednolitej etnicznie.
  
• 1939 – Adolf Hitler został Człowiekiem Roku 1938 amerykańskiego tygodnika „Time”.
  
• 1941 - Samoloty niemieckie omyłkowo zbombardowały Dublin w Irlandii.
  
• 1942 - 33 niemieckich agentów, członków największej w historii USA rozbitej przez FBI siatki szpiegowskiej kierowanej przez nienawidzącego Brytyjczyków nacjonalistę burskiego Fredericka J. Duquesne, zostało skazanych na wieloletnie więzienie.
  
• 1942 - Wojna na Pacyfiku: wojska japońskie zdobyły stolicę Filipin Manilę i Kampar w Indochinach.
  
• 1942 - Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Charkowie; w ciągu siedmiu dni w Drobyckim Jarze rozstrzelano około 9 tys. Żydów.
  
• 1943 – Niemieccy żandarmi zamordowali we wsi Boiska-Kolonia koło Solca nad Wisłą dwie polskie rodziny udzielające pomocy Żydom.
  
• 1944 – Oddział UPA dokonał masakry od 60 do ponad 100 polskich i ukraińskich mieszkańców wsi Bołdury, położonej w dawnym powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego.
  
• 1945 – Front zachodni: samoloty RAF przeprowadziły ciężkie bombardowania Ludwigshafen i Norymbergi, w której zostało zniszczone 90% starówki.
  
• 1945 - W katastrofie lotniczej zginął Bertram Ramsay (ur. 1883), jeden z najważniejszych brytyjskich admirałów, odpowiedzialny za ewakuację Dunkierki i operację Torch w Afryce Północnej. Odegrał istotną rolę w planowaniu alianckiej inwazji w północnej Francji pod kryptonimem D-Day. Odpowiadał za operację Neptun.
  
• 1949 – Luis Muñoz Marín został zaprzysiężony na pierwszego demokratycznie wybranego gubernatora Portoryko.
  
• 1951 – Utworzono przedsiębiorstwo żeglugowe Polskie Linie Oceaniczne z siedzibą w Gdyni.
  
• 1953 - Zmarł Guccio Gucci (ur. 1881), włoski projektant mody.
  
• 1955 – Prezydent Panamy José Antonio Remón Cantera został zastrzelony z broni maszynowej na torze wyścigów konnych w mieście Panama. Zastąpił go Jose Ramón Guizado, ale szybko stracił władzę gdy odkryto że był zamieszany w śmierć swojego poprzednika.
  
• 1957 – Sekretariat KC PZPR podjął decyzję o utworzeniu tygodnika „Polityka”.
  
• 1959 – Wystrzelono rakietę z radziecką sondą Łuna 1, która jako pierwsza osiągnęła II prędkość kosmiczną i pokonała grawitację Ziemi.
  
• 1960 - W miejscowości Oodnadatta (Australia Południowa) zarejestrowano rekordową temperaturę w historii Australii (50,7 °C).
  
• 1960 - Senator John F. Kennedy ogłosił, że będzie się ubiegał o nominację Partii Demokratycznej w zaplanowanych na listopad tego roku wyborach prezydenckich.
  
• 1961 – Na szczycie wulkanu Haleakalā zarejestrowano rekordowo niską temperaturę powietrza na Hawajach (−10 °C).
  
• 1964 – Z nieoficjalną wizytą do Polski przybył Nikita Chruszczow.
  
• 1967 – Ronald Reagan został gubernatorem Kalifornii.
  
• 1968 - Urodził się amerykański aktor Cuba Gooding Jr. Kiedyś był dość rozpoznawalny i zagrał w paru znanych filmach, dostał nawet Oscara za rolę drugoplanową. Potem zagrał w kilku złych filmach i jego karierę szlag trafił, od 2006 do 2013 roku grał sporadycznie w filmach które były wydawane od razu na DVD (czyt. tanie szmiry). Sława lat 90 przeminęła bezpowrotnie, chyba że facet zamierza chwalić się skandalami obyczajowymi i sprawami w sądzie. Kilka lat temu został oskarżony o napaść seksualną i przyznał się do tego przed rozprawą, przez co nie trafił do więzienia. Obecnie nikt w Hollywood nie myśli poważnie o tym żeby go zatrudnić. 
  
• 1968 – Christiaan Barnard dokonał w klinice w Kapsztadzie drugiego w historii zabiegu przeszczepienia serca. Pacjent przeżył 19 miesięcy.
  
• 1971 - 66 osób zginęło, a ponad 200 zostało rannych wskutek w tragedii na stadionie Ibrox Park w Glasgow. Tego dnia były derby Glasgow, Celtic prowadził 1:0 i ludzie opuszczali stadion przed końcem meczu, wtedy w końcówce meczu Rangers wyrównali i ludzie na schodach w reakcji na owacje z trybun zaczęli zawracać, ktoś się potknął i efekt domina spowodował że ludzie wyżej zaczęli spadać na ludzi niżej, w efekcie miażdżąc ich. Większość ofiar się udusiła w wyniku ucisku, a stos ciał sięgał prawie dwóch metrów wysokości. Pechowe schody nr 13 były miejscem śmiertelnych incydentów też w latach poprzedzających, ale nie na taką skalę jak tego dnia. Kenny Dalglish grał w tym meczu w barwach Celticu, los chciał że był też obecny podczas tragedii na stadionach Heysel i Hillsborough w latach 1985 i 1989.
  
• 1974 - Amerykański prezydent Richard Nixon podpisał ustawę zmniejszającą maksymalną prędkość na drogach USA do 55 mil na godzinę, w odpowiedzi na kryzys naftowy.
  
• 1975 – Elisabeth Domitien została premierem Republiki Środkowoafrykańskiej i zarazem pierwszą kobietą-premierem w Afryce.
  
• 1976 – Rozpoczął nadawanie Program IV Polskiego Radia.
  
• 1976 - Urodził się Daniel Obajtek, wójt Pcimia z problemami prawnymi, który został szefem Orlenu i wbrew swoim zapowiedziom nadal nie podał się do dymisji po zmianie władzy.
  
• 1977 - Urodził się Patryk Krzemieniecki aka Patryk Vega lub Besaleel jak to sobie ostatnio wymyślił. Polski "reżyser" filmów dla patologii. Serial "Pitbull" mu jeszcze jako tako wyszedł, ale każdy kolejny film to stek przekleństw połączony z ćpaniem, chlaniem i seksem.
  
• 1978 - Program I Polskiego Radia wyemitował premierowe wydanie audycji "Cztery Pory Roku".
  
• 1978 - Uruchomiono produkcję w Browarze Leżajsk. Browar zakończył produkcję w 2023 r.
  
• 1981 – Został aresztowany brytyjski seryjny morderca Peter Sutcliffe. Zabił trzynaście kobiet i usiłował zabić kolejnych siedem. Prasa nazywała go Rozpruwaczem z Yorkshire. Wpadł gdy aresztowano go za jazdę z fałszywymi tablicami rejestracyjnymi. Podczas przesłuchania przez policję przyznał się do morderstw, tłumacząc że była to misja od Boga.
  
• 1982 – Stan wojenny: rozwiązano stowarzyszenie aktorów ZASP.
  
• 1988 – Kanada i USA zawarły układ o wolnym handlu.
  
• 1989 - Dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Tu-204. W tamtym momencie samolot ten był wraz z Iłem-96 najnowocześniejszą maszyną radziecką, która miała wiele nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych dotąd nieobecnych w samolotach radzieckich: fly-by-wire, szklany kokpit, winglety itp. Był to też pierwszy samolot rosyjski wykorzystujący silniki zachodniej produkcji (Rolls-Royce).
  
• 1992 – ChRL nawiązała stosunki dyplomatyczne z Uzbekistanem, jako pierwszą poradziecką republiką środkowoazjatycką.
  
• 1994 – Odbył się 2. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
  
• 2004 – Amerykańska sonda Stardust pobrała próbki pyłu z warkocza komety Wild 2.
  
• 2006 – W bawarskim kurorcie Bad Reichenhall pod ciężarem śniegu zawalił się dach lodowiska; zginęło 15 osób, w tym 12 dzieci, a 34 osoby zostały ranne.
  
• 2008 – Na nowojorskiej giełdzie towarowej NYMEX cena baryłki ropy naftowej po raz pierwszy w historii przekroczyła 100 dolarów.
  
• 2009 – Wojna domowa na Sri Lance: wojska rządowe zdobyły Kilinochchi, stolicę prowincji Tamilskich Tygrysów.
  
• 2010 – Konflikt plemienny w Sudanie: w wyniku ataku Nuerów na pastwiska ludu Dinka w stanie Warrap (obecnie Sudan Południowy) zginęło 139 osób, a 54 zostały ranne. Napastnicy zrabowali 5 tys. zwierząt.
  
• 2012 – Konflikt wewnętrzny w Sudanie Południowym: w wyniku trwającego od 31 grudnia ataku Nuerów na miasto Pibor i okoliczne wioski zginęło ponad 3 tys. członków plemienia Murle. Ponadto uprowadzono 1293 dzieci i skradziono 375 tys. zwierząt.
  
• 2012 – Wystartował kanał telewizyjny TTV.
  
• 2014 – 5 osób zginęło, a 70 zostało rannych w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w szyickiej dzielnicy Bejrutu.
  
• 2015 – U północnego wybrzeża Szkocji zatonął płynący pod banderą cypryjską z duńskiego Aalborga do angielskiego Runcorn cementowiec MV „Cemfjord”, w wyniku czego śmierć poniosło 8 członków załogi (w tym 7 Polaków).
  
• 2016 - Wrócono do nazwy TVP3, zastępując TVP Regionalna.
  
• 2016 – W Arabii Saudyjskiej za udział w protestach podczas arabskiej wiosny w 2011 zostało straconych 47 osób, w tym szyicki duchowny Nimr an-Nimr.
  
• 2016 - Zmarł Brad Fuller (ur. 1953), amerykański kompozytor muzyki do gier komputerowych. Od 1982 roku związany był z firmą Atari, gdzie karierę zaczynał od stanowiska inżyniera dźwięku. Wraz z rozwojem kariery zaczął odpowiadać w Atari za muzykę, efekty dźwiękowe oraz implementację. Był autorem ścieżek dźwiękowych do takich sztandarowych produkcji lat 80. XX wieku jak Tetris z 1988 roku czy Donkey Kong. Zmarł na raka trzustki.
  
• 2018 – 51 osób zginęło, a 5 zostało rannych w katastrofie autokaru, który spadł z klifu w okolicach miejscowości Pasamayo w zachodnim Peru. Do zdarzenia doszło na tzw. diabelskim zakręcie na jednej z najniebezpieczniejszych dróg w Peru. Autobus zderzył się z ciężarówką i zjechał z klifu (79 m), zatrzymując się na wąskim, kamienistym wybrzeżu Pacyfiku. W konsekwencji tego wypadku zakazano ruchu autobusów na tej trasie.
  
• 2019 – 8 osób zginęło, a 16 zostało rannych w katastrofie pociągu na moście Storebæltsbroen w Danii. Pociąg pasażerski, składający się z dwóch połączonych spalinowych zespołów trakcyjnych IC4, jechał z Aarhus przez Odense do Kopenhagi. Podróżowało nim 131 osób oraz troje pracowników kolei. Po przeciwnym torze poruszał się pociąg towarowy przewożący na platformach puste, oplandekowane naczepy, należące do przedsiębiorstwa piwowarskiego Carlsberg Group. Porywisty wiatr przesunął jedną z naczep, ta spadła z platformy na tor, po którym poruszał się skład pasażerski. Pociąg pasażerski gwałtownie zahamował, mimo to doszło do zderzenia z naczepą.
  
• 2022 – W Kazachstanie rozpoczęły się protesty społeczne. Ludzie zaczęli protestować przeciwko nagłym podwyżkom cen gazu LPG. Dotąd gaz był w Kazachstanie śmiesznie tani i ludzie używali go do wszystkiego, więc jeśli z dnia na dzień cena drastycznie wzrasta, to suweren ciężko to znosi. Zaczęło się w mieście Żangaözen, ale protesty rozlały się na cały kraj i przyjęły formę zamieszek, starć z policją i szturmów na budynki administracji publicznej. Gdzieniegdzie policja miała odmawiać użycia przemocy i przechodziła na stronę protestujących. Żądania demonstrantów były dość proste: Obniżka cen gazu i zmiany polityczne (odejście rządzącego z tylnego siedzenia Nursułtana Nazarbajewa z polityki).
  
• 2023 – W watykańskiej bazylice św. Piotra wystawiono na widok publiczny ciało emerytowanego papieża Benedykta XVI.
  

https://youtu.be/xNu2U_RujC0

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 1 stycznia.

Witam Was w nowym roku. Mam nadzieje że kac wkrótce Was opuści.

Nietypowe święta: Światowy Dzień Kaca, Światowy Dzień Pokoju, Dzień Domeny Publicznej.

Dziś chyba najdłuższy wpis. Dodatkowe zdjęcia i filmy są w komentarzu pod tym wpisem!

• 45 p.n.e. – Początek biegu kalendarza juliańskiego, wprowadzonego przez Juliusza Cezara.
  
• 1464 – Wojna trzynastoletnia: krzyżacka załoga na zamku w Gniewie skapitulowała przed wojskami królewskimi.
  
• 1492 – W bitwie pod Preszowem wojska króla Czech i nowo wybranego króla Węgier Władysława Jagiellończyka pokonały wojska jego brata, królewicza Jana Olbrachta. W wyniku starcia zginęło około 500 Polaków. Konflikt pomiędzy Jagiellonami spowodowany był rywalizacją o koronę węgierską po śmierci króla Węgier Macieja Korwina.
  
• 1502 – Pierwsza portugalska wyprawa dotarła do zatoki Guanabara nad którą dzisiaj leżą miasta Rio de Janeiro i Niterói.- 1659 – Potop szwedzki: król Jan II Kazimierz wjechał triumfalnie do odzyskanego Torunia.
  
• 1523 – Po kapitulacji 22 grudnia przed wojskami osmańskimi, joannici wraz z kilkoma tysiącami mieszkańców opuścili Rodos, kierując się na Kretę.
  
• 1678 – W Turynie założono pierwszą na świecie Akademię Wojskową (obecnie z siedzibą w Modenie).
  
• 1688 – Ceuta przeszła spod panowania portugalskiego pod hiszpańskie. Ceuta do dziś jest hiszpańska, co nie podoba się Maroku. Pamiątką po portugalskim panowaniu jest herb, który do złudzenia przypomina godło Portugalii.
  
• 1739 – Francuski żeglarz Jean-Baptiste Charles Bouvet odkrył Wyspę Bouveta na południowym Atlantyku. Ze względu na położenie z dala od zamieszkałego lądu oraz morskich szlaków komunikacyjnych, Wyspa Bouveta jest jednym z najrzadziej odwiedzanych miejsc na Ziemi i stanowi cel międzynarodowych ekspedycji organizowanych przez krótkofalowców (radioamatorów).
  
• 1781 – Nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy most Iron Bridge. Jest pierwszą na świecie dużą konstrukcją mostową wykonaną z żeliwa, wcześniej do budowy mostów używano drewna lub kamienia.
  
• 1788 – Ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego dziennika „The Times”. Charakterystyczną cechą dziennika jest istnienie specjalnego komitetu powierniczego, który czuwa nad merytorycznym poziomem i polityczną niezależnością pisma – w skład komitetu wchodzą osoby cieszące się publicznym zaufaniem.
  
• 1801 - Włoski astronom Giuseppe Piazzi odkrył Ceres, największy obiekt pasa asteroid.
  
• 1801 - Królestwo Irlandii wcielono do Królestwa Wielkiej Brytanii, tworząc Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii.
  
• 1808 – Do USA zakazano wwożenia z nowych niewolników.
  
• 1814 – VI koalicja antyfrancuska: prusko-rosyjska Armia Śląska i austriacko-niemiecko-rosyjska Armia Czeska przekroczyły Ren i rozpoczęły koncentryczny marsz na Paryż.
  
• 1818 - Chile ogłosiło niepodległość (od Hiszpanii).
  
• 1822 – Proklamowano niepodległość Pierwszej Republiki Greckiej (od Imperium Osmańskiego).
  
• 1823 – Otwarto pierwszą w Poznaniu publiczną lecznicę – dzisiejszy Szpital Przemienienia Pańskiego.
  
• 1833 – Wielka Brytania objęła zwierzchnictwo nad Falklandami.
  
• 1837 – Trzęsienie ziemi w Galilei zabiło ponad 6 tys. osób.
  
• 1842 – I wojna brytyjsko-afgańska: dowódca wojsk brytyjskich gen. William Elphinstone podpisał w Kabulu akt kapitulacji przed księciem Akbarem Chanem.
  
• 1842 – W Królestwie Polskim rubel równy 100 kopiejkom stał się obowiązującą jednostką walutową, zastępując złotego polskiego równego 30 groszom polskim.
  
• 1846 – Wobec zniesienia przez rząd meksykański autonomii Jukatanu ogłosił on ponownie niepodległość.
  
• 1848 – W Sali Wielkiej wileńskiego ratusza odbyła się premiera dwuaktowej wersji opery "Halka" z muzyką Stanisława Moniuszki do libretta Włodzimierza Wolskiego.
  
• 1860 - Został wydany pierwszy polski znaczek pocztowy.
  
• 1860 – Paryż został podzielony na 20 dzielnic.
  
• 1863 – Prezydent USA Abraham Lincoln zniósł niewolnictwo na terenie Konfederacji Południa.
  
• 1873 – W Japonii wprowadzono kalendarz gregoriański.
  
• 1889 – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad północnym Pacyfikiem, USA i Kanadą.
  
• 1890 - Po raz pierwszy w meczu piłkarskim użyto bramek z siatką (mecz Bolton Wanderers F.C.-Nottingham Forest F.C.)
  
• 1891 – W Królestwie Polskim moc obiegową straciły ostatnie monety groszowe, tj. 5 i 10 groszy bite w bilonie.
  
• 1891 - W Niemczech wprowadzono pierwsze na świecie emerytury.
  
• 1892 - Nowojorska Ellis Island stała się miejscem rejestracji imigrantów przybywających do USA.
  
• 1893 – Ukazało się pierwsze wydanie holenderskiego dziennika „De Telegraaf”.
  
• 1898 - Miasto Brooklyn zostało przyłączone do Nowego Jorku jako jego kolejna dzielnica.
  
• 1899 – Zgodnie z postanowieniami traktatu paryskiego, podpisanego 10 grudnia, poprzedniego roku, Hiszpania oficjalnie przekazała Kubę, pod zwierzchnictwo Stanów Zjednoczonych.
  
• 1901 - Powstał Związek Australijski czyli nic innego jak po prostu państwo Australia.
  
• 1902 – Powstały Szwajcarskie Koleje Federalne (SBB-CFF-FFS). Szwajcaria jest krajem trzech głównych języków: niemieckiego, francuskiego i włoskiego. Stąd taki długi skrót, który rozwija się następująco: niem. Schweizerische Bundesbahnen (SBB), fran. Chemins de fer fédéraux suisses (CFF), wł. Ferrovie Federali Svizzere (FFS). Jednak w pociągach regionalnych i nazewnictwie stacji stosuje się język odpowiedni dla danego regionu (np. Basel SBB, Lausanne CFF, Bellinzona FFS). W pociągach dalekobieżnych używane są wszystkie języki regionów na trasie pociągu. Koleje Szwajcarskie wcześnie rozpoczęły elektryfikację kolei, obecnie 100% państwowych linii kolejowych jest zelektryfikowanych. 
  
• 1912 - Proklamowano Republikę Chińską. Pomimo swojej tymczasowości i wewnętrznych sprzeczności co do form ustrojowych, rząd republikański niemal natychmiast wydał serię dekretów, w których m.in. zakazano krępowania stóp, palenia opium, tortur i wywożenia chińskich robotników za granicę. 
  
• 1914 – Na Florydzie uruchomiono pierwszą linię lotniczą regularnie przewożącą pasażerów.
  
• 1915 – I wojna światowa: 547 osób zginęło na kanale La Manche po storpedowaniu brytyjskiego pancernika HMS „Formidable” przez niemieckiego U-Boota U-24.
  
• 1919 - Proklamowano Białoruską SRR.
  
• 1922 – Wprowadzono pokojową strukturę Marynarki Wojennej i utworzono w Warszawie Kierownictwo Marynarki Wojennej.
  
• 1923 - Rząd brytyjski zrobił porządek na brytyjskim rynku kolejowym; Setki przedsiębiorstw połączono w cztery główne: LNER, GWR, SR i LMS.
  
• 1926 – Rozpoczęło nadawanie Radio Irlandzkie.
  
• 1929 – Rozpoczęła się działalność przewozowa PLL LOT na pięciu liniach krajowych oraz linii zagranicznej Katowice – Brno – Wiedeń.
  
• 1934 - Rozpoczęło działalność więzienie o zaostrzonym rygorze na wyspie Alcatraz w zatoce San Francisco.
  
• 1934 - W III Rzeszy wszedł w życie dekret o sterylizacji. Rezultatem dekretu było utworzenie 200 sądów eugenicznych, mających rozstrzygać o przeprowadzeniu zabiegu sterylizacji. W ramach tego prawa każdy lekarz w Rzeszy zobowiązany był informować sądy o pacjentach opóźnionych w rozwoju, chorych psychicznie (m.in. osobach cierpiących na schizofrenię i chorobę afektywną dwubiegunową), chorych na epilepsję, pląsawicę Huntingtona, niewidomych, niesłyszących, alkoholików albo „zdeformowanych fizycznie”. Wszystkich pacjentów, których informacja medyczna nie była pełna, czekała surowa kara finansowa. Każdą z osób, która zaliczona została do jednej z powyższych kategorii, czekał następnie proces przed sądem eugenicznym. Sąd ten, na podstawie przekazanych przez lekarza materiałów, zeznań kolegów i przyjaciół „oskarżonego”, rozstrzygał o konieczności przeprowadzenia przymusowej sterylizacji.
  
• 1935 – Wilhelm Canaris został szefem niemieckiego wywiadu wojskowego – Abwehry. Choć był wysoko postawionym dygnitarzem III Rzeszy to był zarazem przeciwnikiem polityki Adolfa Hitlera; nie był członkiem NSDAP, był monarchistą, zdeklarowanym antykomunistą i członkiem Freikorps. Został powieszony za spiskowanie przeciw Hitlerowi w 1944.
  
• 1940 - Ogłoszono powszechną mobilizację w Wielkiej Brytanii.
  
• 1940 - Wojna zimowa: rozpoczęła się bitwa na drodze Raate. Starcie to udowodniło skuteczność fińskiej taktyki motti - rozdzielaniu większych sił wroga na mniejsze, okrążenie ich i wyniszczenie głodem oraz ogniem strzelców wyborowych, przy jednoczesnym manewrowym odpieraniu prób odsieczy.
  
• 1942 - W Waszyngtonie podpisano Deklarację Narodów Zjednoczonych. Przedstawiciele 26 państw uzgodnili że po wojnie utworzą ONZ i że nie zawrą separatystycznego pokoju z państwami faszystowskimi.
  
• 1942 - Front wschodni: w trakcie kontrofensywy spod Moskwy radziecka 39. armia doszła do Rżewa, 29. armia zdobyła Staricę, a 22. armia dotarła do Wołgi w rejonie Rżewa.
  
• 1942 - Zahamowano na pewien czas japońską ofensywę na Malajach (Indochiny).
  
• 1945 - Front zachodni: w odwecie za zamordowanie 84 jeńców amerykańskich w belgijskim Malmedy kilkanaście dni wcześniej, żołnierze amerykańskiej 11. Dywizji Pancernej rozstrzelali w wiosce Chenogne 80 jeńców niemieckich.
  
• 1945 - Luftwaffe przeprowadziła operację „Bodenplatte”, która była ostatnią próbą Niemców zdobycia przewagi w powietrzu na froncie zachodnim. Operacja „Bodenplatte” była krótkotrwałym taktycznym zwycięstwem Niemców, ponieważ alianckie lotnictwo poniosło dość duże straty na pewien czas. Jednak na dłuższą metę operacja była strategiczną porażką, bowiem ostatnia ofensywa Luftwaffe zakończyła się bez uzyskania rozstrzygającego zwycięstwa, a siły alianckie były w stanie dość szybko uzupełnić swoje straty. Niemcy zaś mogli tylko pomarzyć o uzupełnieniu swoich strat. Stracili nie tylko cenne samoloty, ale jeszcze bardziej cennych doświadczonych pilotów i dowódców. Aż 84 samoloty Luftwaffe zostały zestrzelone przez własną obronę przeciwlotniczą, nie powiadomiono jej o planowanej ofensywie, więc uznali swoich za wrogów.
  
• 1945 - Wojna na Pacyfiku: amerykańska 8. Armia rozpoczęła oczyszczanie filipińskiej wyspy Leyte z pozostających tam japońskich żołnierzy.
  
• 1945 - Urodził się Jacky Ickx, belgijski kierowca wyścigowy. W latach 1966 - 1979 startował w Formule 1, gdzie wygrał 8 razy i dwa razy zajmował drugie miejsce w klasyfikacji generalnej. Sześć razy zwyciężał w słynnym 24-godzinnym wyścigu w Le Mans. W 1977 roku wygrał słynny australijski wyścig samochodów turystycznych Bathurst 1000, w 1979 roku został mistrzem serii Can-Am, a w 1983 wygrał Rajd Dakar. 
  
• 1946 – Stacjonująca we wsi Lachawa sotnia UPA została zaatakowana przez 300-osobowy oddział WP, jednak wyrwała się z okrążenia tracąc 7 ludzi. W odwecie za pomoc udzielaną banderowcom żołnierze rozstrzelali 9 Ukraińców i spalili wieś.
  
• 1947 - Strefy okupacyjne w Niemczech (brytyjską i amerykańską) połączono w jeden obszar gospodarczy zwany Bizonią. Bizonów raczej tam nie wypasali.
  
• 1947 - Kanadyjczycy przestali być obywatelami zjednoczonego królestwa, a zaczęli być obywatelami Kanady. Pierwszym obywatelem został premier William Lyon Mackenzie King.
  
• 1948 - W wyniku nacjonalizacji czterech głównych spółek kolejowych powstały British Railways.
  
• 1950 - Założono Wytwórnię Filmów Oświatowych w Łodzi, Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie i Centralę Rozpowszechniania Filmów.
  
• 1951 – Z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała.
  
• 1951 – W Chicago uruchomiono pierwszą telewizję kablową liczącą 300 abonentów.
  
• 1956 – Powstało Studio Filmów Lalkowych w Tuszynie, wydzielone z Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi (późniejsze Studio Filmowe Se-ma-for).
  
• 1956 – Sudan uzyskał niepodległość (od Egiptu i Wielkiej Brytanii).
  
• 1957 – W Polsce wprowadzono obowiązkową rejestrację telewizorów.
  
• 1958 - Fidel Castro i jego stronnicy wygrali Rewolucję Kubańską. Dwanaście godzin po zdobyciu miasta Santa Clara dyktator Fulgencio Batista uciekł z Kuby, a Fidel Castro ogłosił całkowite zwycięstwo.
  
• 1958 – Powstało Studio Miniatur Filmowych w Warszawie.
  
• 1960 - Kamerun uzyskał niepodległość (od Francji).
  
• 1964 – Powstała Organizacja Wyzwolenia Palestyny.
  
• 1966 – Jean-Bédel Bokassa po obaleniu Davida Dacko objął stanowisko prezydenta Republiki Środkowoafrykańskiej.
  
• 1969 - Czechosłowacja stała się federacją skłądającą się Czech i Słowacji.
  
• 1969 - Premiera 1. odcinka radzieckiego serialu animowanego "Wilk i Zając". Do roku 1986 wyprodukowano 16 odcinków, a potem dokręcono jeszcze 4, ale te moim zdaniem były na gorszym poziomie od oryginalnych. Serial cieszył się dużą popularnością zwłaszcza w krajach bloku wschodniego. Wilk był nałogowym palaczem papierosów więc to by dzisiaj nie przeszło jako bajka dla dzieci. Jak ktoś ma 2 godziny wolnego czasu to daję linka do pierwszych szesnastu odcinków. Ta bajka miała zajebistą ścieżkę dźwiękową jak na wyrób zza żelaznej kurtyny.
  
• 1970 – Rozpoczęła się Epoka Uniksa. Unix to system reprezentacji czasu mierzący liczbę sekund od początku 1970 roku UTC, czyli od chwili zwanej początkiem epoki Uniksa (ang. Unix Epoch). Nie uwzględnia sekund przestępnych, zatem rzeczywista liczba sekund, jakie upłynęły od początku epoki Uniksa, jest większa o liczbę sekund przestępnych.
  
• 1971 – W USA wprowadzono zakaz reklamowania papierosów w telewizji.
  
• 1972 – Austriak Kurt Waldheim został sekretarzem generalnym ONZ. Ważny przystanek w karierze politycznej. Po wielu latach wyszło na jaw że Waldheim zataił swoje członkostwo w organizacjach nazistowskich i byciu żołnierzem Wehrmachtu, w tym oficerem wywiadu. Zdążył zostać prezydentem w 1986 r. gdy dopiero te niewygodne fakty wyszły na jaw. Skutek? Stał się personą non grata w większości krajów, więc praktycznie nigdzie nie jeździł na wizyty jako głowa państwa bo go nie chciano gościć.
  
• 1973 - W Polsce wprowadzono system kodów pocztowych.
  
• 1973 – Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystąpiły do EWG (Europejska Wspólnota Gospodarcza, przodkini Unii Europejskiej).
  
• 1976 - Na pokładzie Libańskiego Boeinga 720 wybuchła bomba. Zginęło 81 osób.
  
• 1977 – Czechosłowaccy intelektualiści opublikowali manifest Karta 77, w którym domagali się przestrzegania praw człowieka przez komunistyczne władze.
  
• 1978 – W katastrofie indyjskiego Boeinga 747 na Morzu Arabskim zginęło 190 pasażerów i 23 członków załogi. Przyczyną katastrofy była utrata orientacji przestrzennej przez kapitana samolotu związana z awarią przyrządów i wynikające z tego jego postępowanie. Samolot po starcie otrzymał polecenie wykonania podczas wznoszenia się niewielkiego skrętu w prawo i wyrównania. W czasie tego manewru doszło do awarii przyrządów obserwowanych przez kapitana tak, że wskazywały one nieprawidłowo przechył w prawo i zbyt duże wznoszenie. Ponieważ lot odbywał się nad morzem wieczorem, a niebo było zachmurzone, to kapitan nie widział horyzontu i nie mógł stwierdzić błędów przyrządów. Pochylił samolot w lewo i zaczął zniżanie (sądząc na podstawie przyrządów, że wyrównuje i zmniejsza tylko kąt wznoszenia). Nim pozostali członkowie załogi, których przyrządy działały prawidłowo, zdołali przekonać kapitana o tym, że samolot jest pochylony w lewo i leci w dół, samolot uderzył w powierzchnię morza.
  
• 1979 – USA i Chińska Republika Ludowa nawiązały stosunki dyplomatyczne. Normalizacja stosunków USA z Chinami Kontynentalnymi oznaczało koniec uznania Tajwanu jako prawowitych Chin przez ten kraj.
  
• 1980 – 71 osób zginęło, a około 400 zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi na portugalskim archipelagu Azory.
  
• 1981 - Grecja przystąpiła do EWG.
  
• 1983 - Sieć ARPANET przeszła na architekturę TCP/IP (Internet Protocol), ewoluując w kierunku znanego nam internetu.
  
• 1984 – Brunei uzyskało niepodległość (od Wielkiej Brytanii). Obecnie Brunei to bogate państwo w którym władzę absolutną ma sułtan. Prawo jest surowe i oparte na prawie szariatu.
  
• 1984 – Pierwotna firma American Telephone & Telegraph Company zostaje zbyta ze swoich 22 spółek Bell System w wyniku rozstrzygnięcia pozwu antymonopolowego Departamentu Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych z 1974 r. przeciwko AT&T.
  
• 1986 – Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego "Siedem życzeń" w reżyserii Janusza Dymka. Serial opowiada o trzynastoletnim chłopcu o imieniu Darek, który pewnego dnia ratuje czarnego kota przed podwórkowymi chuliganami na swoim osiedlu. W domu okazuje się, że nie jest to zwyczajne zwierzę, a mówiący kot o imieniu Rademenes. Wdzięczny za uratowanie życia, Rademenes obiecuje Darkowi spełnić jego tytułowe siedem życzeń – jedno życzenie w każdą kolejną środę, czyli dzień tygodnia, w którym Darek ocalił kota. Ścieżkę dźwiękową do serialu przygotował zespół Wanda i Banda.
  
• 1986 – Hiszpania i Portugalia przystąpiły do EWG.
  
• 1988 - W Nysie rozpoczęto produkcję samochodu dostawczego FSO Polonez Truck.
  
• 1988 - Zakończono zagłuszanie Radia Wolna Europa.
  
