Wybrane rocznice wypadające 2 stycznia.

Nietypowe święta: Światowy Dzień Introwertyka, Dzień Ptysia, Dzień Przodków na Haiti

• 366 – Alemanowie przekroczyli zamarznięty Ren i najechali na Cesarstwo rzymskie.
  
• 1204 – 5-letni Guttorm Sigurdsson został królem Norwegii. Guttormowi nie dane było dorosnąć i wziąć samodzielnego udziału w rozgrywkach o władzę. Podczas podróży morskiej do Nidaros, gdzie miał zostać przeprowadzony thing, Guttorm zachorował, a następnie zmarł 11 sierpnia 1204. O spowodowanie śmierci małoletniego króla powszechnie podejrzewano Haakona Galina, regenta królewskiego.
  
• 1492 – Rekonkwista: wojska chrześcijańskie zdobyły Emirat Grenady, ostatni bastion Maurów na Półwyspie Iberyjskim.
  
• 1570 – W zemście za tajne pertraktacje rady miejskiej Nowogrodu Wielkiego z Litwą do miasta wkroczył car Iwan Groźny na czele oddziałów opriczników, którzy rozpoczęli trwające 5 tygodni grabieże i mordy tysięcy mieszkańców. Oficjalna liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 1500 bojarów i mniej więcej tyle samo zwykłych obywateli. Z kolei współcześni rosyjscy badacze szacują łączną liczbę ofiar od 25 tys. do 700 tys. mieszkańców Nowogrodu i innych miast Rosji, gdzie całkowita liczba ludności samego Nowogrodu w 1545 r. wynosiła 35 tys. osób.
  
• 1611 – Na zamku w Bytczy rozpoczął się proces seryjnej morderczyni Elżbiety Batory.
  
• 1665 – Stefan Czarniecki został hetmanem polnym koronnym. Jest jedną z postaci wymienionych w tekście Hymnu Polski.
  
• 1762 – Wojna siedmioletnia: Hiszpania wypowiedziała wojnę Wielkiej Brytanii. Wojska hiszpańskie wkroczyły do Portugalii, w odpowiedzi Brytyjczycy zaatakowali kolonie hiszpańskie i francuskie, zajmując m.in. Martynikę, Kubę i Filipiny.
  
• 1776 – Po raz pierwszy wprowadzono wychowanie fizyczne w szkołach (Saksonia).
  
• 1814 – VI koalicja antyfrancuska: wojska rosyjskie i pruskie zdobyły Wolne Miasto Gdańsk.
  
• 1839 – Francuz Louis Daguerre wykonał pierwsze zdjęcie Księżyca. Zdjęcie się nie zachowało.
  
• 1860 – Na posiedzeniu Francuskiej Akademii Nauk Urbain Le Verrier ogłosił odkrycie planety Wulkan, krążącej rzekomo między Słońcem a Merkurym. Vernier twierdził że zaburzeń orbity Merkurego nie dało się wytłumaczyć na gruncie mechaniki klasycznej. Ostatecznie zaburzenia ruchu Merkurego udało się wytłumaczyć oddziaływaniem grawitacyjnym Słońca na podstawie ogłoszonej w 1915 r. ogólnej teorii względności. Do dziś jednak nazwa Wulkan pozostaje nieużywana w oficjalnej nomenklaturze astronomicznej „na wszelki wypadek”.
  
• 1896 - Zakończył się Rajd Jamesonona przeciwko zamieszkiwanemu przez Burów Transwalu. Rajd zakończył się pojmaniem ludzi Jamesona przez Burów i przekazaniu ich brytyjskim władzom Kolonii Przylądkowej. Rajd, jakkolwiek był zwycięstwem Burów i kompletną kompromitacją inicjatorów Rajdu – w tym głównych jego organizatorów: premiera Kolonii Przylądkowej Cecila Rhodesa oraz Alfreda Beita – stał się preludium do wybuchu II wojny burskiej oraz drugiej wojny z Matabele. Zapoczątkował też koniec kariery politycznej Rhodesa i jego wielkich planów imperialnych.
  
• 1905 - Wojna rosyjsko-japońska: wojska japońskie zdobyły twierdzę Port Artur. W ręce japońskie wpadły pozostałości rosyjskiej Floty Pacyfiku. Na mocy traktatu w Portsmouth z 1905 roku pozostał pod władzą Japonii. Nosił wówczas nazwę Ryojun. Japończycy zdobycie twierdzy okupili wysokimi stratami, prawie 100 tysięcy żołnierzy.
  
• 1909 – Po raz pierwszy zorganizowano zawody w łyżwiarstwie szybkim dla zawodowców i amatorów Elfstedentocht („Wyścig Jedenastu Miast”), odbywające się nieregularnie na zamarzniętych kanałach, rzekach i jeziorach w holenderskiej prowincji Fryzja.
  
