Czym jest lewicowa wolność
hejto.plWstęp
Mój wczoraj wpis o tym, że lewica wierzy w ludzką dobroć i dlatego chcę jak największej wolności dla jednostki spotkał się ze sporym niezrozumieniem. Zarzucano mi błędne myślenie gdyś w końcu to właśnie lewicowcy inspirowani marksizmem stworzyli najbardziej autorytarne systemy w historii ludzkości. Jest to prawda, ale po pierwsze mówiłem o samych założeniach teoretycznych, a po drugie lewica nie kończy się na Marksie. Dlatego dziś nieco bardziej przybliżę ten temat.
Liberalizm i rewolucja Francuzka
W 18 wieku we Francji doszło do krwawej rewolucji. Doprowadziła ona do upadku monarchii i narodzin republiki. Wydarzenia te były inspirowane filozofią oświeceniową. Tego okresu sięgają też korzenie ideologi liberalnej. To zdarzenie nie tylko doprowadziło do zakończenia rządów monarchistycznych w tym kraju, ale i podważyło system feudalny w całej Europie. Hierarchia oparta na stanach społecznych stopniowo zaczęła upadać. Odrzucając hierarchie człowiek wreszcie miał stać się wolny. Nie wszystko jednak poszło tak dobrze jak to zakładano.
Przyczyny powstania marksizmu
Jakiś czas później choć system stanowy upadł to jego miejsce zajął system klasowy. Podział na arystokracje i chłopów został zastąpiony podziałem na burżuazje i robotników i mieszczaństwo pośrodku. Doprowadziło to do rosnących nierówności ekonomicznych. Marks to zauważył i zaczął krytykować kapitalizm. Choć chłopów już nikt nie poganiał pod przymusem fizycznym do pracy to zaczęto stosować przymus ekonomiczny. Robotnik miał do wyboru, albo prace w nieludzkich warunkach albo głodować. Idea, że robotnik stanie się kapitalistą była utopijna. Nawet jeśli komuś udawało się dorobić większego majątku to większość była skazana na życie w nędzy. Obiecana równość i wolność w ramach liberalizmu nie została spełniona dlatego Marks pragnął rewolucji i kolektywizacji środków produkcji. Gdy fabryki byłyby w rękach robotników to ci nie musieliby już pracować na rzecz zysków klasy burżuazyjnej tylko dla realizacji własnych celów. Przymus ekonomiczny by zniknął i na tym miała polegać wolność w socjalizmie w bardzo dużym uproszczeniu.
Porażka Marksa na wschodzie i narodziny postmarksizmu na zachodzie
Myśl Marksa udało się wprowadzić w życie, ale nie w uprzemysłowionym zachodzie jak on sam zakładał tylko na w większości wciąż feudalnym wschodzie. Próba stworzenia komunistycznej utopii zakończyła się jednak porażką. Doprowadziła do powstania totalitarnego ustroju gdzie wszechobecna biurokracja zastąpiła burżuazje, a zwykłemu robotnikowi żyło się nawet gorzej niż na kapitalistycznym zachodzie. Paradoksalnie to właśnie w ramach kapitalizmu dochody robotników zaczęły rosnąć, a ich bytowanie się polepszać. Dlatego zachodnia lewica w końcu zdecydowała zrewidować marksizm i odrzucić sporą część jego założeń. Pierwsze kroki w tym kierunku dokonały już takie postacie jak György Lukács czy Antonio Gramsci, które posłużyły za inspiracje dla reszty. Swój wpływ miał też Wilhelm Reich, który dokonał syntezy marksizmu z freudyzmem. Później czegoś podobnego dokonała już słynna szkoła frankfurcka która bardziej niż na ekonomi jak Marks wolała się zajmować analizą masowej kultury przemysłowej i poczuciem wyalienowania jednostki we współczesnym kapitalizmie. Inni z kolei jak Sartre łączyli marksizm z egzystencjalizmem. Sporo lewicowców zaczęło też dostrzegać wartość teorii innego socjologa, Maxa Webera.
Największy wpływ na rozwój współczesnej lewicy miał rozwój strukturalizmu. Strukturalizm stał w opozycji do esencjalizmu praktykowanego chociażby przez Arystotelesa czy tomistów. O ile esencjalizm zakładał, że obserwowane przez nas byty mają własną substancjalną istotę którą możemy poznać poprzez tworzone przez rozum pojęcia to strukturalizm odrzucał ten sposób myślenia. Strukturaliści uważali, że człowiek poznaje i rozumie świat poprzez język lecz znaczenie każdego słowa nie odnosi się bezpośrednio do konkretnego bytu lecz pozostaje w relacji do pozostałych wyrazów. Dla przykładu słowo "dom" pozostaje w relacji do innych słów jak "domek", "domóstwo", "udomiowny" itp. Te słowa oczywiście odnoszą do jeszcze innych zwrotów, a to wszystko funkcjonuje jak wielka struktura w którą jednostka jest stale uwikłana i która warunkuje sposób tego jak postrzega świat więc nigdy on nie poznaje prawdziwej natury rzeczy jak chcieliby tego arystotelicy.
Strukturalizm zainspirował postmodernistów którzy odrzucali istnienie wielkich narracji czyli wszelkich ideologi jak liberalizm, marksizm czy faszyzm które orzekały, że znają obiektywną prawdę na temat ludzkości i jej natury i na jej podstawie chcieli urządzać świat. Lewicowcy w latach 80 zainspirowani postmodernizmem i wszystkim innym co zostało tu wspomniane stworzyli coś co dziś określa się mianem marksizmu kulturowego. Tak naprawdę to nie, a poprawną nazwą jest tu postmarksizm. Postmarksizm odrzucał wiele podstawowych założeń marksizmu jak podział na bazę i nadbudowę, konieczność historyczną czy determinizm ekonomiczny. Postmarksiści nie uznawali już też przewodniej roli proletariatu jako motoru zmian społecznych , na rzecz innych grup uciskanych (mniejszości seksualnych, kobiet dążących do emancypacji czy mniejszości narodowych i religijnych). W ten sposób nowa lewica przestała walczyć o wolność robotników woląc się skoncentrować na emancypacji kobiet, osób LGBT czy imigrantów.
Rewolucja seksualna
W latach 60 i 70 w raz z rozwojem środków antykoncepcji, zaistnieniem feminizmu drugiej fali, powstaniem raportu Kinseya, pojawieniem się takich czasopism jak Playboy czy Cosmopolitan i stopniową legalizacją pornografii młodzi ludzie zaczęli się buntować przeciwko pruderyjnemu podejściu do ludzkiej seksualności. Seks przedmałżeński przestał być tematem tabu, na dużym ekranie aktorki zaczęły występować nago lub półnago. Kobiety miały przestać się wstydzić swojej seksualności jak nakazywał im patriarchat. Podejście do osób homoseksualnych też zaczęło się zmieniać. Wpływ na to wszystko miała również zachodnia lewica która pozytywnie odnosiła do swobodniejszego podejścia do tematu seksu i wolnej miłości.
Seksualność stała się wtedy narzędziem walki politycznej i pozostaje nim do dziś. Gdy kościół mówi o zagrożeniu ze strony ideologi LGBT i Gender to lewicowe feministki walczą dziś o normalizacje sex workingu czy związków otwartych. Nawet w takiej Krytyce Politycznej możemy przeczytać artykuły o tym, że najsilniejszą bronią w rękach kobiet jest ich seksualność i mężczyźni mają się jej bać. Obalenie opresyjnego patriarchatu ma się więc dokonać poprzez wzrost swobody kobiecej seksualności. Ideałem jest tu kobieta która uprawia seks z kim chce i kiedy chce, ale jest jednocześnie wolna i niezależna od mężczyzny który może być co najwyżej dodatkiem do jej życia i nie może jej w żaden sposób ograniczać czy żądać by nie uprawiała seksu z innymi osobami. Mężczyzna nie powinien też wybrzydzać jeśli jego dziewczyna jest prostytutką. Motyw walki klas został tu już praktycznie całkowicie zapomniany i jeśli kapitalizm ma tu zostać obalony to jedynie poprzez obalenie patriarchatu.