• 1988 – Producent Frank Farian założył niemiecki zespół muzyczny Milli Vanilli. Mistyfikacja związana z zespołem okazała się jedną z największych w historii muzyki rozrywkowej. W 1989 roku podczas koncertu w Bristolu wyszło na jaw, że wokaliści śpiewają z playbacku. Podczas wykonywania „Girl You Know, It’s True” zacięła się taśma. Według relacji świadków, wokaliści początkowo udawali, że nic się nie stało, po czym uciekli ze sceny, zaś sama publiczność nie przejęła się wpadką. Później Charles Shaw (jeden z prawdziwych głosów Milli Vanilli) w nowojorskiej gazecie „Newsday” wyjawił, że Pilatus i Morvan nigdy nie śpiewali „Girl You Know, It’s True”. Po pewnym czasie Shaw wycofał się ze swych słów, mówiąc, że jego wypowiedź była reklamą nowego albumu. Według plotek Farian miał Shawowi zapłacić 150 tys. dolarów łapówki. Mimo pogłosek Milli Vanilli nominowano do nagrody Grammy, którą zespół wygrał w kategorii Najlepszy Debiut. W połowie 1990 roku Farian wydał oświadczenie, że „wokaliści” Morvan i Pilatus nie uczestniczyli w nagrywaniu płyty, a jedynie występowali w teledyskach. Wyjawienie tych faktów wywołało wielki skandal i przekreśliło dalszą karierę zespołu. 19 listopada 1990 roku zespołowi, jako jedynemu do tej pory w historii, odebrano nagrodę Grammy. Amerykański sąd orzekł też że osoby które kupiły ich płytę, mogą domagać się zwrotu pieniędzy.
  
• 1989 - Wszedł w życie protokół z Montrealu - międzynarodowe porozumienie dotyczące przeciwdziałania dziurze ozonowej podpisane w Montrealu 16 września 1987.
  
• 1993 - Za porozumieniem stron Czechosłowacja rozpadła się na dwa niepodległe kraje - Republikę Czeską i Słowację. Wydarzenie to otrzymało nazwę "Aksamitny Rozwód", od "Aksamitnej Rewolucji" z 1989 r.
  
• 1994 - W życie wszedł Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu (NAFTA).
  
• 1994 - Zapatystowska Armia Wyzwolenia Narodowego rozpoczęła antyrządowe powstanie w meksykańskim stanie Chiapas. Nieformalnym liderem Zapatystów jest Subcomandante Marcos, który swój wizerunek skrywa za kominiarką.
  
• 1995 - Przeprowadzono denominację złotego w stosunku 10 000:1. Zatem jeden nowy złoty odpowiada 10 000 starych złotych.
  
• 1995 - Austria, Finlandia i Szwecja przystąpiły do UE.
  
• 1995 - Rozpoczęła działalność Światowa Organizacja Handlu (WTO).
  
• 1995 - Mityczne jak dotąd "Fale wyjątkowe" okazały się być prawdziwe. Tego dnia te monstrualne fale zostały po raz pierwszy, w sposób niebudzący wątpliwości, zaobserwowane na platformie wiertniczej Draupner na Morzu Północnym u wybrzeży Norwegii. Wcześniej opowieści o wyjątkowo wysokich falach krążyły wśród marynarzy, lecz były lekceważone przez badaczy. Monstrualne fale mają do 30 metrów wysokości, podczas gdy statki są w stanie przetrzymać spotkanie z falami nie większymi niż 15 metrów.
  
• 1997 – Ghańczyk Kofi Annan został sekretarzem generalnym ONZ.
  
• 1999 – Weszły w życie przepisy realizujące program czterech reform rządu Jerzego Buzka. Były to reformy: Administracji (16 województw w miejsce 49), Emerytalna (Trzy filary emerytalne: FUS, OFE, oraz IKE,IKZE i PPE), Służby Zdrowia (decentralizacja system ubezpieczeń zdrowotnych i wprowadzała kasy chorych i instytucję lekarza rodzinnego), Oświatowa (sześcioletne podstawówki, trzyletnie gimnazja, trzyletnie licea, czteroletnie technika, dwu- lub trzyletnie szkoły zawodowe).
  
• 2000 - Wbrew wcześniejszym obawom problem roku 2000 był nieomal nieodczuwalny. Problem Y2K dotyczył głównie starszych programów – nie przewidziano, że będą one używane w XXI wieku. Jednak różne firmy informatyczne sztucznie nagłośniły problem, widząc w tym okazję do zarobienia pieniędzy i oferowały instalację nowego oprogramowania i sprzętu zgodnego z Y2K bądź przetestowanie istniejącego oprogramowania na zgodność z rokiem 2000. Straszono także nastaniem chaosu, wyłączeniem ważnych komputerów, elektrowni itp. Jednak apokalipsa, która miała nadejść 1 stycznia 2000, nie nastąpiła. Pewne problemy odnotowano, ale były to przypadki sporadyczne i o niewielkim zasięgu.
  
• 2000 - W Czechach przeprowadzono reformę administracyjną. W miejsce dotychczasowych siedmiu krajów i Pragi, powołano trzynaście nowych i Pragę, „stare” kraje nie przestały jednak funkcjonować, stając się tzw. okręgami terytorialnymi dla różnych instytucji państwowych.
  
• 2005 – Utworzono oddziały: TVP Gorzów Wielkopolski, TVP Kielce, TVP Olsztyn i TVP Opole.
  
• 2006 – FIFA: zgodnie ze swym wnioskiem Australia przeniesiona została z Konfederacji Piłkarskiej Oceanii (OFC) do Azjatyckiej Konfederacji Piłkarskiej (AFC). Australii łatwiej jest awansować z AFC niż OFC, która dotychczas miała 0,5 miejsca na mundialu, co oznaczało baraż interkontynentalny. Teraz wraz ze zwiększeniem liczby uczestników mundialu będą mieli w OFC łatwiej, bo będą mieli 1 miejsce.
  
• 2007 - 102 osoby zginęły w katastrofie lotu Adam Air 574 w Indonezji. Przyczyną katastrofy było nieprawidłowe działanie przyrządów nawigacyjnych i błąd pilota, który przypadkowo wyłączył autopilota i nie przejął kontroli nad maszyną. Samolot w locie nurkowym osiągnął prędkość ponad 900 km/h i zaczął się rozpadać 20 sekund przed końcem rejestracji parametrów lotu.
  
• 2007 - Bułgaria i Rumunia przystąpiły do UE.
  
• 2007 - Koreańczyk Ban Ki-moon został sekretarzem generalnym ONZ.
  
• 2009 - W wyniku pożaru klubu nocnego w stolicy Tajlandii Bangkoku zginęło 66 osób, ponad 200 odniosło rany.
  
• 2010 – W samobójczym zamachu bombowym w wiosce Szah Hassan Chan w północnym Pakistanie zginęło 99 osób, a ponad 100 zostało rannych.
  
• 2011 - Dilma Rousseff została pierwszą kobietą-prezydentem Brazylii. Jej kariera prezydencka skończyła się impeachmentem w 2016 roku.
  
• 2013 – Uruchomiono elektroniczny system weryfikacji uprawnień świadczeniobiorców e-WUŚ.
  
• 2015 – Zielona Góra powiększyła się o obszar gminy Zielona Góra, przez co stała się szóstym miastem w kraju pod względem powierzchni.
  
• 2015 - Rozpoczęła działalność Euroazjatycka Unia Gospodarcza. Ruska podróba Unii Europejskiej.
  
• 2016 – Stargard Szczeciński został przemianowany na Stargard.
  
• 2016 – We Francji wprowadzono nowy podział administracyjny.
  
• 2017 - Weszła w życie ustawa wprowadzająca Wojska Obrony Terytorialnej jako piąty z rodzajów Sił Zbrojnych RP.
  
• 2017 - Portugalczyk António Guterres został sekretarzem generalnym ONZ.
  
• 2017 - W zamachu na klub nocny w Stambule zginęło 39 osób, a 69 zostało rannych.
  

Historia waluty Euro:

• 1999 – Początek rozliczania się w euro w transakcjach bezgotówkowych w krajach UE.
  
• 2002 – Wprowadzono walutę euro w obrocie gotówkowym w większości UE.
  
• 2007 - Słowenia przystąpiła do strefy euro.
  
• 2008 - Cypr i Malta przystąpiły do strefy euro
  
• 2009 - Słowacja przystąpiła do strefy euro
  
• 2011 - Estonia przystąpiła do strefy euro
  
• 2014 - Łotwa przystąpiła do strefy euro
  
• 2015 - Litwa przystąpiła do strefy euro
  
• 2023 - Chorwacja przystąpiła do strefy euro
  

Niektóre polskie miasta które uzyskały prawa miejskie:

• 1923 - Skarżysko Kamienna
  
• 1925 - Bełchatów
  
• 1947 – Piekary Śląskie i Świętochłowice.
  
• 1951 – Hajnówka i Tychy.
  
• 1959 - Ruda Śląska
  
• 1967 - Reda, Polkowice, Marki,
  
• 1973 - Jastarnia, Szczyrk,
  
• 1987 - Jelcz-Laskowice
  
• 2003 - Tarczyn
  
• 2004 - Dziwnów
  
• 2017 - Mielno
  
• 2019 - Pacanów
  
• 2023 - Latowicz (kręcono tam Ranczo)
  

Doczytaliście do końca? Jeśli tak to brawo!

Poniżej dodatkowe zdjęcia i film które nie zmieściły się w głównym poście.

https://youtu.be/Js6KqgAyaBQ
#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 31 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień bez bielizny

• 192 – W noc sylwestrową został zamordowany cesarz Kommodus. Do spiskowców należeli jego pokojowy Eclectus i konkubina Marcja. Zabójstwo było końcem panowania dynastii Antoninów i początkiem wojny domowej w Imperium rzymskim.
  
• 535 – Wódz bizantyński Belizariusz wylądował na Sycylii i wkroczył do Syrakuz.
  
• 1229 – Rekonkwista: po trzymiesięcznym oblężeniu wojska Jakuba I Zdobywcy zdobyły bronioną przez muzułmanów stolicę Majorki Palma de Mallorca.
  
• 1600 – Królowa Elżbieta I Tudor powołała Kompanię Wschodnioindyjską. Kompania była potem swego rodzaju państwem w państwie. Na terenach kolonizowanych przez Brytyjczyków instytucja ta miała szerokie uprawnienia polityczne i administracyjne, daleko wykraczające poza tradycyjny handel. Mogła utrzymywać własną armię, zawierać układy polityczne i sojusze, wypowiadać wojnę, miała prawo do posiadania własnej waluty i pobierania podatków. Na przestrzeni XVII i XVIII wieku podbiła Indie. W XIX wieku rząd Brytyjski stopniowo ograniczał władzę kompani, by ostatecznie zlikwidować ją w 1874 r.
  
• 1655 - Zmarł Janusz Radziwiłł (ur. 1612), książę, podkomorzy wielki litewski, hetman polny litewski, wojewoda wileński, hetman wielki litewski. Zdrajca który układał się ze Szwedami podczas Potopu.
  
• 1669 - Zmarł Bogusław Radziwiłł (ur.1620), książę, chorąży wielki litewski, koniuszy wielki litewski, generalny namiestnik Prus Książęcych, brat Janusza, też zdrajca.
  
• 1703 – Około 10 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi z epicentrum w okolicy Edo (dawna nazwa Tokio).
  
• 1726 – Papież Benedykt XIII kanonizował patrona młodzieży Stanisława Kostkę.
  
• 1759 – Arthur Guinness podpisał umowę wynajmu na 9000 lat za 45 funtów rocznie browaru St. James’s Gate Brewery w Dublinie, gdzie do dziś produkowane jest piwo Guinness. Ale bardziej znane od samego piwa są chyba księgi rekordów Guinessa.
  
• 1800 – Zakończyło istnienie Królestwo Wielkiej Brytanii, zastąpione następnego dnia przez Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii. Na fladze dodano dodatkową czerwień.
  
• 1851 – Cesarz Franciszek Józef I wydał patent sylwestrowy, który zastąpił konstytucję Austrii z 1849 roku. Przywrócił on władzę absolutną w ręce cesarza, ograniczał swobody obywatelskie, wolność słowa, stowarzyszeń i zgromadzeń oraz potwierdzał uwłaszczenie chłopów.
  
• 1853 - W Monachium rozpoczęto budowę Pałacu Szklanego.
  
• 1857 - Ottawa została stolicą Kanady.
  
• 1862 – Wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa nad Stones River (Tennessee). Wśród głównych bitew tej wojny wyróżniała się najwyższym odsetkiem strat po obu stronach. Mimo że nie przyniosła rozstrzygnięcia, Armia Unii odparła dwa konfederackie ataki, co zmusiło przeciwnika do wycofania się, podbudowując morale unionistów nadszarpnięte klęską poniesioną podczas I bitwy pod Fredericksburgiem i jednocześnie niwecząc nadzieje konfederatów na opanowanie środkowej części stanu Tennessee.
  
• 1868 – Wojna paragwajska: wojska brazylijskie zdobyły stolicę Paragwaju Asunción.
  
• 1878 - Karl Benz złożył wniosek patentowy na pierwszy praktyczny silnik dwusuwowy.
  
• 1879 – Thomas Alva Edison zaprezentował publicznie oświetlenie elektryczne.
  
• 1898 – Uruchomiono linię telefoniczną Moskwa-Petersburg.
  
• 1901 – Tomás Estrada Palma został wybrany na pierwszego prezydenta Kuby, będąc jedynym kandydatem w głosowaniu powszechnym.
  
• 1908 – Wilbur Wright ustanowił rekord długości lotu samolotem (124,7 km).
  
• 1909 – Otwarto Manhattan Bridge nad East River w Nowym Jorku. budowy. Most ma 2089 m długości i 37 m szerokości. Najdłuższe przęsło ma 448 m długości.
  
• 1923 – Rozgłośnia BBC po raz pierwszy transmitowała bicie dzwonów Big Bena.
  
• 1929 - 71 dzieci zginęło, a 40 odniosło obrażenia w wyniku pożaru kina w szkockim Paisley.
  
• 1931 – W nocy z 30 na 31 grudnia w willi architekta Henryka Zaremby pod Lwowem doszło do zabójstwa podczas snu jego 17-letniej córki Elżbiety. Proces oskarżonej o dokonanie zbrodni guwernantki Rity Gorgonowej był jednym z najgłośniejszych w II RP. W 1977 roku na kanwie tej historii powstał film fabularny "Sprawa Gorgonowej" w reżyserii Janusza Majewskiego z Ewą Dałkowską w roli tytułowej.
  
• 1932 - Polscy matematycy pod kierownictwem Mariana Rejewskiego złamali szyfr niemieckiej maszyny szyfrującej "Enigma".
  
• 1935 – Charles Darrow opatentował grę planszową Monopoly. Monopoly, najlepszy niszczyciel więzów rodzinnych.
  
• 1937 - Urodził się Anthony Hopkins, brytyjski aktor. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych aktorów współczesnych, potrafiącego zagrać role w szerokim spektrum gatunków filmowych i teatralnych. Dwukrotny laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego (1992, 2021), trzech nagród BAFTA, dwóch nagród Emmy i Nagrody im. Cecila B. DeMille’a. Odtwórca roli Hannibala Lectera w "Milczeniu Owiec".
  
• 1938 – Dokonano oblotu Boeinga 307 Stratoliner, pierwszego samolotu pasażerskiego wyposażonego w kabinę ciśnieniową, umożliwiającą przeloty na dużej wysokości.
  
• 1939 – Odbył się pierwszy Koncert noworoczny Filharmoników Wiedeńskich.
  
• 1941 - Urodził się Sir Alex Ferguson, szkocki piłkarz i trener. W latach 1986–2013 był trenerem piłkarskim klubu Manchester United. W 1999 Ferguson otrzymał tytuł szlachecki przyznany przez Królową Elżbietę II za zdobycie potrójnej korony (Pucharu Anglii, Mistrzostwa Anglii oraz Pucharu Mistrzów). W swojej karierze Ferguson zdobył 49 trofeów, co czyni go najbardziej utytułowanym trenerem piłkarskim w historii, z Manchesterem United zdobył: 13 tytułów mistrza Anglii, 5 pucharów Anglii, 2 wygrane Ligii Mistrzów UEFA i wiele pomniejszych trofeów.
  
• 1942 - Do służby wszedł lotniskowiec USS "Essex". Pierwszy z 24 okrętów swojej klasy. Japonia obudziła potwora który dosłownie srał nowymi lotniskowcami w tempie o jakim oni mogli tylko pomarzyć.
  
• 1942 – Bitwa o Atlantyk: taktyczne zwycięstwo floty brytyjskiej nad niemiecką w bitwie na Morzu Barentsa. Starcie było porażką Niemców, którzy mimo znacznej przewagi jakościowej swoich okrętów i potencjalnie dobrego planu ataku w dwóch grupach, nie zdołali rozbić konwoju i uciekli, ponosząc porównywalne straty z zadanymi. Jedną z głównych przyczyn było pasywne dowodzenie niemieckimi krążownikami i niszczycielami, w odróżnieniu od śmiałych działań brytyjskich niszczycieli, powstrzymujących silniejszego przeciwnika. Bitwa miała dalsze następstwa, gdyż Adolf Hitler wpadł we wściekłość z powodu bezużyteczności okazanej przez ciężkie okręty nawodne i był bliski decyzji wycofania ich ze służby i złomowania na korzyść okrętów podwodnych. Konsekwencje ograniczyły się jednak do dalszego ograniczenia aktywności niemieckich okrętów nawodnych. Głównodowodzący Kriegsmarine wielki admirał Erich Raeder, między innymi na skutek tej bitwy, podał się 30 stycznia 1943 do dymisji i został zastąpiony przez Karla Dönitza, zwolennika okrętów podwodnych.
  
• 1943 – Powstała Krajowa Rada Narodowa.
  
• 1943 - Urodził się Ben Kingsley, brytyjski aktor pochodzenia hinduskiego. Zagrał Mahatmę Gandhiego w filmie "Gandhi" z 1982 r., za co otrzymał Oscara za najlepszą męską rolę pierwszoplanową.
  
• 1944 - KRN powołała Rząd Tymczasowy.
  
• 1944 - Zbrodnia w Uhryńkowcach (powiat zaleszczycki), dokonana w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia przez oddziały UPA i SKW na ok. 150 Polakach.
  
• 1945 – W USA zakończono reglamentację opon.
  
• 1946 - Ostatni żołnierze francuscy opuścili Liban.
  
• 1946 - Prezydent USA Harry Truman ogłosił zakończenie amerykańskich działań wojennych podczas II wojny światowej.
  
• 1947 – Wojna domowa w Palestynie: w odwecie za zamordowanie poprzedniego dnia w rafinerii w Hajfie 39 żydowskich robotników, do arabskiej wioski Balad asz-Szajch wkroczyły żydowskie kompanie szturmowe Palmach, dokonując masakry 14 (wg niektórych źródeł 60 mieszkańców), tracąc przy tym 3 żołnierzy.
  
• 1948 – Zawarto zawieszenie broni w I wojnie indyjsko-pakistańskiej.
  
• 1949 – W Chabarowsku zakończył się proces 12 oficerów i żołnierzy japońskiej Armii Kwantuńskiej, oskarżonych o popełnienie zbrodni wojennych, w którym zapadły wyroki od 2 do 25 lat pozbawienia wolności.
  
• 1953 – Zaprezentowano pierwszy, przedprototypowy egzemplarz Syreny.
  
• 1954 - Urodził się Hermann Tilke, niemiecki architekt, projektant torów wyścigowych i kierowca wyścigowy. Stworzył kilka spośród obecnych torów Formuły 1.
  
• 1955 – General Motors jako pierwsza amerykańska korporacja osiągnął jednoroczny zysk wynoszący ponad miliard dolarów.
  
• 1959 – Karczew, Karpacz i Szklarska Poręba otrzymały prawa miejskie.
  
• 1961 - W Long Beach w Kalifornii odbył się pierwszy koncert grupy The Beach Boys.
  
• 1963 - Rozwiązano Federację Rodezji i Niasy. Rodezja Północna i Niasa ogłosiły rok później niepodległość jako Zambia i Malawi. Rodezja Południowa ogłosiła ją dwa lata później, jako Rodezja. Decyzji tej nie uznał Londyn, ponieważ tamtejsze władze prowadziły politykę dyskryminacji rasowej na wzór RPA.
  
• 1965 - Dowódca armii Republiki Środkowoafrykańskiej Jean-Bédel Bokassa obalił prezydenta Davida Dacko i następnego dnia zajął jego miejsce.
  
• 1967 - Urodził się Tomasz Sakiewicz, polski prawicowy dziennikarz, publicysta. Jego Gazeta Polska Codziennie była niszową gazetką dopóki wyborów parlamentarnych nie wygrało prawo i sprawiedliwość. Posiadacz najsilniejszego guzika od marynarki w Polsce. #pdk
  
• 1968 – Dokonano oblotu naddźwiękowego samolotu pasażerskiego Tu-144. Tak jak pisałem kilka dni wcześniej, bardzo awaryjna i droga maszyna.
  
• 1970 – W katastrofie samolotu Ił-18B w Leningradzie zginęły 93 osoby.
  
• 1973 - W Sydney odbył się pierwszy koncert australijskiej grupy hardrockowej AC/DC.
  
• 1977 - Urodził się PSY, a właściwie Park Jae-sang, południowokoreański piosenkarz, raper, tancerz i producent muzyczna. Wylansował kilka przebojów, takich jak "Gangnam Style" "Gentleman" czy "Daddy". "Gangnam Style" była pierwszą piosenką w historii która przekroczyła miliard wyświetleń na Youtubie.
  
• 1978 – W rosyjskiej miejscowości Ust-Czugor zmierzono najniższą temperaturę w historii Europy (−58,1 °C).
  
• 1978 – Zima stulecia dotarła na Podkarpacie, ostatni rejon kraju niedotknięty tą nadzwyczaj silną zimą..Od 1 stycznia 1979 roku cały kraj był już sparaliżowany przez zaspy i kilkunastostopniowy mróz. W kolejnych dniach wskutek zakłóceń w transporcie zaczęło brakować surowców energetycznych. Zamarznięte zwrotnice kolejowe i popękane w wyniku mrozów szyny spowodowały, że transporty węgla do elektrociepłowni docierały wyjątkowo rzadko, a rozmrażanie tych, które udało się dowieźć, było bardzo utrudnione. Do odśnieżania torów i dróg skierowano wojsko wyposażone w ciężki sprzęt (m.in. czołgi, które gąsienicami zrywały z dróg grubą warstwę zmrożonego i zbitego śniegu). Komunikacja w większości miast leżała. Autobusy w niektórych okolicach jeździły w „tunelach” wykopanych w śniegu. Zimowy paraliż ustąpił dopiero wraz z pojawieniem się dodatnich temperatur w marcu. Wśród krytyków tamtejszej władzy bardzo popularne stało się powiedzenie „Nam nie trzeba Bundeswehry, nam wystarczy minus cztery”. Ówczesny minister oświaty i wychowania Jerzy Kuberski podjął decyzję o wstrzymaniu powrotu z zimowisk dzieci i młodzieży. Duży mróz i zamarznięty grunt były także pośrednimi przyczynami wybuchu gazu w Rotundzie PKO w Warszawie w dniu 15 lutego 1979 roku.
  
• 1979 – 48 osób zginęło, a około 50 odniosło obrażenia w pożarze Opémiska Community Hall w Chapais w kanadyjskiej prowincji Quebec.
  
• 1980 – W zamachu bombowym na Fairmont The Norfolk Hotel w stolicy Kenii Nairobi zginęło 20 osób, a 87 zostało rannych.
  
• 1981 – Prezydent Ghany Hilla Limann został obalony w wojskowym zamachu stanu przeprowadzonym przez por. Jerry’ego Rawlingsa, który rozpoczął 19-letnie dyktatorskie rządy.
  
• 1982 – Zawieszono stan wojenny.
  
• 1983 - Na dworcu kolejowym w Marsylii i na pokładzie pociągu TGV Marsylia-Paryż wybuchły bomby, zabijając 5 osób i raniąc kilkadziesiąt. Zamachy są przypisywane organizacji terrorystycznej Ilicha Ramíreza Sáncheza ps. „Carlos” lub „Szakal”.
  
• 1984 – Stany Zjednoczone wystąpiły z UNESCO.
  
• 1986 – W pożarze Dupont Plaza Hotel w San Juan na Portoryko zginęło 97 osób, a 140 zostało rannych. Przyczyną pożaru było podpalenie przez trzech skonfliktowanych z kierownictwem hotelu pracowników
  
• 1987 – Robert Mugabe został prezydentem Zimbabwe. Jeden z bardziej rozpoznawalnych dyktatorów Afrykańskich.
  
• 1989 - Prezydent Wojciech Jaruzelski podpisał pakiet ustaw składających się na tzw. plan Balcerowicza.
  
• 1989 - Weszła w życie tzw. nowela grudniowa. Nowela grudniowa całkowicie zmieniła treść pierwszego rozdziału konstytucji. Zmieniono nazwę państwa na „Rzeczpospolitą Polską”, usunięto artykuły dotyczące kierowniczej roli partii oraz przyjaźni ze Związkiem Radzieckim. Pojawiły się także nowe zasady ustrojowe – zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada tzw. „sprawiedliwości społecznej”, pluralizm polityczny, swoboda działalności gospodarczej oraz ochrona własności. Orzeł w polskim godle odzyskał swoją korone.
  
• 1990 - Rosjanin Garri Kasparow pokonując swego rodaka Anatolija Karpowa obronił tytuł szachowego mistrza świata.
  
• 1991 – Przestały działać ostatnie instytucje ZSRR, co oznaczało że formalnie przestał on istnieć.
  
• 1993 – Bieżuń, Działoszyn, Kamieńsk, Pilica, Torzym i Wąchock otrzymały prawa miejskie.
  
• 1994 - 15 osób zginęło, a 164 odniosły obrażenia w pożarze hotelu „Switel” w Antwerpii. Pożar wybuchł o godzinie 22:50 w sali balowej, gdzie odbywał się bal sylwestrowy. W pewnym momencie w ogniu stanęły dekoracje sali. Prawdopodobnie pożar został spowodowany przez nieostrożne posługiwanie się sztucznymi ogniami przez jedną z przebywających na sali osób. Gdy zauważono płomienie, goście pośpiesznie ruszyli do wyjść ewakuacyjnych. 15 osób zmarło w wyniku odniesionych poparzeń. Większość ze 164 rannych osób również została poparzona, a nieliczni podtruli się dymem.
  
• 1999 - Borys Jelcyn złożył dymisję ze stanowiska prezydenta Rosji. Tymczasowym prezydentem został premier Władimir Putin. Dzień w którym Rosja obrała kurs ku dyktaturze i bycia zakałą cywilizowanego świata.
  
• 1999 - Otwarto koło obserwacyjne London Eye.
  
• 1999 - Panama przejęła zarząd nad Kanałem Panamskim.
  
• 2000 - Ostatni dzień XX wieku i drugiego millenium.
  
• 2004 - Otwarto oficjalnie najwyższy wówczas budynek na świecie Taipei 101. Budynek ma 509 metrów z iglicą, a 449 do dachu. Nazwa 101 wzięła się od ilości pięter i kodu pocztowego dzielnicy w której się znajduje. Taipei 101 wyposażony jest w systemy zabezpieczeń zdolne oprzeć się trzęsieniom ziemi i huraganom, często nawiedzającym tę część świata. Wielopiętrowe
  
• 2004 - W elektrowni atomowej w Ignalinie na Litwie wyłączono reaktor nr 1.
  
• 2007 – W Bhutanie odbyły się pierwsze w historii wybory parlamentarne.
  
• 2009 - W elektrowni atomowej w Ignalinie wyłączono ostatni reaktor nr 2. Wyłączenie przestarzałej elektrowni było jednym z warunków przyjęcia Litwy do Unii Europejskiej.
  
• 2009 - W fińskim Espoo kosowski imigrant Ibrahim Shkupolli zamordował nożem swoją żonę i zastrzelił 4 osoby w pobliskim supermarkecie, po czym popełnił samobójstwo.
  
• 2011 – Konflikt wewnętrzny w Sudanie Południowym: w okolicy miasta Pibor ok. 6 tys. członków plemienia Lou Nuer i Białej Armii Nuerów rozpoczęło masakrę ok. 3 tys. członków plemienia Murle (31 grudnia-2 stycznia).
  
• 2013 – Telekomunikacja Polska i PTK Centertel połączyły się w Orange Polska.
  
• 2014 – W wyniku wybuchu paniki podczas imprezy sylwestrowej na promenadzie w Szanghaju zostało zadeptanych 36 osób, a 47 odniosło obrażenia.
  
• 2018 – W wyniku wybuchu gazu w wieżowcu w rosyjskim Magnitogorsku zginęło 39 osób, a 17 zostało rannych.
  
• 2019 - WHO zostało powiadomione o przypadkach zapalenia płuc nieznanego pochodzenia w chińskim Wuhan.
  
• 2022 - Zmarł Joseph Ratzinger/Benedykt XVI (ur. 1927), niemiecki duchowny katolicki, arcybiskup Monachium, kardynał, emerytowany papież.
  

https://youtu.be/wzEWsXGPGkk

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 30 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień serka wiejskiego, Międzynarodowy Przedostatni Dzień Roku.

• 1066 – Muzułmanie dokonali masakry żydowskich mieszkańców Grenady.
  
• 1230 – W kościele św. Ambrożego we Florencji miał miejsce tzw. cud eucharystyczny.
  
• 1370 – Pierre Roger de Beaufort został wybrany na ostatniego papieża tzw. niewoli awiniońskiej i przybrał imię Grzegorz XI.
  
• 1658 – Potop szwedzki: po półrocznym oblężeniu skapitulował szwedzki garnizon w Toruniu.
  
• 1757 – III wojna śląska: w Kłodzku został powieszony skazany na śmierć za złamanie zakazu spowiadania dezerterów z pruskiego wojska ks. Andreas Faulhaber. Jego zwłoki, nie ulegając rozkładowi, wisiały na szubienicy do czasu wkroczenia do miasta wojsk austriackich 2 lata i 7 miesięcy później.
  
• 1798 – Polscy legioniści zdobyli Gaetę.
  
• 1813 – Wojna brytyjsko-amerykańska: żołnierze brytyjscy spalili Buffalo w stanie Nowy Jork.
  
• 1853 – USA kupiły od Meksyku południową część Arizony i Nowego Meksyku (tzw. zakup Gadsdena).
  
• 1855 – Z Konstantynopola do Marsylii wypłynął francuski statek z trumną ze zwłokami zmarłego 26 listopada Adama Mickiewicza.
  
• 1875 – Wybuchł ostatni wielki pożar w kopalni soli w Bochni, gaszony przez ponad 2 miesiące. Zginęło 10 górników i 2 oficjeli.
  
• 1880 - Francja anektowała Tahiti.
  
• 1885 – W bitwie pod Gennis w Sudanie brytyjscy żołnierze po raz ostatni walczyli w czerwonych uniformach.
  
• 1896 – W Manili został rozstrzelany przez Hiszpanów filipiński bohater narodowy José Rizal.
  
• 1902 – Ekspedycja Discovery: Robert Falcon Scott, Ernest Shackleton i Edward Adrian Wilson dotarli do 82°17′ szerokości geograficznej południowej na Antarktydzie, dalej niż ktokolwiek przed nimi.
  
• 1903 – 605 osób zginęło po wybuchu pożaru i paniki w Iroquois Theatre w Chicago. Teatr otwarto ledwie kilka dni wcześniej. Tego dnia odbywała się w nim komedia muzyczna na podstawie baśni "Sinobrody". Na sali było ponad 1700 zajętych miejsc, ponadto wielu widzów zakupiło miejsca stojące. Tuż po rozpoczęciu drugiego aktu, w głębi sceny pojawił się ogień. Szybko zajął on łatwo palne dekoracje, dodatkowo przez awarię nie udało się całkowicie opuścić azbestowej kurtyny bezpieczeństwa oddzielającej scenę od widowni. Aktorzy grający w spektaklu uciekli przez boczne wyjście, a osoby znajdujące się na widowni (głównie kobiety i dzieci) w panice skierowały się do wejścia głównego, które okazało się być zamknięte. W trakcie chaotycznej ewakuacji, tratując się nawzajem, lub skacząc z okien zginęło 605 osób. Prowadzone w sprawie śledztwo wykazało, że przyczyną pożaru była iskra z lamp łukowych znajdujących się na scenie.
  
• 1907 – Jerzy Maślanka dokonał pierwszego zimowego wejścia na Świnicę w Tatrach Wysokich.
  
• 1915 - Krążownik pancerny HMS „Natal” zatonął po eksplozji wewnątrz kadłuba w szkockiej zatoce Cromarty Firth, w wyniku czego zginęło od 390 do 421 osób.
  
