Astronomia

whooaa
Ale niebko dzisiaj bez księżyca i chmur

Według naukowców za nietypowym sposobem przemieszczania się obiektów w Pasie Kuipera być może odpowiedzialna jest tajemnicza, nieodkryta jeszcze planeta, która może być wielkości Ziemi.

https://dzienniknaukowy.pl/aktualnosci/w-ukladzie-slonecznym-moze-znajdowac-sie-jeszcze-jedna-planeta

#wiadomosciswiat #astronomia #kosmos

Zderzenia planet. O istnieniu takich zjawisk mieliśmy pojęcie, w końcu nasz księżyc wziął się z takiej kolizji. Teraz udało się znaleźć potwora powstałego w podobny sposób poza naszym układem.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/nowe-dowody-na-mozliwe-kolizje-planet-olbrzymow

Przy pomocy TESS astronomom udało się namierzyć 2 planety o długim okresie orbitalnym. To są kolejno 82 i 482 dni, czyli praktycznie nic w porównaniu do takiego Neptuna (164 lata). TOI-4600b i TOI-4600c są na ten moment rekordzistkami, ale nie sądzę żeby to trwało przesadnie długo.

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/odkryto-i-zweryfikowano-egzoplanete-o-najdluzszym-okresie-znaleziona-za-pomoca-tess

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

Zachodni wiatr słoneczny komety goni warkocz.

Fenomenalna obserwacja dynamicznej ewolucji warkocza komety C/2023 P1 Nishimura. Wszystko co widać na tym gifie to obserwacje wykonane w ciągu zaledwie 20 minut. Zdjęcia wykonał Michael Jäger z użyciem 11-calowego astrografu Rowe-Akcermana Schmidta i kamery QHY 600.

Obserwacje są z ostatniej nocy, tj. z 2 września 2023, godz. 4:20 rano.

Oryginalny gif jest w 4x lepszej rozdzielczości, ale nie dało się go tu dołączyć ze względu na rozmiar pliku, dlatego odsyłam do źródła: https://spaceweathergallery2.com/full_image.php?image_name=Michael-Jaeger-2023P1sep2UT240_1693637747.gif

Aperiodyczne wpisy okołoastronomiczne --> #badespace

I poniżej spam tagami dla zasięgu
#astronomia #astrofotografia #kosmos #ciekawostki #nauka

Rozpoczął się wrzesień, zatem czas na podsumowanie wakacji. Było gęsto.

Zajęcia z astronomii skończyły się oficjalnie w czerwcu, ale na prośbę uczestników zorganizowałem dodatkowe spotkania. Dokładnie w dniu zakończenia roku szkolnego wziąłem moją wesołą gromadkę na noc do obserwatorium w Tymcach. Pogoda nie dopisała, bo mieliśmy tylko ~godzinę na gwiazdki, ale i tak to wystarczyło do wywołania efektu 'wow' u ludzi obserwujących nocne niebo do tej pory wyłącznie z miasta.

Wraz z początkiem lipca, oprócz standardowego łażenia po gwiazdozbiorach i ciekawych obiektach na niebie, udało się nam oszacować jasność nieba w Krakowie za dnia. W tym celu obserwowaliśmy gwiazdy między 17:00 a 19:00. Wyszło nam, o ile dobrze pamiętam, około 4.3 mag/arcsec^2 w zakresie widzialnym. Całkiem nieźle.

Kolejną większą rzeczą było rozpoczęcie projektu obserwacyjnego T CrB, w którym przewodzi moja uczennica. Obserwacje się zaczęły z grubej rury, bo od razu z pełną fotometrią z czterech filtrach. Prace będą trwać aż do końca przyszłego roku szkolnego. T CrB to układ kataklizmiczny (symbiotyczny), w którym raz na ~88 lat dochodzi do pojaśnienia tak, że układ wskakuje na jasność gwiazdową magnitudo 2 (w tej chwili ma magnitudo 10). O tym układzie można by napisać osobny wpis, bo to ciekawa bestia jest.

Potem w lipcu był wyjazd na obóz obserwacyjny za granicę. Pojechali ze mną wybrani uczniowie, a na miejscu robiłem przy okazji jako technik. Dziesięć dni w "górskim" obserwatorium pośrodku niczego, na skraju parku ciemnego nieba to była najlepsza forma wakacji :). Przerobiliśmy techniki obserwacyjne oraz obróbkę danych (tak, IRAFem w licealistów). Moja grupa skupiła się na obserwacjach ciasnych układów podwójnych i wyznaczanie parametrów fizycznych gwiazd. Foto dołączone do tego wpisu zrobiłem z kopuły tamtejszego teleskopu, widok jest na planetarium (to takie ufo) i na budynki z teleskopami.

A potem był sierpień. Krótki wyjazd, łażenie laserkiem po niebie leżąc na plaży i trochę foto. Bez presji, z eks-uczniami. No i obserwacje Perseidów, leżąc plackiem na kopcu Piłsudskiego do prawie 3:00 rano.

Wreszcie w połowie sierpnia była Międzynarodowa Olimpiada z Astronomii i Astrofizyki. Poznało się całkiem sporo nowych ludzi, spotkało jeszcze więcej starych znajomych. Jako sędzia nie miałem za wiele wolnego, ale to w niczym nie przeszkadzało. Wszyscy byliśmy zakręceni wokół oceniania prac dniami i nocami. Bardzo pozytywne doświadczenie; kudos dla kolegów-organizatorów.

Końcówka sierpnia to kolejne spotkania z młodzieżą, kolejne obserwacje, kontynuacja obserwacji T CrB, rozpoczęcie monitoringu blazara (czyli jądra aktywnej galaktyki, które przez odpowiednią orientację spinu centralnej supermasywnej czarnej dziury strzela dżetem w Ziemię) oraz dopinanie wyliczeń parametrów fizycznych gwiazd. Tym razem torturowałem uczniów używając rachunku błędów. Propagacja niepewności następowała ( ͡° ͜ʖ ͡°). Ostatnim krokiem było pokazanie, jak można zautomatyzować cały proces przez proste skryptowanie. I voila, nagle wszystko okazało się szybkie i proste. Piękna sprawa.

Ta piękna sprawa zaowocuje najpierw pracą konferencyjną, a później publikacją w recenzowanym czasopiśmie (niezależnie od konferencji). Za tydzień jadę na międzynarodową konferencję, by opowiadać m.in. o wynikach pomiarów tychże ciasnych układów podwójnych, z naciskiem na fakt, że w projekcie biorą udział licealiści. Koszty okołokonferencyjne są mega wysokie, ale liczę, że jeszcze pozyskam sponsorów. Tak czy inaczej, młodzież będzie miała swoją pierwszą pracę w książce pokonferencyjnej, z ich nazwiskami. Uważam to za mój i ich mały sukces.

I oto jesteśmy we wrześniu. Na moje zajęcia z astro w #krakow, które startują w październiku, już zapisały się 34 osoby, chociaż limit miejsc jest 30 osób (a i tak przez kolejny rok robię już dwie grupy, bo limit miał być 15 osób). A zajęcia jeszcze nigdzie nie były reklamowane w szkołach. Trochę szkoda, że nie ma więcej miejsc. Tylko że ja sam nie będę w stanie przerobić więcej ludzi, bo albo będę musiał zrezygnować z moich prywatnych uczniów albo obniżę jakość zajęć w Centrum. Ani jedno ani drugie nie wchodzi w rachubę. No i na to nakłada się fakt, że te zajęcia są prowadzone właściwie dobrowolnie, jako hobby. Praca zarobkowa zajmuje mi czas codziennie do 16:00. Obowiązki na uniwerku też potrafią zeżreć popołudnia, wieczory i nocki (jak się trafi ładna pogoda i trzeba zbierać fotony do wiaderka). Swoją droga, jak się teraz patrzę wstecz, to nie wiem, jak ja zdołałem pożenić korpo-pracę zarobkową z taką ilością dodatkowych działań. Ale jakoś się udało.

Myślałem, czy by nie zrobić jakiegoś naszego społecznościowego spotkania z #astronomia na Błoniach, tylko że nie udało się znaleźć czasu. Może we wrześniu? Lub na jesień? Może by się udało jakiś teleskop mały skombinować lub lornetę chociaż. Albo lornetka i laserek z kopca Piłsudskiego? To by było dla mnie mniej czasochłonne, ergo bardziej prawdopodobne. Się zobaczy.

Fajne to były wakacje Nie zapomnę ich nigdy :).

Udanego września!

Nieregularne, okołoastronomiczne wpisy z życia wzięte --> #badespace

Dzisiaj trochę o śmietniku, który pozostawiamy na orbicie. Z ostatecznym wnioskiem autora się nie zgodzę, ale sama treść jest ciekawa i dość alarmująca.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.focus.pl/artykul/zderzenie-na-orbicie-smieci-kosmiczne

Wodorek chromu występuje tylko w określonych temperaturach 1200-2200 Kelwinów, co daje spore możliwości pomiarowe chłodnych gwiazd i gwiazdowych niewypałów. Ostatnio udało się go wykryć na gorącym Jowiszu.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/gwiazdowy-termometr-na-egzoplanecie-wasp-31b

Zaskakujące odkrycie przeczące dotychczasowym założeniom, badania 400 galaktyk z okresu 7-10 mld lat temu wykazuje małą populację AGN (aktywnych jąder galaktycznych). Innymi słowy, populacja supermasywnych czarnych dziur wydaje się mniejsza niż do tego momentu sądziliśmy.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/badania-ujawnily-mniej-supermasywnych-czarnych-dziur-niz-przypuszczano

Śmierć gwiazdy podobnej do naszego Słońca oczami Teleskopu Jamesa Webba.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.focus.pl/artykul/mglawica-pierscien-james-webb-miri-nircam

Rozerwanie pływowe masywnej gwiazdy przez supermasywną czarną dziurę. Zjawisku udało się dobrze przyjrzeć i poznać skład wnętrza "ofiary", taka tam autopsja na duże odległości.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/olbrzymia-czarna-dziura-niszczy-masywna-gwiazde

Megarozbłyski w młodziutkich gwiazdach wielkości naszego Słońca mogą być źródłem promieniowania gamma.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/pierwszy-obserwacyjny-dowod-emisji-promieniowania-gamma-w-mlodych-gwiazdach-podobnych-do

Planety krążące na jednej orbicie wokół gwiazdy? Teoretycznie możliwe jest utrzymanie stabilnych orbit dzięki punktom Lagrange'a. Jowisz ma swoich Trojan i Greków, Ziemia utrzymuje w ten sposób najdroższy teleskop świata.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/planety-dzielace-te-sama-orbite

#astronomia
Szkoda, że już chłodno się robi bo bym tak zasnął z głową odchyloną w górę..

Całkiem nowy typ namagnetyzowanej gwiazdy helowej. Czyżby udało się namierzyć protoplastę magnetara? Ten bardzo dziwny obiekt wymaga dalszych obserwacji, ale chyba udało się dołożyć cegiełkę do zasobów naszej wiedzy.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/astronomowie-znalezli-protoplaste-poteznego-magnetara

Nie tylko Jowisz ma wyłączność na megaburze, Saturnowi też wiele nie brakuje. Mechanizmy powstawania tych zjawisk są jednak różne na obu gazowych gigantach.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/megaburze-na-saturnie

Najdalszy odkryty czerwony nadolbrzym, oczywiście za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba i oczywiście dzięki soczewce grawitacyjnej.

#astronomia #kosmos #nauka #ciekawostki

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/quyllur-najdalszy-czerwony-nadolbrzym-zaobserwowany-przez-teleskop-webba

Ojej 🤭

#wiadomosciswiat #rosja #kosmos

Znajdująca się około 3000 lat świetlnych od Ziemi gwiazda HD 45166 była obserwowana przez astronomów już od ponad stulecia. Do tej pory jednak niewiele było o niej wiadomo, poza faktem, ze to jedna z pary gwiazd w układzie podwójnym bogata w hel i kilka razy masywniejsza od Słońca. Korzystając z wielu urządzeń na całym świecie po przeprowadzeniu obserwacji okazało się, że HD 45166 ma niesamowicie silne pole magnetyczne, około 43 000 gausów. Czyni ją to zatem najbardziej magnetyczną masywną gwiazdą odkrytą do tej pory.
Ponadto obliczenia uczonych zakładają, że gwiazda ta zakończy swoje życie jako magnetar. Gdy zapadnie się ona pod wpływem własnej grawitacji, jej pole magnetyczne wzmocni się nawet miliard razy, ponieważ linie pola magnetycznego połączą się ze sobą. Następnie stanie się niezwykle zwartym ciałem gwiezdnym lub jądrem o polu magnetycznym około 100 bilionów gausów, najpotężniejszym typem magnetara w znanym wszechświecie.
Okazało się też, że ostatecznie HD 45166 ma masę mniejszą niż przypuszczano, około dwa razy większą niż Słońce.

https://www.youtube.com/watch?v=W9CRZhN6Vxw

https://www.space.com/star-helium-magnetic-stellar-corpses
https://mojaastronomia.pl/nowy-rodzaj-gwiazdy-daje-wskazowki-dotyczace-tajemniczego-pochodzenia-magnetarow/

#astronomia #kosmos