W poprzednim wpisie były babskie nazwy miejscowości, więc dziś dla równowagi będą chłopskie - i dziadowskie, jako że męskim odpowiednikiem baby może być zarówno chłop, jak i dziad
W przeciwieństwie do słowa "baba", które w dawnych czasach miało całkiem sporo różnych znaczeń i mogło oznaczać zarówno kobietę, jak i pagórek lub mokradło, z chłopem sprawa była prosta: "chłop" - czyli mężczyzna należący do warstwy społecznej znanej jako chłopstwo, żyjący z uprawy ziemi.
Typowo "chłopskich" nazw miejscowości na mapie Polski jest nieco mniej niż "babskich" i są trochę mniej zróżnicowane. Mamy jednak między innymi Chłopy, Chłopice, Chłopiny, Chłopią Łąkę, Chłopią Kępę czy Chłopski Las - w takich przypadkach z ustaleniem pochodzenia nazwy nie ma żadnego problemu. To ziemie, na których gospodarowali chłopi.
Do tej samej kategorii, co Chłopski Las, można zaliczyć Chłopigozd, jako że "gozd" to dawna nazwa lasu.
Istnieje też Chłopia Wola. Z wolą w rozumieniu współczesnym ma jednak niewiele wspólnego - terminem "wola" określano dawniej po prostu wieś, której mieszkańcy korzystali z pewnych nadanych im przez prawo swobód (stąd "wólka", czyli "mała wola").
Jeśli ktoś chciałby sprawdzić, jak wygląda rozkład chłopskich nazw obiektów fizjograficznych na mapie Polski, można zerknąć na mapkę by @zuchtomek https://www.hejto.pl/wpis/zageszczenie-chlopskie-zdecydowanie-na-poludniu-tth-tth-mapa-obiektow-fizjografi
Nieco więcej nazw miejscowości wywodzi się od "dziada". Niektóre z nich mogą oznaczać majątki dziedziczone po dziadkach, np. Dziadusiówka - od "dziaduś" czy, jakbyśmy dzisiaj powiedzieli, "dziadziuś". Zdecydowaną przewagę mają jednak miejscowości, w których słowo "dziad" oznacza człowieka ubogiego.
I tak mamy na mapie prawie trzydzieści Dziadówek - mianem "dziadówki" określano kiedyś część wsi zamieszkaną przez najuboższych. Do dziadów-ubogich nawiązują też najpewniej nazwy takie, jak Dziadowe Kąty, Dziadowska Dolina czy Dziadowski Koniec.
Ciekawym przypadkiem "dziadowej" nazwy miejscowości jest Dziadowa Kłoda. Po raz pierwszy została ona wymieniona w średniowiecznym dokumencie, w którym została zapisana jako Czadowa cloda ("czadowa" - zniekształcony zapis "dziadowa"). Miejscowa legenda głosi, że w dawnych czasach pewien stary wędrowiec przechodził przez porastające okolicę sosnowe bory i odkrył, że wśród sosen rosną tam też stare dęby zdatne do wyrobu beczek - stąd założona w tym miejscu wieś miała otrzymać nazwę Dziadowa Kłoda.
Z kolei Dziadów Most, położony niedaleko Dziadowej Kłody, zaczął swoją karierę jako "wieś Alberta" - nazwa nie przetrwała jednak, zmieniając się z czasem na Ulbersdorf. Po wojnie wieś funkcjonowała krótko jako Ułanów, ale ta nazwa też jakoś się nie przyjęła. Koniec końców, w 1947 roku urzędowo przyklepano nową nazwę wsi: Dziadów Most. Ponoć nie ma ona uzasadnienia historycznego i jest wyłącznie wytworem urzędniczej inwencji.
Przy okazji Dnia Mężczyzn - najserdeczniejsze życzenia dla wszystkich panów (i chłopów ), żeby w życiu zawsze im się wiodło, żeby dopisywało im zdrowie i żeby dziadować nigdy nie musieli
#nazwymiejscowosci #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #polska
a4b4566b-dc87-48f0-af09-48eee65f9451
zuchtomek

@Apaturia Jak zwykle same gęste ciekawostki

No i dzięki za życzenia!


Od siebie dorzucę miejscowość z moich okolic, niezwykle dźwięcznie brzmiący - "Tułodziad".


Niestety, miejscowość nie ma 'dziadowskich' konotacji i nie wywodzi się od dziada, który się tam tułał

Nazwa pochodzi ze języka staropruskiego Pierwsza wzmianka źródłowa z nazwą wsi pochodzi z 1328 r. i dotyczy niejakiego Ulrika de Tulenseitz. Wieś w XV w. występuje jako dobra wolnych. Nazwa czternastowieczna wskazuje na to, że Tułodziad już wcześniej mógł stanowić własność jakiegoś wolnego imieniem Tule i można ją tłumaczyć jako „siedlisko Tulego” – „Tulen” + „Sitz”. W końcu XIV lub na początku XV stulecia drugi człon nazwy uległ przemianie na „See”. W pruskiej antroponomastyce rdzeń „Tul(-)” występuje w wielu pochodnych imionach, od których można wywodzić licznie notowane nazwy miejscowe.


Wieś jest miejscowością nadgraniczną dawnych pogańskich Prus i Polski, leży niedaleko Grunwaldu i miejscowi mieli okazję zobaczyć na własne oczy największą koncentrację wojsk ówczesnego świata - aczkolwiek przemarsz jakiejkolwiek armii to nigdy nic dobrego dla lokalsów. W 1930 znaleziono tam też skarb starożytnych monet, ale ten niestety 'zaginął' pod koniec drugiej wojny światowej.


https://www.zapiskihistoryczne.pl/files/issues/4280771bac79728bbb58f7477628c27e_ZH_2015_1_Szczepanski_N.pdf


Od siebie dorzucam jeszcze wszystkie 'chłopskie'(10) i 'dziadowskie'(20) (Tułodziad też - bo lubię) wsie na mapie kraju

cf40a2e9-0a9c-4cb1-ab19-c61d83ede49c
Apaturia

@zuchtomek O proszę, miejscowości Tułodziad nie wyszperałam podczas kwerendy - interesująca nazwa i jeszcze bardziej interesująca historia! Dzięki za podzielenie się ciekawostką i kolejną mapką

Zaloguj się aby komentować