• 1915 - U wybrzeży Krety po storpedowaniu przez niemiecki okręt podwodny U-38 zatonął brytyjski statek pasażerski „Persia”, w wyniku czego zginęły 343 osoby.
  
• 1916 - Grupa szlachciców zamordowała w Sankt Petersburgu Grigorija Rasputina. Rasputin urodził się w 1869 roku i był kaznodzieją, rzekomym jasnowidzem, mistykiem i egzorcystą rosyjskim. Był faworytem rosyjskiej rodziny królewskiej i jeden z najbardziej wpływowych ludzi w Rosji.
  
• 1918 - Poznań znalazł się w rękach powstańców wielkopolskich.
  
• 1918 - Przybyłe z Lublina oddziały wojska pod dowództwem mjra Leopolda Lisa-Kuli krwawo stłumiły trzydniową rewoltę komunistyczną w Zamościu.
  
• 1919 – Łotewska wojna o niepodległość: zawarto łotewsko-polski układ o pomocy wojskowej.
  
• 1922 – Eligiusz Niewiadomski, zabójca prezydenta RP Gabriela Narutowicza, został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie.
  
• 1922 – Utworzono Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
  
• 1927 - W Tokio otwarto pierwszą linię metra w Azji.
  
• 1924 – Amerykański astronom Edwin Hubble ogłosił odkrycie istnienia innych niż Droga Mleczna galaktyk.
  
• 1935 - II wojna włosko-abisyńska: w wyniku zbombardowania przez włoskie samoloty szpitala polowego szwedzkiego Czerwonego Krzyża w Dolo zginęło od 22 do 30 osób.
  
• 1939 – W wyniku uderzenia pociągu ekspresowego na stojący na stacji Torre Annunziata pod Neapolem pociąg wojskowy zginęło 29 osób.
  
• 1942 - W Paramount Theatre w Nowym Jorku odbył się pierwszy solowy występ Franka Sinatry po odejściu z zespołu Tommy’ego Dorseya.
  
• 1942 – Powstanie zamojskie: zwycięstwo połączonych sił I Kompanii Kadrowej Batalionów Chłopskich i partyzantów radzieckich nad niemieckim batalionem do zadań specjalnych w bitwie pod Wojdą.
  
• 1942 - Bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Trynidadu po storpedowaniu przez niemieckiego U-Boota U-214 zatonął polski statek „Paderewski”.
  
• 1945 – W nocy z 29 na 30 grudnia w czasie napadu oddziału UPA na Nowosielce (powiat sanocki) zamordowano 17 osób i spalono 152 domy.
  
• 1947 - Dokonano oblotu radzieckiego myśliwca MiG-15. MiG-15 był jednym z pierwszych udanych myśliwców odrzutowych wyposażonych w skośne skrzydła. Podczas wojny w Korei dawało mu to ogromną przewagę nad maszynami amerykańskimi ze skrzydłami prostymi. Jeden z najważniejszych radzieckich myśliwców, był też produkowany na licencji w Polsce.
  
• 1947 - Abdykował ostatni król Rumunii Michał I.
  
• 1947 - W Hajfie terroryści z żydowskiej organizacji zbrojnej Irgun Cewai Leumi rzucili dwie bomby w tłum Arabów stojących przed miejscową rafinerią, zabijając 6 osób i raniąc 42. W odwecie zostało zabitych 39 żydowskich robotników rafinerii.
  
• 1947 - Urodził się Jeff Lyne, brytyjski gitarzysta, wokalista, kompozytor, producent muzyczny, członek zespołu Electric Light Orchestra
  
• 1949 - Wykonano wyrok śmierci na Romualdzie Rajsie ps. "Bury" (ur. 1913), polskim żołnierzu Wojska Polskiego i Związku Walki Zbrojnej, uczestnika podziemia antykomunistycznego i zbrodniarza wojennego. „Bury” ponosi odpowiedzialność za szereg zbrodni wojennych. Z jego rozkazu rozstrzeliwano jeńców litewskich. Po wojnie dowodzony przez niego oddział spacyfikował szereg wsi na Podlasiu, dokonując zbrodni przeciwko ludności cywilnej narodowości białoruskiej, wyznania prawosławnego, m.in. w Puchałach Starych, w Zaleszanach oraz we wsiach Zanie, Szpaki i Końcowizna (1946). W latach 2002–2005 Instytut Pamięci Narodowej przeprowadził śledztwo w sprawie czynów popełnionych przez „Burego”, które wykazało, że jego działalność nosi znamiona ludobójstwa na prawosławnej społeczności białoruskiej w powojennych granicach Polski.
  
• 1961 – Wojska Demokratycznej Republiki Kongo zajęły zbuntowaną prowincję Kasai Południowe.
  
• 1963 – Karol Wojtyła został mianowany na arcybiskupa metropolitę krakowskiego.
  
• 1964 - Dokonano pierwszego wejścia na Mount Paget (2915 m n.p.m.), najwyższy szczyt Georgii Południowej i brytyjskiego terytorium zamorskiego Georgia Południowa i Sandwich Południowy.
  
• 1965 – Ferdinand Marcos został prezydentem Filipin. Marcos stał się dyktatorem który rządził krajem w latach 1965-1986. Przed wściekłym tłumem ratować musieli go w 1986 amerykanie, przewożąc go helikopterem do bazy lotniczej Clark.
  
• 1966 – Wielka Brytania wydzierżawiła Stanom Zjednoczonym na 50 lat do celów wojskowych wyspę Diego Garcia na Oceanie Indyjskim.
  
• 1970 – W Polsce podwyższono najniższe pensje, emerytury i zasiłki rodzinne.
  
• 1975 - Urodził się Tiger Woods, amerykański golfista. Uznawany za jednego z najważniejszych przedstawicieli świata golfa. Najlepiej opłacany sportowiec na świecie z szacowanymi zarobkami 78 mln dolarów za rok 2012oraz szósty sportowiec w rankingu najlepiej zarabiających sportowców w roku 2014 według magazynu „Forbes”.
  
• 1977 - Seryjny morderca Ted Bundy uciekł z więzienia w Kolorado, dokonując następnie kolejnych gwałtów i morderstw.
  
• 1980 – Opuszczono banderę na parowcu „Sołdek”, pierwszym polskim statku wybudowanym po wojnie.
  
• 1986 – W katastrofie kolejowej pod Modlinem zginęło 6 osób, a 10 zostało rannych. Przyczyną katastrofy było nieprawidłowe wyprawienie pociągu towarowego ze stacji Modlin w kierunku stacji Nowy Dwór Mazowiecki po błędnie ułożonej drodze przebiegu i niewłaściwym torze nr 1, zamiast po torze nr 2. W wyniku błędnego ułożenia drogi przebiegu doszło do czołowego zderzenia z pociągiem osobowym nr 637 relacji Warszawa Gdańska – Nasielsk
  
• 1991 – Powołano Międzypaństwowy Komitet Lotniczy (MAK) z siedzibą w Moskwie.
  
• 1993 – Izrael i Watykan nawiązały stosunki dyplomatyczne.
  
• 1994 – 102 osoby zginęły w wyniku runięcia do przepaści pociągu ekspresowego na linii Mandalaj – Myitkyina w Birmie.
  
• 1996 - W Izraelu 250 tysięcy pracowników protestowało przeciwko planowanym przez rząd Benjamina Netanjahu cięciom budżetowym.
  
• 1997 – W dokonanych przez islamskich fundamentalistów masakrach 4 wiosek w prowincji Ghulajzan w północnej Algierii zginęło według nieoficjalnych danych 412 osób.
  
• 2003 – Oddano do użytku Stadion Miejski w portugalskiej Bradze. Stadion mieści 30 154 widzów; posiada tylko dwie wysokie trybuny. Z pozostałych stron nie zostały takowe postawione – za jedną bramką znajduje się pusta przestrzeń, za drugą zaś lita skała.
  
• 2004 - W pożarze klubu nocnego República Cromagnon w Buenos Aires zginęły 194 osoby, a ponad 700 zostało rannych.
  
• 2006 - Ponad 400 osób zginęło na Morzu Jawajskim po zatonięciu indonezyjskiego promu pasażerskiego „Senopati Nusantara”.
  
• 2006 - Przeprowadzono egzekucję Saddama Husajna (ur. 1937), dyktatora Iraku w latach 1979-2003. Był odpowiedzialny za inwazję na Kuwejt i czystki etniczne. W 2003 r. Irak został najechany przez koalicję pod przywództwem USA na podstawie sfabrykowanych dowodów, że Saddam posiada znaczne zapasy broni masowego rażenia.
  
• 2010 – Ukończono budowę odcinka drogi ekspresowej S3 o długości 81,6 km Szczecin-Gorzów Wielkopolski.
  
• 2011 - Na Samoa i Tokelau nastąpiła zmiana strefy czasowej poprzez pominięcie daty 30 grudnia. W ten sposób znalazły się one po zachodniej stronie międzynarodowej linii zmiany daty.
  
• 2013 – 16 osób zginęło, a 27 zostało rannych w wyniku samobójczego zamachu bombowego na trolejbus w rosyjskim Wołgogradzie.
  
• 2014 – Rozebrano Pomnik Wdzięczności i Braterstwa Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego w Ciechocinku.
  
• 2020 - Senat Argentyny zalegalizował aborcję do 14-tego tygodnia ciąży.
  
• 2020 - W wyniku osunięcia ziemi we wsi Ask koło Oslo zginęło 10 osób, kolejnych 10 odniosło obrażenia, a zawaleniu uległo 31 domów mieszkalnych i 9 innych budynków.
  

https://youtu.be/m_7fsLiwe_E

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 29 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień Narodzin Niedźwiedzi Polarnych

• 1170 – Na polecenie króla Anglii Henryka II Plantageneta został zamordowany arcybiskup Canterbury Tomasz Becket. Biskup sprzeciwiał się próbom zwiększenia władzy państwa nad kościołem planowanych przez monarchę. Beckett stał się jednym z najważniejszych męczenników kościoła angielskiego.
  
• 1489 – Rekonkwista: Almería została zdobyta przez wojska katolickie i wyjęta spod panowania Emiratu Grenady.
  
• 1577 – Podkanclerzy koronny Jan Zamoyski poślubił swoją drugą żonę Krystynę Radziwiłłównę oraz złożył u Jana Kochanowskiego zamówienie na napisanie Odprawy posłów greckich.
  
• 1591 – Skonfliktowany z ruskim magnatem kresowym Januszem Ostrogskim hetman kozacki Krzysztof Kosiński napadł na jego dwór w Białej Cerkwi. Prywatny zatarg przeistoczył się wkrótce w rebelię kozacko-chłopską, od nazwiska przywódcy nazwaną powstaniem Kosińskiego.
  
• 1605 – Angielski żeglarz i odkrywca John Davis został zamordowany przez japońskich piratów w Cieśninie Malakka.
  
• 1655 – Potop szwedzki: polska szlachta zawiązała antyszwedzką konfederację tyszowiecką.
  
• 1664 – Sąd sejmowy skazał na karę śmierci, konfiskatę dóbr i utratę stanowisk hetmana i marszałka wielkiego koronnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, oskarżonego o podburzanie szlachty przeciwko królowi Janowi Kazimierzowi, próbę przejęcia władzy, zdradę stanu i przekupstwa.
  
• 1720 – Założono najstarszą, działającą nieprzerwanie do dziś, kawiarnię Caffè Florian w Wenecji.
  
• 1830 – Dyktator powstania listopadowego gen. Józef Chłopicki powołał Komisję Rozpoznawczą, która miała się zajmować osobami podejrzanymi o szpiegostwo na rzecz Rosji.
  
• 1835 – Niewielka grupa Czirokezów podpisała z przedstawicielami władz amerykańskich niekorzystny dla całego plemienia traktat z New Echota.
  
• 1845 – Dotychczasowa niepodległa Republika Teksasu przystąpiła jako 28. stan do Unii (USA). 
  
• 1860 – Został zwodowany pierwszy brytyjski pancernik HMS „Warrior”. Pierwszy żelazny okręt pancerny oraz największy, najszybszy, najsilniej uzbrojony i najciężej opancerzony okręt w chwili powstania.
  
• 1876 – 92 osoby zginęły, a 56 zostało rannych w wyniku runięcia mostu wraz z przejeżdżającym po nim pociągiem pod Ashtabula w amerykańskim stanie Ohio.
  
• 1890 – Wojsko amerykańskie dokonało masakry Dakotów nad strumieniem Wounded Knee. Było to ostatnie duże starcie zbrojne między armią USA a Indianami Wielkich Równin. Starcie, nazywane przez wiele starszych (zwłaszcza amerykańskich) źródeł „bitwą”, przez większość historyków uważane jest obecnie za masakrę ze względu na znaczną przewagę sił i uzbrojenia 7. Pułku Kawalerii nad – złożoną w dużej części z kobiet i dzieci oraz rozbrojoną wcześniej – grupą Lakotów Minneconjou wodza Wielkiej Stopy (ang. Big Foot). Chociaż masakra nie była ostatnim krwawym epizodem na amerykańsko-indiańskim pograniczu, to jej datę uznaje się za historyczny koniec wojen Indian w Ameryce Północnej.
  
• 1895 – Rozpoczął się rajd zbrojny policjantów z Rodezji i Beczuany przeciwko Republice Południowoafrykańskiej. Celem rajdu było wywołanie powstania zbrojnego brytyjskich robotników (zwanych jako Uitlanders) przeciwko rządowi Transwalu, a następnie poproszenie na pomoc armii brytyjskiej. Brytyjscy robotnicy zaczęli przybywać do Transwalu po odkryciu tam złóż złota i diamentów. Miejscowi Brytyjczycy niechętni rządowi w Pretorii byli nazywani przez władze Przylądka konspiratorami z Johannesburga.
  
• 1911 - Mongolia uzyskała niepodległość (od Mandżurii).
  
• 1918 – Wojska czechosłowackie zajęły zamieszkane w większości przez Węgrów Koszyce.
  
• 1920 – Zakończyła się polska okupacja części terytoriów Mołdawii.
  
• 1926 – Utworzono przedsiębiorstwo Żegluga Polska z siedzibą w Gdyni.
  
• 1928 – Założono przedsiębiorstwo Linie Lotnicze LOT spółka z o.o.
  
• 1929 - Zmarł Wilhelm Maybach (ur. 1846), niemiecki konstruktor i przemysłowiec, współpracownik Gottlieba Daimlera, jeden z pionierów motoryzacji, z wykształcenia ślusarz. W 1883 roku skonstruował silnik szybkobieżny w oparciu o ideę Gottlieba Daimlera, lecz patent był zapisany na nazwisko tego drugiego. W 1886 roku Maybach z Daimlerem skonstruowali pierwszy samochód, ale powszechnie uważa się, że to Carl Benz wynalazł samochód.
  
• 1931 - Amerykański chemik Harold Clayton Urey ogłosił odkrycie ciężkiej wody.
  
• 1931 - Amerykański botanik Cyrus Lundell odkrył z powietrza Calakmul, jedno z największych starożytnych miast Majów na Jukatanie w Meksyku.
  
• 1934 - Japonia przestała przestrzegać podpisany przez siebie Traktat Waszyngtoński. Traktat nakładał limity na rozbudowę floty wojennej na największe mocarstwa.
  
• 1937 – Wolne Państwo Irlandzkie przyjęło konstytucję republikańską i tym samym przestało uznawać zwierzchnictwo króla brytyjskiego.
  
• 1939 - Dokonano oblotu amerykańskiego bombowca Consolidated B-24 Liberator. Dzięki oparciu produkcji o zasady organizacji produkcji masowej, wyprodukowany został w liczbie około osiemnastu tysięcy sztuk i stał się podstawowym bombowcem strategicznym aliantów w czasie II wojny światowej.
  
• 1940 – Luftwaffe dokonała nalotu na Londyn z wykorzystaniem bomb zapalających, co wywołało największy pożar miasta od 1666 roku.
  
• 1941 – Front wschodni: po odbiciu portu Teodozja na Krymie żołnierze radzieccy wymordowali około 160 pacjentów szpitala polowego Wehrmachtu.
  
• 1942 – Niemcy dokonali pacyfikacji wsi Białowola na Zamojszczyźnie, mordując 51 mieszkańców.
  
• 1944 - Front wschodni: wojska 2. i 3. Frontu Ukraińskiego rozpoczęły półtoramiesięczne oblężenie Budapesztu.
  
• 1944 - Zburzenie Warszawy: zakończono wysadzanie w powietrze Pałacu Saskiego (27-29 grudnia).
  
• 1944 - Z powodu niestawienia się na spotkanie osoby odpowiedzialnej za dostarczenie ładunków wybuchowych nie doszedł do skutku planowany przez oddział AK zamach bombowy na mieszkanie Bolesława Bieruta w Lublinie.
  
• 1952 - Urodziła się Joanna Bartel, polska aktora, artystka kabaretowa, wokalista. Ślązaczka z krwi i kości. Andzia, żona Bercika ze śląskiego serialu komediowego "Święta Wojna".
  
• 1955 – 13-letnia Barbra Streisand nagrała swoją pierwszą piosenkę "You’ll Never Know".
  
• 1959 – Otwarto pierwszą linię lizbońskiego metra. Dziś istnieją cztery linie metra w Lizbonie.
  
• 1962 – Wydano pierwszy tom Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN.
  
• 1971 - W reakcji na żądanie premiera Malty Doma Mintoffa zapłaty 11 milionów dolarów za dalsze użytkowanie bazy morskiej i dwóch tamtejszych lotnisk przez Wielką Brytanię, rzecznik brytyjskiego Ministerstwa Obrony ogłosił, że wycofuje ona 3500 żołnierzy i zamyka po 170 latach swoje bazy na wyspie.
  
• 1972 - 101 osób zginęło, a 75 zostało rannych w katastrofie samolotu Lockheed L-1011 TriStar należącego do Eastern Airlines na bagnach Parku Narodowego Everglades na Florydzie. Późnym wieczorem samolot podchodził do lądowania w Miami. Piloci wypuścili podwozie, kapitan dostrzegł że nie zaświeciła się kontrolka zablokowania przednich kół. Ponowna próba dała taki sam rezultat. Piloci nie mieli pewności, czy przednia goleń jest zablokowana. Zgłosili usterkę kontroli lotów i otrzymali nakaz wzbicia się na wysokość 2000 stóp i krążenie do czasu rozwiązania problemu. Cała załoga w kokpicie skoncentrowała się na poszukiwaniu usterki, zaniedbując pilotowanie samolotu. Samolot miał najnowszy komputer, pilot zaprogramował go na lot na odpowiedniej wysokości. W końcu udało mu się wypiąć żarówkę, jednak mechanik pokładowy nie mógł stwierdzić, czy jest przepalona. Oddał ją drugiemu pilotowi, aby podłączył ją ponownie, co mu się jednak nie udało. Zirytowany kapitan nakazał mechanikowi pokładowemu zejście pod kokpit do luku z urządzeniami elektronicznymi, do tak zwanej „piekielnej dziury”. Na ścianie pod drzwiami do kabiny pilotów znajdowała się szybka, przez którą powinno było być widać mechanizm przedniego podwozia. Było jednak tam zbyt ciemno, albowiem piloci nie włączyli oświetlenia. Kontroler zauważył, że wysokość rejsowa samolotu spadła do 270 metrów. Uznał to za błąd pomiaru radarowego i nakazał wykonać skręt w lewo. Samolot kierując się na zachód, oddalił się od lotniska. Polujący na bagnach myśliwi widzieli go przelatującego bardzo nisko. Piloci nie zareagowali na sygnalizację znacznej zmiany wysokości, nie słyszeli jej pochłonięci problemem podwozia. Zorientowali się, że są tuż nad ziemią dopiero na chwilę przed uderzeniem. Samolot rozbił się po zahaczeniu silnikiem nr 1 o powierzchnię bagien Everglades. Bagno zgasiło ogień pożaru, lecz 20 ton paliwa ciągle rozpływało się po powierzchni, tworząc zagrożenie eksplozji na wypadek choćby jednej iskry. Wiele osób odniosło poważne obrażenia. Osoby lżej poszkodowane starały się pomóc ciężej rannym. Pierwszej pomocy udzielił polujący na bagnach mężczyzna. To dzięki niemu helikopter ratunkowy szybko zlokalizował wrak i sprowadził na miejsce ślizgacz z pierwszymi ratownikami. Kapitana załogi odnaleziono żywego, lecz zmarł jeszcze na miejscu, drugi pilot zginął w momencie katastrofy. Obaj mechanicy pokładowi zostali przewiezieni o świcie wraz z pozostałymi ocalałymi do szpitali w Miami. Śledztwo wykazało że żarówka warta 5$ zwyczajnie się przepaliła, a podwozie było sprawne. NTSB stwierdziło również, że autopilot w przypadku potrącenia sterów przestaje działać bez wyraźnego ostrzeżenia, sygnalizując to jedynie zgaśnięciem małej tabliczki. Zajęta szukaniem usterki załoga tego nie zauważyła. Pilot potrącił stery gdy grzebał przy żarówce, maszyna miała utrzymywać pułap 2000 stóp (600 metrów), a opadła na wysokość 30 metrów. Ówczesne przepisy nie nakazywały kontrolerom informowania załóg samolotów o zbyt niskim pułapie. Samolot wyposażony był w alarm dźwiękowy ostrzegający o zmianie wysokości o 70 m. Alarm ten rozległ się przy stanowisku mechaników pokładowych, którzy byli w tym czasie pod kabiną pilotów, podczas gdy sami piloci zajęci byli problemem żarówki. Po katastrofie wydano odpowiednie zalecenia w celu zapobiegania tego typu sytuacjom. Jedno z nich brzmi: „Kontrolerzy lotów mają obowiązek ostrzegać pilotów, gdy ich samolot zbliży się niebezpiecznie do ziemi.” Zwrócono też uwagę na właściwy podział obowiązków w kabinie pomiędzy poszczególnymi członkami załogi.
  
• 1972 - Podpisano Konwencję londyńską o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz.
  
• 1975 – 11 osób zginęło, a 74 zostały ranne w wybuchu bomby podłożonej przez nieznanych sprawców na lotnisku LaGuardia w Nowym Jorku.
  
• 1976 – W mieście Nabierieżnyje Czełny (Tatarstan) otwarto zakłady produkujące samochody ciężarowe KAMAZ.
  
• 1977 – Prezydent USA Jimmy Carter rozpoczął oficjalną wizytę w Polsce.
  
• 1979 - Urodził się Michał Koterski, polski aktor, prezenter telewizyjny, satyryk. Sobowtór Roberta Kubicy, syn reżysera Marka Koterskiego i filmowy syn Adasia Miauczyńskiego, z którym nie chciał powtarzać angielskiego (weź się tato).
  
• 1987 – Radziecki kosmonauta Jurij Romanienko powrócił na Ziemię po spędzeniu rekordowych 326 dni na pokładzie stacji kosmicznej Mir.
  
• 1988 – Wystartowała Telegazeta TVP. Kiedyś dla wielu polaków telegazeta była namiastką internetu.
  
• 1989 – Sejm kontraktowy przyjął ustawę o zmianie Konstytucji PRL, na mocy której m.in. zmieniono nazwę państwa z Polska Rzeczpospolita Ludowa na Rzeczpospolita Polska i przywrócono koronę orłu białemu w Godle Polski.
  
• 1989 - Indeks Nikkei na Tokijskiej Giełdzie Papierów Wartościowych osiągnął rekordowy w historii wskaźnik 38 957,44 pkt.
  
• 1989 - Václav Havel został prezydentem Czechosłowacji.
  
• 1990 – I wojna w Zatoce Perskiej: w porcie wojennym na Oksywiu pożegnano okręty polskiej Marynarki Wojennej ORP „Wodnik” (szpitalny) i ORP „Piast” (ratowniczy), udające się w rejon konfliktu z misją humanitarną.
  
• 1992 - Na plaży w pobliżu stolicy Sierra Leone Freetown rozstrzelano 27 oficerów i polityków Kongresu Ogólnoludowego, oskarżonych o przygotowywanie zamachu stanu.
  
• 1992 - Fernando Collor de Mello ustąpił z funkcji prezydenta Brazylii po oskarżeniu go o korupcję. Jego miejsce zajął dotychczasowy wiceprezydent Itamar Franco. Oskarżycielem był rodzony brat prezydenta. Collor nigdy nie przyznał się do winy i w 1994 Sąd Najwyższy z przyczyn technicznych formalnie oczyścił go z zarzutów na gruncie braku wystarczających dowodów, co nie równało się przywróceniu praw politycznych, zawieszonych na osiem lat.
  
• 1992 – Sejm RP przyjął ustawę o radiofonii i telewizji.
  
• 1994 – 57 osób zginęło, a 19 zostało rannych w katastrofie należącego do Turkish Airlines Boeinga 737 we wschodniej Turcji. Pilot trzeci raz podchodził do lądowania podczas śnieżycy. Przysłowie "do trzech razy sztuka" tym razem nie poszło tak jak wszyscy sobie życzyli.
  
• 1996 – Rząd Gwatemali i lewicowa partyzantka podpisały układ pokojowy kończący trwającą 36 lat wojnę domową.
  
• 1997 - W celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się wirusa ptasiej grypy w Hongkongu rozpoczęto wybijanie wszystkich kur.
  
• 1998 – Czerwoni Khmerzy przeprosili za zbrodnie popełnione czasie swych rządów w Kambodży. Życia ofiarom to nie przywróciło.
  
• 2001 – 291 osób zginęło w wyniku pożaru centrum handlowego Mesa Redonda w stolicy Peru Limie. Przyczyną tragedii był zapłon fajerwerków.
  
• 2005 - W Skorogoszczy w gminie Lewin Brzeski (województwo opolskie) wyłączono ostatnią w kraju analogową centralę telefoniczną, obsługującą 600 abonentów.
  
• 2006 – Populacja Nigerii osiągnęła 140 milionów. Teraz to już prawie 220 milionów.. ktoś im powinien wytłumaczyć co to jest kondom i jak go używać.
  
• 2010 - W Algierii rozpoczęły się protesty społeczne. Protesty w Algierii miały mniejszą skalę aniżeli inne wystąpienia w krajach regionu w tym czasie
  
• 2012 – 5 osób zginęło, a 3 zostały ranne w katastrofie samolotu Tu-204 na lotnisku Wnukowo w Moskwie. Samolot wypadł z pasa.
  
• 2013 - 18 osób zginęło, a około 50 zostało rannych w wyniku samobójczego zamachu bombowego na budynek dworca kolejowego w rosyjskim Wołgogradzie.
  
• 2013 - Były niemiecki kierowca Formuły 1 i siedmiokrotny mistrz tej serii, Michael Schumacher, został ciężko ranny w wypadku na nartach we francuskich Alpach. Jego prawdziwy stan po wypadku jest skrzętnie ukrywany przez rodzinę, ale z przecieków wiadomo że Michael Schumacher stał się warzywem.
  
• 2016 – USA wydaliły 35 rosyjskich dyplomatów w ramach sankcji za ingerowanie przez Rosję w amerykańskie wybory prezydenckie.
  
• 2020 - Zmarł Pierre Cardin (ur. 1922), francuski projektant mody pochodzenia włoskiego. Był uznawany za najstarszego żyjącego projektanta mody, a zarazem najdłużej pracującego w zawodzie. Obok Paco Rabanne i André Courrègesa jest uznawany za wynalazcę futurystycznej mody w latach 60. XX wieku.
  
• 2020 - Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6.4 nawiedziło chorwackie miasto Petrinja. Zginęło 7 osób.
  
• 2022 - Zmarł Pelé (ur. 1940), brazylijski piłkarz, działacz sportowy, polityk, minister sportu. Wieloletni zawodnik brazylijskiego klubu Santos FC. W 1974 przeniósł się do New York Cosmos, gdzie w 1977 zakończył karierę. Powszechnie uważany za jednego z najlepszych piłkarzy wszech czasów. W 2000 roku wraz z Diego Maradoną został wybrany najlepszym piłkarzem XX wieku. Zdobywając średnio prawie gola na mecz w całej swojej karierze, Pelé był biegły w uderzaniu piłki obiema stopami, a także przewidywał ruchy przeciwników na boisku. W Brazylii został okrzyknięty bohaterem narodowym za swoje osiągnięcia w piłce nożnej i otwarte poparcie dla polityki poprawiającej warunki socjalne ubogich.
  

https://youtu.be/Vy81iEtqEO4

#rocznicanadzis #ciekawostkihistoryczne #ciekawostki #historia

Wybrane rocznice wypadające 28 grudnia.

Nietypowe święta: Międzynarodowy Dzień Pocałunku, Dzień Gry w Karty

• 801 – Rekonkwista: po rocznym oblężeniu król Akwitanii oraz przyszły król Franków i cesarz rzymski Ludwik I Pobożny wyzwolił Barcelonę spod panowania muzułmańskiego.
  
• 856 – Wikingowie splądrowali Paryż.
  
• 893 – W wyniku trzęsienia ziemi w mieście Dwin w Armenii zginęło ok. 30 tys. osób.
  
• 1065 – Konsekrowano opactwo westminsterskie w Londynie. Najważniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła w londyńskim City świątynia anglikańska.
  
• 1233 – Chełmno i Toruń otrzymały prawa miejskie.
  
• 1594 – W Londynie odbyła się pierwsza znana inscenizacja Komedii omyłek Williama Szekspira.
  
• 1612 – 234 lata przed jego oficjalnym odkryciem, Galileusz po raz pierwszy zaobserwował będącego w koniunkcji z Jowiszem Neptuna, uznając go jednak za gwiazdę.
  
• 1688 – Na Hali Śrubitej w Beskidzie Żywieckim został ujęty hetman zbójnicki Marcin Portasz.
  
• 1812 – W Żarnowcu koło Zawiercia odbył się pogrzeb amerykańskiego dyplomaty, poety i filozofa Joela Barlowa, zmarłego dwa dni wcześniej na zapalenie płuc, którego nabawił się w czasie podróży powozem na trasie Warszawa-Kraków.
  
• 1832 – Joachim Lelewel i Józef Zaliwski założyli w Paryżu tajny komitet „Zemsta Ludu”. Ich celem była organizacja zbrojnej wyprawy do Królestwa Polskiego i wywołanie rewolucji na wzór amerykański.
  
• 1832 – John C. Calhoun jako pierwszy w historii wiceprezydent USA złożył urząd. Zrezygnował gdyż został senatorem z rodzinnego stanu Karolina Południowa. Był zagorzałym zwolennikiem utrzymania niewolnictwa. Wobec napływających do Kongresu petycji o zniesienie niewolnictwa w Waszyngtonie i terytoriach kontrolowanych przez władze federalne doprowadził do uchwalenia ustaw kagańcowych (ang. gag laws) zabraniających dyskutowania sprawy niewolnictwa. Zakaz ten (naruszający wolność słowa i petycji gwarantowany przez 1 Poprawkę) uchylony został w 1844 dzięki agitacji byłego prezydenta Johna Quincy’ego Adamsa.
  
• 1836 - Hiszpania uznała niepodległość Meksyku.
  
• 1867 – USA anektowały atol Midway na Oceanie Spokojnym.
  
• 1879 - 75 osób zginęło w wyniku zawalenia mostu nad rzeką Tay w Szkocji pod jadącym po nim pociągiem osobowym. Most runął podczas nadzwyczaj silnego sztormu, pochłaniając pociąg w którym jechał konstruktor tego mostu - Sir Thomas Bouch. Badający przyczyny wypadku szybko odkryli wiele błędów popełnionych zarówno w fazie projektowej, jak i wykonawczej budowy mostu. Most był podatny na działanie silnych wiatrów, a użyte do budowy materiały były bardzo słabej jakości, wiele żeliwnych kolumn odlewano w pozycji horyzontalnej, co powodowało, że ścianki nie były równej grubości, a ponadto znaleziono dowody, że niedokładnie wykonane odlewy były skrywane przed (bardzo pobieżnymi) kontrolami jakości. W szczególności niektóre zaczepy do montowania belek wzmacniających z kutego żelaza zostały „wypalone” zamiast zostać odlane wraz z kolumnami. Żaden z tych wypalonych zaczepów nie przetrwał katastrofy, a i te odlane wraz z kolumnami okazały się bardzo słabe. Zostały przebadane na zlecenie komisji śledczej przez Davida Kirkaldy'ego, który dowiódł, że pękały przy nacisku zaledwie 20 ton, zamiast spodziewanych 60 ton. Podczas sztormu zaczepy zawiodły i zdestabilizowały całą środkową sekcję mostu.
  
• 1885 – W Bombaju założono Indyjski Kongres Narodowy.
  
• 1886 – Amerykanka Josephine Cochrane otrzymała patent na pierwszą zmywarkę do naczyń.
  
• 1895 - W paryskiej kawiarni odbył się pierwszy komercyjny pokaz kinowy, zorganizowany przez braci Lumière.
  
• 1895 - Niemiecki fizyk Wilhelm Röntgen opublikował pierwszy artykuł o odkryciu promieniowania rentgenowskiego (promieniowania X).
  
