Początkowo każda zwrotnica musiała być przestawiana ręcznie. Teraz tramwaje mają kij do zwrotnic w kabinie, ale kiedyś często miały zamontowany tak by wygodnie było szybko sięgnąć po niego z zewnątrz. Ten proces widać tutaj: https://youtu.be/APbwEtMYd4w?t=578
Jako, że wtedy zwrotnice przekładane były tylko ręcznie w newralgicznych punktach miasta bywali rozmieszczeni zwrotnicowi. Dołączam zdjęcie z takiego posterunku, na zdjęciu instruktor nadzoru ruchu pokazuje jak poprawnie przełożyć zwrotnicę. Zwrotnicowi dbali o to żeby motorniczy mógł szybko przejechać przez skrzyżowanie w żądanym kierunku, bez wychodzenia do zwrotnicy.
Z czasem pojawiły się pierwsze zwrotnice automatyczne. Początkowo popularne były zwrotnice sankowe. Na sieci trakcyjnej umieszczony był system detekcji pobieranego przez tramwaj prądu. Jazda z niskim poborem powodowała ustawienie zwrotnicy w jednym kierunku, a jazda z dużym poborem (tzw. z jazdą, bo wymuszało się to przez rozpoczęcie przyspieszania) w drugim. Czasem powodowało to problemy, bo ogrzewanie pobierające prąd było mylnie wykrywane jako jazda z prądem, w przypadku niepoprawnego zadziałania blokady pantograf drugiego wagonu potrafił przestawić zwrotnicę, wymagało to też dużej czujności od motorniczych. Z czasem zaczęto zastępować to bezpieczniejszymi systemami.
W niektórych miastach wykorzystywana jest łączność radiowa, tramwaj wysyła zakodowany sygnał z numerem sterownika zwrotnic oraz żądanym kierunkiem, odbiornik zapisuje w którą stronę zostało wysłane żądanie i przez kogo. Jest to istotne w momencie rozstrzygania winy o wypadkach czy też sprawdzaniu który tramwaj ma zbyt duży zasięg radia i na pętli przekłada nie tylko swoje, ale i sąsiednie zwrotnice. Taki system jest bardzo wygodny dla motorniczego, który jedyne co musi zrobić to ustawić z wyprzedzeniem pokrętło zwrotnicy w żądanym kierunku. Nadajnik jest umiejscowiony pod podłogą, z prawej strony na przedzie pojazdu - odbiorniki z kolei są po prawej stronie szyny. Tego typu systemy są używane w Warszawie i Łodzi.
W innych miastach sterowanie odbywa się za pomocą podczerwieni. Na pulpicie zamontowany jest nadajnik z dwoma przyciskami, motorniczy wciskając jeden z nich sprawia że nadajnik wysyła zakodowane żądanie kierunku 1 lub 2 (zależnie od wciśniętego przycisku). Motorniczy musi się tutaj wstrzelić w strefę działania która jest oznaczona na sieci. Po zdekodowaniu zwrotnica jest ustawiana w wybranym kierunku i motorniczy może jechać dalej. Ten system w przypadku braku wciśnięcia jakiegokolwiek przycisku wysyła tylko informacje o swoim numerze seryjnym (poza Wrocławiem, gdzie używany jest starszy system który w tym momencie nie wysyła niczego). Nowsza wersja, wysyłająca tą informację, jest używana w Krakowie, Szczecinie, Toruniu, Częstochowie.
W przypadku niepoprawnego przełożenia zwrotnicy każdy automat można też przełożyć ręcznie, napęd zwrotnicy posiada w środku miejsce na kij zwrotnicowy pozwalający na jej przełożenie. W każdym przypadku zwrotnica powinna się blokować na czas przejazdu tramwaju. Jest to uzyskiwane przez czujniki na sieci w przypadku zwrotnic sankowych lub detektory indukcyjne/układy obwodów torowych - w pierwszym wypadku tramwaj na zwrotnicy jest wykrywany przez pętle indukcyjne zabudowane w torowisku, w drugim przypadku wykrywane jest zwarcie niskiego napięcia między szynami przez osie wagonu (identyczne rozwiązanie jest używane na kolei). Blokada jest sygnalizowana na sygnalizatorze pokazującym kierunek przełożenia zwrotnicy.
Mam nadzieję, że nie wyszło zbyt długo. Jak zawsze dołączam garść zdjęć z portalu www.transportszynowy.pl (dzisiaj zdjęcie zwrotnicowego zaczerpnąłem z fanpagu Tramwajów Warszawskich) i zapraszam do dyskusji, odpowiem na wszelkie pytania ( ͡° ͜ʖ ͡°)
#komunikacyjneciekawostki #tramwaje #komunikacjamiejska #ciekawostki
@Tr8025 A ja się wiecznie zastanawiałem co to jest to "z" obok trakcji
@PanHeniek Samo Z oznacza też zwrotnicę sterowaną radiowo. Dopiero z kwadracikami poniżej oznacza saneczki
@Tr8025 to w Łodzi jakiś gówniarz pilotem od tv zmieniał zwrotnice i w konsekwencji tramwaje się wykoleiły
@Tr8025 wartoby tu opisać przestawianie zwrotnic pilotem do telewizora ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Tr8025 A Twoim zdaniem, które rozwiązanie jest najlepsze?