• 1919 - Podczas procedury wydalania z kraju polscy żandarmi zamordowali w okolicach wsi Wyliny-Ruś na Podlasiu 4 z 5 członków misji Rosyjskiego Czerwonego Krzyża, przybyłej do Warszawy 20 grudnia poprzedniego roku w celu wynegocjowania repatriacji jeńców rosyjskich z czasu I wojny światowej. Piąty z członków misji przeżył udając martwego.
  
• 1929 – Kanada i USA zawarły w Ottawie porozumienie dotyczące ochrony wodospadu Niagara.
  
• 1933 – Po 7 latach obecności ostatnie amerykańskie wojska interwencyjne opuściły Nikaraguę.
  
• 1937 – Włochy i Wielka Brytania zawarły porozumienie o wzajemnym poszanowaniu praw i interesów w rejonie Morza Śródziemnego.
  
• 1939 - Zmarł Roman Dmowski (ur. 1864), polski polityk, działacz niepodległościowy, publicysta, prezes Komitetu Narodowego Polskiego, Współzałożyciel Narodowej Demokracji (endecji, ruchu narodowego), główny ideolog polskiego nacjonalizmu, poseł na Sejm Ustawodawczy, minister spraw zagranicznych. Jeden z ojców polskiej niepodległości. Marzył o Polsce jednolitej etnicznie.
  
• 1939 – Adolf Hitler został Człowiekiem Roku 1938 amerykańskiego tygodnika „Time”.
  
• 1941 - Samoloty niemieckie omyłkowo zbombardowały Dublin w Irlandii.
  
• 1942 - 33 niemieckich agentów, członków największej w historii USA rozbitej przez FBI siatki szpiegowskiej kierowanej przez nienawidzącego Brytyjczyków nacjonalistę burskiego Fredericka J. Duquesne, zostało skazanych na wieloletnie więzienie.
  
• 1942 - Wojna na Pacyfiku: wojska japońskie zdobyły stolicę Filipin Manilę i Kampar w Indochinach.
  
• 1942 - Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Charkowie; w ciągu siedmiu dni w Drobyckim Jarze rozstrzelano około 9 tys. Żydów.
  
• 1943 – Niemieccy żandarmi zamordowali we wsi Boiska-Kolonia koło Solca nad Wisłą dwie polskie rodziny udzielające pomocy Żydom.
  
• 1944 – Oddział UPA dokonał masakry od 60 do ponad 100 polskich i ukraińskich mieszkańców wsi Bołdury, położonej w dawnym powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego.
  
• 1945 – Front zachodni: samoloty RAF przeprowadziły ciężkie bombardowania Ludwigshafen i Norymbergi, w której zostało zniszczone 90% starówki.
  
• 1945 - W katastrofie lotniczej zginął Bertram Ramsay (ur. 1883), jeden z najważniejszych brytyjskich admirałów, odpowiedzialny za ewakuację Dunkierki i operację Torch w Afryce Północnej. Odegrał istotną rolę w planowaniu alianckiej inwazji w północnej Francji pod kryptonimem D-Day. Odpowiadał za operację Neptun.
  
• 1949 – Luis Muñoz Marín został zaprzysiężony na pierwszego demokratycznie wybranego gubernatora Portoryko.
  
• 1951 – Utworzono przedsiębiorstwo żeglugowe Polskie Linie Oceaniczne z siedzibą w Gdyni.
  
• 1953 - Zmarł Guccio Gucci (ur. 1881), włoski projektant mody.
  
• 1955 – Prezydent Panamy José Antonio Remón Cantera został zastrzelony z broni maszynowej na torze wyścigów konnych w mieście Panama. Zastąpił go Jose Ramón Guizado, ale szybko stracił władzę gdy odkryto że był zamieszany w śmierć swojego poprzednika.
  
• 1957 – Sekretariat KC PZPR podjął decyzję o utworzeniu tygodnika „Polityka”.
  
• 1959 – Wystrzelono rakietę z radziecką sondą Łuna 1, która jako pierwsza osiągnęła II prędkość kosmiczną i pokonała grawitację Ziemi.
  
• 1960 - W miejscowości Oodnadatta (Australia Południowa) zarejestrowano rekordową temperaturę w historii Australii (50,7 °C).
  
• 1960 - Senator John F. Kennedy ogłosił, że będzie się ubiegał o nominację Partii Demokratycznej w zaplanowanych na listopad tego roku wyborach prezydenckich.
  
• 1961 – Na szczycie wulkanu Haleakalā zarejestrowano rekordowo niską temperaturę powietrza na Hawajach (−10 °C).
  
• 1964 – Z nieoficjalną wizytą do Polski przybył Nikita Chruszczow.
  
