Dziś wpis o Harmonia axyridis – biedronce azjatyckiej, jednym z najbardziej rozpoznawalnych i kontrowersyjnych chrząszczy ostatnich dekad.

To duży przedstawiciel rodziny biedronkowatych (Coccinellidae), długość ciała wynosi 5,5–8,5 mm. Kształt owalny, wypukły, z charakterystycznie „gładkim” przejściem między pokrywami, przedpleczem i głową. Gatunek ten jest niezwykle zmienny – spotyka się formy pomarańczowe lub czerwone z 0–22 czarnymi kropkami (forma succinea), a także czarne z dwoma (conspicua) lub czterema (spectabilis) czerwonymi plamami. Przedplecze zwykle białe z czarnym wzorem przypominającym literę „M”. Spód ciała ciemnobrązowy z szerokim, rdzawym obrzeżeniem, nogi zawsze rdzawobrązowe.

Jaja żółte, ok. 1,2 mm długości, przed wylęgiem ciemnieją. Larwy wydłużone, czarne z pomarańczowymi plamkami, pokryte kolcami.

Biedronka azjatycka pochodzi z wschodniej Azji (Syberia, Chiny, Japonia, Korea, Mongolia, Tajwan). Została celowo introdukowana do Ameryki Północnej i Europy jako naturalny wróg mszyc i czerwców. Bardzo szybko wymknęła się spod kontroli i rozprzestrzeniła na niemal całym świecie – obecnie występuje w obu Amerykach, Europie, Afryce, Nowej Zelandii, a w Polsce po raz pierwszy stwierdzona w 2006 roku, dziś jest już pospolita w całym kraju.

Zamieszkuje bardzo zróżnicowane środowiska:

Lasy liściaste i mieszane

- Parki, ogrody, sady

- Pola uprawne, łąki, obrzeża miast

- Często zasiedla drzewa: klon, wierzba, lipa, dąb, brzoza, sosna

- W okresie jesiennym masowo gromadzi się na budynkach, szukając miejsc do zimowania – często w domach i mieszkaniach.

Dorosłe aktywne od wiosny do późnej jesieni.

W chłodniejszych miesiącach przechodzą w stan diapauzy, zimując w skupiskach nawet po kilkaset osobników.

Wydzielają feromony agregacyjne, a także substancje obronne (harmonina) o nieprzyjemnym zapachu i gorzkim smaku, mogące powodować reakcje alergiczne u ludzi.

Jest to bardzo żarłoczny drapieżca: zjada mszyce, czerwie, larwy motyli, jaja owadów, roztocza.

W razie braku pokarmu potrafi zjadać jaja i larwy innych biedronek, a nawet własnego gatunku (kanibalizm).

Sporadycznie uszkadza owoce (winogrona, jabłka), szczególnie pod koniec sezonu wegetacyjnego.

Samice składają jaja na spodniej stronie liści w pobliżu kolonii mszyc.

Larwy rozwijają się przez 4 stadia, żerując intensywnie na mszycach i innych drobnych owadach.

W sprzyjających warunkach rozwój od jaja do dorosłego trwa ok. 1 miesiąca, a w ciągu roku może pojawić się kilka pokoleń.

Wypiera rodzime gatunki biedronek, konkurując o pokarm i zjadając ich larwy oraz jaja.

#chrzaszcze #porannyrobal

Dziś wpis o Polyphylla fullo – wałkarzu lipczyku, jednym z największych i najbardziej charakterystycznych chrząszczy Europy.

(Zainspirowany przez @szczekoscisk )

Jest to owad o długości 32–40 mm, ciało bardzo masywne i wypukłe. Samce mają wyjątkowo okazałe, wachlarzowate czułki złożone z 7 dużych członów, samice – z 5 mniejszych. Całe ciało pokryte jest gęstymi, żółtawymi włoskami, a na brązowych pokrywach widoczne są marmurkowe, białe plamki.

Zasięg: Europa Środkowa i Południowa, północna Afryka, Bliski Wschód aż po Kaukaz i Iran. W Polsce spotykany lokalnie, głównie na południu i wschodzie kraju, ale bywa liczny w odpowiednich siedliskach.

Zamieszkuje tereny piaszczyste, skraje suchych borów sosnowych, wrzosowiska, wydmy, obrzeża upraw i młodników. Preferuje gleby lekkie i piaszczyste, często w pobliżu rzek i lasów sosnowych.

Dorosłe owady aktywne są od końca czerwca do sierpnia, najchętniej o zmierzchu i nocą, kiedy przylatują do świateł. W dzień ukrywają się w ściółce lub na gałęziach drzew. Żerują głównie na igłach sosny i modrzewia, ale także na liściach dębu, buka, robinii akacjowej i innych drzew liściastych.

Samice składają do 30 jaj w piaszczystą, wilgotną glebę na głębokości 15–30 cm, najczęściej w pobliżu młodych sosen lub innych drzew, gdzie odbywała się kopulacja. Po złożeniu jaj samica ginie pod ziemią.

Larwy (pędraki) są bardzo duże (do 60–80 mm długości), białe, z żółtymi odnóżami i ciemnobrązową głową. Przez 3–4 lata żerują na korzeniach traw, krzewów i drzew – szczególnie młodych sosen i brzóz, ale także dębu, osiki, rokitnika czy robinii. Starsze larwy mogą powodować zamieranie roślin, zwłaszcza w uprawach leśnych i sadach.

Przepoczwarczenie następuje głęboko w glebie, larwy budują komory poczwarkowe z ziemi i odchodów. Dorosłe chrząszcze wychodzą z ziemi w kolejnym sezonie.

Larwy Polyphylla fullo odgrywają ważną rolę w rozkładzie materii organicznej i napowietrzaniu gleby, choć w uprawach mogą być szkodnikami. Dorosłe chrząszcze są ważnym elementem ekosystemów leśnych.

#chrzaszcze #porannyrobal

Takiego gagatka spotkałem w warmińskim lesie.

Dyląż garbarz (Prionus coriarius)

#owady #przyroda #chrzaszcze

Dziś wpis o Cetonia aurata – kruszczycy złotawce, jednym z najpiękniejszych i najbardziej rozpoznawalnych chrząszczy Europy. (Dzięki @SpokoZiomek !)

Jest to owad o długości 14–20 mm, ciało lekko spłaszczone.

Ubarwienie metalicznie zielone, czasem z odcieniami złota, miedzi, brązu, niebieskiego lub fioletowego. Na pokrywach widoczne są białe, poprzeczne plamki lub paski.

Podczas lotu pokrywy skrzydeł pozostają zamknięte, a błoniaste skrzydła wysuwają się przez szczelinę między pokrywami a odwłokiem.

Zasięg: Prawie cała Europa (poza północną Skandynawią), Azja Mniejsza, Rosja, Bliski Wschód, aż po północne Chiny i Mongolię.

Zamieszkuje łąki, skraje lasów, ogrody, parki, polany, tereny ruderalne.

W Polsce gatunek bardzo pospolity, łatwy do zaobserwowania na kwiatach w słoneczne dni.

Dorosłe owady aktywne od maja do sierpnia, najchętniej w ciepłe, słoneczne dni.

Zjadają nektar, pyłek, kwiaty (szczególnie czarny bez, wiązówka, jarzębina, głóg, piwonia), czasem owoce.

Samice składają jaja w próchnie drzew liściastych lub w ziemi bogatej w materię organiczną.

Larwy tzw. pędraki, żyją w próchnie, kompoście lub martwych częściach roślin, żerują nawet do dwóch lat, osiągają do 35 mm długości. Przepoczwarczają się w kokonie zbudowanym z ziemi i odchodów.

Larwy przyczyniają się do rozkładu martwej materii organicznej, a dorosłe są ważnymi zapylaczami.

#chrzaszcze #porannyrobal

Dziś wpis o jednym z najgroźniejszych szkodników upraw kukurydzy na świecie – Diabrotica virgifera , czyli stonce kukurydzianej.

Dorosłe chrząszcze są niewielkie, mierzą około 5–6 mm długości. Mają wydłużone, zielonożółte ciało z charakterystycznymi czarnymi paskami na pokrywach skrzydeł. Ich głowa i przedplecze są błyszcząco żółte, a odnóża żółtawe z ciemniejszymi brzegami. Larwy są smukłe, białe do jasnożółtych, z brązową głową i ciemną płytką na końcu odwłoka.

Gatunek pochodzi z Ameryki Środkowej, ale wraz z rozwojem upraw kukurydzy rozprzestrzenił się na cały obszar USA i południowej Kanady. Od lat 90. XX wieku jest inwazyjny w Europie – pierwsze ogniska pojawiły się w okolicach Belgradu, a dziś występuje w większości krajów uprawiających kukurydzę na kontynencie. Chrząszcze potrafią aktywnie przemieszczać się na odległość kilku kilometrów rocznie, a w sprzyjających warunkach nawet do 60–100 km w ciągu roku.

Gatunek jest jednopokoleniowy – zimuje w postaci jaj w glebie, najczęściej na głębokości 5–20 cm, w pobliżu korzeni kukurydzy.

#porannyrobal #chrzaszcze

Wczoraj był piękny pluskwiak z Azji, a dziś jednen z piękniejszych chrząszczy Ameryki Północnej – Chrysina gloriosa.

To średniej wielkości chrząszcz (20–30 mm długości), który zachwyca intensywnie zielonym, metalicznym ubarwieniem i srebrzystymi paskami na pokrywach skrzydeł. Te lśniące pasy powstają dzięki unikalnej strukturze chityny – uporządkowanej w tzw. ciekłokrystaliczne warstwy, które odbijają światło w charakterystyczny sposób. Czasem spotyka się także bardzo rzadkie formy czerwone lub fioletowe.

Chrysina gloriosa występuje w południowych stanach USA (góry południowo-wschodniej Arizony, południowy Nowy Meksyk, południowo-zachodni Teksas) oraz w północnym Meksyku. Preferuje wyższe partie gór, gdzie dominuje jałowiec. Gatunek ten jest reliktem chłodniejszego i wilgotniejszego klimatu plejstocenu, a obecnie jego zasięg jest ograniczony do wyżej położonych lasów.

Dorosłe chrząszcze aktywne są od czerwca do sierpnia, zarówno w dzień, jak i w nocy. Żywią się igłami jałowca, a dzięki swojemu ubarwieniu doskonale się na nim maskują. Larwy rozwijają się w glebie lub w rozkładającym się drewnie, szczególnie w butwiejących pniach platanów.

Lśniące, zielono-srebrne ubarwienie nie jest wynikiem pigmentów, lecz mikrostruktury chityny, która odbija światło na różne sposoby.

Mimo efektownego wyglądu, gatunek ten nie jest zagrożony i bywa lokalnie bardzo liczny.

Chrząszcz ten, choć żywi się głównie liśćmi, może także pełnić rolę zapylacza, odwiedzając kwiaty jako miejsce schronienia lub żerowania.

#chrzaszcze #porannyrobal

Dziś bohaterem wpisu będzie azjatycki chrząszcz: Chrysochroa fulgidissima, znany w Japonii jako „tamamushi” (ヤマトタマムシ), jeden z najpiękniejszych przedstawicieli rodziny bogatkowatych (Buprestidae). Ten niezwykły chrząszcz zamieszkuje lasy Japonii, Korei, wschodnich Chin i Tajwanu. Dorosłe osobniki osiągają długość od 30 do 41 mm i są aktywne głównie latem, kiedy można je spotkać na liściach wiązów japońskich (Zelkova serrata) oraz wiązów chińskich (Celtis sinensis), na których żerują.

Najbardziej charakterystyczną cechą tamamushi są jego metalicznie połyskujące pokrywy skrzydeł – zielone z dwoma rdzawymi lub purpurowymi paskami, które w zależności od kąta padania światła mogą mienić się także błękitem i fioletem. Ta iryzacja nie wynika z pigmentów, lecz z budowy mikroskopijnej powierzchni pokryw, która działa jak pryzmat, rozszczepiając światło i tworząc efekt „koloru tamamushi” (tamamushi-iro).

W kulturze Japonii chrząszcz ten odgrywał ważną rolę – jego skrzydła wykorzystywano do dekoracji świątyń, a sam „kolor tamamushi” stał się synonimem wieloznaczności i niejednoznaczności, często używanym w języku urzędowym.

Larwy Chrysochroa fulgidissima rozwijają się w martwym drewnie, gdzie żerują aż do przepoczwarczenia. Niestety, ze względu na utratę siedlisk i kolekcjonerstwo, gatunek ten staje się coraz rzadszy, szczególnie w Korei.

#chrzaszcze #porannyrobal

Oleica krówka (Meloe proscarabaeus) nie należy do mikrusów, jest duża – długość ciała może wynosić nawet 35 mm. Owady dorosłe mają skrócone pokrywy skrzydłowe i duży, pękaty odwłok. Samice są znacznie większe od samców. U samca czułki są „złamane”, dzięki czemu łatwo odróżnić płcie. Owady dorosłe można spotkać od kwietnia do czerwca. Samica oleicy składa kilka tysięcy jaj (nawet do 10 tys.).

Podczas sytuacji stresowych owad wydziela oleistą żółtą ciecz, zawierającą silnie trującą związek chemiczny – kantarydynę (zaliczaną do grupy terpenów), jedną z najsilniejszych toksyn występujących w przyrodzie. Dawniej kantarydynę wykorzystywano w medycynie (pobudza zakończenia nerwowe i błony śluzowe układu moczowo-płciowego), jako afrodyzjak i do produkcji trucizny. Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi około 0,03 g tej substancji. Chociaż pojedynczy owad nie potrafi wyprodukować aż takiej ilości kantarydyny, to jego „porcja”, może silnie podrażnić ludzką skórę szczególnie, gdy substancja dostanie się do nosa i oczu.

Larwy oleicy krówki pasożytują na pszczołach z rodzaju pszczolinka i porobnica. Wylęgające się larwy gromadzą się na kwiatach i przyczepiają się do odwiedzających te kwiaty pszczół. Często przyczepiają się do „niewłaściwego” owada, przez co nie znajdują dogodnych warunków do rozwoju i giną. Larwy przyczepione do odnóży pszczół, dostają się do ich gniazd. Tam zjadają pszczele jaja, potem linieją i przekształcają się w pędrakowate larwy drugiego stadium. Te larwy odżywiają się pyłkiem i nektarem, który gromadzą w swoich gniazdach pszczołowate. Po powtórnym linieniu powstaje niby-poczwarka, z której wykształca się dopiero poczwarka właściwa, a następnie chrząszcz dorosły (imago). Ten złożony cykl rozwojowy nazywany jest hipermetamorfozą (nadprzeobrażenie).

Wprawdzie występuje na terenie całego kraju, to spotykana jest dość rzadko. Preferuje zbiorowiska traw na nasłonecznionych terenach, polanach i łąkach.

Zdjęcia oleicy kopiącej norkę pochodzą od @winiucho - dziękuję za podzielenie się!

#porannyrobal #chrzaszcze

W dzisiejszym wpisie przybliżę Wam niezwykle charakterystycznego chrząszcza – grzebyczaka siarkowego, znanego też jako grzebyczak żółtawy (Cteniopus sulphureus).

To niewielki, ale rzucający się w oczy chrząszcz z rodziny czarnuchowatych. Jego ciało mierzy około 7–9 mm długości i jest niemal całkowicie cytrynowożółte, z wyjątkiem brązowych czułków, stóp oraz czasem ciemniejszej głowy lub końca odwłoka. Głowa jest wydłużona i gładka, a pokrywy skrzydeł jaśniejsze niż reszta ciała, pokryte podłużnymi rowkami. Całość dopełniają czarne oczy i delikatne, drobne szczecinki na odwłoku i goleniach.

Grzebyczak siarkowy zamieszkuje nasłonecznione skraje lasów, polany, łąki, przydroża i baldachowiska. Najczęściej można go zobaczyć od czerwca do sierpnia, gdy dorosłe osobniki licznie pojawiają się na kwiatach, zwłaszcza roślin selerowatych i astrowatych. W Polsce występuje na terenie całego kraju, choć lokalnie bywa bardzo liczny, a w innych miejscach spotykany sporadycznie.

Dorosłe chrząszcze odżywiają się głównie pyłkiem kwiatów, często można je obserwować w grupach ucztujących na jednym baldachu. Larwy grzebyczaka są saproksylofagiczne – rozwijają się w próchniejącym, martwym drewnie, gdzie żerują na rozkładającej się materii roślinnej.

Okres aktywności dorosłych trwa od maja/czerwca do sierpnia. Samice składają jaja w martwym drewnie, gdzie larwy rozwijają się przez nawet dwa lata, zanim przejdą przepoczwarzenie i opuszczą drewno jako dorosłe chrząszcze.

Grzebyczak siarkowy pełni ważną funkcję w środowisku – larwy przyspieszają rozkład martwego drewna, a dorosłe osobniki biorą udział w zapylaniu roślin podczas żerowania na pyłku.

#porannyrobal #chrzaszcze

Wołek zbożowy (Sitophilus granarius) to niewielki chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, uważany za jednego z najgroźniejszych szkodników magazynowych. Dorosłe osobniki osiągają długość od 2 do 5 mm i mają wydłużone, walcowate ciało o barwie od jasnobrązowej do ciemnobrązowej. Charakterystyczną cechą tego owada jest długi ryjek zakończony silnym aparatem gębowym, którym drąży ziarna zbóż.

Wołek zbożowy nie występuje w naturze – spotkać go można wyłącznie w magazynach, silosach lub domowych spiżarniach, gdzie żeruje na przechowywanych ziarnach pszenicy, żyta, jęczmienia, kukurydzy, a nawet w produktach mącznych. Owad nie potrafi latać, ponieważ nie posiada skrzydeł błoniastych – rozprzestrzenia się wyłącznie dzięki transportowi ziarna przez człowieka.

Samica składa od 150 do nawet 700 jaj, umieszczając je pojedynczo wewnątrz ziaren. Larwy rozwijają się ukryte w środku ziarna, żywiąc się jego wnętrzem i powodując znaczne straty – masa ziarna może spaść nawet o 15%, a ziarno staje się niezdatne do spożycia. Cykl rozwojowy wołka zbożowego jest szybki – w sprzyjających warunkach (temperatura ok. 25–26°C, wilgotność 85–90%) jedno pokolenie rozwija się w ciągu 4–6 tygodni, co pozwala na pojawienie się nawet kilku pokoleń w roku.

Wołek zbożowy jest bardzo ruchliwy, a jego obecność w ziarnie często zdradzają drobne otworki w łupinach oraz obecność białych odchodów. Zaatakowane ziarno traci wartość użytkową i smakową, a produkty stają się podatne na rozwój pleśni i bakterii.

#porannyrobal #chrzaszcze

Pływak żółtobrzeżek (Dytiscus marginalis) to dość duży chrząszcz z rodziny pływakowatych o owalnym kształcie ciała. Jest spłaszczony grzbietowo-brzusznie. Gatunek ten wyróżnia się żółtymi brzegami przedplecza i pokryw skrzydłowych. Same pokrywy, głowa i przedplecze są zielonkawe. Samiec ma pokrywy gładkie, samica rowkowane. Samce na przednich odnóżach mają przyssawki, z czego dwie są dużych rozmiarów.

Owad ten jest obecny na terenie całego kraju. Zasiedla różne zbiorniki wody stojącej.

Pływak żółtobrzeżek spędza prawie cały czas w wodzie, choć w celu znalezienia innych siedlisk czasem wychodzi na ląd. Dorosłe owady potrafią też latać i zdarza się, że w nocy przylatują do światła.

To drapieżnik zarówno w postaci imagines jak i larwalnym. Poluje na inne bezkręgowce (także larwy swego gatunku), na narybek i larwy płazów. Trawienie jest zewnętrzne. Owad oblewa swoją ofiarę sokami trawiennymi i dopiero nadtrawioną konsumuje.

Gody zaczynają się jesienią, a zapłodnione jaja samica przetrzymuje do wiosny. Larwy po osiągnięciu latem około 6 cm długości wychodzą na ląd i w wilgotnej glebie blisko wody przepoczwarzają się.

To najczęściej w Polsce spotykany przedstawiciel pływakowatych.

#porannyrobal #chrzaszcze

Nadobnica alpejska (Rosalia alpina) to jeden z najpiękniejszych i najbardziej charakterystycznych chrząszczy Europy, należący do rodziny kózkowatych. Jest symbolem dobrze zachowanych, starych lasów liściastych.

Długość ciała 15–40 mm.

Ubarwienie szaroniebieskie lub bladoniebieskie ciało z aksamitnymi, czarnymi plamami – jedna na przedpleczu, sześć na pokrywach skrzydłowych (środkowe często połączone w przepaskę).

Bardzo długie czyli, u samców 1,5–2 razy dłuższe od ciała, u samic nieco dłuższe od ciała, niebieskie z czarnymi szczoteczkami na końcowych członach.

Larwy białe, wydłużone, osiągają do 35 mm długości i żerują w martwym drewnie.

Gatunek górski i podgórski, preferuje stare, dobrze nasłonecznione lasy bukowe, rzadziej inne liściaste.

W Polsce występuje głównie w Karpatach, Bieszczadach, Beskidzie Niskim, Pieninach, Górach Świętokrzyskich i na Roztoczu.

Najlepiej rozwija się w lasach z dużą ilością martwego drewna, na wysokościach 500–1500 m n.p.m..

Dorosłe chrząszcze żywią się głównie sokiem wypływającym ze zranionych drzew.

Larwy są saproksyliczne – żerują w martwym lub silnie uszkodzonym drewnie, głównie buków, ale także grabów, jesionów, wiązów i jaworów.

Rozwój larwalny trwa 3–4 lata.

Nadobnica alpejska jest wskaźnikiem dobrze zachowanych, starych lasów o wysokiej bioróżnorodności i obecności martwego drewna.

Dorosłe osobniki żyją bardzo krótko – średnio 10 dni, pojawiają się od połowy czerwca do września, a rójka przypada na lipiec i sierpień.

Gatunek objęty jest ścisłą ochroną, wpisany do Polskiej czerwonej księgi zwierząt jako zagrożony wyginięciem oraz do międzynarodowych list ochronnych.

#chrzaszcze #porannyrobal

Świetlik świętojański (Lampyris noctiluca) to jeden z najbardziej rozpoznawalnych chrząszczy Europy, znany z niezwykłej zdolności wytwarzania światła.

Samce osiągają długość ok. 10–12 mm, są uskrzydlone, smukłe, o brunatnoszarym ubarwieniu.

Samice są wyraźnie większe (15–23 mm), masywniejsze, bezskrzydłe i wyglądem przypominają larwy – mają wydłużone, ciemnoszare ciało z jasnymi plamkami po bokach segmentów odwłoka.

U obu płci na spodzie odwłoka znajdują się narządy świetlne, lecz to samice świecą najintensywniej.

Gatunek szeroko rozpowszechniony w Eurazji – od zachodniej Europy po wschodnią Azję, aż po koło podbiegunowe.

W Polsce spotykany na skrajach lasów, w parkach, zaroślach, na łąkach i ogrodach, zwłaszcza w miejscach z bujną roślinnością.

Preferuje stanowiska wilgotne, bogate w ściółkę i ukrycia.

Dorosłe osobniki nie pobierają pokarmu – ich życie skupia się wyłącznie na rozrodzie.

Larwy są drapieżnikami, polują głównie na ślimaki, które zabijają trującą wydzieliną i zjadają często wewnątrz muszli.

Bioluminescencja świetlików to efekt reakcji chemicznej z udziałem enzymu lucyferazy – światło jest zimne, nie towarzyszy mu wydzielanie ciepła.

Samice świecą nocą, siedząc nieruchomo na roślinach i wabiąc samce jasnozielonym światłem – mogą świecić nawet przez dwie godziny każdej nocy.

Samce rozpoznają samice po wzorze i intensywności światła; najjaśniej świecące są zwykle największe i najbardziej płodne.

Po godach i złożeniu jaj (50–100 sztuk) samica umiera, a larwy rozwijają się przez 2–3 lata, liniejąc pięć razy.

W Polsce świetlik świętojański jest coraz rzadziej spotykany, ale lokalnie bywa liczny, szczególnie na południu kraju.

#porannyrobal #chrzaszcze

Dziś niezwykły chrząszcz, który do obrony wykorzystuje broń chemiczną - Strzel bombardier (Brachinus explodens) znany również jako chrząszcz kanonier.

Długość ciała: 4,5–7,5 mm.

Głowa i przedplecze pomarańczowobrązowe do czerwonych, przedplecze wąskie, sercowate, pomarańczowe, czułki częściowo przyciemnione, pokrywy skrzydeł niebieskie, zielone, fioletowe lub czarne.

Skrzydła w pełni rozwinięte, umożliwiają lot.

Zasięg występowania: palearktyczna Eurazja – od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię.

W Polsce rzadki, spotykany głównie na południu i zachodzie kraju.

Dorosłe chrząszcze są drapieżnikami polującymi na drobne bezkręgowce.

Mechanizm obronny: Strzel bombardier w sytuacji zagrożenia wytryskuje z odwłoka wrzącą, toksyczną ciecz o temperaturze ok. 100°C, która odstrasza napastników (np. żaby, ropuchy).

Jak to działa? W odwłoku znajdują się dwa gruczoły z nadtlenkiem wodoru i hydrochinonem. Po zmieszaniu z enzymami w specjalnej komorze zachodzi gwałtowna, egzotermiczna reakcja, której efektem jest wystrzelenie wrzącej, żrącej substancji w kierunku agresora.

Chrząszcz potrafi kontrolować kierunek i prędkość wystrzału, a nawet wykonywać serię krótkich „eksplozji”.

Strzel bombardier potrafi przeżyć w żołądku ropuchy, a dzięki wystrzeleniu toksycznej cieczy zostaje szybko wypluty przez drapieżnika.

#chrzaszcze #porannyrobal

Dziś bohaterem będzie jeden z piękniejszych polskich chrząszczy - biegacz złocisty (Carabus auratus).

Zasięg występowania obejmuje Europę Zachodnią i Środkową. Zachodnią granicą są Pireneje, a wschodnią – Polska. W Polsce występuje głównie w północnej i północno-zachodniej części kraju, choć bywa spotykany również w innych regionach, zwłaszcza na polach, łąkach, zadrzewieniach śródpolnych, skrajach lasów oraz w ogrodach i dolinach rzecznych. Preferuje miejsca nasłonecznione i unika gęstych lasów. Gatunek został także introdukowany w Ameryce Północnej.

Długość ciała biegacza złocistego wynosi od 17 do 30 mm.

Biegacz złocisty wyróżnia się efektownym, metalicznie zielonozłotym lub czerwonozłotym ubarwieniem pokryw skrzydeł, które są wyraźnie żeberkowane. Nogi oraz pierwsze człony czułków i głaszczki są jaskrawopomarańczowe lub czerwone. Ubarwienie bywa zmienne – mogą się zdarzać osobniki niebieskawe, a nawet niemal czarne.

Biegacz złocisty jest drapieżnikiem. Poluje na różne bezkręgowce, często większe od siebie: ślimaki, duże gąsienice, dżdżownice, chrabąszcze, larwy stonki ziemniaczanej, skorki, wije oraz inne chrząszcze. Sporadycznie zjada padlinę, fragmenty grzybów lub roślin.

#chrzaszcze #porannyrobal

Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) - gatunek owada z rodziny poświętnikowatych.

Długość 25–35 mm, ciało owalne, nieco wydłużone. Posiada charakterystyczne czułki zakończone miotełkami.

Larwy tego owada, zwane pędrakami kształtem przypominają podkowę.

Chrząszcz występuje na terenie Euroazji.

Zazwyczaj w maju i czerwcu chrabąszcz ten odbywa się loty wieczorami (może zdarzyło się komuś z nim zderzyć, jadąc wieczorem rowerem), dnie spędzając w koronach drzew.

Jego pokarmem są liście drzew liściastych.

Larwy żerują pod ziemią podgryzając korzenie różnych gatunków roślin zielnych, przez co uważane są za szkodniki.

Na początku XX w. we Francji i części Niemiec przygotowywano zupę z chrabąszczy majowych.

Oprócz tego w artykule z roku 1844 wspomina się, że chrabąszcze były zjadane przez studentów na surowo, jedynie po obcięciu odnóży. W wielu cukierniach można je było dostać serwowane w cukrze i spożywano je kandyzowane na deser.

#chrzaszcze #porannyrobal

Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata) to owad z rodziny biedronkowatych o półkolistym ciele. Pokrywy skrzydeł czerwone, a na nich znajduje się siedem czarnych kropek.

Pospolity owad w naszym kraju. Występuje w wielu lądowych środowiskach, wszędzie tam, gdzie znajduje pożywienie.

Zarówno larwa jak i owad dorosły odżywia się mszycami, choć nie wszystkich gatunków. Larwa potrafi zjeść 600 mszyc podczas swojego życia, owad dorosły zjada dziennie tyle ile waży. Biedronka może przyjmować także inne pokarmy, takie jak nektar, spadź i pyłek.

Biedronka jest trująca, nie jest więc atakowana przez inne owady i ptaki. Trucizny gromadzi także dzięki zjadaniu mszyc, które kumulują w swoich ciałach toksyny pochodzące z roślin.

Biedronka w bronie własnej wydziela kropelki krwi (jest to tak zwana reakcja krwawienia), które wydzielają specyficzny, odstraszający zapach.

#porannyrobal #chrzaszcze

Rohatyniec nosorożec (Oryctes nasicornis) to jedyny przedstawiciel rodziny herkulesowatych w Polsce. Najbardziej charakterystyczną cechą tego owada jest duży wyrostek, przypominający róg nosorożca.

Owad ten żywi się celulozą zawartą w butwiejącej roślinności.

Jest bardzo powolny. Rzadko lata.

Występuje na terenie całego kraju. Jest jednak spotykany dość rzadko i pojedynczo. Preferuje składy trocin, kompost, butwiejące rośliny. W zasadzie nie spotyka się tego chrząszcza w lasach.

Ma ciało długości 30–40 mm. Może podnieść ciężar 380 razy cięższy od niego.

#chrzaszcze #porannyrobal

Poraj (Dicerca moesta) to gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych o owalnym ciele. Ubarwienie brązowawe.

W Polsce występuje bardzo rzadko w lasach iglastych i jest objęty ochroną gatunkową.

Długość ciała 12-17 mm.

Postacie dojrzałe są mało ruchliwe, niechętnie fruwają; są poławiane od maja do sierpnia. Larwy żyją w drewnie pod korą młodych, obumierających drzew iglastych, zwłaszcza sosen, w Finlandii również świerków.

#porannyrobal #chrzaszcze

Spuszczel pospolity, spuszczel domowy (Hylotrupes bajulus) to chrząszcz z rodziny kózkowatych o wydłużonym, dość płaskim ciele. Kolor ciemny (czarny lub brunatny).

To gatunek kosmopolityczny. Występuje prawie na całym świecie. W Polsce spotykany na terenie całego kraju. Można go spotkać w starych elementach drewnianych iglastych domów oraz w lasach

Przez większość swego życia owad ten występuje jako larwa żerująca latami w drewnie.

Żywi się głównie wysuszonym drewnem iglastym. Spuszczele atakują głównie drewno świeże mające od 1 roku do 20 lat ale można spotkać spuszczela także w drewnie mającym kilkadziesiąt a nawet kilkaset lat.

To jeden z największych szkodników drewna. Jedyną ochroną przed tym chrząszczem jest impregnacja drewna konstrukcyjnego.

Duża ilość żerujących larw może doprowadzić do zawalenia się konstrukcji dachu.

Larwy tego chrząszcza żyją nawet 10 lat, podczas gdy postać dorosła zaledwie dwa tygodnie.

#porannyrobal #chrzaszcze