• 1904 – Została odkryta Kometa Borrelly’ego, najciemniejszy znany obiekt w Układzie Słonecznym.
  
• 1905 – W Królestwie Polskim wybuchł strajk powszechny.
  
• 1908 – Ponad 70 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi i wywołanego nim tsunami w okolicy Mesyny na Sycylii.
  
• 1921 - W regionie Witwatersrand w Związku Południowej Afryki biali górnicy z kopalń złota rozpoczęli antyrządowe powstanie, które zostało stłumione zbrojnie w marcu następnego roku kosztem 200 ofiar.
  
• 1934 - Urodziła się Maggie Smith, brytyjska aktora filmowa i teatralna. W swojej karierze otrzymała wiele nagród i zaszczytów m.in. Order Imperium Brytyjskiego w 1990 roku, co daje jej prawo używania honorowego tytułu szlacheckiego Dame. Zagrała profesor McGonagall we wszystkich ekranizacjach Harrego Pottera.
  
• 1936 – We wsi Susiec koło Tomaszowa Lubelskiego, w katastrofie lecącego ze Lwowa do Warszawy należącego do PLL LOT samolotu Lockheed L-10 Electra, spośród 12 osób na pokładzie zginęły 3, a 3 kolejne zostały ranne.
  
• 1938 – Dokonano oblotu brytyjskiego samolotu bombowo-torpedowego Blackburn Botha. Uznawany za jeden najgorszych samolotów drugiej wojny światowej, szybko się zestarzał i miał za słabe silniki. Nazwany na cześć Louisa Botha, jak na ironię wroga Brytyjczyków.
  
• 1941 – W Brzozowie Starym koło Sochaczewa w walce z Niemcami zginęli dwaj pierwsi cichociemni na polskiej ziemi: rtm. Marian Jurecki i kpt. rez. Andrzej Świątkowski.
  
• 1941 - Rozpoczęła się operacja Anthropoid - plan zamachu na Reinharda Heydricha.
  
• 1942 – Front wschodni: Adolf Hitler rozkazał wojskom niemieckim rozpoczęcie odwrotu z Kaukazu.
  
• 1943 - Bitwa o Atlantyk: w Zatoce Biskajskiej brytyjskie okręty zatopiły niemiecki niszczyciel Z27, w wyniku czego zginęło ok. 300 członków załogi.
  
• 1944 - Węgry wypowiedziały wojnę III Rzeszy.
  
• 1944 – W nocy z 28 na 29 grudnia oddział UPA dokonał mordu na ponad 100 mieszkańcach wsi Łozowa koło Tarnopola.
  
• 1944 - W lidze hokejowej NHL po raz pierwszy jeden zawodnik strzelił osiem bramek w jednym meczu. Wyczynu dokonał Kanadyjczyk Maurice Richard.
  
• 1947 - Zmarł Wiktor Emanuel III (ur. 1869), przedostatni król Włoch. Ze względu na swój niski wzrost i wojenne sukcesy podczas wojny włosko-tureckiej, a potem I wojny światowej, doczekał się przydomku Mała Szabla.
  
• 1948 - I wojna izraelsko-arabska: rozpoczęła się bitwa o Synaj. Bitwa stanowiła część operacji Horew. Jej celem było okrążenie egipskiego korpusu ekspedycyjnego w obszarze Strefy Gazy i doprowadzenie do podpisania korzystnego porozumienia kończącego wojnę. Jednak wkroczenie izraelskich wojsk na półwysep Synaj wywołało ostrą reakcję międzynarodową, która zmusiła ich do wycofania się z zajętych pozycji.
  
• 1948 - Nad Trójkątem Bermudzkim zaginął bez śladu amerykański samolot pasażerski Douglas DC-3 z 32 osobami na pokładzie, lecący z San Juan na Portoryko do Miami.
  
• 1951 – W wypadku kolejowym w Dębicy zginęło 11 osób, a 11 zostało rannych. Na przesiadających się w pośpiechu podróżnych (był to czas powrotów z bożonarodzeniowych wyjazdów) najechał pociąg towarowy, który na skutek błędu dyżurnego ruchu został wpuszczony na tor pomiędzy stojącymi składami pasażerskimi.
  
• 1951 – Fiński parlament przyjął akt o autonomii Wysp Alandzkich.
  
• 1958 – Rewolucja kubańska: rozpoczęła się bitwa o Santa Clarę. Bitwa przyniosła decydujące zwycięstwo partyzantom walczącym z juntą generała Fulgencio Batisty. 
  
• 1958 – Założono Przedsiębiorstwo Międzynarodowych Przewozów Samochodowych PEKAES.
  
• 1959 – Decyzją Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego powołano Zakłady Górnicze „Lubin” w budowie, przekształcone w 1961 roku w Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi.
  
• 1963 – Podczas wiecu w Płocku Władysław Gomułka przedstawił wstępny projekt zamrożenia zbrojeń jądrowych i termojądrowych (tzw. Plan Gomułki).
  
• 1968 - Izraelscy komandosi, w odwecie za ostrzelanie dwa dni wcześniej samolotu linii lotniczych El Al na lotnisku w Atenach, wysadzili 13 samolotów pasażerskich na międzynarodowym lotnisku w Bejrucie.
  
• 1969 - Urodził się Linus Torvalds, fiński informatyk, twórca jądra systemu operacyjnego Linux.
  
• 1971 - Urodził się Roberto Cecon, włoski skoczek narciarski, trener, Najlepszy włoski skoczek w historii. Wygrał sześć konkursów pucharu świata, zdobył dwa razy indywidualny brąz mistrzostw świata w lotach, dwa razy był trzeci w klasyfikacji generalnej pucharu świata w lotach, oraz raz drugi w klasyfikacji generalnej PŚ.
  
• 1972 - Kim Ir Sen objął nowo utworzone stanowisko prezydenta Korei Północnej. Nowym premierem został Kim Il.
  
• 1973 – W Paryżu wydano powieść Archipelag GUŁag Aleksandra Sołżenicyna. Książka jest świadectwem zbrodniczej działalności systemu komunistycznego w ZSRR. Autor, wykorzystując swoje doświadczenia, pokazał rozwój i rozprzestrzenianie się systemu więziennictwa radzieckiego, którego celem pierwotnym miała być „eliminacja wrogich klas społecznych”. W konsekwencji powstał cały „archipelag” obozów koncentracyjnych i obozów pracy, nazwany od instytucji zarządzającej (Gławnoje Uprawlenije Łagierej) Archipelagiem GUŁag.
  
• 1974 – 5300 osób zginęło, a 17 tys. zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi w północnym Pakistanie.
  
• 1978 – Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Słowo Podlasia”.
  
• 1981 – W Norfolk w stanie Wirginia urodziła się Elisabeth Jordan Carr, pierwsze amerykańskie dziecko poczęte metodą In Vitro.
  
• 1981 – Stan wojenny: zakończył się dwutygodniowy strajk podziemny w KWK „Piast” w Bieruniu.
  
• 1989 – Sejm kontraktowy uchwalił 10 ustaw składających się na tzw. Plan Balcerowicza, radykalny i niepopularny program gospodarczo-ustrojowy, mający na celu odejście od gospodarki scentralizowanej i przejście do gospodarki rynkowej.
  
• 1994 – Szef CIA Robert James Woolsey podał się do dymisji po aresztowaniu pracownika agencji i rosyjskiego szpiega Aldricha Amesa.
  
• 1999 - Saparmyrat Nyýazow został ogłoszony dożywotnim prezydentem Turkmenistanu. Facet miał wielkie ego. W kraju postawiono liczne pomniki Nyýazowa, a urzędy pełne były jego portretów. Dzień jego urodzin był świętem narodowym, a sam Nyýazow przyjął tytuł Türkmenbaşy (Turkmenbaszy, czyli „ojca wszystkich Turkmenów”), zaś komisja historyków ustaliła, że jest on potomkiem Aleksandra Wielkiego. Na jego cześć miasto Krasnowodzk zmieniło nazwę na Türkmenbaşy. Miał władzę absolutną. Interesy państwa podporządkowane zostały interesom członków rodziny Nyýazowa, która przejęła cały turkmeński rynek wełny, bawełny, ropy naftowej, gazu ziemnego oraz innych cennych surowców. Przez swoje kontrowersyjne decyzje był nazywany przez media „jednym z najdziwniejszych dyktatorów świata”. Nyýazow w czasie sprawowania władzy m.in. przeprowadził reformę turkmeńskiego kalendarza, zakazał funkcjonowania cyrków, oper i baletu, posiadania psów mieszkańcom Aszchabadu, noszenia długich bród i włosów oraz zamknął wszystkie szpitale w Turkmenistanie znajdujące się poza Aszchabadem
  
• 2005 - Wystartował polski serwis internetowy wykop.pl. Największe zbiorowisko przegrywów i konfederackich kucy w polskim internecie. No ale jedno trzeba im oddać, gdyby nie pogarszający się z roku na rok poziom wykopu, to nie powstało by Hejto.
  
• 2005 – Wyniesiono na orbitę satelitę GIOVE-A, pierwszego należącego do europejskiego systemu nawigacji satelitarnej Galileo.
  
• 2006 – Rozformowano 9. Flotyllę Obrony Wybrzeża w Helu.
  
• 2006 – Wojna w Somalii: wojska etiopskie wspierane przez siły tymczasowych władz somalijskich zajęły Mogadiszu.
  
• 2011 - W Pjongjangu odbyły się uroczystości pogrzebowe Kim Dzong Ila.
  
• 2012 - Czeski piłkarz Václav Drobný (ur. 1980) uderzył podczas jazdy na sankach w drzewo i zginął.
  
• 2014 - Wszystkie 162 osoby na pokładzie zginęły w katastrofie na Morzu Jawajskim lecącego z Surabai do Singapuru Airbusa A320-216 należącego do linii Indonesia AirAsia. Śledztwo wykazało, że przyczyną katastrofy była usterka systemu kontroli steru kierunku. Analiza czarnych skrzynek wykazała, że piloci mieli problemy z systemem sterowania podczas lotu. Piloci próbowali reagować na tę awarię, jednak ster kierunku zablokował się i samolot spadł do Morza Jawajskiego. Indonezyjscy śledczy zwrócili uwagę, że w samolocie uczestniczącym w wypadku odnotowano aż 23 problemy z systemem kontroli steru kierunku w ciągu 12 miesięcy przed katastrofą.
  
• 2015 - Zmarł Lemmy Kilmister (ur. 1945), brytyjski wokalista, basista, lider zespołu Motörhead.
  
• 2016 – 5 osób zginęło, a 52 zostały ranne w wyniku uderzenia pociągu towarowego w autobus stojący na przejeździe kolejowo-drogowym w dzielnicy Dżabal al-Dżallud w Tunisie.
  
• 2016 - Zmarła Debbie Reynolds (ur. 1932), amerykańska aktorka, matka aktorki Carrie Fischer.
  
• 2019 - Wraz z oddaniem do użytku kolejnego odcinka pekińskie metro stało się najdłuższym na świecie.
  
• 2020 – W Tsentsen-Uul w Mongolii zanotowano najwyższe ciśnienie atmosferyczne w historii pomiarów na świecie (1094,3 hPa).
  
• 2021 – Rosyjski Sąd Najwyższy nakazał likwidację Stowarzyszenia Memoriał. Stowarzyszenie zajmowało się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji radzieckich, w tym w okresie stalinowskim, a także ochroną praw człowieka w krajach byłego ZSRR.
  
• 2021 - Zmarł John Madden (ur. 1936), amerykański futbolista, trener, komentator telewizyjny w lidze NFL. Od jego nazwiska pochodzi nazwa popularnej serii gier komputerowych Madden NFL ukazująca się od 1988 roku. Słynął między innymi z tego, że od 1979 nie podróżował samolotem. Na wszystkie mecze jeździł specjalnie dostosowanym do swoich potrzeb autobusem.
  

https://youtu.be/JSLnuos5pkw

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 27 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień odpoczynku po świętach

• 1253 – (lub w kwietniu 1254) Flamandzki franciszkanin, misjonarz i podróżnik Wilhelm z Rubruk dotarł z misją od króla Francji Ludwika IX na dwór wielkiego chana mongolskiego Mongke. Celem wyprawy było wybadanie czy chan byłby skłonny przyjąć wiarę chrześcijańską i stać się sojusznikiem w walce z Turkami. Jego zdaniem chan mongolski miał się wyrazić, iż najpotężniejszym władcą Zachodu jest król Francji. Sporządził wartościowy opis ze swej podróży (Itinerarium), który stał się jednym z najważniejszych dla średniowiecznej Europy zbiorem wiadomości o Azji. Jako pierwszy Europejczyk podał informacje na temat pisma chińskiego. W czerwcu 1254 roku wyruszył w podróż powrotną wioząc list wielkiego chana do króla Francji wzywającego go do uznania się za wasala władcy Mongołów.
  
• 1428 – W bitwie pod Starym Wielisławiem pomiędzy husytami a wojskami przymierza antyhusyckiego zginął ostatni z Piastów ziębickich, książę Jan.
  
• 1587 – Zygmunt III Waza został koronowany na Wawelu na króla Polski. Za panowania Zygmunta III Rzeczpospolita osiągnęła swój największy obszar. Przeniósł siedzibę królewską do Warszawy.
  
• 1655 – Potop szwedzki: w nocy 26 na 27 grudnia zakończyło się nieudane (dla szwedów) oblężenie Jasnej Góry.
  
• 1771 - Zmarł Henri Pitot (ur. 1695), francuski inżynier, wynalazca, konstruktor. W roku 1732 wynalazł przyrząd, zwany od jego nazwiska rurką Pitota (tzw. rurka spiętrzająca), który do dziś stosowany jest w lotnictwie.
  
• 1831 – Charles Darwin rozpoczął podróż dookoła świata na okręcie HMS „Beagle”.
  
• 1856 – W Warszawie zapalono pierwsze 92 latarnie gazowe.
  
• 1862 – Otwarto Kolej Warszawsko-Petersburską.
  
• 1905 – W Ostrowcu proklamowano tzw. Republikę Ostrowiecką. Republika upadła w połowie stycznia 1906 po wkroczeniu do Ostrowca rosyjskich pułków piechoty z artylerią.
  
• 1911 – Po raz pierwszy wykonano pieśń "Jana Gana Mana" z muzyką Rabindranatha Tagore’a, której pierwsza zwrotka w 1950 roku została ustanowiona hymnem Indii.
  
• 1916 – Francja i Wielka Brytania dokonały podziału byłej niemieckiej kolonii Togoland w Afryce. Togo Brytyjskie stało się potem częścią Ghany, zaś Togo Francuskie uzyskało niepodległość po prostu jako Togo.
  
• 1918 – Wybuchło powstanie wielkopolskie. Toczyło się one na przełomie lat 1918-1919. Polacy domagali się powrotu ziem pozostających pod zaborem pruskim w obrębie Prowincji Poznańskiej do Polski, umacniającej już w tym czasie niepodległość. Powstanie wybuchło podczas wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył 26 grudnia do Poznania, owacyjnie witany. Tego samego dnia Paderewski wygłosił przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. Nazajutrz, 27 grudnia, swoją paradę wojskową na Świętym Marcinie urządzili Niemcy – zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje – doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego. Powstańcy w krótkim czasie opanowali całą Prowincję Poznańską z wyjątkiem jej północnych (Bydgoszcz, Piła) i południowo-zachodnich (Leszno, Rawicz) obrzeży. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojnę światową.
  
• 1922 - Do służby wszedł pierwszy japoński lotniskowiec "Hōshō". Był nie tylko pierwszym lotniskowcem Cesarskiej Marynarki Wojennej, ale także pierwszym lotniskowcem świata od początku budowanym jako lotniskowiec. Nie był duży, miał tylko niecałe 170 metrów długości i wyporność niecałych 10 tysięcy ton, w praktyce nie zabierał więcej niż 20 samolotów. Nie tylko był pierwszym japońskim lotniskowcem, ale i ostatnim. Przetrwał II wojnę światową i został wycofany ze służby w 1946 roku. Okres między końcem wojny a wycofaniem ze służby spożytkował jako transportowiec wojska, odwożący do ojczyzny japońskich żołnierzy z Chin.
  
• 1923 - Zmarł Gustave Eiffel (ur. 1832), francuski architekt, inżynier, konstruktor mostów, wiaduktów, śluz i innych konstrukcji stalowych oraz żeliwnych. Jego najbardziej znanymi projektami są wieża Eiffla w Paryżu i Statua Wolności w Nowym Jorku.
  
• 1923 – Przeprowadzono nieudany zamach na japońskiego następcę tronu księcia Hirohito.
  
• 1934 – Persja zmieniła nazwę na Iran.
  
• 1935 - Regina Jones została mianowana pierwszą kobietą rabinem w historii judaizmu.
  
• 1939 - W odwecie za zabicie 2 żołnierzy, w nocy 26 na 27 grudnia Niemcy zamordowali w Wawrze pod Warszawą 107 osób.
  
• 1941 - W katastrofie kolejowej w Drzewcach (niem. Leicholz) w dzisiejszym woj. lubuskim zginęło 41 osób; według ówczesnego zawiadowcy stacji Zbąszynek, Kurta Gollascha, liczba ofiar miała wynieść 284.
  
• 1941 - Brytyjskie i norweskie oddziały dokonały rajdów na Vågsøy, niszcząc niemieckie baterie dział morskich oraz fabryki konserw i tranu (operacja „Archery”) i na wyspę Moskenesøya w archipelagu Lofotów, gdzie zniszczyli dwa nadajniki radiowe, instalacje portowe oraz kilka małych jednostek pływających (operacja „Anklet”).
  
• 1942 – Przebywający w niemieckiej niewoli gen. Andriej Własow ogłosił tzw. Deklarację Smoleńską, głoszącą konieczność zbudowania nowej Rosji poprzez obalenie reżimu stalinowskiego. W tym celu miała powstać kolaboracyjna Rosyjska Armia Wyzwoleńcza podporządkowana komitetowi rosyjskiemu z Własowem na czele.
  
• 1944 – W okolicach Nowego Targu odbył się ostatni zrzut Cichociemnych.
  
• 1945 – Weszły w życie postanowienia konferencji z Bretton Woods w USA. Powstały Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy.
  
• 1948 - Urodził się Gérard Depardieu, francuski aktor, producent filmowy, reżyser, nazywany "francuskim Robertem De Niro". Filmowy Obelix.
  
• 1949 – W wyniku walk niepodległościowych w Holenderskich Indiach Wschodnich w amsterdamskim pałacu królewskim Królowa Holandii Juliana formalnie przyznała suwerenność Indonezji i stanęła na czele Unii Holendersko-Indonezyjskiej.
  
• 1953 - Zmarł Julian Tuwim (ur. 1894), polski poeta, prozaik, autor skeczy, wodewili, librett operetkowych i tekstów piosenek, tłumacz pochodzenia żydowskiego. Jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Współzałożyciel kabaretu literackiego „Pod Picadorem” i grupy poetyckiej „Skamander”. Był autorem popularnych wierszy dla dzieci, m.in. Lokomotywa, Ptasie radio, Pan Hilary, Słoń Trąbalski, Bambo.
  
• 1966 – W wyniku uderzenia pociągu osobowego w cysternę z olejem opałowym, która utknęła na przejeździe w Everett w amerykańskim stanie Massachusetts, zginęło w płomieniach 12 osób, a 20 odniosło obrażenia.
  
• 1968 - Należący do North Central Airlines Convair CV-240 uderzył w hangar podczas lądowania na lotnisku Chicago-O’Hare, w wyniku czego zginęło 28 osób (w tym jedna na ziemi), a 24 (w tym 6 na ziemi) zostały ranne.
  
• 1975 - Papież Paweł VI wezwał Izrael do uznania praw Palestyńczyków.
  
• 1975 - 372 górników zginęło w katastrofie w kopalni węgla kamiennego w Chasnala w indyjskim stanie Jharkhand.
  
• 1978 - Król Jan Karol I podpisał pierwszą demokratyczną konstytucję Hiszpanii.
  
• 1978 - Otwarto pierwszy odcinek kolei transgabońskiej. Linia jest jedyną na terenie Gabonu. Obsługuje głównie kolejowe przewozy towarowe: rudy manganu z górniczego miasta Moanda do portu przeładunkowego w Owendo oraz drewna pozyskiwanego z lasów deszczowych.
  
• 1979 - Radzieckie oddziały specjalne opanowały pałac prezydencki w Kabulu (operacja „Sztorm-333”).
  
• 1979 - We włoskiej miejscowości Cortina d’Ampezzo odbył się pierwszy w historii konkurs Pucharu Świata w skokach narciarskich. Zwyciężył Austriak Toni Innauer.
  
• 1983 – Papież Jan Paweł II odwiedził w więzieniu z Ali Ağcę i mu wybaczył. Ağca był amachowcem który próbował go zabić w 1981 r. 
  
• 1984 – W Toruniu rozpoczął się proces zabójców księdza Jerzego Popiełuszki.
  
• 1991 - 25 sekund po starcie z pod sztokholmskiego lotniska Arlanda w rejs do Kopenhagi zapaliły się i wyłączyły oba silniki należącego do Scandinavian Airlines samolotu McDonnell Douglas MD-81. Maszyna rozbiła się na leśnej polanie 15 km od lotniska. Nikt ze 129 osób na pokładzie nie zginął.
  
• 1991 - Polska uznała niepodległość: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Federacji Rosyjskiej, Kazachstanu, Mołdawii, Tadżykistanu i Turkmenistanu.
  
• 1995 - Marek Kamiński jako pierwszy Polak zdobył biegun południowy.
  
• 1995 - Premiera amerykańskiego filmu SF "12 małp" w reżyserii Terry’ego Gilliama.
  
• 2002 - Amerykański koncern Lockheed Martin, oferujący samolot F-16, wygrał przetarg na dostawę samolotu wielozadaniowego dla Wojska Polskiego. Pozostałymi poważanie rozważanymi samolotami były francuski Dassault Mirage 2000 i szwedzki Saab JAS-39 Gripen. Niewielu wie że były Polsce oferowane też inne maszyny: Dassault Rafale i Eurofighter Typhoon które były dla nas zbyt drogie, Boeing F/A-18 Hornet z opcją produkcji u nas i kuriozalna oferta od rosjan.. Oferowali oni nam Su-39 (rozwinięcie Su-25), poddźwiękowe, ciężkie maszyny szturmowe, ale z pociskami dalekiego zasięgu, co według rosjan było wystarczające by zastąpić nimi nasze stare myśliwce. 
  
• 2002 - 72 osoby zginęły, a ponad 200 zostało rannych w zamachu bombowym dokonanym na siedzibę rosyjskiej administracji w stolicy Czeczenii Groznym.
  
• 2002 - Sekta raelian poinformowała o rzekomych narodzinach pierwszego sklonowanego człowieka – dziewczynki o imieniu Eve. Międzynarodowy ruch raeliański jest największą po scjentologii filozofią opartą na zjawisku UFO na świecie. Raelianie uważają, iż całe życie na Ziemi, włącznie z ludźmi, zostało naukowo zaprojektowane i stworzone wskutek syntezy DNA oraz inżynierii genetycznej przez podobną do naszej, lecz technologicznie bardziej zaawansowaną, pozaziemską cywilizację nazywaną Elohim.
  
• 2002 - Publikacja artykułu w „Gazecie Wyborczej” rozpoczęła tzw. aferę Rywina. Potoczna nazwa jednego z największych, lecz niewyjaśnionych do końca skandali korupcyjnych III Rzeczypospolitej. 11 lipca 2002 roku producent filmowy Lew Rywin spotkał się z Wandą Rapaczyńską, prezesem Agory, a następnie 22 lipca 2002 roku z redaktorem naczelnym „Gazety Wyborczej” Adamem Michnikiem i przedstawił im propozycję korupcyjną. Mianowicie w zamian za wprowadzenie oczekiwanych przez nich zmian w ustawie oczekiwał 17,5 mln dolarów dla osób, które reprezentował, a dla siebie stanowiska prezesa Polsatu. Adam Michnik rozmowę z Rywinem nagrał, po czym skierował się do kancelarii premiera, gdzie doszło do spotkania między nim, premierem Millerem i Rywinem. Na spotkaniu Rywin miał wskazać Roberta Kwiatkowskiego, prezesa TVP, jako swojego mocodawcę. Ani Leszek Miller, ani Adam Michnik nie ujawnili opinii publicznej propozycji korupcyjnej złożonej przez Lwa Rywina. Jako pierwsi opisali aferę na początku września 2002 roku Robert Mazurek i Igor Zalewski, w tygodniku „Wprost” w rubryce „Z życia koalicji”. Jednak ich publikacja pozostała bez echa. Rozgłos aferze nadała dopiero publikacja 27 grudnia 2002 roku w „Gazecie Wyborczej” artykułu Pawła Smoleńskiego "Ustawa za łapówkę czyli przychodzi Rywin do Michnika" oraz upublicznienie stenogramu rozmowy między Adamem Michnikiem a Lwem Rywinem. Komisja Śledcza skazała Rywina na 2 lata więzienia, a także Janinę Sokołowską z KRRiT na rok więzienia w zawieszeniu na trzy lata, za sfałszowanie projektu ustawy o radiofonii i telewizji. Afera doprowadziła do znacznych zmian na polskiej scenie politycznej. Znacznie spadła popularność SLD-UP, a przede wszystkim premiera Leszka Millera. Ucierpiała również popularność prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego oraz innych osób uwikłanych w jakikolwiek sposób w aferę.
  
• 2004 – Do Ziemi dotarło promieniowanie pochodzące z ogromnej eksplozji na powierzchni gwiazdy neutronowej SGR 1806-20 oddalonej o 50 tys. lat świetlnych.
  
• 2007 - W Rawalpindi zginęła w zamachu była dwukrotna premier Pakistanu i ponowna kandydatka na to stanowisko Benazir Bhutto.
  
• 2008 – Izrael rozpoczął serię nalotów w ramach operacji „Płynny Ołów” na Strefę Gazy. Zginęło 225-292 Palestyńczyków osób, a ponad 1000 zostało rannych.
  
• 2013 - Wojna domowa w Syrii: w zasadzce sił rządowych w górach na północ od Damaszku zginęło 65 islamistów, a 20 zostało rannych.
  
• 2013 - W wyniku wybuchu samochodu-pułapki w Bejrucie zginęło 6 osób, a 71 zostało rannych. Wśród zabitych był były libański minister finansów Muhammad Szatah.
  
• 2016 - Zmarła Carrie Fisher (ur. 1956), amerykańska aktorka, pisarka i scenarzystka filmowa. Grała Księżniczkę Leię w Gwiezdnych Wojnach, jej matką była aktorka Debbie Reynolds, która zmarła dzień później.
  
• 2019 – Krótko po starcie z lotniska Ałmaty w rejs do Nur-Sułtanu rozbił się Fokker 100 kazachskich linii Bek Air. Spośród 93 pasażerów i 5 członków załogi zginęło 13 osób, a 66 osób zostało rannych.
  
• 2022 - Zmarł Andrzej Iwan (ur. 1959), polski piłkarz, trener, komentator sportowy. W latach 1978–1987 reprezentant Polski w piłce nożnej. Uczestnik Mistrzostw Świata 1978, srebrny medalista za zajęcie III miejsca na Mistrzostwach Świata 1982 oraz brązowy medalista Turnieju Juniorów UEFA 1978.
  

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 26 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień rzucania owsem w wieśniaków

• 838 – W powodzi w Holandii wywołanej przez sztorm na Morzu Północnym zginęło ok. 2400 osób.
  
• 1606 – Premiera tragedii "Król Lear" Williama Szekspira.
  
• 1665 – Markiz Fernando Cospi przekazał bibliotece Uniwersytetu Bolońskiego aztecki dokument prekolumbijski zawierający informacje na temat astrologii i magii, znany dzisiaj jako Kodeks Cospi.
  
• 1668 – Według legendy nad stojącym na wzniesieniu krzyżem koło ówczesnej wioski Góra miało miejsce zjawisko astronomiczne z udziałem Słońca i Księżyca, do którego nawiązuje obecny herb miasta Góra Kalwaria.
  
• 1776 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie pod Trenton.
  
• 1783 – Według niektórych źródeł francuski fizyk Louis-Sébastien Lenormand wykonał z balkonu obserwatorium w Montpelier pierwszy w historii skok ze spadochronem własnego projektu.
  
• 1791 – Weszła w życie brytyjska Ustawa o Kanadzie. Ustawa podzieliła Kanadę na dwie prowincje: Górną Kanadę (późniejsze Ontario) i Dolną Kanadę (późniejszy Quebec).
  
• 1792 – Rewolucja francuska: przed Konwentem Narodowym wygłoszeniem mowy obrończej przez adwokata zakończył się proces obalonego króla Ludwika XVI, który 15 stycznia następnego roku został skazany na karę śmierci.
  
• 1811 – 72 osoby zginęły w pożarze teatru w Richmond. Wśród ofiar był m.in. p.o. gubernatora Wirginii George W. Smith.
  
• 1820 – Adam Mickiewicz napisał Odę do młodości.
  
• 1825 – W Petersburgu wybuchło powstanie dekabrystów. Zostało stłumione tego samego dnia.
  
• 1856 – Uruchomiono gazownię w Warszawie.
  
• 1860 - Rozegrano pierwsze piłkarskie derby w historii. Zmierzyły się ze sobą drużyny Sheffield F.C i Hallam F.C.
  
• 1864 – Wojna paragwajska: 80 tys. żołnierzy paragwajskich pod wodzą prezydenta Francisco Solano Lópeza najechało na brazylijski stan Mato Grosso. Ten akt agresji rozpoczął krwawą wojnę którą Paragwaj przegrał i stracił w niej nie tylko terytorium, ale też życie połowy swoich mieszkańców, w tym 90% mężczyzn.
  
• 1898 – Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie odkryli rad.
  
• 1905 – Organizacja Bojowa PPS dokonała napadu na kasę powiatową w Wysokiem Mazowieckiem, zdobywając pół miliona rubli.
  
• 1906 – Premiera australijskiego filmu "The Story of the Kelly Gang" w reżyserii Charlesa Taita, powszechnie uważanego za pierwszy w dziejach kina pełnometrażowy film fabularny.
  
• 1918 – Do Poznania przybył Ignacy Jan Paderewski. Jego przybycie do stolicy Wielkopolski i entuzjastyczne przywitanie stało się impulsem do wybuchu zakończonego sukcesem powstania.
  
• 1919 – Założono Polski Związek Narciarski.
  
• 1919 – Rada Komisarzy Ludowych wydała dekret o likwidacji analfabetyzmu w Rosji Radzieckiej.
  
• 1923 - Zmarł Włodzimierz Przerwa-Tetmajer (ur. 1861), polski malarz, grafik, pisarz, polityk, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski. Brat przyrodni poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
  
• 1926 - Premiera filmu "45 Minutes from Hollywood", pierwszego z udziałem Flipa i Flapa.
  
• 1928 - Urodził się Martin Cooper, amerykański naukowiec, wynalazca, uważany za ojca telefonów komórkowych (niezależnie od telefonów samochodowych). Cooper był dyrektorem pionu Motoroli odpowiedzialnego za badania i rozwój. Cooper był autorem zarejestrowanego 17 października 1973 patentu numer 3906166 nazwanego „systemem telefonii radiowej”. Jest uważany za twórcę mobilnego telefonu oraz za osobę, która wykonała pierwsze na świecie połączenie telefoniczne z użyciem przenośnego telefonu. Miało to miejsce 3 kwietnia 1973, a adresatem był Joel S. Engel, rywal Coopera, pracujący w Bell Labs jako szef działu badawczego.
  
• 1929 – Żaglowiec „Pomorze” (późniejszy „Dar Pomorza”) wypłynął w pierwszy rejs pod polską banderą.
  
• 1931 - Zmarł Melvil Dewey (ur. 1851), amerykański bibliotekarz, twórca klasyfikacji zbiorów bibliotecznych zwanej od jego nazwiska Klasyfikacją Dziesiętną Deweya.
  
• 1933 - Amerykanin Edwin Howard Armstrong opatentował radio FM.
  
• 1933 - Założono japoński koncern motoryzacyjny Nissan Motor Co. Ltd.
  
• 1939 – Ponad 30 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi w tureckim mieście Erzincan.
  
• 1941 - Brytyjscy komandosi zniszczyli niemiecką bazę na norweskim archipelagu Lofoty (operacja „Ankle”).
  
• 1941 - Winston Churchill jako pierwszy brytyjski premier wygłosił przemówienie w Kongresie USA.
  
• 1941 - U wybrzeży Libii zatonął storpedowany przez niemieckiego U-Boota U-559 statek pasażersko-drobnicowy „Warszawa”, w wyniku czego zginęło 29 osób.
  
• 1943 - Bitwa o Atlantyk: u północnych wybrzeży Norwegii został zatopiony przez Brytyjczyków niemiecki pancernik „Scharnhorst”. Spośród 1968 członków załogi przeżyło 36.
  