• 1967 – Ronald Reagan został gubernatorem Kalifornii.
  
• 1968 - Urodził się amerykański aktor Cuba Gooding Jr. Kiedyś był dość rozpoznawalny i zagrał w paru znanych filmach, dostał nawet Oscara za rolę drugoplanową. Potem zagrał w kilku złych filmach i jego karierę szlag trafił, od 2006 do 2013 roku grał sporadycznie w filmach które były wydawane od razu na DVD (czyt. tanie szmiry). Sława lat 90 przeminęła bezpowrotnie, chyba że facet zamierza chwalić się skandalami obyczajowymi i sprawami w sądzie. Kilka lat temu został oskarżony o napaść seksualną i przyznał się do tego przed rozprawą, przez co nie trafił do więzienia. Obecnie nikt w Hollywood nie myśli poważnie o tym żeby go zatrudnić. 
  
• 1968 – Christiaan Barnard dokonał w klinice w Kapsztadzie drugiego w historii zabiegu przeszczepienia serca. Pacjent przeżył 19 miesięcy.
  
• 1971 - 66 osób zginęło, a ponad 200 zostało rannych wskutek w tragedii na stadionie Ibrox Park w Glasgow. Tego dnia były derby Glasgow, Celtic prowadził 1:0 i ludzie opuszczali stadion przed końcem meczu, wtedy w końcówce meczu Rangers wyrównali i ludzie na schodach w reakcji na owacje z trybun zaczęli zawracać, ktoś się potknął i efekt domina spowodował że ludzie wyżej zaczęli spadać na ludzi niżej, w efekcie miażdżąc ich. Większość ofiar się udusiła w wyniku ucisku, a stos ciał sięgał prawie dwóch metrów wysokości. Pechowe schody nr 13 były miejscem śmiertelnych incydentów też w latach poprzedzających, ale nie na taką skalę jak tego dnia. Kenny Dalglish grał w tym meczu w barwach Celticu, los chciał że był też obecny podczas tragedii na stadionach Heysel i Hillsborough w latach 1985 i 1989.
  
• 1974 - Amerykański prezydent Richard Nixon podpisał ustawę zmniejszającą maksymalną prędkość na drogach USA do 55 mil na godzinę, w odpowiedzi na kryzys naftowy.
  
• 1975 – Elisabeth Domitien została premierem Republiki Środkowoafrykańskiej i zarazem pierwszą kobietą-premierem w Afryce.
  
• 1976 – Rozpoczął nadawanie Program IV Polskiego Radia.
  
• 1976 - Urodził się Daniel Obajtek, wójt Pcimia z problemami prawnymi, który został szefem Orlenu i wbrew swoim zapowiedziom nadal nie podał się do dymisji po zmianie władzy.
  
• 1977 - Urodził się Patryk Krzemieniecki aka Patryk Vega lub Besaleel jak to sobie ostatnio wymyślił. Polski "reżyser" filmów dla patologii. Serial "Pitbull" mu jeszcze jako tako wyszedł, ale każdy kolejny film to stek przekleństw połączony z ćpaniem, chlaniem i seksem.
  
• 1978 - Program I Polskiego Radia wyemitował premierowe wydanie audycji "Cztery Pory Roku".
  
• 1978 - Uruchomiono produkcję w Browarze Leżajsk. Browar zakończył produkcję w 2023 r.
  
• 1981 – Został aresztowany brytyjski seryjny morderca Peter Sutcliffe. Zabił trzynaście kobiet i usiłował zabić kolejnych siedem. Prasa nazywała go Rozpruwaczem z Yorkshire. Wpadł gdy aresztowano go za jazdę z fałszywymi tablicami rejestracyjnymi. Podczas przesłuchania przez policję przyznał się do morderstw, tłumacząc że była to misja od Boga.
  
• 1982 – Stan wojenny: rozwiązano stowarzyszenie aktorów ZASP.
  
• 1988 – Kanada i USA zawarły układ o wolnym handlu.
  
• 1989 - Dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Tu-204. W tamtym momencie samolot ten był wraz z Iłem-96 najnowocześniejszą maszyną radziecką, która miała wiele nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych dotąd nieobecnych w samolotach radzieckich: fly-by-wire, szklany kokpit, winglety itp. Był to też pierwszy samolot rosyjski wykorzystujący silniki zachodniej produkcji (Rolls-Royce).
  
• 1992 – ChRL nawiązała stosunki dyplomatyczne z Uzbekistanem, jako pierwszą poradziecką republiką środkowoazjatycką.
  
• 1994 – Odbył się 2. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
  
• 2004 – Amerykańska sonda Stardust pobrała próbki pyłu z warkocza komety Wild 2.
  
• 2006 – W bawarskim kurorcie Bad Reichenhall pod ciężarem śniegu zawalił się dach lodowiska; zginęło 15 osób, w tym 12 dzieci, a 34 osoby zostały ranne.
  
