Staronordyjskie powiedzenia o wartości życia:

Nie jest całkiem nieszczęsny mąż, choć nie ma zdrowia:
Jednym synowie są szczęściem,
Innym przyjaciele, a innym bogactwa,
Tamtemu - czyny, jakich dokonał.

Lepiej być żywym niźli umarłym,
Zawsze sobie żywy krowę zdobędzie;
Ognisko widziałem, żarzyło się u bogacza -
A on leżał umarły pod drzwiami.

Kulawy konno jedzie, bezręki bydło pasie,
Głuchy może być dzielny w boju;
Ślepy lepszy jest niż spalony,
Z trupa nie ma pożytku.

Fragment Hávamál (Pieśni Najwyższego), poematu wchodzącego w skład Eddy Poetyckiej, spisanego ok. 1270 roku w islandzkim manuskrypcie Codex Regius.

Ilustracja: Lindholm Høje, jedno z największych cmentarzysk epoki wikingów położone niedaleko duńskiego miasta Aalborg, datowane na XI - XII w. (część północna zawiera starsze pochówki, jeszcze z ok. V w. n.e.). Kamienie wyznaczające granice grobów poukładano w większości w kształt łodzi.

Poprzedni cytat z Hávamál - o mądrości i piwie: https://www.hejto.pl/wpis/staronordyjskie-powiedzenia-o-madrosci-i-piwie-beer-pozyteczniejszego-brzemienia

#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #sredniowiecze #wikingowie #cytaty #ksiazki #zycie

Staronordyjskie powiedzenia o mądrości i piwie

Pożyteczniejszego brzemienia człowiek nie dźwiga w podróży
Niż niezmierna mądrość;
Lepsza od pieniędzy w obcym kraju -
Ona skarbem ubogiego.

(ostatni wers w innym tłumaczeniu: I w biedzie / nieszczęściu jest ochroną.)

Pożyteczniejszego brzemienia człowiek nie dźwiga w podróży
niż niezmierna mądrość;
Wiktu gorszego nie masz na drogę
Niż pełna beczka piwa.

Nie tak dobre jak mówią,
Piwo dla ludzkich jest pokoleń.
Bo tym mniej ma - im więcej pije -
Zdrowego rozumu człowiek.

(...)
Wtedy piwo jest najlepsze,
Gdy gość odzyskuje swój rozum z powrotem.

Fragment Hávamál (Pieśni Najwyższego), poematu wchodzącego w skład Eddy Poetyckiej, spisanego ok. 1270 roku w islandzkim manuskrypcie Codex Regius.

Bonus: XV-wieczna ilustracja przedstawiająca pijanych Islandczyków. Manuskrypt AM 147 4to, Instytut Árniego Magnússona, Islandia.

Poprzedni cytat z Hávamál - o relacjach międzyludzkich: https://www.hejto.pl/wpis/staronordyjskie-porady-na-temat-relacji-miedzyludzkich-people-hugging-fragment-h

#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #sredniowiecze #cytaty #ksiazki #piwo

Staronordyjskie porady na temat relacji międzyludzkich Fragment Hávamál (Pieśni Najwyższego), poematu wchodzącego w skład Eddy Poetyckiej, spisanego ok. 1270 roku w islandzkim manuskrypcie Codex Regius:

Przyjaciołom ma być mąż przyjacielem,
Im samym i ich przyjaciół;
Lecz przyjaciołom wrogów
Nie wolno być druhem.

Jeżeli masz przyjaciela, któremu wierzysz
I życzliwości się spodziewasz,
Otwórz mu swą duszę, i dary wymieniaj
I często spotykaj.

Jeżeli masz innego, któremu nie wierzysz,
Lecz chcesz mieć z niego korzyść,
Układaj piękne słowa, lecz myśli kryj zdradliwe
I fałsz płać zdradą.

Tak samo z owym, któremu nie wierzysz
I wątpisz w jego szczerość:
Uśmiechaj się do niego, mów inaczej niż myślisz,
Płać pięknym za nadobne.

Ostatni wers - w oryginale glík skulu gjöld gjöfum - bywa też tłumaczony trochę inaczej, w bardziej dosłownym ujęciu jest w nim mowa o podarunkach: "dary winny być odpłacane takimi samymi" (gjöf - dar).