• 1944 – Niemiecka kontrofensywa w Ardenach: zwycięska obrona Bastogne przez wojska amerykańskie (19-26 grudnia).
  
• 1945 – Zakończyła się konferencja moskiewska, zwołana dla ustalenia powojennego kształtu Japonii i Korei.
  
• 1946 – Otwarto Hotel Flamingo, pierwsze luksusowe kasyno w Las Vegas wybudowane przez mafijny Syndykat pod kierownictwem Bugsy’ego Siegela.
  
• 1948 - Myśliwiec Ła-168 jako pierwszy radziecki samolot osiągnął prędkość dźwięku w locie nurkowym.
  
• 1952 – Wyemitowano premierowe wydanie niemieckiego telewizyjnego programu informacyjnego "Tagesschau".
  
• 1956 – Dokonano oblotu amerykańskiego naddźwiękowego myśliwca przechwytującego Convair F-106 Delta Dart. Maszynę określano jako zaawansowany myśliwiec przechwytujący i był ostatnim przeznaczonym do takich zadań samolotem w amerykańskich siłach powietrznych. Ich uzbrojeniem były pociski przeciwlotnicze AIM-4 Falcon lub AIR-2-Genie, choć część egzemplarzy dostała w ramach modernizacji działko M61 Vulcan.
  
• 1957 – Premiera szwedzkiego filmu "Tam, gdzie rosną poziomki" w reżyserii Ingmanra Bergmana.
  
• 1958 - Urodził się Adrian Newey, brytyjski dyrektor techniczny i projektant Formuły 1. W trakcie swojej kariery zaprojektował wiele modeli samochodów Formuły 1, które zdobywały tytuły mistrzowskie zarówno w klasyfikacji kierowców jak i konstruktorów. Obecnie główny projektant Red Bull Racing, w przeszłości pracował dla Williamsa i McLarena.
  
• 1959 – Rozpoczęła nadawanie Byłgarska nacionałna telewizija (BNT).
  
• 1961 – Została rozwiązana istniejąca tylko na papierze konfederacja Zjednoczonych Państw Arabskich, w skład której wchodziły: Egipt i Syria (jako Zjednoczona Republika Arabska) oraz Królestwo Jemenu.
  
• 1964 – Brytyjscy „Mordercy z wrzosowisk”, Ian Brady i Myra Hindley, uprowadzili i zamordowali 10-letnią Lesley Ann Downey, swoją czwartą i przedostatnią ofiarę.
  
• 1967 – Hokejowa reprezentacja ZSRR odniosła najwyższe zwycięstwo w swej historii, pokonując w amerykańskim Colorado Springs Włochy 28:2.
  
• 1968 – Arabscy terroryści ostrzelali na lotnisku w Atenach izraelski samolot pasażerski, zabijając jedną osobę i raniąc dwie.
  
• 1969 – Wojna wietnamska: 1500 mil na północ od Hawajów doszło do pożaru i eksplozji na statku transportowym SS „Badger State”, przewożącym do Wietnamu Południowego amunicję dla amerykańskich sił powietrznych. Spośród 40 członków załogi zginęła jedna, a pozostali przenieśli się na szalupy ratunkowe, z których tylko jedna z 16 osobami została odnaleziona w czasie akcji ratunkowej.
  
• 1972 - Wojna w Wietnamie: W ramach operacji Linebacker II, 120 amerykańskich bombowców strategicznych B-52 zbombardowało cele w Hanoi. Był to największy nalot amerykańskich bombowców po II wojnie światowej.
  
• 1972 - Zmarł Harry S. Truman (ur. 1884), amerykański polityk, wiceprezydent i prezydent USA. Prezydentem został po śmierci Franklina Delano Roosevelta, trzy miesiące po jego zaprzysiężeniu. Nie był zbyt popularny wśród amerykanów.
  
• 1973 - Premiera amerykańskiego horroru "Egzorcysta" w reżyserii Williama Friedkina.
  
• 1975 – Rozpoczął regularne loty pierwszy ponaddźwiękowy samolot pasażerski Tu-144S. Tak, wyrób Tupolewa był pierwszy. Chęć bycia pierwszym sprawił jednak, że Tu-144 nie był udaną konstrukcją. Zawodność i awaryjność tych maszyn, ogromne koszty lotu związane z bardzo dużym zużyciem paliwa i dużym nakładem obsługi naziemnej, spowodowałyże maszyna dość szybko i bez rozgłosu została wycofana z eksploatacji. W sumie samoloty tego typu wykonały tylko 55 rejsowych lotów pasażerskich, 102 komercyjnych lotów w ogóle. Ostatni pasażerski lot rejsowy miał miejsce 1 czerwca 1978.
  
• 1978 – Wystartował pierwszy Rajd Paryż-Dakar.
  
• 1980 - Pojawiły się pierwsze doniesienia o obserwacji UFO w lesie Rendlesham w angielskim hrabstwie Suffolk. Sprawa nazywana bywa brytyjskim Rosswell.
  
• 1980 - Były środkowoafrykański dyktator Jean-Bédel Bokassa został skazany zaocznie na karę śmierci.
  
• 1980 - Odbył się pierwszy komercyjny lot szerokokadłubowego, czterosilnikowego samolotu pasażerskiego Ił-86 (Moskwa-Taszkent).
  
• 1986 – Dokonano oblotu samolotu transportowego An-124 Rusłan. Był największym produkowanym samolotem transportowym świata, odbierając palmę pierwszeństwa amerykańskiemu Lockheed C-5 Galaxy. Na jego bazie zbudowano jeszcze większego AN-225.
  
• 1986 - Urodził się Hugo Lloris, francuski piłkarz grający na pozycji bramkarza. Od 2012 roku bramkarz angielskiego Tottenham Londyn. W latach 2008-2022 bramkarz reprezentacji Francji z którą zdobył pierwsze miejsce na Mundialu 2018, Drugie miejsce w Mundialu 2022 i Srebrny medal Euro 2016.
  
• 1989 – Rewolucja w Rumunii: stojący na czele Frontu Ocalenia Narodowego Ion Iliescu został tymczasowym prezydentem kraju. Nowy rząd nie przeprowadzał demokratyzacji i walczył z członkami opozycji. W połowie czerwca 1990 roku prezydent Iliesciu wezwał do Bukaresztu górników, którzy brutalnie rozpędzili protest studentów. Siły wywodzące się z ugrupowań opozycyjnych zaczęły odsuwać Iliescu i jego ludzi od władzy w 1996 roku.
  
• 1990 - Urodził się Aaron Ramsey, walijski piłkarz. Kiedyś gdy Ramsey strzelał gole, to umierał ktoś znany. Zjawisko to nazwano klątwą Ramseya.
  
• 1991 - Islamski Front Ocalenia zwyciężył w wyborach parlamentarnych w Algierii. Zwycięstwo tego skrajnie fundamentalistycznego ugrupowania doprowadziło do trwającej w latach 1991-2002 Algierskiej Wojny Domowej.
  
• 1991 - Związek Radziecki dokonał samorozwiązania i rozpadł się na 15 republik. Miano ostatniego obywatela ZSRR przypadło kosmonaucie Siergiejowi Krikalowowi, jako że w latach 1991–1992 spędził 311 dni, 20 godzin i 1 minutę na pokładzie stacji Mir. Wrócił na Ziemię już po rozpadzie Związku Radzieckiego.
  
• 1994 - Jednostka antyterrorystyczna GIGN odbiła na lotnisku w Marsylii uprowadzonego przez algierskich terrorystów Airbusa linii Air France.
  
• 1996 – Rozpoczął się najdłuższy strajk w historii Korei Południowej.
  
• 1999 - II wojna czeczeńska: wojska rosyjskie rozpoczęły szturm Groznego. Był to ostatni szturm w historii miasta, który umożliwił ponowną reintegrację Republiki Czeczeńskiej z Federacją Rosyjską.
  
• 1999 - Około 18,5 tys. drzew zostało powalonych przez wichurę w parku pałacu w Wersalu pod Paryżem.
  
• 2000 - Z okna swojego mieszkania w Katowicach wyskoczył Piotr Łuszcz, znany bardziej jako Magik (ur. 1978), polski raper, członek zespołów Kaliber 44 i Paktofonika. Domniemaną przesłanką jego działania była próba uniknięcia zasadniczej służby wojskowej poprzez symulowanie złego stanu zdrowia psychicznego, które w konsekwencji doprowadziło do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu.
  
• 2003 – W trzęsieniu ziemi w rejonie starożytnego miasta Bam w Iranie zginęło 26 271 osób, a ok. 30 tys. zostało rannych.
  
• 2004 - 17 osób zginęło wskutek wybuchu gazu i zawalenia kamienicy we francuskiej Miluzie.
  
• 2004 - Południowo-wschodnią Azję nawiedziło najsilniejsze od 4 dekad trzęsienie ziemi o magnitudzie 9.1, którego epicentrum znajdowało się ok. 30 km pod dnem Oceanu Indyjskiego w pobliżu zachodniego wybrzeża północnej Sumatry. W wyniku trzęsienia i wywołanego nim tsunami zginęło lub zaginęło ok. 300 tys. osób. Największe zniszczenia tsunami spowodowało na wybrzeżu Indonezji (prowincja Aceh), Sri Lanki i Indii (stan Tamil Nadu, Andhra Pradesh oraz w archipelagach Andamanów i Nikobarów) oraz Tajlandii (m.in. na wyspie Phuket). Mniejsze zniszczenia odnotowano w Malezji, Mjanmie, na Malediwach, Seszelach oraz w Somalii. Według bilansu publikowanego przez AFP (z dnia 6 lutego 2005) liczba zabitych i zaginionych wynosi co najmniej 294 tysiące ludzi i nie jest to ostateczny bilans tragedii. Kilka milionów osób straciło dach nad głową.
  
• 2004 - Wiktor Juszczenko pokonał Wiktora Janukowycza w powtórzonej II turze wyborów prezydenckich na Ukrainie.
  
• 2006 - Zmarł Gerald Ford (ur. 1913), amerykański polityk, wiceprezydent i prezydent USA po ustąpieniu z urzędu Richarda Nixona. Był pierwszym amerykańskim wiceprezydentem nominowanym w wyniku zastosowania 25. poprawki do Konstytucji i jedynym jak dotąd sprawującym urzędy zarówno wiceprezydenta (Spiro T. Agnew ustąpił z urzędu), jak i prezydenta nie z wyboru, ale z nominacji. Przed objęciem prezydentury i wiceprezydentury przez 25 lat reprezentował stan Michigan w Izbie Reprezentantów.
  
• 2006 - Ponad 260 osób zginęło w eksplozji rurociągu naftowego w Nigerii.
  
• 2011 – Kim Dzong Un uzyskał tytuł Najwyższego Przywódcy Korei Północnej.
  
• 2014 – Trzech pracowników elektrowni atomowej w południowokoreańskim Ulsan zginęło po tym jak w czasie testów dwóch reaktorów doszło do wycieku toksycznego gazu.
  
• 2015 – Detektor LIGO po raz drugi w historii zarejestrował fale grawitacyjne, których źródłem ponownie było zderzenie dwóch czarnych dziur. Pierwszej obserwacji dokonał 14 września 2015 roku.
  
• 2017 – Dawny piłkarz George Weah wygrał w II turze wybory prezydenckie w Liberii.
  
• 2021 - Zmarł Desmond Tutu (ur. 1931), południowoafrykański biskup protestancki, działacz społeczny, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Przeforsował wprowadzenie do konstytucji RPA zakazu dyskryminacji. Najbardziej zasłużył się dla pojednania między białymi i czarnoskórymi, co uchroniło RPA przed chaosem konfliktu etnicznego. Obrońca osób LGBT, prześladowanych w Afryce, działacz na rzecz równouprawnienia osób homoseksualnych (m.in. popierał małżeństwa osób tej samej płci). Działacz na rzecz praw człowieka i czołowy przedstawiciel ruchu prewencji HIV/AIDS w Afryce.
  
• 2022 - Zmarł Emilian Kamiński (ur. 1952), polski aktor i reżyser teatralny, filmowy, musicalowy i dubbingowy i wokalista. Głos Pumby w Królu Lwie.
  

https://youtu.be/mYFMs6i5CHk

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 25 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień Ciasta Dyniowego.

Dziś rocznica jednej z najgłośniejszych zbrodni w PRL-u.

• 336 - Najwcześniejsze ślady świętowania Bożego Narodzenia w Rzymie.
  
• 800 – Koronacja Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego.
  
• 1025 - Mieszko II Lambert został koronowany na króla Polski. Zdaniem kronikarzy niemieckich uczynił to samowolnie, co w ówczesnej sytuacji politycznej mogło być poniekąd prawdą.
  
• 1066 – Koronacja Wilhelma Zdobywcy na króla Anglii.
  
• 1076 – Bolesław II Szczodry/Śmiały został koronowany w Gnieźnie na króla Polski. Ostatni król Polski przed rozbiciem dzielnicowym.
  
• 1261 - Cesarz bizantyński Jan IV Laskarys w dniu swoich 11. urodzin został obalony i oślepiony na rozkaz Michała VIII Paleologa, który zajął jego miejsce.
  
• 1492 – U wybrzeży wyspy Hispaniola żaglowiec „Santa María” Krzysztofa Kolumba wpadł na rafę koralową. Deski z unieruchomionego statku wykorzystano później do budowy osady La Navidad.
  
• 1495 – Wojska hiszpańskie pokonały Guanczów w drugiej bitwie w wąwozie Acentejo. Było to ostateczne zwycięstwo konkwistadorów nad rdzenną ludnością Wysp Kanaryjskich.
  
• 1519 – Wojna pruska: hetman wielki koronny Mikołaj Firlej wkroczył na czele 7,5 tys. armii do Prus Zakonnych.
  
• 1553 – Indianie z plemienia Araukanów rozgromili Hiszpanów w bitwie pod Tupacel w Chile. Wzięty do niewoli pierwszy królewski gubernator Chile Pedro de Valdivia został zamordowany.
  
• 1643 – Kapitan William Mynos z Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej odkrył Wyspę Bożego Narodzenia na Oceanie Indyjskim. To ta wyspa w kształcie psa znana z migracji czerwonych krabów.
  
• 1658 – II wojna północna: po trzydniowym oblężeniu przez dywizję Stefana Czarnieckiego skapitulowała załoga duńskiej twierdzy Koldynga.
  
• 1659 – IV wojna polsko-rosyjska: wojska rosyjskie pod wodzą Iwana Chowańskiego spaliły Zabłudów i wymordowały mieszkańców zgromadzonych na mszy w kościele.
  
• 1683 – W Belgradzie uznany za winnego klęski w bitwie pod Wiedniem były wezyr Kara Mustafa został uduszony z rozkazu sułtana Mehmeda IV.
  
• 1758 - Johann Georg Palitzsch zaobserwował Kometę Halley'a. Potwierdziło to obliczenia Edmunda Halley'a który przewidział jej powrót o tym czasie. 
  
• 1776 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: wojska amerykańskie pod wodzą George’a Washingtona przeprawiły się przez rzekę Delaware, rozpoczynając decydujący etap wojny.
  
• 1809 – W swym domu w Danville w stanie Kentucky lekarz Ephraim McDowell przeprowadził pionierską operację usunięcia (bez znieczulenia) torbieli jajnika o wadze 10 kg. 45-letnia pacjentka Jane Crawford przeżyła zabieg.
  
• 1823 – We Lwowie założono Muzeum Książąt Lubomirskich (obecnie z siedzibą we Wrocławiu). Muzeum gromadzi dzieła sztuki i pamiątki historyczne związane z dziejami narodu polskiego.
  
• 1840 – W Paryżu została zorganizowana tzw. uczta grudniowa, będąca improwizowanym pojedynkiem poetyckim między Adamem Mickiewiczem i Juliuszem Słowackim.
  
• 1848 – Powstanie węgierskie: wojska siedmiogrodzkie pod dowództwem gen. Józefa Bema zdobyły Kolozvár (obecnie Kluż-Napoka w Rumunii).
  
• 1868 - Prezydent USA Andrew Johnson ułaskawił wszystkich żołnierzy Konfederacji z czasów wojny secesyjnej.
  
• 1868 - Wojna paragwajska: wojska argentyńsko-brazylijskie rozgromiły armię paragwajską pod wodzą prezydenta Francisca Solano Lópeza w bitwie pod Ypacarai.
  
• 1881 – Podczas trwającej w kościele św. Krzyża mszy świątecznej wybuchła panika spowodowana fałszywym alarmem pożarowym, w wyniku której zostało zadeptanych 20 osób. Plotka o wywołaniu alarmu przez przyłapanego na kradzieży kieszonkowej Żyda doprowadziła do pogromu, w którym zginęły 2 osoby, 24 zostały ranne, a około 10 tys. Żydów poniosło znaczne straty finansowe.
  
• 1916 – Cesarz Rosji Mikołaj II Romanow wydał ukaz zawierający obietnicę utworzenia niepodległej Polski.
  
• 1917 – Bolszewicy ogłosili w Charkowie utworzenie marionetkowej Ukraińskiej Ludowej Republiki Rad, co doprowadziło do wybuchu wojny ukraińsko-bolszewickiej.
  
• 1926 – Hirohito został cesarzem Japonii. Nastała epoka Shōwa. Pierwsze lata rządów cesarza to rosnące tendencje militarystyczno-nacjonalistyczne, które doprowadziły do działań militarnych mających na celu podbój Azji. Cesarz Hirohito był temu przeciwny, ale realnie nie posiadał dostatecznej władzy, aby przeciwstawić się działaniom kolejnych rządów. 14 sierpnia 1945 zdecydował się na bezprecedensowy krok i nagrał skierowane do Japończyków orędzie radiowe, w którym poinformować miał o zakończeniu walk. Po kapitulacji Japonii zachował godność cesarza, utracił jednak przysługujący mu wcześniej status boski, a jego rola została ograniczona do reprezentacyjnej. Zmarł 7 stycznia 1989 w wieku 87 lat, po 62 latach i 13 dniach panowania. Cesarz interesował się biologią morską, specjalizował się w badaniu meduz.
  
• 1932 - W trzęsieniu ziemi w prowincji Gansu w Chinach zginęło około 70 tys. osób.
  
• 1932 - Rozgłośnia BBC nadała pierwszą audycję nagraną wcześniej na taśmie magnetycznej.
  
• 1938 - Zmarł Karel Čapek (ur. 1890), czeski prozaik, dramaturg, jeden z pionierów fantastyki naukowej, który po raz pierwszy użył i spopularyzował słowo robot. W drugiej połowie lat 30. napisał powieść "Inwazja Jaszczurów", gdzie alegorycznie wskazał na niebezpieczeństwo faszyzmu i zagrożenie europejskiej demokracji. Zmarł przedwcześnie na zapalenie płuc w kilka tygodni po aneksji części Czechosłowacji przez Niemcy hitlerowskie na mocy Układu monachijskiego.
  
• 1936 – Przewodniczący Kuomintangu Czang Kaj-szek został zwolniony po 13 dniach z aresztu domowego, po spełnieniu „ośmiu żądań” gen. Zhang Xuelianga, dotyczących m.in. zakończenia wojny domowej i stworzenia wspólnego frontu z komunistami przeciwko agresji japońskiej (incydent Xi’an).
  
• 1941 - Admirał Emile Muselier zajął z pomocą jednego okrętu podwodnego, trzech korwet i 230 ludzi archipelag Saint Pierre i Miquelon na Atlantyku. Nikt nie zginął ani nie został ranny podczas akcji. Były to pierwsze posiadłości rządu Vichy zajęte przez Wolnych Francuzów.
  
• 1941 – Wojna na Pacyfiku: wojska japońskie zdobyły Hongkong.
  
• 1943 – W nocy z 25 na 26 grudnia grupa 64 żydowskich więźniów, zmuszanych do pracy przy paleniu zwłok ofiar egzekucji, zdołała uciec z fortu IX twierdzy w Kownie, a następnie dołączyć do oddziałów partyzanckich.
  
• 1944 - Kampania śródziemnomorska: niedaleko Neapolu francuski niszczyciel „Le Malin” uderzył na dużej prędkości w bliźniaczy „Le Terrible”, w wyniku czego zginęło 61 na pierwszej i 8 członków załogi na drugiej jednostce.
  
• 1944 - Wojna na Pacyfiku: wojska amerykańskie wylądowały na Luzonie (Filipiny).
  
• 1945 – Polskie Radio Szczecin rozpoczęło emisję programu.
  
• 1946 – Uruchomiono pierwszy radziecki i europejski reaktor jądrowy F-1.
  
• 1949 – W Chabarowsku rozpoczął się proces 12 oficerów i żołnierzy japońskiej Armii Kwantuńskiej, oskarżonych o popełnienie zbrodni wojennych.
  
• 1951 - Rasizm w USA: Aktywista o prawa obywatelskie Harry T.Moore i jego żona Harriette V.S. Moore zginęli w wybuchu bomby w ich domu. Ich śmierć była pierwszym zabójstwem jakiegokolwiek działacza, które miało miejsce podczas Ruchu Praw Obywatelskich  
  
• 1952 – Rozpoczął regularną emisję pierwszy program niemieckiej telewizji publicznej Das Erste. Ciekawostka: Sygnał zachodnioniemieckiej telewizji mimo starań reżimu komunistycznego był odbieralny niemal na całym obszarze NRD, nie odbierano go tylko w rejonie Drezna i Rugii, przez co skrót ARD rozwinięto na: Außer Rugen und Dresden, czyli oprócz Rugii i Drezna.
  
• 1954 - Urodziła się Annie Lennox, szkocka piosenkarka, kompozytorka, była członkini duetu Eurythmics, działaczka społeczna.
  
• 1962 - Premiera amerykańskiego filmu "Zabić drozda" w reżyserii Roberta Mulligana.
  
• 1962 - ZSRR przeprowadził swój ostatni naziemny wybuch jądrowy. Następne odbywały się tylko pod ziemią, jako konsekwencja traktatu o częściowym zakazie prób jądrowych.
  
• 1965 - Premiera 1. odcinka serialu kryminalnego "Kapitan Sowa na tropie" w reżyserii Stanisława Barei. Pierwszy polski serial kryminalny.
  
• 1968 – Amerykański załogowy statek kosmiczny Apollo 8 po 10-krotnym okrążeniu Księżyca rozpoczął powrót na Ziemię.
  
• 1969 – Zaprezentowano pierwszy zegarek kwarcowy Seiko Astron. Data ta jest uznawana za początek tzw. Kryzysu Kwarcowego. Ich pojawienie się spowodowało głęboki kryzys szwajcarskiego przemysłu zegarmistrzowskiego, który zdecydował się pozostać skoncentrowany na tradycyjnych zegarkach mechanicznych, podczas gdy firmy azjatyckie, takie jak Seiko, Citizen i Casio w Japonii, przyjęły nową technologię elektroniczną, opartą na kwarcowym generatorze drgań. Zegarki kwarcowe są dokładniejsze niż mechaniczne, mają znacznie mniej lub nie mają ruchomych części mechanicznych, przez co są tańsze w produkcji.
  
• 1971 – W wyniku pożaru hotelu Taeyokale w Seulu zginęły na miejscu lub zmarły w szpitalach 164 osoby, a 63 odniosły obrażenia.
  
• 1973 – Premiera amerykańskiej komedii kryminalnej "Żądło" w reżyserii George’a Roya Hilla.
  
• 1975 - Steve Harris założył w Londynie zespół Iron Maiden.
  
• 1976 - W katastrofie egipskiego Boeinga 707 w Tajlandii zginęły 72 osoby. Winnym katastrofy byli piloci którzy zbytnio zwolnili i nie kontrolowali dostatecznie swojej wysokości, choć EgyptAir zrzucało winę na kontrolę lotu w Bangkoku.
  
• 1976 – Miała miejsce Zbrodnia Połaniecka - potoczna nazwa jednej z głośniejszych zbrodni kryminalnych z okresu PRL. Jej motywem była zemsta, a sprawcy działali w przekonaniu, że z uwagi na swój stan majątkowy i specyfikę środowiska nie poniosą odpowiedzialności. Zbrodnia miała miejsce na szosie z Połańca do pobliskiej wsi Zrębin (ówcześnie w województwie tarnobrzeskim, obecnie w województwie świętokrzyskim) w Boże Narodzenie (w nocy z 24 na 25 grudnia) 1976 r., a jej ofiarami byli: 18-letnia Krystyna Łukaszek (z d. Kalita) będąca w piątym miesiącu ciąży, jej brat, 12-letni Mieczysław Kalita oraz jej mąż, 25-letni Stanisław Łukaszek. Sprawcami morderstw byli Jan Sojda i Józef Adaś (na których wykonano wyroki śmierci) oraz dwaj spowinowaceni z nimi mężczyźni, skazani na karę wieloletniego pozbawienia wolności. Jan Sojda był majętnym gospodarzem ze Zrębin, jako jedyny we wsi posiadał ciągnik i telefon. Lokalna społeczność przezywała go "królem Zrębina". Wzajemna niechęć pomiędzy rodzinami sprawców, a rodziną ofiar sięga pierwszych lat po II wojnie światowej i przewijały się tam takie sprawy jak gwałt Sojdy na pasterce krów, tajemnicze postrzelenie syna Jana Roja (krewny ofiar) w gospodarstwie Sojdów przez znajomego Sojdy. Roj był krewnym ofiar i brał udział w aresztowaniu Sojdy za gwałt. Był też aktywistą PPR i członkiem ORMO, miał wykorzystywać swoją pozycję by zmusić Sojdów do głosowania "3 razy tak" w referendum w 1946 r. i zapędzeniu ich siłą na pochody pierwszomajowe. Katalizatorem miały być jednak wydarzenia z sierpnia 1976 roku na weselu ofiar. Siostra Jana Sojdy, prywatnie żona Józefa Adasia pomagała w kuchni i została przez Kalitów nakryta na wynoszeniu mięsa i wędlin w ilościach większych niż ustalone z gospodarzami wesela. Po zwróceniu uwagi przez Zdzisławę Kalitową na ten fakt, siostra Jana Sojdy miała się obrazić i opuścić przyjęcie. Nazajutrz wymusiła ona od gospodyni wesela podarowanie jej wypożyczonej przez Zdzisławę Kalitową zastawy stołowej, natomiast zawzięty Jan Sojda poczuł się bardzo urażony wysuwanym wobec jego rodziny zarzutami złodziejstwa. Słowami „wyplenię Kalitowe plemię” miał grozić rodzinie Kalitów za rzekomą zniewagę i pomówienie dotyczące kradzieży żywności z wesela i wymuszenia zastawy i faktycznie zaplanował taką zemstę. Dnia 24 grudnia wierni (w tym ofiary) udali się na pasterkę w kościele w Połańcu dwoma wynajętymi od PKS autobusami marki San. W jednym z autobusów Jan Sojda i kilkadziesiąt innych osób z wioski piło alkohol. W libacji brali udział m.in. sołtys i ORMO-wiec. Ofiary zostały wywabione z pasterki w kościele: „Krycha, twój ojciec rozrabia w domu po pijaku, wracajcie szybko do chałupy”. Ciężarna Krystyna Łukaszek, jej mąż Stanisław i jej młodszy brat Mieczysław chcieli wrócić do domu autobusem, jednak Sojda nie wpuścił ich do pojazdu. Ofiary udały się więc w 4-kilometrową drogę do domu pieszo, poboczem drogi. Po pewnym czasie Jan Sojda wraz ze szwagrem Józefem Adasiem oraz zięciem, 28-letnim Stanisławem Kulpińskim i innymi pasażerami ruszyli sprzed kościoła autobusem San za przyszłymi ofiarami. Razem z nimi jechał drugi autobus marki Autosan, a przed nimi taksówka Fiat 125p. Mieczysław Kalita stał się pierwszą ofiarą, został potrącony przez taksówkę, którą kierował drugi zięć Jana Sojdy - 27-letni Jerzy Socha. Krystyna i Stanisław Łukaszem podbiegli pomóc rannemu Mieczysławowi, i wtedy zostali brutalnie zabicie kołem do kół autobusowych przez Sojdę i Adasia. Wszystko na oczach ok. 30 świadków, pasażerów autobusu. Większość z nich była pijana po niedawnej libacji. Żaden z nich nie próbował przeciwstawić się zbrodni dokonywanej na zewnątrz. W drzwiach autobusu stanął Stanisław Kulpiński i oświadczył: „Kto wyjdzie, tego spotka ten sam los”. Następnie sprawcy nakazali wszystkim osobom z Sana przejść do drugiego autobusu. Zabójcy wciągnęli zwłoki do Sana i przewieźli półtora kilometra dalej. W pobliżu Zrębina przejechali autobusem ciała mężczyzny oraz dziecka i ułożyli w przydrożnym rowie, nieudolnie pozorując wypadek drogowy. Zwłoki Krystyny obnażyli i położyli za autobusem, dla upozorowania gwałtu. Na miejscu pozostawili również autobus. W drugim autobusie Jan Sojda z różańcem w ręku, przyjął od obecnych wspólną przysięgę milczenia. Każdy pocałował krzyż oraz każdemu został agrafką przekłuty palec, a ślad krwi odbity na kartce by przysięga nabrała mocy. Dostali też zapłatę za milczenie. Potem wszyscy wrócili na pasterkę, by mieć alibi. Dlaczego Sojda zrobił to wszystko na oczach mieszkańców wsi, a nie po cichy? Czuł się pewnie, był bogaty, wpływowy i chciał pokazać społeczności że czuł się kompletnie bezkarnie. Śledztwo odznaczało się wieloma błędami takimi jak: nieudolna sekcja zwłok przez lekarze bez uprawnień, oddanie do kasacji sprawnego autobusu przed zabezpieczeniem dowodów, ślepa wiara że doszło do wypadku drogowego, a nie morderstwa itp. Wszystko to, a także opór świadków, których zmowę milczenia złamano dopiero na sali sądowej, wydłużyło zarówno śledztwo, jak i proces. Wizja lokalna miejsca i przebiegu przestępstwa została utrwalona na taśmie filmowej. Jedyną osobą, która zeznała, że miało miejsce morderstwo i podała nazwiska sprawców, był Leszek Brzdękiewicz. Jednak niedługo później jego ciało znaleziono w rzece Czarnej. Według oficjalnej wersji utopił się przypadkowo. Podobno zabójcy jeździli też na Jasną Górę, aby się modlić o bezkarność. Większość świadków do końca zachowała milczenie. Zadziałało połączenie gróźb, religii, łapówek i przeświadczenia o bezkarności sprawców. Także w czasie procesu miało miejsce zastraszanie lub przekupywanie świadków przez rodziny oskarżonych. Osiemnaście osób-świadków spędziło po kilka lat w zakładach karnych za zatajenie zbrodni i fałszowanie zeznań.
  
• 1976 - Urodził się Armin van Buuren, holenderski didżej, producent muzyczny. Jeden z najpopularniejszych i najbardziej utytułowanych DJ-ów na świecie.
  
• 1977 - Zmarł Charlie Chaplin (ur. 1889) brytyjski aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Jeden z najwybitniejszych i najlepiej rozpoznawalnych aktorów i reżyserów w historii światowego kina, ikona popkultury. Ze względu na lewicowe poglądy znalazł się na tzw. czarnej liście Hollywood. Po drugiej wojnie światowej zmęczony nieustającymi atakami ze strony prasy, opuścił USA.
  
• 1978 – Lądownik radzieckiej sondy kosmicznej Wenera 11 wylądował na powierzchni Wenus.
  
• 1978 – Wietnamska armia wkroczyła do Kambodży w celu wsparcia powstania przeciwko Czerwonym Khmerom (komunistom).
  
• 1986 - Porwany Boeing 737 linii lotniczych Iraqi Airways rozbił się w Arabii Saudyjskiej. Zginęły 63 ze 106 osób na pokładzie. Piloci i pasażerowie którzy przeżyli opowiedzieli władzom ze szczegółami przebieg porwania którego dokonały elementy pro irańskie.
  
• 1989 – Rewolucja w Rumunii: w Târgoviște rozstrzelano obalonego dyktatora Nicolae Ceaușescu i jego żonę Elenę. Wyrok wykonano tego samego dnia o godzinie 15. Tym samym w Rumunia stała się jedynym krajem bloku wschodniego w której władze obalono siłowo, zginęło ponad 1000 osób. Proces i egzekucja zostały sfilmowane i wyemitowane w rumuńskiej telewizji 27 grudnia. W komentarzu pod wpisem nagranie z procesu i egzekucji. Nie zmuszam nikogo do oglądania.
  
• 1991 – Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska prezydenta ZSRR. Gorbaczow i tak nie miał już faktycznej władzy nad rozpadającym się krajem. Tego samego dnia, o godzinie 19:32 po raz ostatni na Kremlu opuszczono flagę ZSRR, zastępując ją flagą Rosji.
  
• 1993 – Weszła w życie nowa konstytucja Rosji.
  
• 2000 – 309 osób zginęło w pożarze sali tanecznej w chińskim mieście Luoyang.
  