• 2008 – Na nowojorskiej giełdzie towarowej NYMEX cena baryłki ropy naftowej po raz pierwszy w historii przekroczyła 100 dolarów.
  
• 2009 – Wojna domowa na Sri Lance: wojska rządowe zdobyły Kilinochchi, stolicę prowincji Tamilskich Tygrysów.
  
• 2010 – Konflikt plemienny w Sudanie: w wyniku ataku Nuerów na pastwiska ludu Dinka w stanie Warrap (obecnie Sudan Południowy) zginęło 139 osób, a 54 zostały ranne. Napastnicy zrabowali 5 tys. zwierząt.
  
• 2012 – Konflikt wewnętrzny w Sudanie Południowym: w wyniku trwającego od 31 grudnia ataku Nuerów na miasto Pibor i okoliczne wioski zginęło ponad 3 tys. członków plemienia Murle. Ponadto uprowadzono 1293 dzieci i skradziono 375 tys. zwierząt.
  
• 2012 – Wystartował kanał telewizyjny TTV.
  
• 2014 – 5 osób zginęło, a 70 zostało rannych w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w szyickiej dzielnicy Bejrutu.
  
• 2015 – U północnego wybrzeża Szkocji zatonął płynący pod banderą cypryjską z duńskiego Aalborga do angielskiego Runcorn cementowiec MV „Cemfjord”, w wyniku czego śmierć poniosło 8 członków załogi (w tym 7 Polaków).
  
• 2016 - Wrócono do nazwy TVP3, zastępując TVP Regionalna.
  
• 2016 – W Arabii Saudyjskiej za udział w protestach podczas arabskiej wiosny w 2011 zostało straconych 47 osób, w tym szyicki duchowny Nimr an-Nimr.
  
• 2016 - Zmarł Brad Fuller (ur. 1953), amerykański kompozytor muzyki do gier komputerowych. Od 1982 roku związany był z firmą Atari, gdzie karierę zaczynał od stanowiska inżyniera dźwięku. Wraz z rozwojem kariery zaczął odpowiadać w Atari za muzykę, efekty dźwiękowe oraz implementację. Był autorem ścieżek dźwiękowych do takich sztandarowych produkcji lat 80. XX wieku jak Tetris z 1988 roku czy Donkey Kong. Zmarł na raka trzustki.
  
• 2018 – 51 osób zginęło, a 5 zostało rannych w katastrofie autokaru, który spadł z klifu w okolicach miejscowości Pasamayo w zachodnim Peru. Do zdarzenia doszło na tzw. diabelskim zakręcie na jednej z najniebezpieczniejszych dróg w Peru. Autobus zderzył się z ciężarówką i zjechał z klifu (79 m), zatrzymując się na wąskim, kamienistym wybrzeżu Pacyfiku. W konsekwencji tego wypadku zakazano ruchu autobusów na tej trasie.
  
• 2019 – 8 osób zginęło, a 16 zostało rannych w katastrofie pociągu na moście Storebæltsbroen w Danii. Pociąg pasażerski, składający się z dwóch połączonych spalinowych zespołów trakcyjnych IC4, jechał z Aarhus przez Odense do Kopenhagi. Podróżowało nim 131 osób oraz troje pracowników kolei. Po przeciwnym torze poruszał się pociąg towarowy przewożący na platformach puste, oplandekowane naczepy, należące do przedsiębiorstwa piwowarskiego Carlsberg Group. Porywisty wiatr przesunął jedną z naczep, ta spadła z platformy na tor, po którym poruszał się skład pasażerski. Pociąg pasażerski gwałtownie zahamował, mimo to doszło do zderzenia z naczepą.
  
• 2022 – W Kazachstanie rozpoczęły się protesty społeczne. Ludzie zaczęli protestować przeciwko nagłym podwyżkom cen gazu LPG. Dotąd gaz był w Kazachstanie śmiesznie tani i ludzie używali go do wszystkiego, więc jeśli z dnia na dzień cena drastycznie wzrasta, to suweren ciężko to znosi. Zaczęło się w mieście Żangaözen, ale protesty rozlały się na cały kraj i przyjęły formę zamieszek, starć z policją i szturmów na budynki administracji publicznej. Gdzieniegdzie policja miała odmawiać użycia przemocy i przechodziła na stronę protestujących. Żądania demonstrantów były dość proste: Obniżka cen gazu i zmiany polityczne (odejście rządzącego z tylnego siedzenia Nursułtana Nazarbajewa z polityki).
  
• 2023 – W watykańskiej bazylice św. Piotra wystawiono na widok publiczny ciało emerytowanego papieża Benedykta XVI.
  

https://youtu.be/xNu2U_RujC0

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia