Wybrane rocznice wypadające 24 października.

Nietypowe święta: Dzień Origami, Dzień Bez Maila, Święto Rowera i Uciekających na Rowerze, Dzień Flaczków.

• 1147 – Rekonkwista: król Portugalii Alfons I Zdobywca wyzwolił Lizbonę spod panowania muzułmańskiego.
  
• 1360 – Wojna stuletnia: ratyfikowano kończący pierwszą fazę wojny francusko-angielski traktat w Brétigny.
  
• 1526 – Ferdynand I Habsburg został królem Czech. Czechy wraz z przejęciem tronu przez Habsburgów zaczęły tracić przywileje stanowe i religijne. Rozpoczęła się stopniowa germanizacja Czech.
  
• 1601 - Zmarł Tycho Brache (ur. 1546), duński astronom. Znany głównie jako twórca geoheliocentrycznego modelu Układu Słonecznego, zwanego też tychońskim; łączącego elementy wcześniejszych modeli – heliocentryzmu Kopernika i geocentryzmu Ptolemeusza. Twórca obserwatorium astronomicznego Uranienborg.
  
• 1648 – Zawarto pokój westfalski kończący wojnę trzydziestoletnią. Wojna była toczona między Świętym Cesarstwem Rzymskim pod przywództwem Austrii i Hiszpanii, a Unią Protestancką składającą się z takich państw jak Czechy, Dania, Szwecja, Niderlandy, Francja, Szkocja i Anglia, przy czym niektóre kraje zmieniały strony konfliktu. Ten konflikt był jednym z najdłuższych i najbardziej destrukcyjnych w historii starego kontynentu, szacuje się że w bitwach i z powodu chorób zginęło od 4,5 do 8 milionów ludzi. W ramach pokoju westfalskiego Francja, Szwecja i Prusy zyskały terytoria należące uprzednio do ŚCR (Cesarstwa), Hiszpania uznała niepodległość Niderlandów, a Związek Szwajcarski uzyskał niepodległość od ŚCR. Kalwinizm został uznany za trzecie, obok katolicyzmu i luterianizmu, legalne wyznanie w Rzeszy.
  
• 1795 – Rosja, Prusy i Austria podpisały akt III rozbioru Polski.
  
• 1836 – Amerykanin Alonzo Philips opatentował zapałki.
  
• 1857 – Założono angielski klub piłkarski Sheffield F.C., najstarszy klub piłkarski na świecie.
  
• 1861 – Amerykańskie przedsiębiorstwo Western Union zakończyło budowę pierwszej transkontynentalnej linii telegraficznej.
  
• 1862 - Zdetronizowany dzień wcześniej pierwszy król Grecji Otton I Wittelsbach udał się na wygnanie.
  
• 1901 – W dniu swoich 63. urodzin nauczycielka Annie Edson Taylor jako pierwsza osoba pokonała zamknięta w drewnianej beczce wodospad Niagara. Dziwne życzenie urodzinowe.
  
• 1902 – Około 5 tys. osób zginęło w wyniku erupcji wulkanu Santamaría w Gwatemali.
  
• 1909 - Król Włoch Wiktor Emanuel III i car Rosji Mikołaj II Romanow podpisali tajny układ z Racconigi. Niedługo później Włochy podpisały nowy układ z Austro-Węgrami z którymi związane były przez sojusz Trójprzymierza, zupełnie lekceważąc podpisane wcześniej porozumienie z Rosją.
  
• 1916 – I wojna światowa: w trakcie bitwy pod Verdun wojska francuskie odbiły Fort Douaumont.
  
• 1922 - Zmarł George Cadbury (ur. 1839), brytyjski przemysłowiec i reformator społeczny. Był współwłaścicielem wytwórni czekolad Cadbury Brothers. Dla swoich robotników wprowadził prywatny program zabezpieczenia społecznego i poprawy warunków pracy - wybudował osiedle dla robotników nazwane Village Trust (313 budynków otoczonych ogrodami); później stało się ono wzorem dla tzw. miast ogrodów na przedmieściach.
  
• 1924 – Fort Pulaski w stanie Georgia został wpisany na listę Narodowych Pomników USA.
  
• 1926 - Słynny amerykański iluzjonista Harry Houdini dał ostatni pokaz. Dzień po występie trafił do szpitala z zapaleniem wyrostka robaczkowego.
  
• 1929 – Czarny czwartek: krach na giełdzie nowojorskiej zapoczątkował tzw. wielki kryzys. Największy kryzys gospodarczy w historii kapitalizmu, który miał miejsce w latach 1929–1933 i objął praktycznie wszystkie kraje (oprócz ZSRR) oraz praktycznie wszystkie dziedziny gospodarki. W tym dniu na nowojorskiej giełdzie Wall Street doszło do gwałtownych spadków cen akcji, pociągając za sobą łańcuch bankructw i zadłużenia, które rozlały się stopniowo na resztę świata. Miliony straciły pracę i oszczędności, W USA bezrobocie sięgało 1/3 siły roboczej. W niektórych krajach spadek produkcji przemysłowej wyniósł 50% (np. Polska i USA). Skutkiem wielkiego kryzysu, według oceny większości historyków, było m.in. dojście Hitlera do władzy w Niemczech, gdzie poziom bezrobocia przekroczył 30%. W Stanach Zjednoczonych skutki kryzysu zostały złagodzone przez tzw. Nowy Ład Gospodarczy (ang. New Deal), program reform ekonomiczno-społecznych (zatrudnianie bezrobotnych do pracy przy inwestycjach państwowych) wprowadzonych przez prezydenta Roosevelta w latach 1933-39.
  
• 1930 – W wojskowym zamachu stanu w Brazylii zostali obaleni: urzędujący prezydent Washington Luís i prezydent-elekt Julio Prestes.
  
• 1931 – Al Capone został skazany na karę 11 lat pozbawienia wolności za oszustwa podatkowe.
  
• 1933 - W wyniku wykolejenia pod Évreux pociągu ekspresowego relacji Cherbourg-Paryż zginęło 37 osób, a ok. 100 zostało rannych.
  
• 1934 – Prezydent RP Ignacy Mościcki wydał rozporządzenie o utworzeniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
  
• 1936 – Hiszpańska wojna domowa: sformowano Polski Batalion im. Jarosława Dąbrowskiego, którego dowódcą został Stanisław Ulanowski.
  
• 1938 – Podczas spotkania w Berlinie ministrów spraw zagranicznych Józefa Becka i Joachima von Ribbentropa strona niemiecka pierwszy raz poruszyła kwestię włączenia Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy i budowy eksterytorialnej autostrady oraz linii kolejowej przez polskie Pomorze.
  
• 1940 - Bitwa o Anglię: W nocy z 24 na 25 października w nalocie na miasta Harwich i Felixstowe po raz pierwszy w czasie bitwy o Anglię wzięło udział lotnictwo włoskie..
  
• 1942 - Żołnierze Gwardii Ludowej dokonali pierwszego zamachu bombowego na „Café Club” w Warszawie w odwecie za publiczną egzekucję 50 więźniów Pawiaka.
  
• 1944 - Zmarł Louis Renault (ur. 1877), francuski przemysłowiec, pionier motoryzacji.
  
• 1944 - Na wysepce Daksa koło Dubrownika komunistyczni partyzanci rozpoczęli dwudniową masakrę 53 mężczyzn oskarżonych o kolaborację.
  
• 1944 - Wojna na Pacyfiku: japoński statek „Arisan Maru”, przewożący około 1800 amerykańskich jeńców wojennych (spośród których przeżyło 9), został zatopiony na Morzu Południowochińskim przez okręt podwodny USS „Snook” lub USS „Shark”; w drugim dniu bitwy morskiej w zatoce Leyte amerykańskie samoloty zatopiły japoński pancernik „Musashi”, w wyniku czego zginęło 1023 spośród 2399 członków załogi.
  
• 1944 - Wojna na Pacyfiku: Bitwa w zatoce Leyte: Lotniskowiec eskortowy USS St.Lo został zatopiony po ataku kamikadze. Pierwsza poważna strata w wyniku ataku pilotów samobójców.
  
• 1945 - Internowany w czasie wojny w Szwecji żaglowiec „Dar Pomorza” powrócił do Gdyni.
  
• 1945 - Były kolaboracyjny premier Norwegii Vidkun Quisling został rozstrzelany w twierdzy Akershus w Oslo.
  
• 1945 - Weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych.
  
• 1945 - Polska wstąpiła do ONZ.
  
• 1946 – Major NSZ Antoni Żubryd i jego ciężarna żona Janina zostali zamordowani w Malinówce na Podkarpaciu przez agenta MBP Jerzego Vaulina.
  
• 1946 - Kamera na rakiecie V-2 (testowanej przez amerykanów) zrobiła pierwsze zdjęcie ziemi z kosmosu.
  
• 1947 – Douglas DC-6 lecący z Los Angeles do Chicago rozbił się (po pożarze w kabinie) niedaleko lotniska w Bryce Canyon w stanie Utah, w wyniku czego zginęły 52 osoby.
  
• 1950 – Premier Francji René Pleven przedstawił swój plan włączenia Niemiec Zachodnich do europejskich struktur obronnych.
  
• 1951 – Rząd w Lhasie, pod groźbą interwencji wojskowej, ostatecznie zaaprobował 17-punktowe porozumienie z Pekinu, zawarte 23 maja bez stosownych pełnomocnictw przez tybetańską delegację, na mocy którego Tybet został przyłączony do Chin.
  
• 1956 – Odwilż gomułkowska: nowy I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka wygłosił przemówienie do kilkuset tysięcy osób zgromadzonych na wiecu na placu Defilad w Warszawie. Skutkami odwilży październikowej były: Stalinogród znów stał się Katowicami, usunięto nazwisko Stalina z oficjalnej nazwy Pałacu Kultury w Warszawie, upamiętniono Powstanie Warszawskie, zwolniono z więzienia prymasa Stefana Wyszyńskiego, zlikwidowano sklepy dla partyjno-ubeckiej elity, zniesiono zakaz posiadania przez obywateli platyny, złota i obcych walut, zaprzestano zagłuszania audycji zachodnich radiostacji w języku polskim, zrehabilitowano więźniów politycznych i wypuszczono niesłusznie osądzone osoby, ożywiono partie satelickie, pozbyto się 32 oficerów sowieckich z armii, odstąpiono od socrealizmu w malarstwie i muzyce, złagodzono cenzurę, przywrócono na kilka lat lekcję religii do szkół, odbyły się procesy niektórych zbrodniarzy z MBP, przywrócono na uczelnie usuniętych profesorów, reaktywowano ZHP.
  
• 1956 – Kryzys sueski: delegacje rządowe Francji, Izraela i Wielkiej Brytanii zawarły tajne porozumienie (tzw. protokół z Sèvres), na mocy którego Izrael miał wywołać konflikt z Egiptem, dając tym pretekst dwóm państwom zachodnim do zajęcia strefy Kanału Sueskiego.
  
• 1960 – Eksplozja rakiety R-16 na kosmodromie Bajkonur w Kazachstanie zabiła co najmniej 92 osoby, w tym marszałka Mitrofana Niedielina.
  
• 1962 – Kryzys kubański: pierwsze radzieckie frachtowce wraz z towarzyszącymi im okrętami podwodnymi dotarły do ustanowionej przez Amerykanów linii blokady wokół Kuby.
  
• 1964 - Zakończyły się XVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Tokio.
  
• 1965 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu komediowego "Wojna domowa" w reżyserii Jerzego Gruzy.
  
• 1970 – Rozpoczęło działalność Kino „Relax” w Warszawie.
  
• 1970 – Radziecka sonda Zond 8 okrążyła Księżyc i rozpoczęła lot powrotny na Ziemię.
  
• 1971 – Szwajcarski kierowca Formuły 1 Jo Siffert z brytyjskiego zespołu British Racing Motors (BRM) zginął w wypadku na brytyjskim torze Brands Hatch.
  
• 1975 - Na Islandii doszło do jednodniowego strajku kobiet. 90% islandzkich kobiet tego dnia powstrzymała się od pracy zawodowej i wykonywania obowiązków domowych. Zamiast tego spędziły dzień w kawiarniach lub na wiecach (25 tysięcy w Reykjaviku). Tego dnia nie pracowało wiele szkół, fabryk i sklepów. W wielu zakładach było też pełno dzieci, ponieważ ojcowie nie mieli ich z kim zostawić. Symbolem tego dnia stały się szybko znikające ze sklepów kiełbaski, ponieważ były jednym z produktów z których większość mężczyzn potrafiła przygotować danie. Protest przyniósł głęboką zmianę społeczną, zmniejszając nierówność płci. W efekcie pięć lat po akcji Islandia została pierwszym krajem na świecie, w którym kobietę wybrano prezydentem.
  
• 1975 - John DeLorean założył w Detroit DeLorean Motor Company. Jedynym samochodem produkowanym przez firmę był DeLorean DMC-12, który zyskał sławę dzięki trylogii filmowej "Powrót do przyszłości" w którym był wehikułem czasu.
  
• 1980 - Paul McCartney został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako twórca, którego utwory sprzedawały się najlepiej w historii muzyki.
  
• 1985 – W Nowym Jorku rozpoczął się tzw. proces Pizza Connection handlarzy heroiną wywodzących się z mafii sycylijskiej.
  
• 1985 - Urodził się Wayne Rooney, angielski piłkarz i trener pochodzenia irlandzkiego. W 2002 roku zadebiutował w barwach Evertonu, gdzie strzelił bramkę dającą mu tytuł najmłodszego strzelca gola w historii Premier League. W 2004 r. przeszedł za 25,6 mln funtów do Manchesteru United, w którym grał do 2017 r. W barwach United był: pięć razy Mistrzem Kraju, czterokrotnie zdobył Puchar Ligii, wygrał Ligę Mistrzów, Klubowe Mistrzostwo Świata, Puchar Anglii oraz Ligę Europy i przez trzy lata pełnił rolę kapitana. Z dorobkiem 253 goli, jest najlepszym strzelcem w historii Manchesteru United. Zajmuje drugie miejsce w klasyfikacji strzelców wszech czasów Premier League (208 goli) i trzecie pod względem liczby asyst (103). W 2017 powrócił do Evertonu, by w 2018 roku wyjechać za ocean, do D.C United. Ostatnim klubem w profesjonalnej karierze Rooneya było Derby County, gdzie był nawet tymczasowym grającym trenerem. W Reprezentacji Anglii debiutował w wieku 17 lat i 111 dni, co było wtedy rekordem. W kadrze zagrał w 120 spotkaniach i strzelił 53 bramki. Obecnie trener Birmingham City grającego w Championship (2 poziom rozgrywkowy w Anglii).
  
• 1989 - Egon Krenz został przewodniczącym Rady Państwa NRD.
  
• 1989 - Podczas wspinaczki na himalajski ośmiotysięcznik Lhotse zginął Jerzy Kukuczka.
  
• 1990 - Na archipelagu Nowa Ziemia przeprowadzono ostatni radziecki/rosyjski próbny wybuch jądrowy.
  
• 1991 – Ukazało się pierwsze wydanie dziennika „Super Express”.
  
• 1992 – Wystartował kanał satelitarny do Polaków za granicą TVP Polonia.
  
• 1992 - Toronto Blue Jays zostali pierwszym klubem baseballowym spoza USA, który wygrał World Series.
  
• 1994 - W samobójczym zamachu bombowym na wiecu w Kolombo zginęło 59 osób, w tym kandydat na prezydenta Sri Lanki Gamini Dissanayake.
  
• 1995 – Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił Ustawę o ambasadzie w Jerozolimie, zobowiązująca rząd do przeniesienia amerykańskiej ambasady w Izraelu z Tel Awiwu do Jerozolimy najpóźniej do 1999. Od 1995 kolejni prezydenci Stanów Zjednoczonych – Bill Clinton, George W. Bush i Barack Obama – podpisywali rozporządzenia w sprawie czasowego odroczenia wejścia w życie ustawy, z obawy nad jej reperkusjami, w szczególności zagrożeniem dla procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie. Ambasadę otwarto za prezydentury Donalda Trumpa, 14 maja 2018 r.
  
• 1998 – Rozpoczęła się misja amerykańskiej sondy kosmicznej Deep Space 1. Głównym celem misji było przetestowanie 12 zaawansowanych technologii, które miały obniżyć koszt i podwyższyć bezpieczeństwo przyszłych misji w kosmosie.
  
• 2000 – Ukazał się debiutancki album amerykańskiej grupy Linkin Park "Hybrid Theory".
  
• 2001 – 11 osób zginęło w wyniku pożaru powstałego po zderzeniu dwóch samochodów ciężarowych w tunelu drogowym św. Gotarda w Szwajcarii.
  
• 2002 – Aresztowano tzw. „snajperów z Waszyngtonu”. John Allen Muhammad wraz z Lee Boydem Malvo w październiku 2002 roku zastrzelił dziesięć osób w okolicach Waszyngtonu. Za zaprzestanie morderstw żądali dziesięciu milionów dolarów. Złapano ich dzięki wskazówkom które FBI i policja otrzymały od obywateli. Muhammad został skazany na karę śmierci przez zastrzyk trucizny, wyrok wykonano 10 listopada 2009 r. Lee Boyd Malvo został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności, ponieważ w chwili popełnienia zbrodni nie był jeszcze pełnoletni.
  
• 2003 - Odbył się ostatni rejsowy lot samolotu Concorde. Maszyna British Airways wykonała lot z lotniska JFK w Nowym Jorku na Londyńskie lotnisko Heathrow.
  
• 2004 - Porażka Arsenalu z Manchesterem United, zakończyła ich passę 49 meczów bez porażki w piłkarskiej Premier League. Nadal aktualny rekord Premier League.
  
• 2005 – Rafał Blechacz wygrał XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
  
• 2007 – Wystrzelono pierwszą chińską sondę księżycową Chang’e 1.
  
• 2009 – Co najmniej 50 osób zginęło, a ponad 30 zostało rannych w katastrofie kolejowej w Al-Ajjat w Egipcie. Pociąg relacji Giza – Fajum zderzył się z pociągiem relacji Kair – Asjut. Pierwszy pociąg nagle zatrzymał się po zderzeniu z błąkającym się po torach bawołem. Kilka chwil później na stojący skład, z dużą prędkością najechał pociąg jadący z Kairu.
  
• 2013 - Amerykańscy astronomowie poinformowali o odkryciu najbardziej odległej galaktyki o potwierdzonej odległości od Ziemi – z8 GND 5296. Oglądane dziś jej światło podróżowało do Ziemi ponad 13 miliardów lat, a współcześnie sama galaktyka według współrzędnych współporuszających się oddalona jest o około 30 miliardów lat świetlnych.
  
• 2013 - W operacji antyterrorystycznej przeprowadzonej w miastach Galangi i Lawanti w nigeryjskim stanie Borno zginęło 74 ekstremistów z islamistycznej organizacji Boko Haram.
  
• 2014 – Wiceprezes Google Amerykanin Alan Eustace ustanowił nad Nowym Meksykiem rekord wysokości skoku ze spadochronem (41, 425 km).
  
• 2021 - Zmarł Krzysztof Kiersznowski (ur. 1950), polski aktor. Grał Wąskiego w filmach "Kiler" i "Kiler-ów 2-óch". Aktor zmarł na nowotwór, z którym walczył od wielu lat.
  

https://youtu.be/d5nZjn4MW-A

#rocznicanadzis #ciekawostki #historia #ciekawostkihistoryczne