WordPressDeveloper

Bezcielesny wyraz nowego Śmierci zmienił się w krańcowe osłupienie. Odwrócił się do Billa Bramy.

Dla CIEBIE?

Ale Bill Brama podrywał się już, rósł jak gniew królów. Sięgnął za plecy, warcząc z wściekłości, w pożyczonym czasie, a palce zacisnął na żniwnej kosie.

Koronowany Śmierć dostrzegł, co się dzieje, i uniósł własną broń, ale prawdopodobnie nic na świecie nie zdołałoby powstrzymać zużytego ostrza, gdy świsnęło w powietrzu, gdy wściekłość i zemsta dały mu krawędź wykraczającą poza wszelkie definicje ostrości. Przecięła metal, nawet nie zwalniając.

ŻADNEJ KORONY, powiedział Bill Brama, patrząc prosto w dym.

ŻADNEJ KORONY. TYLKO PLON.

NO DOBRZE. PROSZĘ ZABRAĆ DZIECKO. MYŚLĘ, ŻE POWINNIŚMY STĄD ODEJŚĆ. Coś przyszło mu do głowy; wyraźnie poweselał. MAMY JESZCZE TROCHĘ CZASU. KTÓRA GODZINA?

— Nie wiem. Bez przerwy chodzisz po domu i zatrzymujesz zegary.

ALE JESZCZE NIE PÓŁNOC?

— Moim zdaniem najwyżej kwadrans po jedenastej.

MAMY ZATEM TRZY ĆWIERCI GODZINY.

— Skąd możesz wiedzieć?

ZE WZGLĘDU NA DRAMAT, PANNO FLITWORTH. TAKI ŚMIERĆ, KTÓRY POZUJE NA TLE NIEBA I POZWALA SIĘ OŚWIETLAĆ BŁYSKAWICY, tłumaczył z głęboką dezaprobatą Bill Brama, NIE PRZYBĘDZIE DWADZIEŚCIA PIĘĆ PO JEDENASTEJ, JEŻELI TYLKO MOŻE PRZYBYĆ O PÓŁNOCY.

[... dużo przeskakuję, ale to znany cytat, więc...]

GDYBY LUDZIE WIEDZIELI, KIEDY UMRĄ, PRAWDOPODOBNIE WCALE BY NIE ŻYLI.

— Wiecie, co mi to przypomina? — zapytał Ridcully, kiedy przedzierali się między nimi.

— Cóż takiego? — wymruczał pierwszy prymus.

— Tarło łososi.

— Co?

— Nie w Ankh, ma się rozumieć. Nie wierzę, żeby łosoś mógł popłynąć w górę rzeki…

— Chyba że na piechotę — zgodził się pierwszy prymus.

— …ale widywałem je w górskich rzekach. Płynęły gęsto — mówił Ridcully. — Walczyły, żeby przedostać się na czoło. Cała rzeka zmieniała się w srebrzystą masę.

— Świetnie. Ale po co one to robią?

— No… Ma to jakiś związek z rozmnażaniem.

— Obrzydliwość — uznał pierwszy prymus. — I pomyśleć, że musimy pić tę wodę.

Tymczasem Windle Poons prowadził swoją grupę do Biblioteki.

Podpierając się rękami, bibliotekarz Niewidocznego Uniwersytetu przebiegł szybko do drzwi wstrząsanych przeraźliwym stukaniem.

— Wiem, że tam jesteś — odezwał się głos Windle'a Poonsa. — Musisz nas wpuścić! To życiowo ważne!

— Uuk.

— Nie otworzysz?

— Uuk!

— W takim razie nie pozostawiasz mi wyboru… Pradawne kamienne bloki przesunęły się wolno. Posypała się zaprawa. Potem fragment ściany runął, a ukazał się Windle Poons stojący w windlepoonsokształtnym otworze. Zakaszlał, wzniecając tumany kurzu.

— Nie znoszę tego — stwierdził. — Cały czas mam uczucie, że folguję prymitywnym zabobonom.

Bibliotekarz wylądował mu na ramionach. Ku zdumieniu orangutana, reakcja była niemal zerowa. Trzystufuntowa małpa zwykle wywiera znaczny wpływ na tempo poruszania się zaatakowanej osoby, ale Windle nosił go jak kołnierz.