Poprzednie cytaty z Hávamál:

O przyjaźni - https://www.hejto.pl/wpis/staronordyjskie-porady-dotyczace-przyjazni-handshake-fragment-havamal-piesni-naj

#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #sredniowiecze #cytaty #ksiazki #przyjazn

Staronordyjskie porady dotyczące przyjaźni Fragment Hávamál (Pieśni Najwyższego), poematu wchodzącego w skład Eddy Poetyckiej, spisanego ok. 1270 roku w islandzkim manuskrypcie Codex Regius:

Radzimy ci, Loddfafnir! Przyjmij radę,
Wyjdzie ci na dobre, jeśli przyjmiesz,
Pożytek będziesz z niej miał:
Wiedz, gdy masz przyjaciela, któremu bardzo wierzysz,
Odwiedzaj go często,
Bo krzewem zarasta i wysoką trawą
Ścieżka, którą nikt nie kroczy.

Radzimy ci, Loddfafnir! Przyjmij radę,
Wyjdzie ci na dobre, jeśli przyjmiesz,
Pożytek będziesz z niej miał:
Dobrego człowieka wesołą zyskaj sobie rozmową,
Przez całe życie ucz się, jak stać się lubianym.

Radzimy ci, Loddfafnir! Przyjmij radę,
Wyjdzie ci na dobre, jeśli przyjmiesz,
Pożytek będziesz z niej miał:
Nigdy nie zrywaj pierwszy
Przyjaźni z dobrym druhem;
Żal przeżre ci serce, gdy nikogo nie masz,
Z kim byś dzielił swą troskę.

#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #sredniowiecze #przyjazn #cytaty

Notki z marginesów średniowiecznych manuskryptów, sporządzone przez (udręczonych) skrybów:

Dzięki Bogu, wkrótce będzie ciemno.

Och, moja ręka!

Jest mi bardzo zimno.

Atrament jest rzadki.

Bądź przeklęte, pióro!

Ten pergamin jest włochaty.

Cithruadh Magfindgaill napisał co powyżej bez pumeksu i z kiepskimi przyborami. (sproszkowanego pumeksu używano do wygładzania pergaminu)

Kiedy to pisałem, zamarzałem, a czego nie mogłem napisać przy promieniach słońca, dokończyłem przy świetle świec.

Rzecz ukończona - na miłość Chrystusa, dajcie mi się napić.

Niech prawa ręka skryby wolna będzie od udręki bólu.

Tu kończy się księga. Chwała niech będzie za to Chrystusowi, a piszący chce otrzymać zapłatę.

Święty Patryku z Armagh, zbaw mnie od pisania.

Jak żeglarzowi miły jest widok przystani, tak skrybie miły jest widok ostatniej linijki.

Za taką zapłatę nigdy więcej nie będę pisał!

To smutne! O, mała księgo! Doprawdy, nadejdzie dzień, kiedy ktoś nad twą kartą rzeknie: "ręki, która to napisała, już nie ma".

#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #sredniowiecze #historia #ksiazki