• 2001 - Wojna domowa w Burundi: ok. 500 rebeliantów Hutu zginęło w starciu z bojówkami Tutsi.
  
• 2003 - 15 osób (w tym 2 jadących furgonetkami zamachowców-samobójców) zginęło, a 46 zostało rannych w nieudanym zamachu bombowym na konwój prezydenta Pakistanu gen. Perveza Musharrafa w Rawalpindi.
  
• 2003 - 141 osób zginęło, a 24 zostały ranne w katastrofie gwinejskiego Boeinga 727-223, który rozbił się na plaży, krótko po starcie z lotniska w Kotonu w Beninie. Przyczyną katastrofy było przeciążenie maszyny pasażerami i ładunkiem, co spowodowało przesunięcie środka ciężkości samolotu i zawadzenie o dachy pobliskich budynków. 
  
• 2003 – Europejska Agencja Kosmiczna utraciła łączność z marsjańskim lądownikiem Beagle 2. Lądownik został uznany za utracony 6 lutego 2004 roku. W 2015 roku ESA ogłosiła że odnalazła lądownik, 6 kilometrów od planowanego miejsca lądowania. Lądownik miękko wylądował, jednak najprawdopodobniej z powodu niepełnego otwarcia paneli słonecznych. Antena służąca do komunikacji z orbiterem jest ulokowana pod panelami i może działać tylko po ich pełnym otwarciu. Analiza zdjęć wykazała, że otworzyły się trzy z czterech paneli słonecznych. W takiej sytuacji ogniwa słoneczne lądownika mogły produkować wystarczająco dużo energii, aby zasilić instrumenty naukowe. W zależności od pokrycia pyłem lądownik mógł zbierać dane nawet przez kilka miesięcy, ale nie był w stanie przesłać ich do orbiterów, które miały przekazać je na Ziemię.
  
• 2004 - Sonda kosmiczna Cassini wypuściła lądownik Huygens, który 14 stycznia 2005 roku wylądował na księżycu Saturna Tytanie.
  
• 2004 – Planetoida (99942) Apophis otrzymała 4. stopień w skali Torino, według której oceniane jest ryzyko uderzenia w Ziemię, co jest najwyższym wskaźnikiem w historii. Obserwacje w 2006 roku pozwoliły na dokładniejsze obliczenie orbity i obniżenie tego wskaźnika do zera w skali Torino (brak ryzyka). Według danych JPL z 2018 roku planetoida znajdzie się najbliżej Ziemi w piątek 13 kwietnia 2029 roku. Minie wtedy Ziemię w odległości ok. 38 000 km (1/11 odległości Księżyca od Ziemi). Obiekt osiągnie jasność 3,3 magnitudo i będzie widoczny gołym okiem w Europie, Afryce i zachodniej Azji. Będzie to pierwszy tak duży obiekt w znanej historii, który minie Ziemię w tak małej odległości.
  
• 2005 – W wyniku błędu pracowników doszło do uszkodzenia i wyłączenia reaktora nr 1 w jedynej na kontynencie afrykańskim elektrowni atomowej Koeberg w Południowej Afryce.
  
• 2006 - Zmarł James Brown (ur. 1933), amerykański piosenkarz, kompozytor, muzyk. James Brown uznawany jest za prekursora gatunków rhythm and blues, soul i funk. Wylansował wiele utworów, które są dziś standardami muzyki rozrywkowej, takich jak „It’s a Man’s Man’s Man’s World”, „I Got You (I Feel Good)” czy „Get Up (I Feel Like Being a) Sex Machine”. Kariera została przerwana finansowymi i prawnymi kłopotami artysty, które doprowadziły do kontrowersyjnego procesu kryminalnego (nadużycia podatkowe) i uwięzienia. W końcu lat dziewięćdziesiątych Brown powrócił do studia nagraniowego i na scenę, choć nie udało mu się już odzyskać dawnej popularności.
  
• 2008 - Zmarł Maciej Kuroń (ur. 1960), polski publicysta kulinarny, dziennikarz, prezenter programów telewizyjnych o tematyce kulinarnej, syn opozycjonisty Jacka Kuronia.
  
• 2009 - Spłonęła doszczętnie katedra św. Mela w irlandzkim Longford.
  
• 2010 – Na antenie TVP2 wyemitowano ostatni odcinek telenoweli "Złotopolscy".
  
• 2010 – 45 osób zginęło, a 50 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na punkt dystrybucji pomocy żywnościowej w mieście Khar na Terytoriach Plemiennych w zachodnim Pakistanie.
  
• 2013 – Egipski sąd uznał Bractwo Muzułmańskie za organizację terrorystyczną.
  
• 2016 - Zmarł George Michael (ur. 1963), brytyjski piosenkarz, kompozytor, producent muzyki pop i soul pochodzenia grecko-cypryjskiego i angielskiego. Znany z występów w zespole Wham! i występów solo. Oficjalną przyczyną śmierci była kardiomiopatia rozstrzeniowa z zapaleniem mięśnia sercowego oraz stłuszczenie wątroby, jednak niejasne okoliczności śmierci wywołują liczne teorie spiskowe wśród fanów Michaela. Jego życiowy partner Fadi Fawaz w dniu śmierci Michaela spędził noc w samochodzie zaparkowanym przed jego posiadłością, co było jedną z przyczyn spekulacji o przyczynach śmierci artysty.
  
• 2016 – 92 osoby (w tym 64 członków Chóru Aleksandrowa) zginęło w katastrofie rosyjskiego samolotu wojskowego Tu-154 na Morzu Czarnym koło Soczi.
  
• 2021 – Z Gujańskiego Centrum Kosmicznego wystrzelono rakietę z Kosmicznym Teleskopem Jamesa Webba.
  

https://youtu.be/LZlscxH0_f4

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wesołych świąt.

Wybrane rocznice wypadające 24 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień Raju

• 1287 – III najazd mongolski na Polskę: armia mongolska pod wodzą Nogaja rozpoczęła oblężenie Krakowa.
  
• 1524 - Zmarł Vasco da Gama (ur. ok. 1469), portugalski podróżnik, odkrywca morskiej drogi do Indii.
  
• 1529 – Sejm w Piotrkowie ogłosił inkorporację Mazowsza do Polski.
  
• 1717 – W nocy z 24 na 25 grudnia potężny sztorm uderzył od północy w wybrzeża Holandii, Niemiec i Skandynawii, wywołując powodzie, w których zginęło ok. 14 tys. osób.
  
• 1726 – Założono dzisiejszą stolicę Urugwaju Montevideo.
  
• 1800 – W Paryżu doszło do nieudanego zamachu bombowego na Napoleona Bonapartego.
  
• 1814 – Podpisano pokój gandawski kończący wojnę brytyjsko-amerykańską.
  
• 1818 – W austriackim Oberndorf bei Salzburg podczas pasterki po raz pierwszy wykonano kolędę Cicha noc.
  
• 1898 – W Warszawie odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza.
  
• 1898 – Louis Renault zaprezentował w Paryżu pierwszy automobil własnej konstrukcji.
  
• 1900 – W Lipsku ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Iskra”, organu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR). Jej pierwszym redaktorem naczelnym został Włodzimierz Lenin.
  
• 1906 – Kanadyjski wynalazca Reginald Aubrey Fessenden przeprowadził pierwszą transmisję radiową w USA.
  
• 1913 - W Calumet w stanie Michigan, podczas wieczerzy wigilijnej zorganizowanej w hali dla rodzin strajkujących górników doszło do wybuchu paniki wywołanej fałszywym alarmem pożarowym, w wyniku czego zadeptane zostały 73 osoby (w tym 59 dzieci).
  
• 1914 – I wojna światowa: rozpoczął się rozejm bożonarodzeniowy. Do pierwszych prób bratania się oddziałów doszło w noc wigilijną między oddziałami niemieckimi oraz walijskich fizylierów z inicjatywy tych pierwszych. Początkowo brali w tym udział jedynie szeregowi żołnierze i podoficerowie. Najpierw żołnierze niemieccy dekorowali swoje okopy lampkami i ozdobami bożonarodzeniowymi. Potem rozpoczęło się wspólne śpiewanie kolęd i wykrzykiwanie życzeń. Obie strony zgodziły się na zebranie i pogrzebanie zabitych leżących na ziemi niczyjej. Szkocka jednostka 6th Gordon Highlanders pogrzebała zwłoki zebranych towarzyszy we wspólnym grobie z Niemcami. Po czym przy akompaniamencie dudziarza odśpiewano razem psalm 23. Do pierwszego kontaktu oficerów doszło między kapitanem Stockwellem ze strony fizylierów walijskich oraz jednym z dowódców niemieckich. Uzgodniono wówczas rozejm do godziny 8:30 drugiego dnia świąt. Oficerowie wymienili się symbolicznymi podarkami. Niemcy sprezentowali Brytyjczykom beczkę piwa. Kapitan Stockwell odwdzięczył się śliwkowym puddingiem. Ustalono, że żołnierze obu stron mieli pozostać w okopach. To ustalenie pozostało jednak martwe. Do godziny 12 blisko połowa brytyjskiego frontu spontanicznie zawarła rozejm z niemieckimi oddziałami na swoich odcinkach. Na ziemi niczyjej bratały się pododdziały z obu stron, wymieniając drobiazgami, zawartością paczek świątecznych i używkami. Rozegrać miano także na ziemi niczyjej mecz futbolowy, który zakończony został wynikiem 3:2 dla Niemiec, gdy futbolówka przebiła się na wystającym drucie kolczastym. Wieści o rozejmie dotarły do dowództwa brytyjskiego ze sporym opóźnieniem także ze względu na odległość, sztab mieścił się 27 mil od frontu. Drugiego dnia świąt wyżsi oficerowie z obu stron próbowali doprowadzić do zakończenia rozejmu. Mimo że rozejm oficjalnie skończył się o 8:30, przez cały dzień nie podjęto walki. Żołnierze obu armii nie śpieszyli się. Po stronie niemieckiej doszło nawet do krótkotrwałego buntu w 107. pułku saksońskim. W niektórych miejscach rozejm trwał dłużej, przeciągając się do 31 grudnia i Nowego Roku. Szkoci utrzymali rozejm aż do 3 stycznia. Ostatecznie rozejm zakończyli snajperzy z obu stron, strzelając do tych żołnierzy, którzy wciąż próbowali przechodzić na drugą stronę okopów. Wkrótce po niemieckiej stronie front obsadziły inne, świeże oddziały z Prus.
  
• 1924 - Albania stała się republiką.
  
• 1927 – Spłonął Zameczek Prezydencki w Wiśle.
  
• 1929 – Spłonęło zachodnie skrzydło Białego Domu w Waszyngtonie.
  
• 1934 – W szwajcarskim Davos uruchomiono pierwszy wyciąg narciarski na świecie.
  
• 1938 - W zderzeniu dwóch pociągów pasażerskich w miejscowości Etulia w Rumunii (obecnie w Mołdawii) zginęły 93 osoby, a 147 zostało rannych.
  
• 1939 - II wojna światowa: Papież Pius XII zaapelował o pokój.
  
• 1941 - Wojna na Pacyfiku: japoński niszczyciel „Sagiri” został zatopiony u północnego wybrzeża Borneo przez holenderski okręt podwodny HNLMS K XVI, w wyniku czego zginęło 121 członków załogi; wojska japońskie zdobyły Kuching na Borneo.
  
• 1942 - Wysoki komisarz we francuskiej Afryce Północnej admirał François Darlan został zastrzelony w swym gabinecie w Algierze przez monarchistę Fernanda Bonniera de La Chapelle.
  
• 1942 - Z poligonu w Peenemünde wystrzelono pierwszy pocisk rakietowy V-1.
  
• 1944 - Front zachodni: belgijski statek transportowy SS „Léopoldville” został zatopiony na kanale La Manche przez niemiecki okręt podwodny U-486, w wyniku czego zginęło 763 amerykańskich żołnierzy i 56 członków załogi.
  
• 1944 – 89 Polaków zostało zamordowanych przez UPA w Ihrowicy na Podolu.
  
• 1945 – Na amerykańskim cmentarzu wojskowym w mieście Luksemburg został pochowany gen. George Patton.
  
• 1946 - W ruskiej niewoli zmarł gen. Leopold "Niedźwiadek" Okulicki, polski generał, dowódca AK. Okulicki jest jednym z głównych odpowiedzialnych za wybuch powstania warszawskiego. Został wysłany do kraju przez naczelnego wodza by wyperswadować AK pomysł wszczęcia powstania, a zrobił zupełnie na odwrót.
  
• 1950 – Wojna koreańska: zakończyła się udana, dziesięciodniowa ewakuacja 105 tys. żołnierzy amerykańskich, brytyjskich i południowokoreańskich z portu Hŭngnam w Korei Północnej.
  
• 1951 – Libia proklamowała niepodległość (od Włoch). Pierwszym i jedynym królem został Idris I.
  
• 1953 - 106 osób zginęło w katastrofie kolejowej w Sakvicach w Czechosłowacji.
  
• 1953 - 151 osób zginęło w wyniku zejścia laharu (spływu popiołowego) z jeziora w kraterze wulkanu Ruapehu i zerwania mostu kolejowego, tuż przed nadjeżdżającym pociągiem ekspresowym z Wellington do Auckland (Nowa Zelandia).
  
• 1955 – Uniwersytet Poznański przemianowano na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
  
• 1962 – Kuba i USA dokonały wymiany 1100 jeńców wziętych do kubańskiej niewoli podczas nieudanej inwazji w Zatoce Świń na lekarstwa i produkty żywnościowe.
  
• 1964 – Wojna wietnamska: dwóch amerykańskich oficerów zginęło, a około 60 osób zostało rannych w przeprowadzonym przez agentów Wietkongu zamachu bombowym na Brinks Hotel w Sajgonie.
  
• 1966 – W katastrofie amerykańskiego samolotu wojskowego Canadair CL-44 w Wietnamie Południowym zginęło 129 osób.
  
• 1968 – Amerykański załogowy statek kosmiczny Apollo 8 wszedł na orbitę Księżyca. Apollo 8 wykonał dziesięć okrążeń wokół księżyca, a astronauci zrobili słynne zdjęcie "Wschód Ziemi".
  
• 1971 – 91 osób zginęło w katastrofie samolotu Lockheed L-188 Electra w środkowym Peru. Samolot rozpadł się w powietrzu po uderzeniu pioruna. Katastrofę cudem przeżyła 17-letnia Juliane Koepcke, która po 9-dniowej wędrówce przez dżunglę odnalazła pomoc. Juliane została wyrzucona z rozpadającego się samolotu wraz z fotelem, przypięta do niego pasem bezpieczeństwa. Doznała złamania obojczyka, urazu oka i zranienia ręki, w której to ranie zalęgły się po kilku dniach owady. Po odzyskaniu przytomności zaczęła szukać pomocy, którą otrzymała po 10 dniach. W artykule dla CNN powiedziała, że odnalazła się dzięki informacjom od ojca, który tłumaczył jej jako dziecku, że należy podążać w dół za strumieniami, które w końcu wpłyną do większej rzeki. Po drodze odnalazła resztki samolotu i trzy kobiety, które nie przeżyły upadku, przytwierdzone nadal do foteli. Po dotarciu do rzeki natrafiła na obozowisko drwali, którym po hiszpańsku wyjaśniła co się stało. Opatrzyli jej rany i dali jedzenie, a następnego dnia zabrali ją do najbliższego miasta.
  
• 1971 - Urodził się Ricky Martin, portorykański piosenkarz, aktor, laureat nagród Grammy i Latin Grammy, ambasador dobrej woli UNICEF. Znana piosenka: "Livin' La Vida Loca"
  
• 1974 – Cyklon Tracy zniszczył miasto Darwin na północnym wybrzeżu Australii, zabijając 71 osób.
  
• 1979 – Z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej wystrzelono pierwszą europejską rakietę nośną Ariane 1.
  
• 1980 - Zmarł Karl Dönitz (ur. 1891), niemiecki admirał, dowódca Kriegsmarine, prezydent III Rzeszy po śmierci Hitlera. Wielki zwolennik okrętów podwodnych, w 1935 roku opracował taktykę grup skoordynowanego ataku, mających być taktycznym sposobem ataku na alianckie konwoje atlantyckie. Od 30 kwietnia 1945 r. na mocy testamentu Hitlera był prezydentem III Rzeszy i naczelnym dowódcą Wehrmachtu. 1 maja nowy prezydent Rzeszy wystąpił z przemówieniem radiowym, w którym ogłosił powołanie „tymczasowego rządu Rzeszy” z bezpartyjnym hrabią Lutzem Schwerinem von Krosigkiem, dotychczasowym ministrem finansów Rzeszy, na czele. Siedziba rządu oraz Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu znajdowała się we Flensburgu – niewielkim mieście portowym w Szlezwiku-Holsztynie na północy Niemiec, w pobliżu granicy z Danią. Dönitz, bezpartyjny dowódca Kriegsmarine, starał się przedstawić swój rząd jako apolityczny, jednak ze względu na brak potępienia nazizmu, używanie jego symboli oraz legalność NSDAP Sowieci i Amerykanie nie zmienili swojego stosunku do państwa niemieckiego. W okresie swojej krótkiej prezydentury zajmował się głównie ewakuacją ludności cywilnej i wojska z obszaru zagrożonego przez działania armii radzieckiej do zachodnich Niemiec. 7 maja wydał swoim przedstawicielom pełnomocnictwa do podpisania bezwarunkowej kapitulacji Wehrmachtu przed aliantami w Reims, a 8 maja ponownie w Berlinie. Po kapitulacji Brytyjczycy utworzyli wokół Flensburga strefę nieokupowaną, nosząc się z zamiarem powierzenia Dönitzowi i jego rządowi tymczasowej administracji Niemiec. Jednak 23 maja pod naciskiem Rosjan i Amerykanów zdecydowali się, acz niechętnie, na aresztowanie prezydenta i rządu. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze uznał Karla Dönitza winnym popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi i zbrodni wojennych i skazał na karę 10 lat więzienia.
  
• 1989 - Inwazja Stanów Zjednoczonych na Panamę: obalony dyktator Manuel Noriega schronił się w ambasadzie Watykanu.
  
• 1989 - W liberyjskiej prowincji Nimba wybuchło powstanie, które doprowadziło do całkowitej destabilizacji kraju.
  
• 1990 – W Surinamie płk Dési Bouterse zmusił drogą telefoniczną do ustąpienia prezydenta Ramsewaka Shankara i zajął jego miejsce, rozpoczynając dyktatorskie rządy w kraju.
  
• 1992 - Zmarł Pierre Culliford znany jako Peyo (ur. 1928), belgijski rysownik, autor komiksów, twórca Smerfów.
  
• 1997 – Sąd w Paryżu skazał na karę dożywotniego pozbawienia wolności wenezuelskiego terrorystę Ilicha Ramíreza Sáncheza ps. „Carlos” lub „Szakal”.
  
• 1997 – Premiera 1. odcinka serialu komediowego "13 posterunek" w reżyserii Macieja Ślesickiego. Cezary Pazura w roli porąbanego posterunkowego który się nazywa Cezary Cezary. W roli jego przełożonego wystąpił sam Janosik, tzn. Marek Perepeczko.
  
• 1998 – W Elektrowni Turów doszło do jednej z największych awarii w polskiej energetyce. Prawie całkowitemu zniszczeniu uległ blok energetyczny nr 5 o mocy 200 MW, uszkodzonych zostało wiele urządzeń sąsiednich jednostek wytwórczych, wyłączono większość generatorów, a w maszynowni wybuchł groźny pożar.
  
• 1999 - Papież Jan Paweł II zainaugurował w bazylice św. Piotra obchody Wielkiego Jubileuszu Roku Świętego 2000.
  
• 2002 – 13 osób zginęło, a 12 zostało rannych w zamachu bombowym na dom burmistrza miasta Datu Piang na Filipinach, Saudiego Ampatuana.
  
• 2003 - Madrycka policja udaremniła próbę detonacji 50 kg materiałów wybuchowych na stacji kolejowej Chamartin. Bombę przygotowała baskijska ETA.
  
• 2008 - 27 osób zginęło, a 21 zostało rannych w wyniku wybuchu gazu w bloku mieszkalnym w Eupatorii na Krymie.
  
• 2009 – Podczas pasterki w bazylice św. Piotra w Watykanie chora psychicznie kobieta rzuciła się na Benedykta XVI, przewracając go.
  
• 2013 – 16 osób zginęło, a ok. 150 zostało rannych w wyniku zdetonowania przez islamskich terrorystów samochodu-pułapki w mieście Al-Mansura w północnym Egipcie.
  
• 2017 – W powiecie Pingshan w chińskiej prowincji Hebei oddano do użytku szklany most o długości 488 metrów i szerokości 4 metrów, zawieszony nad ok. 220-metrową przepaścią.
  
• 2018 – Stolica Burundi została przeniesiona z Bużumbury do Gitegi.
  
• 2020 – Maia Sandu jako pierwsza kobieta objęła urząd prezydenta Mołdawii.
  

https://youtu.be/CN5hQOI__10

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 23 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień Snowboardu

• 800 – Oskarżony o krzywoprzysięstwo papież Leon III złożył przysięgę oczyszczającą.
  
• 1466 – Papież Paweł II ekskomunikował króla Czech Jerzego z Podiebradów. A za co? Za popieranie nauk Jana Husa.
  
• 1482 – Król Ludwik XI i arcyksiążę Maksymilian I Habsburg zawarli pokój w Arras, na podstawie którego Francja i Habsburgowie dokonali rozbioru Burgundii.
  
• 1569 – Więziony w Twerze z rozkazu cara Iwana IV Groźnego metropolita moskiewski Filip II został uduszony poduszką przez carskiego żołnierza Malutę Skuratowa.
  
• 1588 – Przywódca Ligi Katolickiej podczas wojen religijnych we Francji, książę Henryk I de Guise, został zamordowany na zamku w Blois na rozkaz króla Henryka III Walezego.
  
• 1658 – II wojna północna: dywizja Stefana Czarnieckiego zaatakowała duńską twierdzę Koldynga, której szwedzka załoga skapitulowała po dwóch dniach oblężenia.
  
• 1688 – Obalony król Anglii i Szkocji Jakub II Stuart odpłynął do Francji.
  
• 1783 - George Washington zrezygnował z funkcji dowódcy Amerykańskiej Armii Kontynentalnej.
  
• 1784 – Decyzją Kongresu Kontynentalnego stolicą USA został wybrany Nowy Jork (do 1790 roku).
  
• 1791 – Cesarzowa Katarzyna II Wielka ustanowiła na terenie zaboru rosyjskiego tzw. strefę osiedlenia, na terenie której wolno było zamieszkiwać Żydom.
  
• 1793 – Antyrewolucyjna francuska Wielka Armia Katolicka i Królewska poniosła ostateczną klęskę w bitwie pod Savenay.
  
• 1831 - Zmarła Emilia Plater (ur. 1806), szlachcianka, uczestniczka powstania listopadowego. W 1831 roku w przebraniu mężczyzny wzięła udział w walkach powstania listopadowego, by następnie poprowadzić własny oddział ochotników. Dla Polaków postać Emilii Plater stanowi wzór prawdziwej bohaterki narodowej.        
  
• 1864 - W Berlinie zakończył się proces polskich działaczy niepodległościowych z Wielkopolski. Proces zakończył się zaocznym skazaniem na karę śmierci Działyńskiego i 10 innych osób. Reszta oskarżonych otrzymała wyroki więzienia.
  
• 1884 – W warszawskim dzienniku Słowo ukazał się pierwszy odcinek powieści historycznej Potop Henryka Sienkiewicza.
  
• 1887 – Józef Piłsudski dotarł do docelowego miejsca swego zesłania – Kireńska w południowej Syberii, gdzie przebywał do lipca 1890 roku.
  
• 1888 – Vincent van Gogh odciął sobie brzytwą kawałek lewego ucha. Zapewne pod wpływem halucynacji — ponoć słyszał jakieś brzęczenie w uchu — Vincent postanowił się „ukarać” za to, że nie zatrzymał przy sobie przyjaciela.
  
• 1889 – Założono najstarszy hiszpański klub piłkarski Recreativo Huelva.
  
• 1898 – W Łodzi wyjechał na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.
  
• 1900 - Kanadyjski inżynier Reginald Fessenden jako pierwszy w historii przesłał głos ludzki drogą bezprzewodową za pomocą fal radiowych.
  
• 1903 – 64 osoby zginęły, a 68 zostało rannych w katastrofie pociągu osobowego w Connellsville w amerykańskim stanie Pensylwania.
  
• 1905 - W fińskim mieście Tampere po raz pierwszy spotkali się Włodzimierz Lenin i Józef Stalin.
  
• 1913 - Podczas połowu ryb utonęło wszystkich 7 mężczyzn z wioski Skarð na wyspie Kunoy (Wyspy Owcze).
  
• 1913 - Prezydent Thomas Woodrow Wilson podpisał uchwaloną przez kongres ustawę powołującą System Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych.
  
• 1914 - I Wojna Światowa: W bitwie pod Sarikamish wojska tureckie otworzyły ogień do swoich oddziałów, które wzięto za rosyjskie wojsko. Zginęło 2000 tureckich żołnierzy.  
  
• 1918 – Sformowano Flotyllę Wiślaną.
  
• 1920 – Utworzono województwa: krakowskie, lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie.
  
• 1925 – W Nowym Jorku założono Fundację Kościuszkowską.
  
• 1933 - 204 osoby zginęły, a 120 zostało rannych w katastrofie kolejowej na linii Lagny-Pomponne we Francji. Pociąg ekspresowy uderzył z prędkością 110 km/h w tył pociągu roboczego który stanął na szlaku.
  
• 1933 - Marinus van der Lubbe został uznany przez sąd w Lipsku za winnego podpalenia Reichstagu i skazany na karę śmierci.
  
• 1933 - Urodził się Akihito, emerytowany cesarz japoński, pierwszy od przeszło 200 lat który abdykował.
  
• 1938 - Hiszpańska wojna domowa: ruszyła ofensywa wojsk gen. Francisco Franco na Katalonię.
  
• 1939 – W Lublinie Niemcy rozstrzelali 10 przedstawicieli miejscowej inteligencji i duchowieństwa.
  
• 1939 - Zmarł Anton Fokker (ur. 1890), holenderski konstruktor i producent samolotów, jeden z pionierów lotnictwa. W 1912 otworzył swoje pierwsze przedsiębiorstwo lotnicze w Niemczech w niewielkiej miejscowości pod Berlinem. Zaprojektował również synchronizator karabinu maszynowego (żeby sobie pilot nie odstrzelił własnego śmigła). Po zakończeniu I wojny światowej Traktat wersalski narzucił na Niemcy szereg ograniczeń związanych z rozwojem lotnictwa. Fokker przeniósł się więc do Holandii, gdzie w 1919 r. założył w Amsterdamie nowe przedsiębiorstwo i zainteresował się bardziej samolotami cywilnymi. Wkrótce wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1922 r. uzyskał obywatelstwo amerykańskie i otworzył amerykańską filię swego przedsiębiorstwa pod nazwą Atlantic Aircraft.
  
• 1941 - Dokonano oblotu amerykańskiego samolotu transportowego Douglas C-47 Skytrain. Była to wojskowa wersja samolotu DC-3, ale była nieocenionym wsparciem dla wojsk alianckich.
  
• 1941 - Wojna na Pacyfiku: wojska japońskie zdobyły amerykański atol Wake.
  
• 1942 – Front wschodni: w czasie bitwy stalingradzkiej w odległości 40 km od miasta powstrzymane zostało uderzenie 4. Armii Pancernej Hermanna Hotha, idącej z odsieczą okrążonym wojskom niemieckim.
  
• 1943 – Front wschodni: zwycięstwem wojsk radzieckich zakończyła się bitwa o Dniepr.
  
• 1944 – Ofensywa w Ardenach: po tygodniowych walkach Niemcy zdobyli miasto Sankt Vith.
  
• 1944 – Oddział SS przeprowadził pacyfikację wsi Ochotnica Dolna w powiecie nowotarskim, zabijając 56 osób.
  
• 1947 – Amerykańskie laboratorium Bell Labs zaprezentowało pierwszy tranzystor, który został wynaleziony kilka dni wcześniej.
  
• 1948 – Wykonano wyroki śmierci przez powieszenie na siedmiu japońskich zbrodniarzach wojennych, skazanych w procesie tokijskim. Wśród powieszonych był premier gen. Hideki Tōjō.
  
• 1949 - Urodziła się Ewa Lemańska, czyli Maryna z serialu Janosik.
  
• 1951 - Tego dnia doszło do małego glitha w Matrixie. Urodziło się dwóch kolarzy torowych o podobnie brzmiących imionach i nazwiskach, ale z dwóch różnych krajów. Byli to Jean Breuer (niemiec) i Jan Breur (holender, zm. 2010). Intrygujące.
  
• 1953 - Dokonano oblotu eksperymentalnego amerykańskiego myśliwca pionowego startu i lądowania Lockheed XFV.
  
• 1953 - Rozstrzelano Ławrientija Berię i sześciu jego współpracowników. Dziwny był ten Beria.. najpierw zachowywał się przez lata jak pitbull Stalina, a jak Józek wyciągnął kopyta to Beria ku zdziwieniu wszystkich chciał prowadzić z goła odmienną politykę od Stalina.
  
• 1954 – Amerykański chirurg Joseph Murray przeprowadził pierwszą udaną transplantację nerki.
  
• 1958 - Otwarto Tokyo Tower w Tokio. Wieża jest wzorowana na Wieży Eiffla i ma 333 metry wysokości.
  
• 1961 – 71 osób zginęło, a 26 zostało rannych w katastrofie pociągu na wiadukcie między Cosenza i Catanzaro we włoskiej Kalabrii.
  
• 1964 – Ok. 1800 osób zginęło w wyniku przejścia tajfunu nad wysepkami w Cieśninie Palk między Indiami a Sri Lanką.
  
• 1965 – Przeprowadzono pierwszy test dwuczłonowej wersji izraelskiego taktycznego pocisku balistycznego krótkiego zasięgu Jerycho-1.
  
• 1966 - Premiera spaghetti westernu "Dobry, zły i brzydki" w reżyserii Sergio Leone. Jest to trzeci film należący do tzw. trylogii dolarowej, po "Za garść dolarów" i "Za kilka dolarów więcej". Jego akcja toczy się podczas wojny secesyjnej i skupia się na wątku poszukiwań skarbu pełnego złota przez trójkę rzezimieszków.
  
• 1968 - Po 11 miesiącach niewoli Korea Północna zwolniła 82 marynarzy amerykańskich z uprowadzonego okrętu wywiadowczego USS „Pueblo”.
  
• 1969 – W stolicy Armenii Erywaniu w wyniku runięcia do rzeki jadącego z nadmierną prędkością i przeciążonego autobusu zginęły 54 osoby, a 44 zostały ranne.
  
• 1970 – Północna wieża World Trade Center w Nowym Jorku została najwyższym budynkiem na świecie (417 m).
  
• 1971 – Prezydent USA Richard Nixon ułaskawił związkowca Jimmy’ego Hoffę, odbywającego od 1967 roku karę 8 lat pozbawienia wolności za defraudację 1,7 miliona dolarów ze związkowego funduszu emerytalnego.
  
• 1972 - Zmarł Andriej Tupolew (ur. 1888), radziecki generał, konstruktor samolotów. Cudem przeżył czystki Stalinowskie.
  
• 1972 - Trzęsienie ziemi w Nikaragui zniszczyło stolicę kraju Managuę, zabijając ok. 10 tys. osób.
  
• 1972 - Po 73 dniach od katastrofy lotu Fuerza Aérea Uruguaya 571 w Andach uratowano ostatnich spośród 16 ocalałych rozbitków. Aby przeżyć, ocaleni byli zmuszeni jeść ciała zmarłych współpasażerów.
  
• 1972 - Podczas podchodzenia do lądowania w Oslo rozbił się lecący z Ålesund Fokker F28 norweskich linii Braathens, w wyniku czego zginęło 40 spośród 45 osób na pokładzie.
  
• 1975 – W wyniku najbardziej zabójczego w historii pojedynczego uderzenia pioruna w chatę we wschodniej Rodezji (dzisiejszym Zimbabwe) zginęło 21 osób.
  
• 1978 – 108 osób zginęło u wybrzeży Sycylii w katastrofie należącego do linii Alitalia samolotu McDonnell Douglas DC-9.
  
• 1979 - Radziecka interwencja w Afganistanie: Wojska radzieckie zajęły Kabul.
  
• 1979 - Lecący z Samsun do Ankary Fokker F28 należący do Turkish Airlines rozbił się o wzgórze 32 km na północny wschód od lotniska docelowego, w wyniku czego zginęło 3 spośród 4 członków załogi i 38 spośród 41 pasażerów.
  
• 1979 - Uruchomiono najwyższą w Europie kolej linową na szczyt Klein Matterhorn w Alpach Pennińskich w Szwajcarii.
  