— Myślę, że powinniśmy szukać w dziale Historii Starożytnej — oświadczył. — A przy okazji: mógłbyś przestać ukręcać mi głowę?

Nadrektor wracał na uniwersytet wściekły. Pozostali smętnie kroczyli za nim. — Do kogo ma się zwrócić? Przecież to my jesteśmy tu magami.

— Ale tak naprawdę nie wiemy, co się dzieje — przypomniał mu dziekan. — Prawda?

— W takim razie musimy się dowiedzieć! — burknął Ridcully. — Nie wiem, do kogo on ma się zwrócić, ale jestem wściekle pewien, kogo ja wezwę.

Zatrzymał się nagle. Pozostali magowie wpadli mu na plecy.

— Och, nie! — zawołał pierwszy prymus. — Proszę, tylko nie to!

— To drobnostka — odparł Ridcully. — Nie ma się czym przejmować. Szczerze mówiąc, zeszłej nocy właśnie o tym czytałem. Wystarczą trzy kawałki drewna i…

— I cztery milikwarty mysiej krwi — dokończył ponuro pierwszy prymus. — Ale nawet tyle nie jest potrzebne. Można użyć dwóch kawałków drewna i jajka. Tylko jajko musi być świeże.

— Dlaczego?

— Myślę, że mysz jest wtedy bardziej zadowolona.

— Nie, chodziło mi o jajko.

— Kto może wiedzieć, co czuje jajko?

— Wszystko jedno — wtrącił dziekan. — To niebezpieczne. Zawsze miałem wrażenie, że on pozostaje we wnętrzu oktogramu tylko dla zachowania pozorów. Nie znoszę, kiedy tak patrzy na człowieka i wygląda, jakby coś liczył.

Dalekie mamrotanie stało się bliskim mamrotaniem, po czym pani Cake wynurzyła się zza córki niby niewielki księżyc wyłaniający się z cienia planety.

— Czego pan chce? — spytała.

Windle cofnął się o krok. W przeciwieństwie do swej córki pani Cake była dość niska i niemal idealnie okrągła. I — wciąż w przeciwieństwie do córki, której cała postawa miała uczynić ją mniejszą — pani Cake dominowała nad otoczeniem. Głównym tego powodem był jej kapelusz, który — jak się Windle potem dowiedział — nosiła zawsze, z oddaniem godnym maga. Kapelusz był wielki, czarny i miał na sobie różne rzeczy, takie jak skrzydła ptaków, woskowe wisienki i szpilki. Carmen Miranda mogłaby nosić taki kapelusz na pogrzebie kontynentu. Pani Cake podróżowała pod nim, tak jak kosz podróżuje pod balonem. Ludzie często odruchowo zaczynali rozmawiać z jej kapeluszem.

— Pani Cake? — zapytał zafascynowany Windle.

— Tu jestem, na dole — odezwał się pełen wyrzutu damski głos. Windle spuścił wzrok.

— To właśnie ja — oświadczyła pani Cake.

— Czy rozmawiam z panią Cake? — spytał Windle.

— Tak, wiem.

— Nazywam się Windle Poons.

— To też wiem.

— Widzi pani, jestem magiem…

— Dobrze, tylko proszę wytrzeć nogi.

— Czy mogę wejść?

Windle Poons urwał. W brzęczącej sterowni mózgu odtworzył po raz drugi ostatnie kilka zdań rozmowy. I uśmiechnął się.

— Zgadza się — przyznała pani Cake.

— Czy nie jest pani przypadkiem naturalnym jasnowidzem?

— Zwykle jakieś dziesięć sekund, panie Poons. Windle zawahał się.

— Musi pan zadać pytanie — uprzedziła go szybko pani Cake. — Dostaję migreny, kiedy ktoś złośliwie nie zadaje pytań, jak już je przewidziałam i odpowiedziałam.

— Jak daleko w przyszłość pani widzi, pani Cake?

Kiwnęła głową.

— Dobrze — stwierdziła, najwyraźniej udobruchana [...]

Dotarli do bramy. Pani Cake wstąpiła z cienia, blokując nad-rektorowi przejście.

Ridcully uniósł brwi.

Nie należał do mężczyzn, którym sprawia przyjemność niegrzeczne i szorstkie zachowanie wobec kobiet. Czy też, gdyby ująć to nieco inaczej, był niegrzeczny i szorstki wobec absolutnie każdego, niezależnie od płci, co w pewnym sensie gwarantowało równouprawnienie. I gdyby poniższa rozmowa nie toczyła się między kimś, kto słyszy, co mówią ludzie, kilka sekund wcześniej, niż to powiedzą, a kimś, kto w ogóle nie słucha, co mówią ludzie, wszystko mogłoby się potoczyć całkiem inaczej. A może nie. Pani Cake zaczęła od odpowiedzi.

— Nie jestem pańską dobrą kobietą! — warknęła.

— A kimże jesteś, moja dobra kobieto? — zapytał nadrektor.

— I nie trzeba tak się zwracać do porządnej osoby — powiedziała pani Cake.

— Nie trzeba się zaraz obrażać — powiedział Ridcully.

— A niech mnie! Tak robię? — zdziwiła się pani Cake.

— Droga pani, dlaczego mi pani odpowiada, zanim jeszcze cokolwiek powiem? — spytał Ridcully.

— Co?

— O co pani chodzi?

— O co panu chodzi?

— Co?

Patrzyli na siebie, unieruchomieni w niepokonanym impasie konwersacyjnym. Po chwili pani Cake zrozumiała, co się dzieje.

— Znowu mam przedwczesne przeczucia — powiedziała. Wetknęła palec do ucha i pokręciła nim z mlaszczącym odgłosem. — Teraz dobrze. Otóż powodem…

Łąka leżała wysoko na zboczu za farmą, ponad polem kukurydzy. Panna Flitworth obserwowała go przez chwilę.

Demonstrował najbardziej interesującą technikę, jaką w życiu widziała. Nie sądziła nawet, że jest ona fizycznie możliwa.

— Nieźle — stwierdziła w końcu. — Masz wymach jak należy i w ogóle.

DZIĘKUJĘ, PANNO FLITWORTH.

— Ale dlaczego jedno źdźbło trawy naraz?

Bili Brama spojrzał na równe rzędy skoszonej trawy.

A MOŻNA INACZEJ?

— Można ściąć wiele za jednym zamachem…

NIE. NIE. JEDNO ŹDŹBŁO NARAZ. JEDNO CIĘCIE, JEDNO ŹDŹBŁO.

— W ten sposób nie skosisz wiele — stwierdziła panna Flitworth.

WSZYSTKIE CO DO JEDNEGO, PANNO FLITWORTH.

— Naprawdę?

MOŻE MI PANI WIERZYĆ.

— No, dalej — zachęciła go panna Flitworth. — Przecież nie zatrudnię kogoś, kto nie ma nazwiska. No…? Przybysz spojrzał w górę. NIEBO?

— Nikt nie nazywa się pan Niebo.

PAN… BRAMA? Kiwnęła głową.

— Może być. Może być Brama. Znałam kiedyś takiego, co się nazywał Bramka. No dobrze, panie Brama. A imię? Nie mów mi tylko, że też go nie masz. Musisz być Billem, Tomem, Bruce'em albo jednym z nich.

TAK.

— Co?

JEDEN Z NICH.

— Ale który?

EHM… PIERWSZY?

— Jesteś Bill?

TAK.

Panna Flitworth przewróciła oczami.

— No dobrze, Billu Niebo… — zaczęła.

BRAMO.

— A tak. Przepraszam. No dobrze, Billu Bramo…

PROSZĘ MI MÓWIĆ BILL.

— A ty możesz mi mówić panno Flitworth. Pewnie chciałbyś zjeść kolację?

CHCIAŁBYM? AHA… TAK WIECZORNY POSIŁEK TAK.

— Prawdę mówiąc wyglądasz, jakbyś umierał z głodu. A nawet jakbyś już umarł.

Przyjrzała się mrocznej postaci. Nie wiedziała dlaczego, ale trudno było ocenić, jak właściwie wygląda Bill Brama, a nawet przypomnieć sobie dźwięk jego głosu. A przecież był tam i najwyraźniej coś mówił — inaczej jak mogłaby cokolwiek pamiętać z tej rozmowy?

— W okolicy jest wielu ludzi, co nie korzystają z imienia, z którym przyszli na świat — rzekła. — Zawsze powtarzam, że nic nikomu nie przyjdzie z zadawania osobistych pytań. Mam nadzieję, że umiesz pracować, panie Billu Bramo. Wciąż zbieram siano z wysokich łąk, a kiedy nadejdą żniwa, będzie mnóstwo roboty. Potrafisz używać kosy?

Bili Brama przez chwilę rozważał pytanie.

MYŚLĘ, powiedział w końcu, ŻE ODPOWIEDZIĄ JEST ZDECYDOWANE „TAK”, PANNO FLITWORTH.

Magowie przyczaili się przed drzwiami pokoju Windle'a Poonsa.

— Wszystko gotowe? — upewnił się Ridcully.

— Dlaczego nie można zlecić tego służbie? — mruczał pierwszy prymus. — To poniżej godności…

— Ponieważ chcę to załatwić jak należy i z godnością — odparł nadrektor. — Jeśli już ktoś ma pochować maga na rozstaju dróg z kołkiem wbitym w pierś, powinni się tym zająć inni magowie. W końcu byliśmy jego przyjaciółmi.

— A właściwie co to takiego? — spytał dziekan, badając trzymane w rękach narzędzie.

— To się nazywa szpadel — wyjaśnił pierwszy prymus. — Widziałem, jak używają go ogrodnicy. Ten ostry koniec trzeba wbić w ziemię. Potem jest już trudniej.

Ridcully zajrzał przez dziurkę od klucza.

— Znów się położył — poinformował. Wstał, strzepując kurz z kolan. — Uwaga, na moją komendę. Raz… dwa…

Ogrodnik Modo popychał taczki, pełne ściętych gałązek żywopłotu, obok nowego laboratorium badawczego Magii Wysokich Energii, kiedy pół tuzina magów minęło go z wielką — jak na magów — prędkością. Między sobą nieśli Windle'a Poonsa.

— Panie nadrektorze — usłyszał Modo jego głos. — Jest pan pewien, że to podziała?

— Chodzi nam wyłącznie o twoje dobro — zapewnił Ridcully.

— Nie wątpię, ale…

— Już niedługo znów będziesz się czuł jak dawniej — obiecywał kwestor.

— Wcale nie będzie — syknął dziekan. — O to właśnie chodzi.

— Już niedługo nie będziesz się czuł jak dawniej, bo o to właśnie chodzi — wysapał kwestor, kiedy znikali za rogiem.

[...]

Społeczeństwo Ankh-Morpork jest społeczeństwem ulicznym. Zawsze dzieje się tam coś ciekawego. W tej chwili woźnica na koźle dwukonnego wozu z owocami trzymał dziekana sześć cali nad ziemią, ściskał za kołnierz dziekańskiej szaty i groził, że wypchnie twarz dziekana przez tył dziekańskiej głowy.

— To brzoskwinie, jasne?! — wrzeszczał. — Wiesz pan, co się dzieje z brzoskwiniami, jeśli za długo leżą? Odgniatają się! Ale nie tylko one będą wgniecione!

— Jestem magiem, człowieku — tłumaczył dziekan. Jego spiczaste buty dyndały w powietrzu. — Gdyby nie fakt, że użycie magii w jakikolwiek sposób z wyjątkiem samoobrony jest wbrew moim zasadom, miałbyś poważne kłopoty.

— A co tu właściwie robicie? — zainteresował się woźnica i trochę opuścił dziekana, żeby spojrzeć mu przez ramię.

— Właśnie — odezwał się człowiek próbujący zapanować nad końmi zaprzężonymi do wozu z drewnem. — Co się dzieje? Są tu ludzie, którym się płaci od godziny.

— Ruszać się tam z przodu!

Dostawca drewna odwrócił się na koźle ku długiemu rzędowi wozów za sobą.

— Próbuję — wyjaśnił. — To chyba nie moja wina, nie? Jest tu cała banda magów, którzy rozkopują tę przeklętą ulicę!

Ponad brzegiem wykopu pojawiło się zabłocone oblicze nad-rektora.

— Na miłość bogów, dziekanie! Przecież kazałem jakoś załatwić tę sprawę!

— Owszem. Właśnie prosiłem tego dżentelmena, żeby się cofnął i pojechał inną drogą — odparł dziekan, któremu zaczynało już brakować powietrza.

Dostawca owoców odwrócił go w powietrzu, żeby mógł obejrzeć zatłoczoną ulicę.

— Próbowałeś pan kiedy wycofać sześćdziesiąt wózków naraz? — zapytał. — To trudna robota. Zwłaszcza kiedy nikt nie może się ruszyć, bo tak nas załatwiliście, że wozy stoją dookoła całego kwartału. Nikt nie może się cofnąć, bo ktoś inny stoi mu na drodze. Jasne?

Dziekan spróbował przytaknąć. Sam się zastanawiał, czy mądre jest kopanie dołu na skrzyżowaniu ulicy Pomniejszych Bóstw i Broad-Wayu, dwóch najbardziej ruchliwych w Ankh-Morpork. Na początku wydawało się to rozsądne. Nawet najbardziej uparty nie-umarły powinien pozostać należycie pochowany pod ulicami o takim natężeniu ruchu. Problem polegał na tym, że nikt nie pomyślał o trudnościach, jakie powoduje rozkopanie dwóch ważnych arterii w godzinie szczytu.

— Spokojnie, spokojnie. Co się tu dzieje?

Tłum gapiów rozstąpił się, przepuszczając krępą postać sierżanta Golona ze Straży. Sunął między ludźmi niepowstrzymanie, brzuchem torował sobie drogę. Kiedy zobaczył magów, tkwiących po pas w dziurze na środku ulicy, jego szeroka, rumiana twarz wyraźnie się rozpromieniła.

— Co my tu mamy? — rzucił. — Bandę międzynarodowych złodziei skrzyżowań?

Był uradowany. Jego długoterminowa strategia zapobiegania przestępstwom wreszcie wykazała swą skuteczność.

Nadrektor wyrzucił mu na buty łopatę ankh-morporskiego mułu.

— Nie bądź durniem, człowieku — burknął. — To bardzo poważna sprawa.

— Jasne. Wszyscy tak mówią. — Sierżant Colon nie należał do tych, których łatwo zbić z tropu, kiedy już nabiorą rozpędu. — Założę się, że w setkach wiosek w jakichś pogańskich okolicach, takich jak Klatch, zapłacą dobrą cenę za eleganckie, prestiżowe skrzyżowanie, co?

Ridcully przyglądał mu się z otwartymi ustami.

— Co też wygadujecie, strażniku? — zapytał po chwili. Wskazał swój spiczasty kapelusz. — Nie słyszeliście? Jesteśmy magami. Tu chodzi o sprawę magów. Gdybyście więc zechcieli skierować te wozy dookoła, byłoby miło…

— Brzoskwinie odgniatają się od samego patrzenia… — odezwał się jakiś glos za sierżantem.

— Ci durnie trzymają nas tutaj dobre pół godziny — oświadczył poganiacz bydła, który dawno już stracił panowanie nad czterdziestoma wołami, w tej chwili spacerującymi bez celu po okolicznych ulicach. — Proszę ich aresztować.

Sierżant uświadamiał sobie z wolna, że mimo woli znalazł się na scenie dramatu obejmującego setki ludzi, z których niektórzy byli magami, a wszyscy wściekli.

— W takim razie co tu robicie? — zapytał słabym głosem.

— Chowamy naszego kolegę. A niby co myśleliście? Colon spojrzał niepewnie na otwartą trumnę obok drogi. Windle Poons pomachał mu lekko.

— Przecież… on nie jest martwy… chyba… — Marszcząc czoło, sierżant usiłował zrozumieć całą sytuację.

— Pozory często mylą — stwierdził nadrektor.

— Ale on właśnie do mnie pomachał — nie ustępował sierżant.

— I co?

— Przecież to nie jest normalne, żeby…

— Wszystko w porządku, sierżancie — uspokoił go Windle. Colon przesunął się trochę bliżej trumny.

— Czy wczoraj wieczorem nie rzucił się pan do rzeki? — wyszeptał.

— Tak — przyznał Windle. — Bardzo mi pomogliście.

— A potem tak jakby wyrzucił się pan z powrotem.

— Obawiam się, że tak.

— Ale tkwił pan tam całe wieki…

— Było ciemno, rozumiecie. Nie mogłem znaleźć schodków. Sierżant Colon musiał uznać logikę tego wytłumaczenia.

— W takim razie chyba faktycznie jest pan martwy — uznał wreszcie. — Nikt nie mógłby tyle siedzieć w rzece, gdyby wcześniej nie umarł.

— Otóż to — zgodził się Windle.

— Tylko dlaczego chodzi pan i mówi? Pierwszy prymus wyjrzał z dołu.

— Nie jest niczym niezwykłym, by martwe ciało poruszało się i wydawało dźwięki po śmierci, sierżancie — oświadczył. — Powodem są mimowolne skurcze mięśni.

— Rzeczywiście, pierwszy prymus ma rację — potwierdził Windle Poons. — Gdzieś o tym czytałem.

— Aha. — Sierżant rozejrzał się dookoła. — W takim razie — dodał niepewnie — chyba wszystko w porządku.

Po dłuższym czasie usłyszał na korytarzu jakieś szepty; drzwi otworzyły się z trzaskiem.

— Przytrzymać mu nogi! Łapcie nogi!

— Trzymajcie ręce! Windle spróbował usiąść.

— Dzień dobry panom — powiedział. — O co chodzi? Stojący u stóp łóżka nadrektor pogrzebał w worku i wyjął jakiś ciężki przedmiot.

Uniósł go w górę.

— Aha! — zawołał.

Windle przyjrzał się z uwagą.

— Tak? — zapytał uprzejmie.

— Aha — powtórzył jeszcze raz nadrektor, ale już z mniejszym przekonaniem.

— To symboliczny dwuręczny topór kultu Ślepego Io — stwierdził Windle.

Nadrektor spojrzał na niego tępo.

— No… no tak — przyznał. — Zgadza się.

Odrzucił topór przez ramię, niemal pozbawiając dziekana lewego ucha. Raz jeszcze sięgnął do worka.

— Aha!

— To całkiem ładny egzemplarz Mistycznego Zęba Offlera, Boga Krokodyla.

— Aha!

— A to… niech się przyjrzę… Tak, to zestaw świętych Latających Kaczek Ordpora Niegustownego. Świetna zabawa.

— Aha!

— A to… nie, proszę nie podpowiadać… to święty linglong niesławnego kultu Sootee. Tak?

— Aha?

— Wydaje mi się, że to trójgłowa ryba z religii trójgłowej ryby w Howandzie.

— To śmieszne — stwierdził nadrektor, odrzucając rybę. Magowie byli rozczarowani. Religijne obiekty, jak się okazało, nie są jednak absolutnie pewnym środkiem na nieumarłych.

— Przykro mi, że sprawiam tyle kłopotu — zapewnił Windle. Dziekan rozpromienił się nagle.

— Światło dzienne! — zawołał. — To załatwi sprawę.

— Bierzcie kotarę!

— Bierzcie drugą kotarę!

— Raz, dwa, trzy… Teraz!

Windle zamrugał w ostrym blasku słońca.

Magowie wstrzymali oddech.

— Przykro mi — powiedział. — Ale to chyba też nie działa. Znowu posmutnieli.

— Niczego nie czujesz? — upewnił się Ridcully.

— Żadnego uczucia rozsypywania się w pył i rozwiewania? — dodał z nadzieją pierwszy prymus.

— Skóra schodzi mi z nosa, jeśli za długo przebywam na słońcu — odparł Windle. — Nie wiem, czy to coś pomoże. — Spróbował się uśmiechnąć.

Magowie popatrzyli po sobie i wzruszyli ramionami.

— Wychodzimy — zarządził nadrektor. Rzędem wyszli na korytarz.

Ridcully ruszył za nimi. W progu zatrzymał się jeszcze i pogroził Windle'owi palcem.

— Ta niechęć do współpracy, Windle, nie poprawia pańskiej sytuacji — oznajmił i trzasnął drzwiami.

Nieszczęśliwy los zrządził, że właśnie kwestor siedział naprzeciw drzwi, kiedy Windle Poons je wyważył, ponieważ uznał to za łatwiejsze od grzebania przy klamce.

Kwestor przegryzł drewnianą łyżkę.

Magowie odwrócili się na ławach, by popatrzeć.

