Świeża dostawa ( ͡° ͜ʖ ͡°)
#czytajzhejto #ksiazki #mortadelanadzikimzachodzie

Geronimo, (Goyahkla, "Ten, który ziewa") był prominentnym przywódcą plemienia Apaczów. Urodził się w czerwcu 1829 roku niedaleko dzisiejszego Clifton w Arizonie, które wówczas należało do Meksyku. Geronimo stał się jednym z najbardziej znanych indiańskich wojowników, zaciekle broniącym ziemi swojego ludu przed ingerencją ze strony rządu Stanów Zjednoczonych.
Geronimo należał do grupy Bedonkohe, która zamieszkiwała górzyste regiony obecnego obszaru Arizony i Nowego Meksyku. Jako przywódca Geronimo zdobył szacunek i podziw swoich plemiennych współbraci dzięki swojej odwadze, sprytowi i determinacji.
W połowie i pod koniec XIX wieku napięcia między Apaczami a osadnikami i rządem Stanów Zjednoczonych nasilały się. Ziemie Indian były zawłaszczane. W odwecie Geronimo prowadził liczne najazdy i toczył potyczki z meksykańskimi i amerykańskimi siłami, stając się symbolem buntu.
Szczyt oporu Geronimo trwał od końca lat 70. do wczesnych lat 80. XIX wieku. Pomimo licznych prób schwytania "Tego który ziewa" i jego ludzi (ich liczebność, zależnie od okresu, wahała się między 30 a 50 wojownikami), podejmowanych przez armię amerykańską, wielokrotnie wymykał się pościgom. Stosował taktykę partyzancką, wykorzystując nagłe ataki, zasadzki i błyskawicznie uciekając.
W 1886 roku, po latach nieustającego pościgu, Geronimo poddał się generałowi Nelsonowi A. Milesowi w kanionie Skeleton w Arizonie. Geronimo i jego grupa zostali wysłani na Florydę jako jeńcy wojenni, a następnie przeniesieni do różnych miejsc, w tym Alabamy i Oklahomy.
Geronimo spędził resztę swojego życia pod strażą, oddzielony od swojej ojczyzny i swojego ludu. Stał się swego rodzaju celebrytą, pojawiał się na różnych publicznych wydarzeniach, m.in. na Wystawie Światowej w St. Louis w 1904 roku. Jest nawet zdjęcie, jak wozi się furą, załączam je ( ͡° ͜ʖ ͡°) . W wywiadach dzielił się swoimi doświadczeniami. i współpracował przy pisaniu swej biografii, zatytułowanej "Geronimo: Moje życie".
No i chlał dużo.
Zmarł 17 lutego 1909 roku w Fort Sill w Oklahomie.
#mortadelanadzikimzachodzie #ciekawostkihistoryczne

Członkowie plemienia Wron. Montana, 1908 rok.
#mortadelanadzikimzachodzie

Tom Horn urodził się 21 listopada 1860 roku w Memphis.
Jego ojciec zmarł, gdy Tom był jeszcze chłopcem. Horn wziął na siebie ciężar utrzymania matki i rodzeństwa. Był postrzegany jako inteligentny i zaradny młodzieniec.
Chwytał się różnych zajęć, był m.in. cywilnym zwiadowcą armii Stanów Zjednoczonych podczas wojen z Apaczami. W tym czasie "maksował" swoje umiejętności tropicielskie i strzeleckie.
Pod koniec lat 70. XIX wieku brał udział w przepędach bydła na Dzikim Zachodzie. To wtedy zaczął zdobywać reputację biegłego strzelca. Imponująca postura, połączona z umiejętnościami posługiwania się bronią palną sprawiały, że mało kto chciał wejść mu w drogę. Krótko mówiąc, nie był to ktoś, z kim chciało się mieć na pieńku.
Reputacja Horna wzrosła jeszcze bardziej, gdy został zatrudniony jako detektyw w Agencji Pinkertona (niezłe zbiry, kiedyś być może sobie o nich opowiemy).
Pod koniec lat 80. XIX wieku napięcia między hodowcami bydła a małymi rolnikami nasiliły się, prowadząc do konfliktów znanych jako Wojna o Wyoming Range. Obszarnicy wynajęli Horna, by chronił ich interesy. Zastraszał więc i stosował przemoc wobec rolników, którzy przeszkadzali jego mocodawcom.
W 1901 roku został oskarżony o morderstwo 14-letniego Willie Nickella (nakreślę tło na szybko - rodzice ofiary byli skonfliktowani z hodowcą, który twierdził, że ich owce pasły się na jego ziemi). Prokuratura dowiodła winy Horna.
20 listopada 1903 roku, w wieku 42 lat, został powieszony w Cheyenne, w stanie Wyoming.
#mortadelanadzikimzachodzie #ciekawostkihistoryczne

Nebraska, 1886.
#mortadelanadzikimzachodzie

Seth Bullock był amerykańskim pionierem, przedsiębiorcą, szeryfem i politykiem. Urodził się 23 lipca 1849 roku w Amherstburgu. Bullock jest najbardziej znany z bycia pierwszym szeryfem niesławnego Deadwood, w Dakocie Południowej, w latach 70. XIX wieku.
W młodości Bullock przeniósł się wraz z rodziną do Montany, gdzie dorastał na ranczu. Zyskał cenne doświadczenie, pracując z bydłem i stając się świetnym jeźdźcem. Żądza przygód poprowadziła go dalej na zachód i ostatecznie w 1876 roku trafił do miejscowości Deadwood w Górach Czarnych w Dakocie Południowej.
W 1877 roku został wybrany na szeryfa. Odgrywał kluczową rolę w ustanawianiu porządku w pełnej bezprawia osadzie. Bullock był znany ze swojego stanowczego, ale sprawiedliwego egzekwowania prawa, co przyniosło mu szacunek społeczności.
W trakcie swojej kadencji starał się utrzymywać na "swoim" terenie spokój, ścigając bandziorów najróżniejszego autoramentu. Jego wysiłki pomogły w kształtowaniu Deadwood, jako bardziej cywilizowanego i zorganizowanego miejsca.
Angażował się w różne przedsięwzięcia biznesowe. Był współzałożycielem hotelu Bullock (który stoi w Deadwood do dziś), prowadził też sklep z narzędziami.
W 1884 roku pełnił funkcję marshalla* w Dakocie Południowej, nadzorując egzekwowane prawa w całym stanie. Miał też spory udział w utworzeniu Parku Narodowego Yellowstone, pełnił funkcję jednego z pierwszych nadzorców.
Warto też wspomnieć, że kumplował się z niejakim Theodorem Rooseveltem.
Zmarł na raka 23 września 1919 roku w swoim hotelu w Deadwood.
*szeryf jest wybierany przez społeczność, marshall przez władze, jeden działa "lokalnie", drugi federalnie, w Polsce jakoś przyjęło się, że jednego i drugiego nazywamy po prostu "szeryfem".
#mortadelanadzikimzachodzie #ciekawostkihistoryczne

Saloon w stanie Wisconsin, 1890 rok. Jak widać, zakaz sprzedaży browarów nieletnim nie obowiązywał
#mortadelanadzikimzachodzie

Zdjęcie być może przedstawia Szalonego Konia - kwestią dyskusyjną jest, czy kiedykolwiek go sfotografowano.
Szalony Koń (Tashunka Witko), był przywódcą Lakotów z plemienia Oglala. Urodził się w okolicach roku 1840, prawdopodobnie w rejonie dzisiejszej Dakoty Południowej.
Wychowywał się, przyswajając wartości przekazywane przez starszych członków społeczności. Zyskał uznanie jako utalentowany jeździec, łowca i wojownik.
Stał się jednym z ważniejszych przywódców. Wyspecjalizował się w taktyce walki partyzanckiej i prowadzeniu błyskawicznych rajdów na obozy wroga. Był znany ze swojej odwagi, strategicznego myślenia i zdolności do zjednywania sobie innych wojowników.
Najbardziej znana bitwa, w której brał udział, to bitwa nad Little Bighorn w 1876 roku (ponownie, podpułkowniku Custer, uj ci w oko). W tej potyczce Indian z siódmym pułkiem kawalerii Stanów Zjednoczonych dowodzonym przez wspomnianego w nawiasie George'a Custera, Szalony Koń odegrał kluczową rolę w zwycięstwie Indian. Jego zdecydowane działania przyczyniły się do zniszczenia sił amerykańskich i pokazania, że indiańskie plemiona wciąż były zdolne do skutecznego oporu w obliczu ekspansji białych osadników.
W 1877 roku, podczas negocjacji w obozie wojennym na rzece Tongue w Montanie, doszło próby aresztowania Szalonego Konia przez żołnierzy amerykańskich. W trakcie zatrzymania doszło do walki, a Tashunka Witko został śmiertelnie zraniony bagnetem. Zmarł 5 września 1877 roku w wieku około 37 lat.
#mortadelanadzikimzachodzie

Główna ulica w Dallas, 1876 rok.
#mortadelanadzikimzachodzie

Billy the Kid (prawdziwe nazwisko Henry McCarty, znany także jako William Bonney). Urodził się 23 listopada 1859 roku w Nowym Jorku.
Wkrótce rodzina Billy'ego przeniosła się do Indiany, a później osiedliła się na Terytorium Nowego Meksyku. W wieku 15 lat został sierotą i musiał się odnaleźć w brutalnych realiach pogranicza. Billy zaczął popełniać przestępstwa, zaangażował się w kradzież bydła i hazard. Szybko zdobył reputację zręcznego strzelca i awanturnika.
W 1877 został oskarżony o to, że w trakcie kłótni zamordował kowala. To wydarzenie stanowiło początek jego życia jako banity.
W 1878 roku Billy the Kid brał udział w wojnie o hrabstwo Lincoln, konflikcie między dwiema frakcjami, rywalizującymi o kontrolę nad gospodarką w hrabstwie Lincoln w stanie Nowy Meksyk. Dołączył do Regulatorów - byli to przede wszystkim młodzi kowboje, którzy szukali zemsty za niesprawiedliwości, których doświadczyli.
Regulatorzy, znani z brutalności, starli się z rywalizującą frakcją, którą prowadzili Lawrence Murphy i James Dolan, znani jako frakcja Murphy-Dolan. Konflikt spowodował kilka zabójstw i potyczek.
Billy the Kid i Regulatorzy zyskali sławę swoim zaangażowaniem w Bitwę o Lincoln w lipcu 1878 roku. Podczas bitwy Regulatorzy bronili miasta przed oblężeniem ze strony sił przeciwnej frakcji. Odnieśli sukces, ale konflikt trwał dalej.
Po wojnie o hrabstwo Lincoln, Regulatorzy rozwiązali się, a Billy the Kid kontynuował przestępczą "karierę". Stał się jedną z najbardziej niesławnych postaci Dzikiego Zachodu, znaną z udziału w strzelaninach i unikaniu schwytania. Jednak w końcu został pojmany i skazany na karę śmierci. Uciekł z więzienia, ale później został zabity przez szeryfa Pata Garretta w 1881 roku. Miał 21 lat.
Okoliczności śmierci Billy'ego the Kida były przedmiotem kontrowersji i dyskusji. Istnieją różne wersje opowieści o tym, co dokładnie wydarzyło i niektóre źródła sugerują, że nie była to walka w pełnym tego słowa znaczeniu.
Zdaję sobie sprawę, że temat ledwie musnąłem, cała książka by się przydała, nie krótki wpis na stronie ze śmiesznymi obrazkami.
Jeżeli kogoś zainteresowała ta postać - warto obejrzeć "Young Guns". Zmitologizowana, lecz pięknie opowiedziana historia z doborową obsadą (Emilio Estevez, Kiefer Sutherland, Lou Dimond Philips). W komentarz wrzucę jedną z moich ulubionych scen, pogaduszkę Billy'ego z łowcą nagród, który go tropi. Pech chce, że łowca nie wie, jak Billy wygląda ( ͡° ͜ʖ ͡°)
#mortadelanadzikimzachodzie #ciekawostkihistoryczne

Jutro rano może nie być, więc dziś ¯\_(ツ)_/¯
Członkowie zespołu pomiarowego Clarence'a Kinga, podczas eksploracji geologicznej w pobliżu Oreany, Nevada, 1867 rok.
Clarence King (1842-1901) był amerykańskim geologiem i odkrywcą. Jest znany ze swoich badań geologicznych Zachodniego Wybrzeża Stanów Zjednoczonych. King odegrał znaczącą rolę w badaniach i nanoszeniu na mapy pasma górskiego Sierra Nevada.
#mortadelanadzikimzachodzie

Eureka Springs, Arkansas, 1880
#mortadelanadzikimzachodzie

Jesse James - po lewej w wieku 35 lat (1882), po prawej jako 16-latek (1863)
Urodził się 5 września 1847 roku w hrabstwie Clay w stanie Missouri. Jesse James znany jest przede wszystkim jako przywódca gangu James-Younger, który dokonywał napadów na banki, pociągi i sklepy.
Początki działalności przestępczej Jamesa sięgają czasów wojny secesyjnej, gdy jako młody człowiek wstąpił do konfederackiego oddziału partyzanckiego. Po zakończeniu wojny James i jego brat Frank utworzyli grupę przestępczą, w skład której wchodzili również bracia Younger oraz inni kompani.
Gang James-Younger przeprowadził serię spektakularnych napadów na banki i pociągi w latach 60. XIX wieku. Ich przestępstwa miały też silny wymiar polityczny. Wielu ludzi postrzegało Jamesa jako bohatera walczącego przeciwko północnym interesom finansowym i władzy federalnej.
Jednym z najbardziej znanych napadów był skok na bank w Northfield w stanie Minnesota (1876). Nie powiódł się, a większość bandy została schwytana lub zabita. James i Youngerowie zdołali uciec, ale byli ścigani przez resztę swojego życia.
W 1882 roku James został zdradzony przez jednego ze swoich kamratów, Roberta Forda, który za zabicie "kolegi" miał otrzymać nagrodę pieniężną. 3 kwietnia 1882 roku Jesse James został zamordowany we własnym domu w St. Joseph w stanie Missouri. Ford zabił go strzałem w plecy, kiedy Jesse wieszał obraz na ścianie.
#mortadelanadzikimzachodzie #ciekawostkihistoryczne

Miami, Floryda, 1896 rok
#mortadelanadzikimzachodzie

Butch Cassidy niezbyt Was zainteresował, Wyatt Earp nieco bardziej. Zobaczymy, jak pójdzie jednej z moich ulubionych postaci.
Siedzący Byk, fotografia wykonana prawdopodobnie w 1883 roku.
Siedzący Byk, (Tatanka Iyotake), był szamanem i wodzem szczepu Hunkpapów (będących częścią Dakotów, konkretnie Lakotów). Urodził się około 1831 roku niedaleko rzeki Grand River, obecnie w Dakocie Południowej. Odegrał znaczącą rolę w walce plemion Indian przeciwko naruszaniu ich ziem przez europejskich osadników.
Siedzący Byk zyskał uznanie i szacunek wśród swojego ludu dzięki swojej odwadze i umiejętnościom przywódczym. Już w młodym wieku dał się poznać jako zaciekły wojownik i utalentowany myśliwy. Wraz z nasilającymi się napięciami między Indianami a rządem Stanów Zjednoczonych pod koniec lat 60. XIX wieku, stał się kluczową postacią ruchu oporu.
Odegrał kluczową rolę w Bitwie nad Little Bighorn w 1876 roku. Przywództwo Siedzącego Byka i jego umiejętności strategiczne przyczyniły się do porażki podpułkownika George'a Armstronga Custera i jego wojsk (warto nadmienić, że Custerowi wcześniej dobrze wychodziła "walka" z kobietami i dziećmi, był odpowiedzialny za masakrę nad Washita River, kit mu w oko). To zwycięstwo stanowiło znaczące wydarzenie w walce Indian Ameryki Północnej o ochronę ich ziem.
Po bitwie Siedzący Byk poprowadził swoich ludzi do Kanady, szukając schronienia przed armią amerykańską. Przez kilka lat pozostawał na wygnaniu, jednak warunki stały się zbyt trudne i w 1881 roku Siedzący Byk poddał się rządowi Stanów Zjednoczonych i powrócił do kraju.
Po swojej kapitulacji był przetrzymywany jako jeniec wojenny przez dwa lata. Po uwolnieniu zamieszkał w rezerwacie Standing Rock w dzisiejszej Dakocie Północnej. Stał się orędownikiem praw Indian Ameryki Północnej, sprzeciwiając się działaniom rządu zmierzającym do dalszego zmniejszenia terytoriów plemiennych i narzucenia obcej kultury.
Siedzący Byk przez krótki okres występował w show Wild West Buffalo Billa Cody'ego (o którym pewnie sobie tutaj kiedyś wspomnimy), ale ostatecznie wrócił do rezerwatu, kontynuując wysiłki w celu zachowania tradycji i suwerenności Dakotów. Głośno sprzeciwiał się ustawie Dawesa, która miała na celu podział rezerwatów Indian Ameryki Północnej i przeznaczenie ich na sprzedaż (osadnicy finalnie zgarnęli prawie 70% ziemi).
Niestety, napięcia trwały i 15 grudnia 1890 roku Siedzący Byk zginął podczas starcia z indiańską policją, która próbowała go aresztować.
Siedzący Byk jest symbolem przywództwa i walki o zachowanie kultury.
#mortadelanadzikimzachodzie #ciekawostkihistoryczne