• 1980 – W podwoziu lecącego z saudyjskiego Az-Zahran do Karaczi w Pakistanie samolotu Lockheed L-1011 TriStar należącego do Saudi Arabian Airlines doszło do eksplozji opony, która spowodowała powstanie dziury w podłodze maszyny przez którą wypadło dwoje pakistańskich dzieci. Samolot wraz z 20-osobową załogą i 269 pozostałymi pasażerami wylądował awaryjnie w katarskiej Dosze.
  
• 1981 – Stan wojenny: Dokonano pacyfikacji Huty Katowice. USA wprowadziły sankcje gospodarcze przeciwko Polsce.
  
• 1982 – Rząd podjął uchwałę o budowie metra warszawskiego. Metro w Warszawie planowano już przed i po II wojnie światowej, ale tym razem w końcu plany miały się ziścić. Budowę rozpoczęto w 1983, a pierwszy odcinek otwarto w 1995 roku.
  
• 1984 – 110 osób zginęło w katastrofie samolotu Tu-154B-2 pod Krasnojarskiem.
  
• 1986 - Amerykański samolot Rutan Voyager zakończył pierwszy w historii lot dookoła świata bez lądowania i tankowania w powietrzu.
  
• 1987 – Premiera amerykańskiego filmu wojennego "Good Morning, Vietnam" w reżyserii Barry’ego Levinsona. Trwa wojna w Wietnamie, Adrian Cronauer (Robin Williams) przybywa do Wietnamu jako prezenter radiowy American Forces Network, by umilić czas żołnierzom. Audycja, którą zaczyna prowadzić, szybko zyskuje uznanie prostych żołnierzy, ale nie spotyka się ze zrozumieniem u przełożonych.
  
• 1988 – Sejm PRL przyjął tzw. ustawę Wilczka.
  
• 1990 – W referendum w Słowenii 88,5% głosujących opowiedziało się za niepodległością kraju.
  
• 1991 – Jan Olszewski został premierem RP.
  
• 1992 – Premiera filmu "Zapach kobiety" w reżyserii Martina Bresta.
  
• 1994 – W południowej Mołdawii utworzono Terytorium Autonomiczne Gagauzji.
  
• 1995 – Aleksander Kwaśniewski został zaprzysiężony na urząd prezydenta RP.
  
• 1996 - Urodził się Bartosz Kapustka, polski piłkarz. Wybił się grą w reprezentacji Polski za kadencji Nawałki, a potem utknął gdzieś w rezerwach Leicester City na lata i karierę szlag trafił. Obecnie coś tam próbuje grać w Legii Warszawa, ale w jej barwach to się "wsławił" tym, że zerwał więzadła krzyżowe celebrując gola.
  
• 1999 - Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) oceniła, że lata 90. odznaczały się najwyższymi temperaturami w całym minionym tysiącleciu. Licząc od roku 1860, z siedmiu najgorętszych lat 4 przypadały na ostatnią dekadę XX wieku.
  
• 2000 – Aleksander Kwaśniewski został zaprzysiężony na II kadencję prezydencką.
  
• 2000 – Demokratyczna Opozycja Serbii wygrała wybory parlamentarne.
  
• 2002 - Amerykański bezzałogowy statek powietrzny MQ-1 Predator, przeprowadzający zwiad w strefie zakazu lotów nad Irakiem, został zestrzelony przez MiG-a 25. Pierwszy raz w historii lotnictwa doszło do walki samolotu załogowego z bezzałogowym.
  
• 2003 - W Chinach doszło do eksplozji na polu gazowym. Zginęły co najmniej 234 osoby.
  
• 2003 - Bank Centralny Brazylii wycofał z obiegu monety o nominale 1 reala produkowane w 1994 r. ze względu na częste podrabianie tych monet.
  
• 2004 – 28 osób zginęło w wyniku ostrzelania autobusu przez członków ulicznego gangu w mieście Chamelecón w Hondurasie.
  
• 2005 – Lech Kaczyński został zaprzysiężony na urząd prezydenta RP.
  
• 2005 - W katastrofie lotu Azerbaijan Airlines 217 na Morzu Kaspijskim zginęły 23 osoby. Awaria nawigacji sprawiła że podczas nocnego lotu maszyna rozbiła się o taflę wody.
  
• 2010 - Dwie osoby zostały ranne podczas otwierania przesyłek zawierających bomby w ambasadach Chile i Szwajcarii w Rzymie. Do wysłania przesyłek przyznały się organizacje anarchistyczne.
  
• 2011 - Wojna domowa w Syrii: 44 osoby zginęły, a 166 zostało rannych w wyniku wybuchów dwóch samochodów-pułapek pod siedzibami służb bezpieczeństwa w Damaszku.
  
• 2012 – Wojna domowa w Syrii: rządowe lotnictwo zbombardowało w zajętej przez rebeliantów miejscowości Halfaja cywilów stojących w kolejce po chleb, zabijając 94 osoby.
  
• 2013 - Zmarł Michaił Kałasznikow (ur. 1919), radziecki konstruktor broni palnej, generał. Skonstruował najsłynniejszy karabin szturmowy świata - AK47. Karabin Kałasznikowa był tani, łatwy w utrzymaniu i niezawodny. Znalazł się nawet na fladze Mozambiku! Mimo zewnętrznego podobieństwa AK47 nie jest kopią niemieckiego StG44, oba karabiny różnią się bebechami.
  
• 2015 - Rosyjscy hakerzy przeprowadzili cyberatak na ukraińską sieć elektroenergetyczną.
  
• 2016 - W Mediolanie został zastrzelony przez policję 24-letni Tunezyjczyk Anis Amri, sprawca zamachu w Berlinie z 19 grudnia, w wyniku którego zginęło 12 osób a 56 zostało rannych.
  
• 
  

https://youtu.be/J9EZGHcu3E8

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 22 grudnia.

Nietypowe święta: Światowy Dzień Wody

• 856 – W trzęsieniu ziemi w Damghan w Iranie zginęło ok. 200 tys. osób.
  
• 1470 – Na zwołanym przez papieża Pawła II kongresie państw włoskich w Rzymie zawarto antyturecki sojusz obronny.
  
• 1522 - Kapitulacja joannitów przed wojskami tureckimi na wyspie Rodos. Łatwo turkom nie przyszło to zwycięstwo, stracili ok. 103 tysięcy swoich ludzi, oblegając twierdzę zajmowaną przez ok. 6,5 tysiąca Joannitów.
  
• 1655 – Potop szwedzki: wojska szwedzkie zdobyły Elbląg.
  
• 1659 – Potop szwedzki: skapitulowała szwedzka załoga twierdzy Gdańska Głowa.
  
• 1666 – Powstała Francuska Akademia Nauk.
  
• 1789 – W wyniku reformy administracyjnej we Francji prowincje zostały zastąpione przez departamenty.
  
• 1807 – W USA uchwalono ustawę o embargu na handel zagraniczny.
  
• 1808 – W Wiedniu odbyło się prawykonanie V symfonii Ludwiga van Beethovena pod dyrekcją kompozytora. Słynne "tu tu tu dummmm, tu tu tu dummmm"
  
• 1847 – Przywódca algierskich walk niepodległościowych Abd al-Kadir został zmuszony do kapitulacji i trafił do francuskiej niewoli.
  
• 1849 – Stojący przed plutonem egzekucyjnym Fiodor Dostojewski i inni członkowie Koła Pietraszewskiego zostali w ostatniej chwili ułaskawieni przez cara Mikołaja I Romanowa. Poglądy członków Koła Pietraszewskiego określano jako zapadniczelstwo (ros. zapad „zachód”). Zajmowano się w niej zachodnią filozofią (szczególnie Heglem) oraz literaturą, co zostało oficjalnie zakazane przez Mikołaja I. Krytykowali oni ślepe poddaństwo despotyzmowi cara, jego zacofanie kulturowe, społeczne i ekonomiczne państwa. Entuzjastycznie zapowiadali nadejście nowej, lepszej ery. Chcieli aby reformy w Rosji przebiegły tak, aby zbliżać ustrój społeczny i warunki życia do panujących w Europie Zachodniej. Car, zaniepokojony możliwością rozprzestrzenienia się rewolucji roku 1848 na Rosję, omyłkowo wziął nieszkodliwą grupę za organizację rewolucyjną. Kara śmierci została zamieniona na lata katorgi.
  
• 1882 – W domu przyjaciela Thomasa Alvy Edisona w Nowym Jorku zapłonęły pierwsze elektryczne lampki na choince.
  
• 1885 – Hirobumi Itō został pierwszym premierem Japonii.
  
• 1892 – Założono angielski klub piłkarski Newcastle United. Newcastle cztery razy przed drugą wojną światową było mistrzem Anglii. Do tego zdobyli sześć pucharów Anglii (ostatni w 1955), tak więc na sukcesy zespół czeka baardzo długo. Ostatnie lata były sinusoidą między Premier League a Championship.  Swoje mecze "Sroki" rozgrywają na St James’ Park, którego cechą charakterystyczną jest bardzo wysoka trybuna z dachem na wysokości 91 metrów.
  
• 1894 – Po trzydniowym procesie, oskarżony o zdradę na rzecz Niemiec Alfred Dreyfus został skazany na dożywotnie zesłanie do francuskiej kolonii karnej na Wyspie Diabelskiej.
  
• 1900 – Henryk Sienkiewicz otrzymał akt własności majątku w Oblęgorku, ufundowanego przez społeczeństwo z okazji 25-lecia jego pracy literackiej.
  
• 1906 – Rozpoczął się tzw. lokaut łódzki, podczas którego bez pracy pozostawało 30 tys. ludzi.
  
• 1912 – W Zabrzu otwarto najstarsze na Górnym Śląsku Kino „Roma” (jako Kino „Lichtspielhaus”).
  
• 1913 - Kongres USA przyjął ustawę o Rezerwie Federalnej, powołujący do życia Rezerwę Federalną - centralny bank Stanów Zjednoczonych.
  
• 1917 - Zawieszenie broni na froncie wschodnim i początek rokowań państw centralnych z Rosją w Brześciu.
  
• 1920 - W Königs Wusterhausen w Brandenburgii rozpoczęła nadawanie pierwsza niemiecka stacja radiowa.
  
• 1924 – W Ziębicach (Münsterbergu) na Dolnym Śląsku został aresztowany seryjny morderca i kanibal Karl Denke. Tego samego dnia popełnił samobójstwo w policyjnym areszcie. Urodzony w 1860 r. w Kalinowicach Górnych Karl Denke był w młodości jednym z gorszych uczniów w szkole, był uznawany za opóźnionego w rozwoju. Gdy był dorosły toczyło się postępowanie w sprawie jego ubezwłasnowolnienia. Gospodarstwo po rodzicach przejął jego starszy brat, a on sam za pieniądze z ojcowizny kupił własną ziemię w Ziębicach. Był jednym z bardziej poważanych mieszkańców miasta. Zarabiał, wynajmując jeden z pokojów swojego domu. Inflacja, która nawiedziła Niemcy po I wojnie światowej, pozbawiła go oszczędności. Zwabiał do swojego domu włóczęgów, żebraków i prostytutki, aby później ich zabić i przerobić na peklowane mięso, którym handlował na targu we Wrocławiu. Niejednokrotnie były to osoby przyjezdne. Jednej z jego potencjalnych ofiar, niejakiemu Vincenzowi Olivierovi, udało się uciec i zgłosić sytuację na policji. Karl Denke został ujęty i jeszcze tego samego dnia wieczorem powiesił się w swojej celi na pętli zrobionej z chustki do nosa. Szacuje się, że zamordował ponad 40 osób, jednak dokładna liczba jego ofiar nie jest znana. Nieznana jest także jego motywacja. Po domu Denkego walały się kości, na parapecie znaleziono kilkadziesiąt dowodów tożsamości, a w szafkach stosy zakrwawionych ubrań. Po odkryciu morderstw w okolicy wybuchła panika. Splajtowała miejscowa wytwórnia konserw Seidla, gdyż uważano, że kupowała mięso od Denkego. Ludzie przez kilka miesięcy nie jedli wędlin. Miasto musiało też przez jakiś czas korzystać z dostaw wody w beczkowozach, ponieważ mieszkańcy nie chcieli pić miejscowej, sądząc, że miejscowe źródła zostały zanieczyszczone przez zwłoki, które Denke zakopywał w ogródku. W ogródku dawnego domu Karla Denkego jeszcze w latach 70. znajdowano ludzkie szczątki.
  
• 1937 – Otwarto Tunel Lincolna łączący nowojorski Manhattan z New Jersey.
  
• 1939 – Prezydent Warszawy Stefan Starzyński został rozstrzelany przez Gestapo w mieście lub jego okolicach (ewentualnie dzień wcześniej lub dzień później).
  
• 1939 - Na dworcu kolejowym w Genthin w zderzeniu dwóch pociągów zginęło 196 osób. Tego samego dnia na linii Bodenseegürtelbahn, między Markdorf a Kluftern, pociąg towarowy zderzył się z pasażerskim, w wyniku czego zginęło 101 osób. Był to najtragiczniejszy dzień w historii niemieckich kolei.
  
• 1940 – Operacja „Blitz”: 684 osoby zginęły, a 2364 zostały ranne, w wyniku dwóch nocnych nalotów Luftwaffe na Manchester z 22 na 23 i z 23 na 24 grudnia.
  
• 1941 - Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill przybył z wizytą do Waszyngtonu.
  
• 1941 - Wojna na Pacyfiku: wojska japońskie wylądowały na filipińskiej wyspie Luzon.
  
• 1942 – Członkowie komórki krakowskiej Żydowskiej Organizacji Bojowej obrzucili granatami kawiarnię „Cyganeria” (wówczas tylko dla Niemców), w wyniku czego zginęło, według różnych szacunków, od 7 do 10 niemieckich oficerów.
  
• 1943 - Zmarła Beatrix Potter (ur. 1866), brytyjska autorka literatury dziecięcej i ilustratorka. Stworzyła Piotrusia Królika.
  
• 1943 - Kampania śródziemnomorska: niemiecki krążownik lekki SMS „Niobe”, który 3 dni wcześniej wszedł na mieliznę koło chorwackiej wyspy Silba, został storpedowany przez 2 brytyjskie kutry torpedowe MTB-298 i MTB-276, w wyniku czego zginęło 17 członków załogi, a ciężko rannych zostało 16. Storpedowano także znajdujący się obok holownik „Parenzo”, który zatonął wraz z 19-osobową załogą. Ciekawa była przynależność państwowa tego okrętu. Najpierw był niemiecki, potem po I WŚ został przekazany Jugosławii, potem po zajęciu Jugosławii przejęli go Włosi, a od Włochów po ich kapitulacji znów trafił do Niemców którzy przekazali go do sprzymierzonego z nimi Niepodległego Państwa Chorwackiego.
  
• 1944 – 82 Polaków zostało zamordowanych przez oddział UPA w Toustobabach na Wołyniu.
  
• 1944 - Zmierzono najniższą temperaturę w historii Los Angeles (–4 °C).
  
• 1944 - II wojna światowa: bitwa o Ardeny: wojska niemieckie zażądały kapitulacji wojsk Stanów Zjednoczonych w Bastogne w Belgii, co skłoniło generała Anthony'ego McAuliffe'a do słynnej odpowiedzi jednym słowem: "Nuts!" ("bzdura").
  
• 1944 - Założono Ludową Armię Wietnamu, w ramach oporu przeciw japońskiej okupacji Indochin.
  
• 1946 – Rozpoczęła się tzw. konferencja hawańska z udziałem najważniejszych bossów amerykańskiego świata przestępczego (tzw. Syndykatu).
  
• 1947 – Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Krakowie zakończył się pierwszy proces oświęcimski. W wyniku procesu 23 oskarżonych skazano na karę śmierci przez powieszenie (2 oskarżonym zamieniono ją następnie na dożywotnie pozbawienie wolności), 16 na karę pozbawienia wolności od dożywotniego pozbawienia wolności do 3 lat, a jednego oskarżonego uniewinniono. Wyroki śmierci wykonano 24 stycznia 1948 w więzieniu Montelupich w Krakowie.
  
• 1949 – Japonia zażądała od USA zwrotu Okinawy. Wyspa wróciła pod zarząd Japonii dopiero w 1972 roku, ale do dziś znajduje się tam największa amerykańska baza lotnicza na dalekim wschodzie.
  
• 1952 – Ogłoszono raport Specjalnej Komisji Śledczej Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, w którym za jej winnego uznano ZSRR i wezwano społeczność międzynarodową do powołania międzynarodowego trybunału dla jej osądzenia.
  
• 1956 – Ewakuacja oddziałów brytyjskich i francuskich z Egiptu podczas wojny sueskiej.
  
• 1958 – Oddano do użytku most obrotowy w Wolinie, łączący wyspę Wolin z wyspą Wolińska Kępa. Jest to jeden z pięciu istniejących mostów obrotowych w Polsce.
  
• 1960 – Sejm PRL uchwalił poprawkę do Konstytucji ustalającą liczbę posłów na 460.
  
• 1960 – Z kosmodromu Bajkonur odbył się pierwszy (nieudany) start radzieckiej rakiety nośnej Wostok 8K72K.
  
• 1962 – Po raz pierwszy w historii utwór brytyjskiego zespołu (instrumentalny Telstar w wykonaniu The Tornados) osiągnął 1. miejsce na amerykańskiej liście przebojów Hot 100 branżowego czasopisma „Billboard”.
  
• 1962 - Urodził się brytyjski aktor Ralph Fiennes. Grał Lorda Voldemorta w Harrym Potterze.
  
• 1963 – 330 mil na północ od Madery doszło do eksplozji i pożaru na greckim statku pasażerskim „Lakonia”, w wyniku czego zginęło 128 osób. Uszkodzony statek zatonął tydzień później.
  
• 1964 – Przed III oddziałem NBP w Domu Pod Orłami w Warszawie nieustaleni nigdy sprawcy zastrzelili konwojenta i ciężko zranili drugiego, rabując ponad 1 mln 300 tys. zł. utargu z Centralnego Domu Towarowego. Jeszcze w toku śledztwa powstała hipoteza, iż napad ma podłoże polityczne. Według innych nieoficjalnych informacji sprawcami mogli być funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa. Dowodem na to miał być anonimowy list napisany rzekomo przez byłego milicjanta do redakcji Expressu Wieczornego.
  
• 1964 - Oblatano samolot zwiadowczy SR-71 Blackbird. Najszybszy samolot kiedykolwiek wprowadzony do służby operacyjnej w siłach powietrznych. Dwusilnikowy odrzutowy średniopłat w układzie delta, osiągający prędkość Mach 3,5 oraz pułap 26 000 metrów. SR-71 był samolotem nieuzbrojonym, dwumiejscowym, w drugiej kabinie za pilotem znajdował się operator RSO, czyli operator elektronicznej aparatury zwiadowczej (ang. reconnaissance systems officer). Jej zasięg pozwalał na głęboką penetrację terenu przeciwnika bez konieczności przekraczania granic i naruszania obszaru powietrznego wroga.
  
• 1965 - W Wielkiej Brytanii po raz pierwszy wprowadzono limit prędkości (110 km/h 70 mp/h) poza terenem zabudowanym.
  
• 1965 – Podpisano umowę licencyjną z Fiatem na produkcję modelu 125p, czyli potocznie Dużego Fiata.
  
• 1965 - Premiera filmu "Doktor Żywago" w reżyserii Davida Leana. Film zrealizowano na podstawie powieści Borisa Pasternaka o tym samym tytule; jeden z największych sukcesów w historii wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer. Zalicza się go do trylogii wyreżyserowanych przez Davida Leana klasycznych filmów epickich, obok Mostu na rzece Kwai (1957) i Lawrence’a z Arabii (1962).
  
• 1969 – W katastrofie należącego do linii Air Vietnam Douglasa DC-6 w Nha Trang w Wietnamie Południowym zginęło 10 spośród 77 osób na pokładzie i 24 na ziemi.
  
• 1970 - W Szczecinie strajkujący podpisali porozumienie z władzami wojewódzkimi, co oznaczało zakończenie wydarzeń grudniowych. Bilans zajść to ok. 40 zabitych i ponad 1000 rannych protestujących. Zginąć miało też kilku członków służb mundurowych.
  
• 1970 – Sąd w Düsseldorfie skazał na karę dożywotniego więzienia Franza Stangla, byłego komendanta obozów zagłady w Treblince i Sobiborze.
  
• 1971 - Powstała organizacja Lekarze bez Granic. Organizacja powstała w wierze, że wszyscy ludzie mają prawo do opieki medycznej i że to prawo jest ważniejsze niż granice państwowe. Lekarze z MSF ryzykują życie, by udzielać pomocy medycznej ludziom w strefach walk. MSF dostarcza opieki medycznej zarówno w przypadkach nagłych (działania zbrojne, epidemie), jak i w przypadku endemii chorób takich jak malaria.
  
• 1973 – W katastrofie belgijskiego samolotu Sud Aviation Caravelle w pobliżu marokańskiego miasta Tetuan zginęło 106 osób.
  
• 1974 - 77 osób zginęło w katastrofie samolotu DC-9 w wenezuelskim mieście Maturín.
  
• 1974 - W referendum przeprowadzonym na czterech wyspach archipelagu Komorów za niepodległością opowiedzieli się mieszkańcy wysp Anjouan, Mohéli i Wielki Komor, natomiast Majotta pozostała pod panowaniem Francji.
  
• 1976 - Dokonano oblotu radzieckiego samolotu pasażerskiego Ił-86. Jest to pierwszy radziecki szerokokadłubowy odrzutowiec pasażerski. Planowano wcielenie samolotów tego typu do floty PLL LOT, jednak nic z tego nie wyszło, bo LOT objął kurs na maszyny zachodnie. Podczas swojej służby samolot zyskał opinię bezpiecznej i niezawodnej maszyny. Ostatnie egzemplarze na "chodzie" latają dla ruskich sił powietrznych. Ładne samoloty.
  
• 1977 - Dokonano oblotu radzieckiego samolotu transportowego An-72. Silniki zostały umieszczone nad skrzydłami w celu wytworzenia efektu Coandy, co zwiększa nośność samolotu.
  
• 1977 - W wyniki eksplozji pyłu w elewatorze zbożowym w Westwego w Luizjanie zginęło 36 osób, a 11 zostało rannych.
  
• 1978 - Urodził się Emmanuel Olisadebe, polski piłkarz pochodzenia nigeryjskiego. Grał w polskiej lidze, otrzymał polskie obywatelstwo i został pierwszym czarnoskórym graczem Reprezentacji Polski. W latach 2000-2004 zagrał dla kadry w 25 spotkaniach strzelając 11 goli.
  
• 1978 – Ukraiński seryjny morderca Andriej Czikatiło zabił swoją pierwszą ofiarę. Rzeźnik z Rostowa został łącznie oskarżony o 53 zabójstwa w latach 1978-1990.
  
• 1979 – Katalonia i Kraj Basków uzyskały autonomię.
  
• 1985 – 18 górników zginęło, a 10 zostało rannych w wyniku wybuchu metanu w KWK „Wałbrzych”. Metan wybuchł 671 metrów pod ziemią. Eksplozja wywołała potężną falę uderzeniową. Temperatura wzrosła do około 2600 stopni Celsjusza, zaś ciśnienie do około 10 atmosfer. Nagromadzony metan podczas wybuchu zużył znajdujący się w wyrobisku tlen, tym samym zwiększając stężenie tlenku węgla. Ogień sięgnął stropu, czyli wysokości około 1,3 metra. Ciało ostatniej ofiary odnaleziono dopiero po kilkunastu godzinach poszukiwań w kanale ściekowym, pod wózkiem do przewozu urobku.
  
• 1988 - Został zamordowany Chico Mendes (ur. 1944), brazylijski chłop, związkowiec który walczył w obronie przyrody amazońskiej. Został zamordowany przez zwolenników przekształcenia puszczy amazońskiej w pastwiska dla bydła.
  
• 1989 - 35 osób zginęło, a 41 zostało rannych w wyniku czołowego zderzenia dwóch autobusów na autostradzie pod Kempsey w australijskim stanie Nowa Południowa Walia.
  
• 1989 - Ponownie otwarto Bramę Brandenburską w Berlinie.
  
• 1989 - Rewolucja w Rumunii: Zginął minister obrony Vasile Milea. Tego dnia Milea odmówił dalszego strzelania do manifestantów. Pół godziny później tj. o 9:30 został znaleziony martwy. Po śmierci ministra Nicolae Ceaușescu obwinił Mileę o niepodjęcie właściwych kroków przeciwko protestującym.
  
• 1989 - Rewolucja w Rumunii: Rumuński dyktator Nicolae Ceaușescu został obalony. "Geniusz" Karpat uciekł helikopterem z Pałacu Prezydenckiego w Bukareszcie; władzę w kraju przejął Front Ocalenia Narodowego z Ionem Iliescu na czele. Ceaușescu został tego samego dnia pochwycony w Târgoviște.
  
• 1990 – Lech Wałęsa został zaprzysiężony na urząd prezydenta RP.
  
• 1992 - W komisariacie w stolicy Paragwaju Asunción znaleziono tzw. archiwa terroru. Sędzia Jose Fernandez poszukiwał akt dotyczących byłego więźnia. Zamiast nich znalazł archiwa opisujące losy tysięcy Latynoamerykanów, którzy zostali porwani, torturowani i zabici przez służby specjalne Argentyny, Boliwii, Chile, Paragwaju i Urugwaju. Działania służb nosiły kryptonim „Operacja Kondor”. Archiwa terroru, obecnie w Pałacu Sprawiedliwości w Asunción, dotyczyły 50 000 osób zamordowanych, 30 000 “zaginionych” oraz 400 000 osób więzionych. Z dokumentów wynikało, że także Kolumbia, Peru i Wenezuela w różnym stopniu współpracowały w ramach „Operacji Kondor”, dostarczając informacji, których żądały służby specjalne krajów „Cono Sur or Cone Sul” (Argentyna, Brazylia, Chile, Paragwaj, Urugwaj). Archiwa terroru są obecnie wykorzystywane jako materiał dowodowy w prowadzonych w wielu krajach procesach byłych oficerów. Istotną część materiałów zawartych w archiwach posłużyła hiszpańskiemu sędziemu Baltasar Garzón w sprawie przeciwko generałowi Pinochetowi.
  
• 1992 - W trakcie podchodzenia do lądowania na lotnisku w Trypolisie libijski Boeing 727 zderzył się z myśliwcem MiG-23, w wyniku czego zginęło 157 osób.
  
• 1995 – Koniec prezydentury Lecha Wałęsy.
  
• 1997 – 45 Indian z wioski Acetal zostało zmasakrowanych w kościele przez paramilitarny gang, w trakcie antyzapatystowskiej kampanii rządowej w meksykańskim stanie Chiapas. Zapatyści to zbrojny ruch rewolucyjny powstały dla ochrony interesów rdzennych mieszkańców Meksyku.
  
• 1999 - Cała czteroosobowa załoga zginęła w katastrofie lotu Korean Air Cargo 8509 pod Londynem. Do katastrofy doszło 55 sekund po starcie z lotniska Stansted. Pilot zgłaszał przed startem problemy ze sztucznym horyzontem, ale obsługa techniczna zaniedbała tę kwestię. Po starcie piloci stwierdzili że sztuczny horyzont nie działa tak jak powinien. Samolot przechylił się gwałtownie, zerwał linie wysokiego napięcia i rozbił się z pełnym bakiem i z silnikami ustawionymi na pełen ciąg. Nie mieli szans żeby to przeżyć.
  
• 2000 – Leszek Balcerowicz został prezesem NBP.
  
• 2001 - W Teksasie urodziła się pierwsza sklonowana kotka o imieniu CC. Jej imię jest skrótem od Carbon Copy albo Copy Cat. CC to pierwsze sklonowane zwierzę domowe. CC jest jedyną ocalałą kotką z 87 sklonowanych embrionów. CC zamieszkała w domu Duane Kraemer, członka zespołu naukowego. Zmarła 3 marca 2020 w wieku 18 lat
  
• 2001 - W lecącym z Paryża do Miami samolocie American Airlines został obezwładniony przez współpasażerów brytyjski muzułmanin Richard Reid, który usiłował zdetonować ładunek wybuchowy ukryty w bucie.
  
• 2005 – Koniec prezydentury Aleksandra Kwaśniewskiego. Według sondaży Kwachu był najlepszym prezydentem III RP, choć jego zamiłowanie do napoi wyskokowych zrobiło z niego bohatera memów.
  
• 2009 - Rebelia szyitów w Jemenie: rebelianci odparli atak wojsk saudyjskich w bitwie na granicy saudyjsko-jemeńskiej, zabijając 64 żołnierzy.
  
• 2009 - Serbia złożyła wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej. Raczej nie prędko się tam dostaną zważywszy na swoje prorosyjskie sympatie, a drugich Węgier w Unii nie trzeba.
  
• 2010 – Były dyktator Argentyny Jorge Rafael Videla został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności za zbrodnie przeciwko ludzkości.
  
• 2014 - Zmarł Joe Cocker (ur. 1944), brytyjski piosenkarz muzyki rockowej i popowej. "Summer in the City" jest jedną z jego piosenek.
  
• 2016 - Potwierdzono że szczepionka rVSV-ZEBOV na wirusa Ebola działa, i ma między 70 a 100% skuteczności.
  
• 2018 – 437 osób zginęło, 23 zaginęły, a 7202 zostały ranne na wybrzeżach Jawy i Sumatry w wyniku tsunami w Cieśninie Sundajskiej, wywołanego erupcją wulkanu Anak Krakatau.
  
• 2018 - W USA nie dogadali się co do budżetu na przyszły rok, więc do 25 stycznia 2019 rząd federalny działał tylko w ograniczonym zakresie. Najdłużej w historii kraju.
  

https://youtu.be/KFr4hlM2ycQ

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 21 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień Orgazmu, Dzień Pozdrawiania Brunetek, Dzień Pamięci o Poległych na Misjach.

Uwaga: Dzisiaj dodatkowe zdjęcia i filmy będą w komentarzach pod tym wpisem!

• 69 - Rzymski senat wybrał Wespazjana na Cesarza Rzymskiego. Czwarty i ostatni z czterech cesarzy z tzw. Roku czterech cesarzy.
  
• 1409 – Król Węgier Zygmunt Luksemburski wypowiedział wojnę Polsce.
  
• 1598 – Indiańscy powstańcy z plemienia Araukanów wybili w bitwie pod Curalaba w południowym Chile oddział około 50 Hiszpanów i 300 sprzymierzonych z nimi Indian.  
  
• 1686 – Król Jan III Sobieski zaprzysiągł we Lwowie traktat pokojowy kończący IV wojnę polsko-rosyjską. Wojna niestety nie poszła po naszej myśli i musieliśmy oddać ruskim część terytoriów na wschodzie.
  
• 1721 – W rejonie skał Wieczorny Zamek w Górach Izerskich zamarzła w zamieci para narzeczonych, zdążających na swój ślub do kościoła ewangelickiego w Pobiednej.
  
• 1807 – Władze Księstwa Warszawskiego wydały tzw. dekret grudniowy, który stanowił rozwinięcie czwartego artykułu konstytucji Księstwa, nadającego wolność osobistą wszystkim jego mieszkańcom.
  
• 1824 – Zmarł James Parkinson, (ur. 1755) brytyjski lekarz który opisał po raz pierwszy objawy drżączki poraźnej, nazwanej później chorobą Parkinsona przez Jeana-Martina Charcota.
  
• 1830 – Powstanie listopadowe: dyktator gen. Józef Chłopicki rozwiązał Rząd Tymczasowy i powołał w jego miejsce Radę Najwyższą Narodową.
  
• 1832 – Trumna ze zwłokami Tadeusza Kościuszki została w tajemnicy przed zaborcą umieszczona w marmurowym sarkofagu na Wawelu.
  
• 1834 – Odbyła się premiera śpiewogry "Fidlovačka", gdzie po raz pierwszy wykonano pieśń "Kde domov můj?", która obecnie jest hymnem Czech.
  
• 1846 – Szkocki chirurg Robert Liston przeprowadził w Londynie pierwszą w Europie operację w znieczuleniu ogólnym, z wykorzystaniem eteru.
  
• 1861 - Prezydent USA Abraham Lincoln ustanowił Medal Honoru najwyższym amerykańskim odznaczeniem wojskowym. Pierwotnie medal był przewidziany dla marynarzy niebędących oficerami.
  
• 1866 – Wojna Czerwonej Chmury: Indianie wciągnęli w zasadzkę i zabili 163 żołnierzy oddziału Williama J. Fettermanna z Fortu Phil Kearny w stanie Wyoming.
  
• 1867 – Cesarz Austrii Franciszek Józef I zatwierdził Konstytucję grudniową, przekształcającą Cesarstwo w Monarchię Austro-Węgierską i przyznającą Galicji ograniczoną autonomię.
  
• 1891 – Kanadyjczyk James Naismith, lekarz i nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA w Springfield w amerykańskim stanie Massachusetts, opublikował zasady gry w koszykówkę. Dzień ten jest uznawany za datę jej powstania.
  
• 1901 - Żaglowiec RRS „Discovery” z członkami Brytyjskiej Narodowej Ekspedycji Antarktycznej dowodzonej przez Roberta Falcona Scotta wypłynął z Nowej Zelandii w kierunku Antarktydy.
  
• 1904 – W Paryżu została założona Międzynarodowa Federacja Motocyklowa (FIM).
  
• 1907 – Chilijskie wojsko dokonało masakry ponad 2 tys. strajkujących górników z kopalni saletry sodowej w mieście Iquique.
  
• 1907 - Matka Adolfa Hitlera, Klara Hitler zmarła na raka. (ur. 1860). Hitler był bardzo zżyty z matką, i o jej śmierć obwiniał żydowskiego lekarza Eduarda Blocha, który nie zdołał jej wyleczyć. Wpłynęło to na stosunek Hitlera do żydów.
  
• 1910 – 344 górników zginęło w wyniku eksplozji w kopalni koło angielskiego miasta Westhoughton.
  
• 1913 – Na łamach dziennika „New York World” ukazała się pierwsza na świecie krzyżówka.
  
• 1923 – Nepal uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
  
• 1925 – Premiera radzieckiego niemego filmu "Pancernik Potiomkin" w reżyserii Siergieja Eisensteina. Film oparty jest na autentycznym zdarzeniu, jakim było powstanie załogi rosyjskiego czarnomorskiego pancernika "Potiomkin" ("Kniaź Potiomkin Tawriczeskij") przeciw carskiemu dowództwu w czasie rewolucji 1905 roku. Pancernik Potiomkin był w założeniu filmem propagandowym, gloryfikującym rewolucyjny zryw marynarzy, lecz dzięki użytym środkom wyrazu artystycznego, szczególnie nowatorskiemu montażowi, przez wielu uznawany jest za jeden z najbardziej znaczących filmów w historii kina.
  
• 1927 - Powstały Polskie Zakłady Lotnicze.
  
• 1927 - Spłonął pałac Tarnowskich w Tarnobrzegu. W czasie akcji ratowania zbiorów biblioteki zawalił się strop, w wyniku czego zginęło 8 osób, w tym wielokrotny mistrz i rekordzista Polski w biegach na długich dystansach Alfred Freyer.
  
• 1930 – Marszałek Polski Józef Piłsudski przybył na portugalską Maderę na trzymiesięczny wypoczynek.
  
• 1936 – Dokonano oblotu niemieckiego samolotu wielozadaniowego Junkers Ju 88. Zaprojektowany jako szybki bombowiec był bezkonkurencyjny w atakach z niewielkiej wysokości i płytkiego lotu nurkowego. Mógł też pełnić rolę nocnego myśliwca, bombowca torpedowego i samolotu rozpoznawczego. Był jednocześnie jednym z najczęściej budowanych samolotów II wojny światowej.
  
• 1937 – Premiera filmu animowanego Walta Disneya "Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków". Był to pierwszy pełnometrażowy film animowany na świecie. Już przed II wojną światową film był oglądany w Polsce w wersji z dubbingiem. Fragment tego filmu z (chyba) tym dubbingiem w komentarzu do tego wpisu.
  
• 1937 - Urodziła się Jane Fonda, amerykańska aktorka, producentka filmowa, pisarka, działaczka polityczna, córka aktora Henry'ego Fondy.
  
• 1939 – Na terenach okupowanych przez ZSRR wycofano z obiegu złotego, z możliwością wymiany do 250 zł na ruble radzieckie na osobę pracującą.
  
• 1940 – Do uzbrojenia Armii Czerwonej wszedł pistolet maszynowy PPSz. Podstawowy pistolet maszynowy Armii Czerwonej podczas II wojny światowej, popularnie używany również przez wiele innych armii świata. Do uzbrojenia Wojska Polskiego wprowadzony w 1943 roku. Mając do dyspozycji magazynek bębnowy na 71 szt. naboi nie musiałeś się martwić swoją celnością, w końcu i tak byś trafił.
  
• 1941 - Bitwa o Atlantyk: brytyjski lotniskowiec eskortowy HMS „Audacity” został zatopiony trzema torpedami z niemieckiego okrętu podwodnego U-751 ok. 500 mil na zachód od hiszpańskiego przylądka Finisterre, w wyniku czego zginęło 73 członków załogi. HMS "Audacity" był pierwszym lotniskowcem eskortowym, powstał ze zdobycznego niemieckiego drobnicowca MV "Hannover", zdobytego w 1940 roku.
  
• 1941 - Rumuni rozpoczęli masakrę 40 tys. Żydów w obozie koncentracyjnym Bogdanovka na okupowanej Ukrainie.
  
• 1941 - USA wypowiedziały wojnę III Rzeszy i Włochom.
  
• 1941 - Zbrodnia w Prkosie (Chorwacja) popełniona przez chorwackich ustaszy na 437 Serbach i jednym Chorwacie.
  
• 1943 – W Generalnym Okręgu Białorusi została utworzona kolaboracyjna Białoruska Centralna Rada.
  
• 1944 – Gen. bryg. Leopold Okulicki został mianowany dowódcą Armii Krajowej. Okulicki to człowiek odpowiedzialny za wybuch tragicznego powstania Warszawskiego. Wbrew rozkazom naczelnego wodza namówił AK do wybuchu powstania. Zrobił tym prezent Stalinowi, oddając mu wykrwawione miasto, ale Stalin nie był dla niego łaskawy. Zmarł w Moskwie w 1946 roku.
  
• 1944 - W zdobytym przez wojska radzieckie Debreczynie węgierska koalicja antynazistowska utworzyła nowy rząd z premierem Belą Miklósem na czele.
  
• 1945 - Ekwador i Irak zostały członkami ONZ.
  
• 1945 - W Urugwaju uruchomiono największą w kraju elektrownię wodną Rincón del Bonete. Elektrownia ta ma moc 128 MW. Rincón del Bonete jest największą z czterech elektrowni, wybudowanych na rzece Río Negro. Tworzą one podstawowy, centralny system energetyczny Urugwaju.
  
• 1945 - Zmarł (lub został zamordowany) amerykański generał George Patton (ur. 1885). Zdolny, ale kontrowersyjny dowódca. We wpisie z 9 grudnia więcej informacji o tym dlaczego użyłem w nawiasie słowa "zamordowany".
  
• 1948 – Podczas I zjazdu PZPR Bolesław Bierut został wybrany na stanowisko I sekretarza KC PZPR.
  
• 1948 – W katastrofie lecącego z Pragi do Aten (z międzylądowaniem w Rzymie) czechosłowackiego samolotu Douglas DC-3 na Peloponezie zginęły 24 osoby (19 pasażerów i 5 członków załogi).
  
• 1948 - Urodził się Samuel L. Jackson, amerykański aktor, producent filmowy. Laureat honorowego Oscara za całokształt twórczości. Znany z filmów "Pulp Fiction" (1994). "Django" (2012), filmów superbohaterskich Marvela i gry GTA San Andreas, gdzie użyczył głosu głównemu antagoniście.
  
• 1949 – Rada Najwyższa ZSRR wydała dekret o utworzeniu Międzynarodowej Leninowskiej Nagrody Pokoju. Radziecka wersja Pokojowej Nagrody Nobla.
  
• 1950 – 34 osoby zginęły, a 56 zostało rannych w wyniku uderzenia pociągu ekspresowego Bratysława-Brno w przepełniony autobus na przejeździe kolejowym w miejscowości Podivín w południowych Morawach.
  
• 1952 – Rozpoczęła nadawanie telewizja Wschodnio-niemiecka.
  
• 1953 – Rada Państwa skorzystała z prawa łaski wobec skazanych na kary długoletniego pozbawienia wolności za szpiegostwo obywateli francuskich André Simona Robineau i Gastona Drueta.
  
• 1958 – Utworzono Ośrodek Badania Opinii Publicznej.
  
• 1958 – Charles de Gaulle został wybrany na urząd prezydenta Francji.
  
• 1961 - Urodził się Jon Ola Sand, norweski aktor, reżyser, producent wykonawczy. Poprzedni szef Eurowizji.
  
• 1962 - Fidel Castro i amerykański negocjator James B. Donovan podpisali porozumienie o zwolnieniu ponad tysiąca jeńców biorących udział w nieudanej inwazji w Zatoce Świń, w zamian za leki i żywność o wartości 53 mln dolarów.
  
• 1963 - Wybuchły krwawe starcia między cypryjskimi Grekami i Turkami. Doprowadziły do wysiedlenia 25 - 30 tysięcy Turków Cypryjskich i zniszczenia ponad 100 wsi.
  
• 1964 – W Poznaniu otwarto odbudowany Most Bolesława Chrobrego.
  
• 1964 – Dokonano oblotu amerykańskiego wielozadaniowego samolotu dalekiego zasięgu o zmiennej geometrii skrzydeł F-111. Charakterystyczną cechą tego samolotu był sposób katapultowania załogi. Nie wystrzeliwano foteli, ale część kokpitu w której siedziała załoga. W komentarzu pod dzisiejszym wpisem film o tej maszynie
  
• 1966 – Wyprodukowano 100-tysięczny egzemplarz samochodu marki Porsche (model 912).
  
• 1967 - Urodził się Micheil Saakaszwili, gruziński adwokat, polityk, prezydent Gruzji w latach 2004 - 2007 i 2008 - 2013. Obecnie poszukiwany gruzińskim listem gończym.
  
• 1968 - 43 osoby zginęły, a 57 zostało rannych w zderzeniu pociągów osobowego i towarowego między miejscowościami Mende i Sülysáp w środkowych Węgrzech.
  
• 1968 - Premiera westernu "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" w reżyserii Sergio Leone. Uważany przez wielu za szczytowe osiągnięcie gatunku
  
• 1968 – Rozpoczęła się misja załogowa Apollo 8, która jako pierwsza osiągnęła orbitę Księżyca.
  
• 1969 – Zmierzono najniższą grudniową temperaturę w historii Warszawy (–24,8 °C).
  
• 1969 – Japońska ekspedycja odkryła na Antarktydzie meteoryt chondrytowy Yamato 691, którego wiek datuje się na 4 i pół miliarda lat.
  
• 1970 - Dokonano oblotu amerykańskiego myśliwca Grumman F-14 Tomcat. Główna gwiazda filmu "Top Gun". Wycofany ze służby w US Navy w 2006 roku, obecnie używany tylko przez Iran, który swoje samoloty zakupił i otrzymał jeszcze przed rewolucją islamską. W komentarzu pod dzisiejszym wpisem film o tej maszynie.
  
• 1970 - Prezydent USA Richard Nixon przyjął w Białym Domu Elvisa Presleya.
  
• 1971 - Krótko po starcie z Sofii rozbił się należący do Balkan Bulgarian Airlines Ił-18, na pokładzie którego znajdowało się wielu bułgarskich muzyków, udających się na obchody dni kultury bułgarskiej w Algierze. Zginęło 28 spośród 73 osób na pokładzie, w tym piosenkarka Pasza Christowa.
  
• 1972 - Podpisano układ o podstawach stosunków między NRD i RFN. Układ ten stanowił część układów normalizacyjnych państw Europy Wschodniej z RFN i opierał się na uznaniu realiów polityczno-terytorialnych ukształtowanych w wyniku II wojny światowej. Ważną kwestią w układzie NRD-RFN było ich wzajemne uznanie międzynarodowe.
  
• 1973 - Urodził się Tomasz Sikora, polski biathlonista, uznawany za najlepszego polskiego zawodnika tej dyscypliny sportowej. Srebrny medalista ZIO 2006 w Turynie. Mistrz świata i wielokrotny mistrz europy w biathlonie.
  
• 1973 – Rozpoczęła się bliskowschodnia konferencja pokojowa w Genewie. Rezultatem konferencji w Genewie było zawarte 18 stycznia 1974 ostateczne porozumienie izraelsko-egipskie o wycofaniu wojsk izraelskich z zachodniego brzegu Kanału Sueskiego na Synaju. Ustalono przebieg linii demarkacyjnej na Synaju.
  
• 1975 – Grupa terrorystów na czele z Ilichem Ramírezem Sánchezem (ps. „Carlos” lub „Szakal”) wtargnęła na trwającą w Wiedniu konferencję państw członkowskich OPEC, zabijając 3 osoby, po czym uprowadzili wszystkich znajdujących się tam ministrów z którymi odlecieli samolotem udostępnionym przez władze austriackie do Algieru, gdzie po wpłaceniu 50 mln dolarów zakładników uwolniono.
  
• 1977 - Urodził się Emmanuel Macron, francuski bankowiec, urzędnik państwowy, polityk, prezydent Francji. Mąż swojej nauczycielki.
  
• 1978 - Urodził się Michał Piela, polski aktor. Nocul z Ojca Mateusza.
  
• 1978 – Ustanowiono obecną flagę Grecji.
  
• 1978 – Radziecka sonda Wenera 12 wylądowała na Wenus. Sonda wysyłała dane przez 110 minut.
  
• 1979 – Podpisano porozumienie w Lancaster House w Londynie, które położyło kres wspólnym rządom czarnej większości i potomków białych kolonizatorów w Zimbabwe.
  
• 1980 - 70 osób zginęło w katastrofie samolotu Sud Aviation Caravelle pod kolumbijskim miastem Ríohacha.
  
• 1988 - Oblatano An-225 Mriya, największy (do niedawna) samolot świata. Zbudowana przez zakłady Antonowa w jednym egzemplarzu Mriya (Marzenie) była powiększoną wersją samolotu AN-124 Rusłan, przystosowaną do przenoszenia na plecach sowieckiego promu kosmicznego Buran. Program Buran anulowano, ale gigantyczny samolot nie pozostał bezrobotny, stał się największym transportowcem który woził ładunki jakich inne maszyny nie mogły. Zniszczony przez kacapów w czasie inwazji na Ukrainę. Obecnie planowane jest dokończenie budowy drugiego egzemplarza.
  
• 1988 - 270 osób (w tym 11 na ziemi) zginęło w wyniku wybuchu bomby na pokładzie należącego do linii Pan Am, lecącego z Londynu do Nowego Jorku Boeinga 747-121 nad szkockim Lockerbie. Odpowiedzialność za zamach zrzucono na agentów libijskiego wywiadu, miała to być zemsta za zbombardowanie przez Amerykanów Trypolisu i Bengazi w 1986 roku, w ostatnich latach pojawił się jednak trop Irańsko-Palestyński. Zamach nad Lockerbie przyczynił się do bankructwa linii lotniczych Pan American, które zignorowały ostrzeżenia o planowanym zamachu.
  
• 1989 – Rewolucja w Rumunii: dyktator Nicolae Ceaușescu został wygwizdany podczas wygłaszania przemówienia z balkonu siedziby Komitetu Centralnego w Bukareszcie. Po wiecu doszło do brutalnej pacyfikacji demonstrantów.
  
• 1990 - Premiera komedii kryminalnej "Gliniarz w przedszkolu" w reżyserii Ivana Reitmana. Arnold Schwarzenneger jako gliniarz, który pod przykryciem musi odgrywać rolę przedszkolanki.
  
• 1991 – Do sądu w Katowicach trafił akt oskarżenia przeciwko 24 osobom biorącym udział w pacyfikacji KWK „Wujek”.
  
• 1991 - Powstała Wspólnota Niepodległych Państw. Zgodnie ze zobowiązaniem państw członkowskich, organizacja ma na celu współpracę w zakresie polityki, bezpieczeństwa, gospodarki, kultury, oświaty, ochrony zdrowia, środowiska, nauki i wymiany informacji
  
• 1992 - Polska, Czechosłowacja i Węgry powołały Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA).
  
• 1992 - W katastrofie holenderskiego samolotu McDonnell Douglas DC-10 w portugalskim Faro zginęło 56 osób. Samolot stał się ofiarą prądu zstępującego, pionowego ruchu powietrza który go docisnął do ziemi.
  
• 1995 - Administracja palestyńska przejęła kontrolę nad Betlejem.
  
• 1995 – Premier RP Józef Oleksy został oskarżony podczas przemówienia w Sejmie przez ministra spraw wewnętrznych Andrzeja Milczanowskiego o związki z rosyjskim wywiadem.
  
• 1996 – Rozpoczęła się międzynarodowa misja stabilizacyjna oddziałów SFOR w Bośni i Hercegowinie.
  
• 1999 - Hiszpańska policja udaremniła zamach Baskijskich terrorystów z ETA. Planowali oni z pomocą prawie 1 tony materiałów wybuchowych wysadzić wieżowiec Torre Picasso w Madrycie.
  
• 2000 – Posłowie Halina Nowina Konopka i Witold Tomczak, w galerii Zachęta usunęli z instalacji włoskiego rzeźbiarza Maurizio Cattelana, fragment symbolizujący meteoryt przygniatający postać papieża Jana Pawła II. Zdjęcie w komentarzu.
  
• 2000 - Zmarł Alfred J. Gross (ur. 1918), kanadyjski pionier bezprzewodowej komunikacji pochodzenia żydowskiego. Wynalazł i opatentował wiele urządzeń komunikacyjnych, w tym pierwsze walkie-talkie, CB radio, pager i telefon bezprzewodowy. Facet był trochę podobny do Jana Pawła II. Zdjęcie wynalazcy w komentarzu.
  
• 2003 – Po 45 latach wznowiono komunikację tramwajową we francuskim Bordeaux.
  
• 2004 – 13 żołnierzy amerykańskich, 5 amerykańskich cywilów i 4 Irakijczyków zginęło, a ponad 60 osób zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na bazę wojskową w irackim Mosulu.
  
• 2005 - Port lotniczy Ułan Bator otrzymał imię Czyngis-chana.
  
• 2005 - Weszła w życie brytyjska ustawa o związkach partnerskich (Civil Partnership Act). Tego samego dnia Elton John zawarł cywilny związek partnerski z Davidem Furnishem.
  
• 2007 – 9 nowych państw Unii Europejskiej (w tym Polska) weszło do Strefy Schengen.
  
• 2007 - W samobójczym zamachu bombowym na meczet we wsi Sherpao w północno-zachodnim Pakistanie zginęło 56 osób, a ponad 100 zostało rannych
  
• 2007 - W Szanghaju zaprezentowano samolot pasażerski chińskiej konstrukcji Comac ARJ21. Projekt jest wspierany przez 19 europejskich i amerykańskich dostawców komponentów lotniczych, w tym General Electric jako dostawca silników, Honeywell dostarczy system fly-by-wire a Rockwell Collins awioniki samolotu. Samolot jest bardzo podobny do amerykańskiego Douglas'a DC-9. Zdjęcie w komentarzu.
  
• 2009 – W Kwidzynie oddano do użytku tysięczne boisko Orlik.
  
• 2012 - Teledysk Gangnam Style południowokoreańskiego rapera PSY jako pierwszy w historii YouTube osiągnął miliard wyświetleń.
  
• 2012 - Dzień w którym wszystko miało pierdolnąć, a nie stało się nic. Zapowiadany wyliczony na podstawie kalendarza Majów koniec świata nie nastąpił.
  
• 2017 - Zmarł Bruce McCandless (ur. 1937), amerykański astronauta, inżynier, pilot wojskowy który zasłynął tym że jako pierwszy człowiek wykonał spacer kosmiczny bez uwięzi, ale za pomocą specjalnego plecaka odrzutowego. Słynny kosmonauta z Wykopu. Zdjęcie w komentarzu.
  
• 2017 – 29 osób zginęło, a 36 odniosło obrażenia w pożarze centrum rekreacyjnego w południowokoreańskim mieście Jecheon.
  
• 2020 - Miała miejsce największa koniunkcja Jowisza i Saturna od 1623 roku. Obie planety dzieliło zaledwie 0.1 stopnia na nocnym niebie. 
  
• 2022 – Inwazja Rosji na Ukrainę: według danych udostępnianych przez Sztab Generalny Ukrainy, liczba strat osobowych Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej przekroczyła 100 tysięcy żołnierzy.
  

https://youtu.be/t6pvMFfQF50

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia

Wybrane rocznice wypadające 20 grudnia.

Nietypowe święta: Dzień Ryby, Dzień rozwalenia TVP Info*, Dzień odrywania świń od koryta*
Te dwa ostatnie wymyśliłem, ale pasują do dzisiejszego dnia.

• 1192 – Wracający z III wyprawy krzyżowej król Anglii Ryszard I Lwie Serce został wzięty pod Wiedniem do niewoli przez księcia Austrii Leopolda V Babenberga, a następnie przekazany cesarzowi Henrykowi VI Hohenstaufowi. Uwolniono go w 1194 roku po zapłaceniu okupu.
  
• 1281 – Hartmann, 18-letni syn króla Niemiec Rudolfa I Habsburga, utonął w katastrofie łodzi na Renie wraz z 14 lub 16 towarzyszami.
  
• 1409 – Zakon krzyżacki zawarł antypolski sojusz z królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim.
  
• 1655 – Potop szwedzki: podczas oblężenia Jasnej Góry obrońcy pod wodzą Stefana Zamojskiego dokonali brawurowego wypadu z twierdzy, podczas którego zagwoździli dwa szwedzkie działa i wybili kopiących tunel olkuskich górników.
  
• 1786 – W New London w stanie Connecticut wykonano egzekucję na 12-letniej zabójczyni Hannah Ocuish, najmłodszej kobiecie skazanej na karę śmierci w amerykańskiej historii. Ofiarą była sześcioipółletnia Eunice Bolles. Hannah zeznała, że widziała z Eunice czterech chłopców blisko miejsca zbrodni. Nie udało się tego potwierdzić. Na następnym przesłuchaniu przyznała się do zarzutu. Pięć tygodni wcześniej ofiara przyłapała ją na kradzieży truskawek podczas zbiorów. Hannah prawdopodobnie zaplanowała zemstę. Jak wykazało śledztwo, podczas drogi do szkoły namówiła ofiarę, by zeszła ze ścieżki, następnie uderzyła ją i udusiła. Sprawczyni była prawdopodobnie opóźniona w rozwoju, na co wskazują informacje matki alkoholiczki.
  
• 1803 – Zakupiona od Francji Luizjana została formalnie przyłączona do Stanów Zjednoczonych.
  
• 1820 – 20 rozbitków z zatopionego na Pacyfiku przez wieloryba statku wielorybniczego „Essex” wylądowało trzema szalupami na bezludnej wyspie Henderson, skąd odpłynęli po tygodniu po uzupełnieniu zapasów. Losy statku i załogi były dla Hermana Melville'a inspiracją do napisania Moby Dicka.
  
• 1835 – Ogłoszono niepodległość Teksasu (od Meksyku).
  
• 1848 – Karol Ludwik Napoleon Bonaparte został prezydentem Francji.
  
• 1860 – Karolina Południowa jako pierwszy ze stanów amerykańskiego Południa dokonała secesji. Za jej przykładem poszły kolejne, co doprowadziło do wybuchu wojny secesyjnej.
  
• 1906 - W armii amerykańskiej wprowadzono regulaminowe nieśmiertelniki.
  
• 1915 – I wojna światowa: Oddziały australijskie ewakuowały się spod Gallipoli. Desant pod Gallipoli był wielką klęską aliantów. Chcieli zdobyć Stambuł, opanować cieśniny tureckie i odblokować dostawy drogą morską do Rosji. 
  
• 1917 – W Rosji Radzieckiej powstała tajna policja Cze-Ka na czele której stanął Feliks Dzierżyński.
  
• 1919 – Założono Polski Związek Piłki Nożnej.
  
• 1924 - Adolf Hitler został przedterminowo zwolniony z więzienia. Kurdupel próbował obalić rząd i nie dość że dostał łagodny wyrok to jeszcze wyszedł przed czasem.
  
• 1922 – Stanisław Wojciechowski został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na urząd prezydenta RP.
  
• 1937 - Zmarł Erich Ludendorrf (ur. 1865), wojskowy niemiecki, czołowy dowódca w czasie I wojny światowej.
  
• 1938 – Została uruchomiona kolej linowo-terenowa na Gubałówce.
  
• 1939 - Dokonano oblotu radzieckiego samolotu szturmowego Ił-2. Budowane w dużych liczbach Szturmowiki były postrachem niemieckich czołgów. Zbudowano ich ponad 36 tysięcy sztuk. Jest zatem najliczniej produkowanym samolotem wojskowym w historii lotnictwa. W porównaniu do innych maszyn miały krótką żywotność, stąd tak duża wyprodukowana ich liczba.
  
• 1940 - Wydano pierwszy komiks z Kapitanem Ameryką.
  
• 1941 - American Volunteer Group, znane bardziej jako "Latające Tygrysy" wziął udział w swoich pierwszych walkach przeciwko japońskiemu lotnictwu w Chinach.
  
• 1942 – Około 3 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w tureckim mieście Erbaa.
  
• 1945 - Edda Ciano, starsza córka Benito Mussoliniego, została skazana na 2 lata więzienia za popieranie faszyzmu.
  
• 1946 - Trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zabiło na japońskich wyspach Honsiu i Kiusiu 1362 osób, około 2600 zostało rannych, a 100 uznano za zaginione.
  
• 1946 - Urodził się Uri Geller, izraelski iluzjonista który twierdzi, że ma różne paranormalne zdolności. W kontrolowanych warunkach nie zdołał ich jednak pokazać.
  
• 1948 - Urodził się Alan Parsons, brytyjski muzyk, producent muzyczny, inżynier dźwięku. Przyczynił się do powstania albumów takich jak "Abbey Road" Beatlesów i "The Dark Side of the Moon" zespołu Pink Floyd. Duże sukcesy odniósł również jego własny zespół – The Alan Parsons Project.
  
• 1951 - Oman uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
  
• 1951 - W elektrowni w Idaho Falls reaktor jądrowy EBR-1 jako pierwszy w świecie dostarczył energii elektrycznej, zapalając 4 żarówki po 200 W.
  
• 1954 – Francja uznała niepodległość Kambodży.
  
• 1955 – Cardiff zostało stolicą Walii.
  
• 1960 - Wietkong ogłosił utworzenie Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu Południowego.
  
• 1960 - Zachodnioniemiecka policja aresztowała ukrywającego się pod fałszywym nazwiskiem Richarda Baera, byłego komendanta obozów koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau i Mittelbau-Dora.
  
• 1961 – W więzieniu w Belfaście został powieszony 26-letni morderca Robert McGladdery, ostatnia w historii Irlandii Północnej i wyspy Irlandia osoba, na której wykonano wyrok śmierci.
  
• 1962 – Juan Bosch zwyciężył w pierwszych od 1924 roku wyborach prezydenckich na Dominikanie. Długo nie rządził, bo tylko przez kilka miesięcy 1963 roku. Wojsko przy cichym wsparciu USA obaliło w zamachu stanu lewicowego prezydenta.
  
• 1966 - Zmarł Albert Göring (ur. 1895), młodszy brat Hermanna Göringa i w przeciwieństwie do niego zadeklarowany antynazista, pomagający ofiarom nazistowskich prześladowań. Według ustaleń Williama Burke’a można udokumentować 92 przypadki osób uratowanych przez Göringa, ale najprawdopodobniej nie jest to pełna lista. Z inicjatywy Burke’a w instytucie Jad Waszem ma rozpocząć się procedura, zmierzająca do ustalenia, czy możliwe jest nadanie tytułu „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”.
  
• 1968 – Album Czesława Niemena "Dziwny jest ten świat" jako pierwsze polskie wydawnictwo muzyczne otrzymał status Złotej Płyty.
  
• 1970 – 29 osób zginęło w pożarze hotelu Pioneer International w Tucson w amerykańskim stanie Arizona.
  
• 1972 – Wojna wietnamska: polski drobnicowiec „Józef Conrad” został uszkodzony w czasie amerykańskiego bombardowania portu Hajfong w Wietnamie Północnym, w wyniku czego zginęło 4 marynarzy, a 3 zostało rannych.
  
• 1973 – Premier Hiszpanii Luis Carrero Blanco zginął w zamachu bombowym dokonanym w Madrycie przez baskijską organizację ETA.
  
• 1975 - Urodził się Bartosz Bosacki, polski piłkarz, obrońca. Strzelec jedynych polskich bramek na MŚ w 2006 r. w Niemczech.
  
• 1982 - Zmarł Artur Rubinstein (ur. 1887), polski pianista pochodzenia żydowskiego. W swojej ponad 80-letniej karierze pianisty wystąpił ponad 6 tysięcy razy. Jeden z najwybitniejszych wirtuozów fortepianu XX wieku.
  
• 1985 - Papież Jan Paweł II zapowiedział utworzenie Światowych Dni Młodzieży.
  
• 1987 - 4386 osób zginęło zginęło w wyniku kolizji promu pasażerskiego „Doña Paz” z tankowcem MT "Vector" na Filipinach. Statki zderzyły się ze sobą w nocy, przy dobrej pogodzie ale wzburzonym morzu. Tankowiec przewoził ponad milion litrów benzyny. Po zderzeniu ładunek Vectora uległ zapłonowi, wywołując pożar który objął też Donę Paz. Strawiony przez ogień prom zatonął po dwóch godzinach. Śledztwo wykazało że prom był przepełniony i miał na pokładzie co najmniej 2000 pasażerów nie ujętych w manifeście okrętowym. W czasie śledztwa stwierdzono, że statek nie miał radia i że kamizelki ratunkowe były niedostępne. Pomimo tego, oficjalnie winą został obarczony MT Vector, który okazał się niezdatnym do żeglugi, pływał bez licencji i doświadczonego nawigatora. Z przypuszczalną liczbą 4386 ofiar i tylko 24 uratowanych, katastrofa ta jest największą katastrofą morską w czasie pokoju.
  
• 1987 - U wybrzeży Kuby rozbił się na skale polski jacht „Dar Przemyśla”, na pokładzie którego Henryk Jaskuła jako pierwszy Polak opłynął samotnie Ziemię bez zawijania do portów.
  
• 1989 – Rozpoczęła się amerykańska inwazja wojskowa na Panamę. Jednym z celów inwazji było przywrócenie status quo w rejonie kanału oraz pochwycenie gen. Manuela Noriegi, de facto dyktatora Panamy. Operacja nosiła kryptonim "Just Cause". Jedna z lepszych misji w grze Call of Duty: Black Ops II miała właśnie miejsce podczas tej inwazji.
  
• 1991 – Polska została przyłączona do Internetu.
  
• 1995 - 160 osób zginęło w górach na północ od Cali w Kolumbii w katastrofie należącego do American Airlines Boeinga 757.
  
• 1995 - Zgodnie z postanowieniami układu z Dayton, NATO rozpoczęło operację IFOR w Bośni i Hercegowinie.
  
• 1996 - Zmarł Carl Sagan (ur. 1934), amerykański astronom, pisarz, popularyzator nauki, pionier egzobiologii. Wspierał projekt SETI (the Search for Extraterrestrial Intelligence – poszukiwanie pozaziemskiej inteligencji). Światowy rozgłos uzyskał jako autor książek popularnonaukowych oraz współautor i prowadzący serial telewizyjny Cosmos. Na podstawie jego powieści Contact w 1997 powstał film o tym samym tytule z Jodie Foster w roli głównej. 
  
• 1997 – Premiera filmu "Życie jest piękne" w reżyserii Roberta Benigniego. Film zdobył siedem nominacji do Oscara i trzy statuetki: za najlepszą pierwszoplanową rolę męską (Roberto Benigni), za najlepszą muzykę (Nicola Piovani) i za najlepszy film nieanglojęzyczny.
  
• 1999 - Portugalska kolonia Makau przeszła pod administrację chińską.
  
• 2003 - Wystartowały kanały telewizyjne Kino Polska i MiniMini.
  
• 2007 – Elżbieta II została najstarszym monarchą w historii Wielkiej Brytanii.
  
• 2008 – Boliwia zadeklarowała, że jest wolna od analfabetyzmu.
  
• 2012 - Z linii montażowej fabryki w Tychach zjechał ostatni Fiat Panda, którego produkcję przeniesiono do Włoch.
  
• 2015 – 77 osób zginęło, a 16 zostało rannych w wyniku osunięcia milionów ton odpadów przemysłowych połączonych z błotem ze wzgórz wokół trzech parków przemysłowych w Shenzhen na południu Chin.
  
• 2016 – 42 osoby zginęły, a 84 zostały ranne eksplozji fajerwerków na targowisku w Tultepec koło miasta Meksyk.
  
• 2018 - 13 górników zginęło, a 10 zostało rannych w wyniku wybuchu metanu w kopalni węgla kamiennego w czeskiej Stonawie. 12 z 13 ofiar było Polakami. Prezydent Andrzej Duda ogłosił 23 grudnia dniem żałoby narodowej.
  
• 2018 - Prezydent Michael Daniel Higgins podpisał ustawę po raz pierwszy legalizującą aborcję w Irlandii.
  
• 2019 - Utworzono Siły Kosmiczne Stanów Zjednoczonych, pierwsza nowa gałąź amerykańskich sił zbrojnych od 1947 roku.
  

https://youtu.be/qX2AGo8-1KI

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia