Tuning dla opornych - klocki i tarcze. Poradnik niepełny :D
hejto.plJuż po kawce? A może wypijecie ze mną ?
Dzisiaj w cyklu #tuningdlaopornych 1,5/? - hamulce - tarcze, klocki.
Na początek trzeba mieć świadomość, że tarcze hamulcowe to w głównej mierze radiator. Ich zadaniem na równi z tarciem o klocek, czyli samym zatrzymaniem pojazdu, jest odprowadzenie ciepła które powstaje w tym procesie. Nawet w czasach minionych, kiedy szczytem technologii były hamulce bębnowe, projektowano żebra w celu polepszenia chłodzenia układu.
Obecnie wszystkie nowe auta posiadają hamulce tarczowe na przedniej osi. Bębny na tylnej osi też już powoli stają się rzadkością.
Pierwsze wersje tarcz były litymi odlewami, odpowiednio oczywiście obrobionymi. Obecnie tarcze lite występują prawie wyłącznie w autach segmentu A, rzadko B. Główne zastosowanie znajdują na tylnej osi, dlaczego? Do tego wrócimy później.
Sama tarcza składa się z garnka oraz tarczy właściwej (pierścienia ciernego).
Ze względu na sposób łączenia rozróżniamy tarcze:
-sztywne - stanowiące monolit
-pływające - garnek jest łączony z pierścieniem ciernym na przykład nitami (sposobów jest znacznie więcej)
Ze względu na budowę:
-lite - pierścień cierny stanowi lity kawałek żeliwa lub stali
-wentylowane - pierścień cierny ma w sobie (we wnętrzu) kanały powietrzne poprawiające odprowadzanie ciepła
-nawiercane / nacinane - pierścień cierny wykonany w jednej z powyższych technologii oraz posiada dodatkowe nacięcia i/lub otwory w celu poprawy oddawania ciepła
Ze względu na materiał:
-tarcze żeliwne - chyba najpopularniejszy materiał. Posiadają dobry stosunek wytrzymałości do oferowanych właściwości ciernych. Są podatne na przegrzanie przy ostrym hamowaniu co prowadzi do pogorszenia ich właściwości (tzw fading). Podatne na skrzywienie przy nagłej zmianie temperatur.
-tarcze stalowe - oferują trochę lepsze właściwości hamowania w niższych zakresach temperatur w porównaniu do żeliwnych. Bardzo podatne na skrzywienie przy nagłej zmianie temperatur oraz fading.
-tarcze ceramiczne / węglowo-ceramiczne - wykonane ze spieków metali, włókien syntetycznych i/lub węglowych oraz żywic. Wykazują najlepszą odporność na wysokie temperatury oraz fading. Stosunkowo drogie, polecane do ciężkich pojazdów oraz aut sportowych.
-tarcze hybrydowe - tutaj garnek jest wykonany ze stali lub żeliwa, natomiast pierścień cierny z innego materiału. Tutaj występują kombinacje powyższych, prawie pełna dowolność. Stosowane w nowszych autach, głównie klasy premium.
Klocki hamulcowe klasyfikujemy pod względem materiału ciernego użytego do ich budowy.
Wyróżniamy:
- klocki metaliczne - zawierają w swoim składzie duże domieszki metali. Popularnie nazywane twardymi. Oferują dużą siłę hamowania i odporność na fading. Minusem jest większa głośność układu oraz większe zużycie tarcz hamulcowych. Nie polecam do zastosowań drogowych - często WYMAGAJĄ "rozgrzania" w celu osiągnięcia optymalnych właściwości ciernych. Słabo pylą, szybko zużywają tarczę.
- klocki półmetaliczne - jest to połączenie klocków metalicznych i organicznych. Oferują kompromis pomiędzy tymi grupami - czyli, mniejszy hałas, brak potrzeby rozgrzewania oraz mniejsze zużycie tarcz. Oferują średnie pylenie oraz zużycie tarcz porównywalne z klockami organicznymi.
- klocki organiczne - w ich skład wchodzą takie składniki jak - żywice, guma, ceramika, metale. Oferują najlepsze właściwości w niskich temperaturach tzw. initial bite, najmocniej pylą. W przypadku ostrego hamowania lub długotrwałego używania hamulca np. w terenie górskim istnieje ryzyko upłynnienia się żywicy. Następuje wtedy "zeszklenie", klocek traci większość swoich właściwości i nadaje się w większości przypadków do kosza. Najbardziej polecam do zastosowań ulicznych. Przeważnie jeden zestaw tarcz wystarcza na dwa zestawy klocków co prowadzi do oszczędności.
-klocki ceramiczno-węglowe - jak w przypadku tarcz, zbudowane są z mieszanki włókien węglowych, spieków metali oraz żywic. Tutaj producenci oferują cała gamę "twardości" do wyboru. Pomimo tego klocki te charakteryzuje stosunkowo słaby initial bite oraz długi okres docierania. Klocki te w odróżnieniu od innych działają na zasadzie "sklejania" się do tarczy, powoduje to też, że ich praca jest zero-jedynkowa. Bardzo dobra odporność na zużycie oraz bardzo małe pylenie. Ciężkie do przegrzania.
Producenci przeważnie podają charakterystykę klocka na wykresie (jak na załączonym obrazku - tutaj ATE green stuff).
W poniższym wykresie mamy podane właściwości:
- cold bite - mówi nam jakie "tarcie" wykazuje klocek "na zimno", czyli przy pierwszym hamowaniu
- Avg Mu - jest to średni współczynnik tarcia
- Fade Resistance - określa odporność na przegrzanie klocka
- Low Noise - mówi nam jak głośny jest klocek podczas tarcia
- Low Dust - jest to stopień pylenia
- Wear Life - poglądowa żywotność klocka
- Control - jest to parametr mówiący jak płynne jest hamowanie. Im wyższy tym bardziej hamulec działa zero-jedynkowo
Teraz dlaczego mamy większe tarcze na przedniej osi?
Odpowiedź jest dość prosta. Większy ciężar na przedniej osi, oraz fakt że przeważnie jedziemy w przód. Wiąże się to ze stwierdzeniem z poprzedniego wpisu - większy nacisk na opony poprawia ogólną trakcję. To w efekcie daje krótszą drogę hamowania.
Skoro absolutne podstawy mamy za sobą, teraz przekujmy to w praktykę.
Przede wszystkim trzeba odpowiedzieć na pytanie do czego służy nam auto.
Typowe daily: do miasta moim zdaniem powinno mieć klocki organiczne. Tarcze według zaleceń producenta. W celu ograniczenia pylenia, można zastosować tarcze nawiercane. Pomagają w zbryleniu pyłu.
Daily+: w przypadku delikatnego podnoszenia mocy zaleca się zmianę tarcz na takie z lepszym odprowadzaniem ciepła. Tarcze nawiercane i/lub nacinane zmniejszają ryzyko przegrzania całego układu. Klocki organiczne lub półmetaliczne. Twardsze klocki będą problemem na krótkich odcinkach ze względu na problem z rozgrzaniem.
Sport: jeśli z mocą idziemy w wyższe, ale jeszcze rozsądne wartości warto rozważyć tarcze nawiercane i nacinane. Klocki to już raczej metaliczne, ale tutaj trzeba mieć świadomość "ułomności" takiego rozwiązania. Słaby initial bite oraz przymus rozgrzania układu dla osiągnięcia maksymalnej siły hamowania.
Na tor: tarcze nawiercane nacinane. Klocki metaliczne lub ceramiczne. Występuje duże ryzyko przegrzania, zalecam omijanie tanich gratów. W tym przypadku polecam naprawdę przed zakupem poczytać rankingi. Można się bardzo zdziwić. Jeśli jest możliwość, komplet tarcze + klocki ceramiczne.
Trzeba też liczyć się z tym, że "twardsze" klocki szybciej zużyją tarcze.
Oczywiście w każdym z tych przypadków można się skusić na komplet ceramiczny. Plusem jest praktycznie brak pylenia oraz wytrzymałość takiego zestawu. W warunkach miejskich taki zestaw potrafi wytrzymać ponad 200kkm. Jest to oczywiście zależne od stylu jazdy. Minusem jest to, że trzeba się na nowo nauczyć hamować
Nie opisuje układów z czystych włókien węglowych - ktoś ma Koenigsegg'a?
Pewnie znowu jest dużo baboli językowych za co przepraszam :)
Mogą być tutaj nieścisłości, w razie czego proszę pytać :)
Co do pytania o opis układu wydechowego. Tutaj trzeba iść po kolei
Tak że pozdrawiam i zapraszam do pytań :)
#motoryzacja #mechanikasamochodowa #dzielalamozorda