Windle Poons kołysał się przez chwilę, opanowując swoje struny głosowe, wargi i język. Po czym oznajmił:

— Myślę, że potrafię metabolizować alkohol. Nadrektor pierwszy odzyskał mowę.

— Windle! — zawołał. — Myśleliśmy, że nie żyjesz!

Sam musiał przyznać, że nie była to najlepsza kwestia. Nie kładzie się człowieka na katafalku, ze świecami i liliami dookoła, gdy się uważa, że biedaka trochę boli głowa i powinien zdrzemnąć się przez pół godzinki.

Windle postąpił kilka kroków. Najbliżsi magowie przewracali się niemal, usiłując zejść mu z drogi.

— Bo jestem martwy, ty młody durniu — wymamrotał. — Myślisz, że cały czas tak wyglądałem? Też mi coś. — Spojrzał niechętnie na zebranych magów. — Czy ktoś tu wie, co właściwie robi śledziona?

— Dzień dobry, panie.

Śmierć bez słowa usiadł w fotelu. Albert zarzucił mu ręcznik na kanciaste ramiona.

— Kolejny piękny dzionek — zaczął swobodnie. Śmierć milczał.

Albert strzepnął ściereczkę do polerowania i zsunął Śmierci kaptur.

ALBERCIE.

— Słucham.

Śmierć wyjął małą złotą klepsydrę.

WIDZISZ TO?

— Tak, proszę pana. Bardzo ładna. Jeszcze takiej nie widziałem. Czyja to?

MOJA.

Albert zerknął w bok. Na rogu blatu stała duża klepsydra w czarnej ramie. W środku nie było piasku.

— Myślałem, że tamta jest pańska — powiedział.

BYŁA. A TERAZ MAM TĘ. TO PREZENT POŻEGNALNY. OD SAMEGO AZRAELA.

Albert przyjrzał się klepsydrze w dłoni Śmierci.

— Ale… ten piasek, proszę pana. On się przesypuje.

W SAMEJ RZECZY.

— Ale to znaczy… Chciałem powiedzieć…

TO ZNACZY, ALBERCIE, ŻE PEWNEGO DNIA PRZESYPIE SIĘ CAŁY.

— Wiem, proszę pana, ale… ale pan… Myślałem, że Czas to coś, co zdarza się innym. Tak jest, prawda? Nie panu. Pod koniec głos Alberta przybrał błagalny ton. Śmierć ściągnął ręcznik i wstał.

CHODŹ ZE MNĄ.

— Przecież jesteś Śmiercią, panie… — mamrotał Albert, biegnąc za nim nerwowo.

Przeszli korytarz, minęli ogród i weszli do stajni.

— Czy to może jakiś żart? — dodał z nadzieją.

RACZEJ NIE JESTEM ZNANY Z POCZUCIA HUMORU.

Vimes dopalił cygaro i zapatrzył się w zachodzące słońce.

Po chwili zdał sobie sprawę z cichego drapania po lewej stronie. Mimo zmroku zobaczył, jak na jednym z grobów zapada się murawa. Z ziemi wysunęła się szara ręka ściskająca łopatę. Kawałki murawy uniosły się, opadły na boki i Reg Shoe powstał z grobu. Wydobył się już prawie do połowy, kiedy zauważył Vimesa i niemal wpadł z powrotem.

— Och! Przestraszył mnie pan na śmierć, panie Vimes!

— Przepraszam, Reg.

— Oczywiście, kiedy mówię, że przestraszy mnie pan na śmierć… — zaczął ponuro zombi.

Vimes znalazł się nos w nos z człowiekiem, który — w policyjnym slangu — pomagał mu w śledztwie.

— Jesteś tu całkiem sam — powiedział. — Nie masz żadnych przyjaciół. Siedziałeś tu i robiłeś notatki dla oprawcy, krwawego oprawcy! A ja widzę tu biurko i to biurko ma szufladę, więc jeśli chcesz jeszcze kiedyś w życiu znowu trzymać pióro, powiesz mi wszystko, co chcę wiedzieć…

— Do składu! — wykrztusił człowieczek. — Sąsiedni budynek!

— Tak jest, sir. Bardzo dziękuję, sir. Bardzo nam pan pomógł. — Vimes upuścił osłabłe ciało na podłogę. — A teraz, sir, przykuję pana na chwilę do biurka, żeby pana chronić, sir.