@Analnydestruktor @Zielczan Z tym pilotem słyszałem, ale nie mam ciekawszych wieści niż to co w mediach mówiono
@PanHeniek Moim zdaniem najlepsza jest radiówka. Zabezpieczona jest bardzo dobrze, wygodna dla prowadzącego i mimo problemów jakie czasem sprawia serwisowo z powodu umiejscowienia nadajnika to wciąż wydaje mi się najbardziej niezawodnym rozwiązaniem
@Tr8025 właśnie miałem ostatnio o to pytać! W mojej okolicy jest wjazd na pętlę tramwajową i czasami tramwaje po prostu przejeżdżają prosto lub skręcają w prawo na pętlę (więc jak mniemam jest tam jakieś automatyczne sterowanie), a czasami się zatrzymują żeby wyskoczyć z tramwaju i ręcznie przestawić zwrotnicę kijem. Z czego to wynika? Awaria zwrotnicy co jakiś czas, czy co?
@emdet Bywa tak, że z jakiegoś powodu zwrotnica się nie przestawi (usterka nadajnika, odbiornika zwrotnicy, motorniczy zwyczajnie się zagapi), albo zwrotnica się nie odblokuje po poprzednim tramwaju, co też można uznać za usterkę - jednak zwykle jednostkową, a nie długotrwałą. No chyba, że jest tam jednak zwrotnica ręczna i czasem motorniczemu pasuje to jak jest ustawiona, a czasem nie ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Tr8025 niesamowite, wczoraj właśnie widziałem jak motorniczy przestawiał zwrotnicę prętem i zastanawiałem się dlaczego, a dzisiaj mam gotową odpowiedź
@Sosiuk No widzisz, odpowiedź zawsze w porę ( ͡~ ͜ʖ ͡°)
@Tr8025 ze trzy albo cztery lata temu byłem w ciężkim szoku, jak w centrum Gdańska widziałem motorniczego który wysiadał z tramwaju i ręcznie przestawiał zwrotnicę. Europejskie miasto, jop twoju mać…
Super wpis, leci piorun
@Analnydestruktor @Tr8025 Ten dzieciak wykolejał tramwaje ale czasami też chciał pomagać motorniczym w przełączaniu wagonów przy awariach aż go w końcu postraszyli i tylko przyjeżdżał rowerem na miejsca różnych awarii i wypadków obserwować. Ksywkę miał Adaś Zwrotnica. Co najlepsze chciał zostać motorniczym, nawet zmienił imię i nazwisko ale Nadzór Ruchu go rozpoznał na zdjęciu w CV i został odrzucony.
Wracając do tematu wpisu, Łodzi do niedawna były niektóre zwrotnice które przestawiały się jeszcze na podczerwień, musiał bym zapytać byłych kolegów czy już wszystkie wyłączyli. No i w niektórych starych typach tramwajów była dziura w podłodze przez którą można było zmieniać zwrotnicę nie wysiadając.
No i nie kij do przestawiania ( ͡° ͜ʖ ͡°) tylko albo klucz do zwrotnic albo nastawiacz( w Łodzi)
@ZBOWiD Fachowo kij wekslowy w Warszawie, ale co miasto to inaczej można to określać. Dlatego użyłem takiego niezbyt fachowego, ale za to uniwersalnego określenia ;). I też fajną ciekawostkę napisałeś, nie znałem w ogóle tej sprawy zakulisowo. No i nie wiedziałem, że w zabytkach były do przestawiania zwrotnic specjalne otwory ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Tr8025 O to nie wiedziałem że w Warszawie mówi się kij wekslowy, myślałem że też klucz do zwrotnic. O Adasiu opowiadał mi kierownik nadzoru, także informacja z pierwszej ręki.
A macie w Warszawie swojego Romana konfidenta? W Łodzi grasuje stary dziad i nagrywa wszystkich, później jedzie składać donosy do drogówki ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@ZBOWiD Jeśli już to żargonowo "kij do zwrotnic". Kij wekslowy to nazwa oficjalna, a słowa "klucz" nikt w tym kontekście nie używa xD. Co miasto to inny zwyczaj, tak jak z krańcówkami i pętlami ;). Nie kojarzę takiego jednego konkretnego warszawskiego Romana, chociaż jest wielu którzy jeżdżą i nagrywają żeby później składać donosy, dla niektórych to taki sport ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Tr8025 mega ciekawe!
@maciekawski
ze trzy albo cztery lata temu byłem w ciężkim szoku, jak w centrum Gdańska widziałem motorniczego który wysiadał z tramwaju i ręcznie przestawiał zwrotnicę. Europejskie miasto, jop twoju mać…
O panie. U nas we Wrocławiu to co chwilę można to zobaczyć. Myślałem, że to tak wszędzie, a się okazuje, że nawet zwrotnice mamy najgorsze xD
Zaloguj się aby komentować