Dlaczego do lelka (Caprimulgus europaeus) przylgnęła nazwa "kozodój"? Jak zwykle w takich wypadkach, trzeba cofnąć się do czasów starożytnych - w świecie antycznym popularne było bowiem przekonanie, że lelki wysysają kozom mleko, a na dokładkę sprowadzają na nie choroby.
W IV wieku p.n.e. Arystoteles, pisząc o lelku w swoim dziele Historia animalium, opisał go jako "gnuśnego" ptaka, który karmi się mlekiem kóz - skąd miała wziąć się jego nazwa (gr. aigothēlas - od słów "koza" i "karmić"). Wymię, do którego przyssał się lelek, miało później usychać, a sama koza miała ślepnąć. Historia ta została powtórzona w I wieku n.e. przez Pliniusza Starszego i utrwaliła się wśród uczonych na wiele kolejnych wieków.
Lelki oczywiście nie żywią się mlekiem kóz ani też nie wyrządzają im żadnej krzywdy - jednak rzeczywiście mogły być widywane w pobliżu pastwisk i stad zwierząt. Pożywieniem lelków są bowiem owady , a jak wiadomo, bydło, owce czy kozy (oraz ich odchody) przyciągają całe chmary owadów. Poza tym chodzące po pastwiskach zwierzęta płoszą owady ukrywające się w trawie i zmuszają je do wzbijania się w powietrze, co ułatwia polowanie owadożernym ptakom takim, jak lelki.
Do powstania opowieści o lelkach-kozodojach przyczynił się także sam ich wygląd. Lelek ma bowiem maleńki dziób - który na pierwszy rzut oka wydaje się mało przydatny do chwytania czegokolwiek - ale za to bardzo szeroką paszczę, która ułatwia mu chwytanie owadów w locie. Ludziom w dawnych czasach wydawało się to podejrzane. W XIII-wiecznym dziele Tomasza z Cantimpré można nawet znaleźć wzmiankę o tym, że paszcza lelka jest specjalnie przystosowana do wysysania mleka z kozich wymion
Współcześnie takie wierzenia mogą wydawać się nam zabawne. Jednak z punktu widzenia ludzi żyjących przed wiekami, lelki mogły faktycznie wydawać się złowrogie - dziwne, prowadzące skryty tryb życia ptaki o dużych, świecących w ciemności oczach i szerokich paszczach, wydające niepokojące dźwięki i kręcące się po zmroku nad pastwiskami...
Więcej o lelkach w następnym wpisie
#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #starozytnosc #ptaki #zwierzeta #sredniowiecze #qualitycontent

Kos w średniowieczu, ze względu na swoje czarne pióra, bywał postrzegany jako zły omen, a czasem nawet jako posłaniec z zaświatów zwiastujący czyjąś śmierć. Kojarzono go ze zmierzchem, ciemnością nocy, pokusą grzechu i pożądaniem, a czasem także z siłami diabelskimi - w jednej ze średniowiecznych opowieści postać kosa przybiera zły duch dręczący świętego Benedykta na pustkowiu.
Według XV-wiecznego angielskiego manuskryptu dotyczącego m. in. popularnych praktyk magicznych, podłożenie głowy kosa pod głowę (względnie pod poduszkę) śpiącego człowieka miało sprawić, że człowiek ten głośno i wyraźnie powie we śnie wszystko, czego się od niego zażąda, wyjawiając nawet swoje największe tajemnice. Z kolei zawieszenie prawego skrzydła kosa na czerwonej nitce pośrodku domostwa miało zabezpieczać dom przed złodziejami - wierzono, że tak długo, jak będzie wisieć w nim skrzydło, żaden obcy nie będzie w stanie do niego wejść.
#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #sredniowiecze #magia #ptaki

Dziś mija dokładnie dziewięć lat od wydania Beowulfa w tłumaczeniu J. R. R. Tolkiena. Zredagowany pośmiertnie przez Christophera Tolkiena Beowulf (pełny tytuł: Beowulf: A Translation and Commentary, Together with Sellic Spell) po raz pierwszy ukazał się drukiem 22 maja 2014 roku.
To właśnie z tego staroangielskiego poematu pochodzi fragment, który podobno zainspirował Tolkiena do stworzenia jego słynnych fantastycznych ras: entów, elfów i orków.
Fragment Beowulfa, w którym opisywany jest potwór Grendel, przedstawia Grendela jako potomka biblijnego zabójcy, Kaina. W dalszej części wymienia inne nieprzyjazne stworzenia, które miały zrodzić się z Kainowej krwi i szkodzić ludziom: eotenas [ond] ylfe [ond] orcneas.
Eotenas można przetłumaczyć jako "(złe) olbrzymy" lub "ogry" (słowo eoten wywodzi się od nordyckiego jötunn). Ylfe - jako "(złe) elfy". Orcneas - z przetłumaczeniem tego terminu jest najwięcej problemów, ale przyjmuje się, że odnosi się on do ożywionych przez piekielne moce, chodzących trupów lub podobnych piekielnych straszydeł.
Ilustracja: Nowell Codex (975 - 1025 r.), fragment Beowulfa, zaznaczenie: eotenas [ond] ylfe [ond] orcneas.
#ciekawostki #ksiazki #tolkien #wladcapierscieni #lotr #fantastyka #fantasy #sredniowiecze #historia #gruparatowaniapoziomu #qualitycontent