Podnóże Gór Skalistych, Kolorado, 1870.
#mortadelanadzikimzachodzie

Wyatt Earp, zdjęcie zrobione w 1883 roku.
Wyatt Earp urodził się 19 marca 1848 roku w Monmouth, w stanie Illinois.
Earp rozpoczął swoją karierę jako stróż prawa, służąc jako szeryf w różnych miastach, takich jak Wichita, Dodge City i Tombstone. Wraz z braćmi, Virgilem i Morganem, oraz bliskim przyjacielem, Docem Hollidayem, stworzył grupę, która próbowała utrzymać porządek i wprowadzić sprawiedliwość w miejscach, gdzie panował chaos.
Jedną z najbardziej znanych strzelanin, w której uczestniczył Wyatt Earp, była strzelanina w O.K. Corral w Tombstone, w stanie Arizona, 26 października 1881 roku. Wraz z braćmi i Docem Hollidayem stawił czoła grupie przestępców. Choć trwała ok. 30 sekund, stała się jednym z najbardziej ikonicznych wydarzeń Dzikiego Zachodu.
Po strzelaninie w O.K. Corral Earp kontynuował swoją walkę z przestępczością, ale również angażował się w różne przedsięwzięcia biznesowe, takie jak górnictwo czy handel nieruchomościami.
Wyatt Earp zmarł 13 stycznia 1929 roku w wieku 80 lat w Los Angeles, w Kalifornii. Jego życie i działania przyczyniły się do wykreowania legendy Dzikiego Zachodu, a on sam stał się symbolem nieustraszonego stróża prawa.
#mortadelanadzikimzachodzie
Jeśli kogoś zainteresowała ta postać, polecam film Tombstone z 1993 roku ze świetną obsadą (m.in. Kurt Russel, Val Kilmer, Sam Elliot). Jak coś, jest na CDA

Browns Park, Kolorado, 1872.
#mortadelanadzikimzachodzie

Butch Cassidy (a tak naprawdę Robert LeRoy Parker, urodzony 13 kwietnia 1866) był przywódcą gangu znanego jako "Wild Bunch", który działał w Utah, Kolorado, Wyoming i okolicznych stanach. W skład grupy wchodzili m.in. Sundance Kid (czyli Harry Alonzo Longabaugh) czy Kid Curry (Harvey Logan). Banda napadała na pociągi, banki i kopalnie.
Cassidy i jego gang byli znani z niezwykle sprawnie przeprowadzanych napadów i wymykania się stróżom prawa. Zyskali swoistą sympatię wśród części społeczeństwa, ponieważ często okradali przedstawicieli establishmentu.
W 1901 roku Cassidy i Sundance Kid uciekli do Ameryki Południowej, aby uniknąć aresztowania. Tam kontynuowali działania, napadając na banki i handlarzy skórami. W 1908 roku, podczas próby napadu na bank w Boliwii, zostali otoczeni przez oddział żołnierzy. Według oficjalnej wersji wydarzeń, Cassidy i Sundance popełnili samobójstwo, aby uniknąć schwytania.
#mortadelanadzikimzachodzie