Tetraetyloołów - w Polsce stosowany w motoryzacji do marca 2005
Tetraetyloołów Pb(Et)4 jest metaloorganicznym używanym niegdyś (na szczęcie niegdyś) jako dodatek antystukowy do paliw.
Pb(Et)4 jest bardzo silnie toksyczny, działa na OUN, z_nane są przypadki śmierci naukowców pracujących z tym związkiem._
Działanie antystukowe Pb(Et)4 polega na tym iż rozpada się on w podwyższonej temperaturze na rodniki etylowe które neutralizuję rodniku już obecne w mieszance paliwowej w cylindrze. Zapobiega to zajściu reakcji łańcuchowej dzięki czemu zapłon mieszanki paliwowej następuję dopiero na skutek iskry pochodzącej ze świecy.
Ponieważ przy rozkładzie tetraetylku ołowiu w silnikach oprócz wolnego ołowiu powstają także jego nielotne związki (np. PbO), które osadzają się w cylindrach, do etylizowanych benzyn dodaje się pewne ilości 1,2-dibromoetanu lub 1,2-dichloroetanu. Dzięki temu czteroetyloołów przekształca się podczas spalania w lotny PbBr2 lub PbCl2.
Poniżej garść ciekawostek o omawianym związku:
-
Ze względu na wysoką toksyczność i masową produkcję do I wojny światowej był uznawany za potencjalny bojowy środek trujący.
-
Amerykański geochemik Clair Patterson przypadkowo odkrył zanieczyszczenie atmosfery ołowiem podczas ustalania wieku Ziemi. Kiedy mierzył zawartość ołowiu z rozpadu uranu w bardzo starych skałach.
-
Badania przeprowadzone w 1994 r. wykazały, że w latach 1976–1991 (po wycofaniu Pb(Et)4 z użycia) zawartość ołowiu we krwi mieszkańców USA obniżyła się o 78%
-
W Polsce etylizowana benzyna była stosowana w motoryzacji do marca 2005.
-
W 2021 Algieria, jako ostatnie państwo na świecie, zakończyła sprzedaż benzyny z dodatkiem tetraetyloołowiu
-
W paliwach lotniczych Pb(Et)4 nadal jest stosowany
-
W niektórych krajach Pb(Et)4 został zastąpiony przez związek o łatwej do zapamiętania nazwie: trikarbonylek (metylocyklopentadieno)manganowy - związek na tyle ciekawy że zasługuję na osobny wpis.
Teskst w całości pochodzi stąd.