— Przed… przed kim?

— Przede mną. Bo pana zabiję, jeśli spróbuje pan uciekać, sir.

— Przeoczyłeś kawałek. — Kobieta wyjęła liliową chusteczkę i przysunęła ją do twarzy skrytobójcy. — Pośliń.

Posłuchał z ociąganiem. Wytarła mu policzek, a potem przysunęła chusteczkę do światła.

— Ciemnozielony — stwierdziła. — Bardzo dziwne. Jak rozumiem, [skrytobójco], dostałeś zero punktów na egzaminie ze skradania się.

— Mogę spytać, jak to odkryłaś, madame?

— Och, słyszy się to i owo — odparła lekceważąco. — Wystarczy, że zabrzęczy się pieniędzmi przy czyimś uchu.

— No cóż, to prawda — przyznał skrytobójca.

— Dlaczego tak się stało?

— Egzaminator uznał, że użyłem podstępu, madame.

— A użyłeś?

— Oczywiście. Sądziłem, że właśnie o to chodzi.

— Mówił też, że nigdy nie uczęszczałeś na jego lekcje.

— Ależ uczęszczałem. Bardzo skrupulatnie.

— Twierdzi, że nigdy cię nie widział.

[skrytobójca] się uśmiechnął.

— Chciałbym, żeby obejrzał pan też paru innych — rzekł Vimes.

— A wie pan, jakoś mnie to nie zaskakuje.

— Jeden ma podziurawione stopy, jeden wpadł przez dach wychodka i skręcił sobie nogę, a jeden jest martwy.

— Nie sądzę, żebym mógł jakoś pomóc temu ostatniemu. A skąd pan wie, że jest martwy? I zdaję sobie sprawę, że mogę żałować tego pytania.

— Ma złamany kark po upadku z dachu, a myślę, że spadł z dachu, bo miał w mózgu stalowy bełt z kuszy.

— Aha. Rzeczywiście, brzmi to jak objawy zgonu, jeśli chce pan poznać moją opinię medyczną. Pan to zrobił?

— Nie!

— Cóż, jest pan człowiekiem zapracowanym, sierżancie. Nie może pan być wszędzie.

— Twojego kumpla zostawimy tutaj, żeby sobie to odespał — oświadczył. — Ale ty, Henry, idziesz ze mną do lekarza. Pójdziesz spokojnie?

Kilka minut później doktor Lawn otworzył tylne drzwi. Vimes przecisnął się obok niego. Na ramionach dźwigał bezwładne ciało.

— Opatruje pan wszystkich, prawda?

— W granicach rozsądku, ale…

— Ten tutaj to Niewymowny* — oświadczył Vimes. — Próbował mnie zabić. Potrzebuje lekarstwa.

— A czemu jest nieprzytomny? — spytał lekarz. Miał na sobie długi gumowy fartuch i gumowe buty.

— Nie chciał wziąć lekarstwa.

Lawn westchnął. Ręką, w której trzymał mopa, wskazał Vimesowi wewnętrzne drzwi.

— Niech pan go wniesie od razu do gabinetu. Niestety, w tej chwili sprzątam poczekalnię po panu Salciferousie.

— Czemu? Co zrobił?

— Pękł.

Naturalna ciekawość Vimesa nagle przestała go nękać.

— Gdzie teraz, sierżancie? — zapytał Sam, gdy już ruszyli.

— Na Kablową.

Lękliwy pomruk rozległ się wśród ludzi w klatce za nimi.

— To nie w porządku — mruknął Sam.

— Gramy według reguł — odparł Vimes. — Musicie się jeszcze nauczyć, po co istnieją reguły, młodszy funkcjonariuszu. I nie wgapiajcie się tak we mnie. Gapili się już na mnie zawodowcy, a wy wyglądacie, jakbyście musieli biec do wychodka.

— No tak, jasne, ale wszyscy wiedzą, że oni torturują ludzi — wymamrotał Sam.

— Naprawdę? — spytał Vimes. — Więc dlaczego nikt nic nie zrobi w tej sprawie?

— Bo oni torturują ludzi.

Aha, pomyślał Vimes. Wreszcie zacząłem chwytać podstawy dynamiki społecznej.