KTO: Konstantin Päts
GDZIE: Estonia
KIEDY: 1934-1940
-
Ur. 1874 w Tahkuranna koło Parnawy, zm. 1956 w Buraszewie (ZSRR).
-
Päts rządził Estonią w zasadzie od 1918 roku, ale nie były to jeszcze rządy dyktatorskie (był premierem). Pełna konsolidacja władzy dokonała się po zamachu stanu w 1934 – Päts (wspierany przez wojsko) wprowadził stan wyjątkowy, rozwiązał parlament, zakazał działalności partii politycznych oraz zgromadzeń. Rozpoczęła się wówczas tzw. „cicha/niema era” (est. Vaikiv ajastu).
-
Päts był rekordzistą, jeśli chodzi o liczbę powołanych rządów. Najpierw stał na czele trzech rządów tymczasowych, później – pięciokrotnie – na czele „normalnego” już rządu. Daje to w sumie osiem gabinetów. W 1938 Päts został natomiast prezydentem Estonii (219 głosów „za”, 19 głosów „przeciw” – wyboru dokonał estoński odpowiednik naszego Zgromadzenia Narodowego).
-
W listopadzie 1926 roku sprzedał swój dom Finom, którzy urządzili w nim ambasadę (musiał skądś zdobyć pieniądze, żeby spłacić długi). Päts mieszkał tam – jako lokator – przez dwanaście kolejnych lat. Był to chyba jedyny przypadek w historii, kiedy głowa państwa mieszkała na terenie ambasady innego kraju.
-
Przypadek sprawił, że w 1909 roku Päts uniknął kary śmierci. Został na nią skazany w związku z udziałem w rewolucji roku 1905 w Rosji, ale większość dokumentów zaginęła w trakcie śledztwa. Ponieważ na podstawie tego, co się zachowało, nie można było udowodnić Pätsowi winy, został „jedynie” skazany na rok więzienia (ostatecznie przyszły dyktator odsiedział parę miesięcy w więzieniu w Petersburgu).
-
W odróżnieniu od wielu omawianych poprzednio dyktatorów, Päts ani nie siedział na garnuszku państwa, ani nie zdobył majątku nielegalnie. Był przedsiębiorczy – najpierw współzakładał jeden z większych banków, potem był wieloletnim prezesem towarzystwa ubezpieczeniowego „Eesti Lloyd”, następnie pracował jako nadzorca giełdy w Tallinie, przewodniczył również fundacji na rzecz współpracy z Finlandią.
-
Niektórzy spekulują, że Päts był agentem radzieckim. Faktem jest, że w latach 1924-1934 był opłacany przez Sowietów – otrzymywał wtedy kwotę 4000 dolarów rocznie, co było sumą astronomiczną jak na tamte czasy. Oficjalnym źródłem tych pieniędzy była estońsko-radziecka firma importująca ropę naftową.
-
Estończycy zarzucają Pätsowi nadmierny konformizm w stosunku do ZSRR. Päts do końca łudził się, że Estonia uniknie konfrontacji z Armią Czerwoną, jednak – nie dziwota – mocno się przeliczył. Od 1939 przystawał na wszystkie żądania Sowietów, ostatecznie zakończyło się to zupełnym pozbawieniem władzy w roku 1940 (można powiedzieć: na własne życzenie) oraz utratą niepodległości przez Estonię, która stała się jedną z republik ZSRR.
-
Jeśli chodzi o poglądy, Päts był agrarystą – w Polsce zapewne głosowałby na przedwojenny PSL. Z dużą rezerwą odnosił się do faszyzmu i komunizmu.
-
Skończył marnie – w szpitalu psychiatrycznym w ZSRR. Przetrzymywano go najpierw w psychuszce w Kazaniu, potem na terenie Estonii (już wcielonej do Związku Radzieckiego), potem w szpitalu psychoneurologicznym w Buraszowie. Oficjalnymi powodami, dla których go tam umieszczano, były „kontrrewolucyjne wypowiedzi przeciwko władzy ludowej” oraz „wrogie nastawienie do komunizmu”. Pochowano go w nieoznaczonym grobie. W 1990 szczątki odnaleziono, ekshumowano i przewieziono do Estonii.
#historia #ciekawostkihistoryczne #ciekawostki
Z ryja taki trochę estoński Duce.
@Wojtas78 Mi trochę przypomina prezesa klubu sportowego Tęcza, niejakiego Ryszarda Ochódzkiego.
@Horkheimer co do pkt. #4 - ciekawostka z rodzaju tych, że pytasz, jak to kurwa było w ogóle możliwe? Żeby głową państwa, mieszkała w ambasadzie innego państwa, która de facto, jest misją dyomatyczną obcego państwa, w twoim państwie, któremu dodatkowo szefujesz. Właściwie, to można uznać go de facto, za jedynego szefa państwa w historii, który de iure odbywał co najmniej dwie podróże międzynarodowe dziennie - opuszczając ambasadę czyli wychodząc z domu do pracy, bohater dzisiejszego wpisu opuszczał terytorium Finlandia, kiedy wychodził z ambasady i do pracy udawał się do Estonii. Wracając do domu na noc sytuacja była odwrotna.
Czy w takim razie można go uznać, za rekordzistę wśród szefów państw jeśli chodzi o podróże międzynarodowe?
Co do ciekawostki o tym, jak skończył swoje życie - wolałbym chyba czapę dostać niż przez dekady zdrowy siedzieć zamknięty z czubami.
@jarezz Żeby było jeszcze ciekawiej, to w zasadzie tą samą trasą dyktator wykonywał podróż z i do ...dwóch państw. Bo przez jakiś czas budynek był ambasadą Węgier - nadal zamieszkiwany przez Pätsa. Dom został sprzedany ambasadzie za kwotę 25 milionów marek, które Päts przeznaczył na spłatę długów swojego banku Harju Pank. W 1938 roku dyktator przeprowadził się do Zamku Kadriorg, a jego syn - Viktor - mieszkał na terenie ambasady do 1940.
@Horkheimer nieruchomościowa moda na sukces
@jarezz ambasada nie stanowi terytorium obcego państwa - wlasciciela ambasady. Czyli ambasada Finlandii w Tallinie znajdowała się na obszarze Estonii
żadnych spektakularnych zbrodni?
@Hoszin Chyba żadnych. Ja przynajmniej niczego nie znalazłem, a szukałem, gdzie się dało ( ͡° ͜ʖ ͡°) Oczywiście za Pätsa byli więźniowie polityczni, ale nie dochodziło do egzekucji.
Ciekawe. Dziekuje. Pozdrawiam
@Horkheimer kiedy Jarosław Kaczyński?
@Rijel niby tak ale nie. Jurysdykcyjnkie, z tego co kojarzę, to ambasady, statki morskie i powietrzne to terytorium kraju, które reprezentują. Mocno naciągane ta moja ciekawostka, no ale zawsze ciekawostka.
Zaloguj się aby komentować