John Damian a właściwie Giovanni Damiano, włoski Dedal który stwierdził, że bez problemu i lądowania doleci do Francji z zamku Stirling w Szkocji, a był to rok 1507. Jakimś cudem podczas ładowania które jednak miało miejsce tuż pod murami zamku, złamał tylko nogę. Na zdjęciu ławeczka poświęcona temuż bohaterowi z nogą w gipsie w miejscu prawdopodobnego lądowiska i prawdopodobne miejsce startu.
#historia #szkocja #uk #sredniowiecze #zwiedzajzhejto

Średniowieczne przedstawienie Słońca jadącego równocześnie na czterech koniach. Doceńmy kreatywność artysty, który zapewne długo kombinował, jak to rozrysować
Skąd się wzięła taka wizja? W tradycji antycznej bóg Słońca Helios miał przemierzać niebo w złotym rydwanie zaprzężonym w cztery białe konie - jednak w średniowieczu z tłumaczeniem i interpretacją starożytnych tekstów bywało różnie. W tym przypadku najwyraźniej komuś wyszło nie ...w rydwanie zaprzężonym w cztery konie, a ...na czterech koniach. Tym sposobem mamy Słońce na czterech wierzchowcach, jadące w dwie przeciwne strony jednocześnie. Multitasking level expert
Ilustracja pochodzi z XIV-wiecznego manuskryptu.
#sredniowiecze #heheszki #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #sztuka

#sredniowiecze #koty #humorobrazkowy
https://i.redd.it/7405wjatcgz61.jpg

Portal w wydaniu średniowiecznym - mały pies przechodzi z jednej strony karty manuskryptu na drugą. Jedna z bardziej kreatywnych ilustracji zdobiących marginesy flandryjskich Godzinek z ok. 1485 roku.
#heheszki #sredniowiecze #historia #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #sztuka

Taneczna plaga (lub epidemia tańca) roku 1518 była jednym z przypadków choreomanii. Dotknęła dość liczne grono osób (szacuje się, że było to około 400 tańczących) w Strasburgu (Alzacja, ówcześnie część Świętego Cesarstwa Rzymskiego) w lipcu 1518 roku. Wiele osób tańczyło przez wiele dni bez odpoczynku, wskutek czego po około miesiącu trwania plagi odnotowano śmierć niektórych z nich z powodu ataku serca, udaru mózgu czy ogólnego wycieńczenia organizmu.
Wybuch plagi nastąpił w lipcu 1518 roku, kiedy to kobieta imieniem Troffea zaczęła tańczyć na jednej z ulic Strasburga[1]. Trwało to od czterech do sześciu dni. Kiedy minął tydzień, do tańczącej Troffei dołączyły kolejne 34 osoby. Po miesiącu na ulicach miasta tańczyło około 400 osób. Niektóre z tych osób zmarły z różnych przyczyn, a najczęstszymi powodami śmierci były: atak serca, udar mózgu czy wycieńczenie organizmu[1].
Dokumenty historyczne, włączając w to „zapiski lekarzy, kazania księży, lokalne i regionalne kroniki, a także notatki sporządzone przez urzędników rady miasta Strasburg” jednoznacznie wskazują, że to wydarzenie rzeczywiście miało miejsce, a według źródeł historycznych „jednoznaczne jest to, że [ofiary] tańczyły”[1]. Jednocześnie nie są znane jednoznaczne powody dlaczego ci ludzie tańczyli, co u niektórych zakończyło się śmiercią. Nie można w tym przypadku także mówić o drgawkach, drżeniach czy konwulsjach, gdyż ludzie „zachowywali się jak w transie; ich ręce i nogi wykonywały ruchy jakby taniec miał być celowy i kontrolowany”[1].
Wraz z intensyfikacją zjawiska zaniepokojona szlachta poczęła szukać ratunku u miejscowych lekarzy, którzy to z kolei wykluczyli astrologiczne czy nadprzyrodzone determinanty tego fenomenu, jednocześnie stwierdzając, że owa plaga jest „naturalnym schorzeniem”, a jej przyczyną jest „gorąca krew”. Jednak zamiast próbować leczyć „zarażonych” upuszczaniem krwi (co wydawać by się mogło prawidłowym zabiegiem – jak na tamte czasy – przy tego typu diagnozie), pośrednio zachęcano ich do kontynuowania tańca, udostępniając im dwie sale zebrań cechów oraz rynek zbóż, a nawet konstruując drewnianą scenę. Tego typu próby rozwiązania problemu tłumaczono wiarą w to, że tańczący zdołają wyzdrowieć tylko wtedy, kiedy będą tańczyli nieprzerwanie dzień i noc. Aby zwiększyć skuteczność specyficznej kuracji, władze opłacały muzyków, aby ci grą utrzymywali dotkniętych plagą w ruchu[2]. Pojedynczych tancerzy zabrano do miejscowej świątyni, gdzie próbowano znaleźć lekarstwo na ich przypadłość.
Jedna z teorii mówi, jakoby tancerze mieli wykonywać ekstatyczny rytuał jednej z heretyckich sekt, jednak John Waller podważa ten argument stwierdzając, że „nie ma żadnych dowodów na to, że tańczący chcieli tańczyć [z własnej woli]. Wręcz przeciwnie, wyrażali oni strach i rozpacz.”[1].
co ciekawe za koniec średniowiecza i początek renesansu uważa się rok 1520
Renesans, odrodzenie (fr.renaissance „odrodzenie”) – epoka w historii kulturyeuropejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.
#taniec #sredniowiecze #renesans #opium #trans

#historia #ciekawostki #sredniowiecze
Field Armor of Maximilian I (1480).

Ej, macie pomysł czym w kontekście XII/XIII wiecznych Niemiec jest „mieszczańska rodzina radziecka”? Pojawia się to kilkunastokrotnie w kontekście pochodzenia braci Zakonu Krzyżackiego. Książka to „Zakon Krzyżacki” Hartmuta Buckmanna wydanie z 2002 roku (tłumaczenie z niemieckiego). W polskim internecie cisza, to błąd w tłumaczeniu?
#historia #mediewistyka #sredniowiecze #pytaniedoeksperta

#prawdatoczybait #sredniowiecze
https://pbs.twimg.com/media/Fr3VfM5XwAIncIa?format=jpg&name=medium

Proszę tylko rzucić okiem na to piękne wydawnictwo ( ͡o ͜ʖ ͡o)
https://legendarz.pl/
"Dobre Czasy. Jak zarobić w średniowieczu"
Jak dużo i skąd nasi przodkowie brali na to pieniądze?
Gdzie pracowali, jak uprawiali ziemię, co produkowali i za ile to sprzedawali?
Jak i gdzie transportowali różne dobra?
Skąd czerpali surowce i jak ich używali?
Ile kosztowało oblężenie zamku?
Te i wiele innych faktów na temat średniowiecznej gospodarki znajdziecie w niniejszej książce.
Ogromna liczba historycznych ciekawostek, statystyk i ważnych informacji podana tu została w przystępnej formie,
a bogate w szczegóły ilustracje zainteresują czytelnika w każdym wieku.
#historia #ksiazki #komiks #sredniowiecze

cześć
Chciałbym Wam pokazać dzisiaj kilka zdjęć z Ośna Lubuskiego, które jest częścią mojego projektu "Miasta stojące murem", czyli cyklu artykułów o miastach z murami obronnymi. Dzisiaj chciałbym Wam pokazać krótki film z miasteczka (bez lektora).
Link do filmu
Mury obronne mają około 1350 metrów i przetrwały niemal w całości. Powstały w XIV i XV wieku. Do miasta w przeszłości prowadziły dwie bramy od zachodu Brama Frankfurcka, a od wschodu Sulęcińska.
#polska #podroze #lubuskie #sredniowiecze #architektura #podrozujzhejto #antekpodrozuje #turystyka #zainteresowania #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne
-------------------------------------------
Jeśli chcesz być na bieżąco z moimi znaleziskami to zapraszam do śledzenia hashtagu #antekpodrozuje
Jeśli chcesz, żebym Cię wołał w przyszłości, to zostaw piorun pod odpowiednim komentarzem poniżej