Istotną kwestią jest tu również rozwój Gender studies i zmiany podejścia do kwestii płciowości. Narzucanie komuś określonej płci również może zostać uznane przez dzisiejszą lewice za opresyjne. Stąd postulaty by nawet dziecko mogło zmieniać płeć. Co więcej podział na dwie płcie też jest ograniczający więc powstają jakieś nowe tożsamości płciowe. Tak właśnie wygląda wolność w wydaniu współczesnej lewicy.
Rola konserwatyzmu
Konserwatyzm to ideologia która polega na próbie konserwowania przeszłości. Konserwatyzm wychodzi z założenia, że zaistniałe normy społeczne i oparty na nich model społeczny istnieje nie tylko po to by opresjonować ludzi, ale i pozwalają społeczeństwu w ogóle funkcjonować. W ramach tego założenia ludźmi kierują często różne egoistyczne i irracjonalne impulsy i dlatego człowiek musi mieć na sobie kaganiec w postaci kultury i władzy co będzie powstrzymać jako destruktywne skłonności. Konserwatyzm nie tyle sprzeciwia się zmianom, ale sprzeciwiają się by były one dokonywane w sposób radykalny poprzez rewolucje, które zwykle były historycznie krwawe i zamiast obiecanej wolności przynosiły często jeszcze większe zniewolenie. Stoją oni więc w opozycji do lewicy która naciska na to by zmiany były dokonywane jak najszybciej.
Zakończenie
Wyszedł mi dłuższy artykuł niż chciałem, a i tak nie wyczerpałem tematu nawet w połowie. Część druga artykułu o podziale na duszę i ciało już niedługo.
#revoltagainstmodernworld #antykapitalizm #polityka #filozofia #historia
Mój wczoraj wpis o tym, że lewica wierzy w ludzką dobroć i dlatego chcę jak największej wolności dla jednostki spotkał się ze sporym niezrozumieniem. Zarzucano mi błędne myślenie gdyś w końcu to właśnie lewicowcy inspirowani marksizmem stworzyli najbardziej autorytarne systemy w historii ludzkości. Jest to prawda, ale po pierwsze mówiłem o samych założeniach teoretycznych, a po drugie lewica nie kończy się na Marksie. Dlatego dziś nieco bardziej przybliżę ten temat.
Liberalizm i rewolucja Francuzka
W 18 wieku we Francji doszło do krwawej rewolucji. Doprowadziła ona do upadku monarchii i narodzin republiki. Wydarzenia te były inspirowane filozofią oświeceniową. Tego okresu sięgają też korzenie ideologi liberalnej. To zdarzenie nie tylko doprowadziło do zakończenia rządów monarchistycznych w tym kraju, ale i podważyło system feudalny w całej Europie. Hierarchia oparta na stanach społecznych stopniowo zaczęła upadać. Odrzucając hierarchie człowiek wreszcie miał stać się wolny. Nie wszystko jednak poszło tak dobrze jak to zakładano.
Przyczyny powstania marksizmu
Jakiś czas później choć system stanowy upadł to jego miejsce zajął system klasowy. Podział na arystokracje i chłopów został zastąpiony podziałem na burżuazje i robotników i mieszczaństwo pośrodku. Doprowadziło to do rosnących nierówności ekonomicznych. Marks to zauważył i zaczął krytykować kapitalizm. Choć chłopów już nikt nie poganiał pod przymusem fizycznym do pracy to zaczęto stosować przymus ekonomiczny. Robotnik miał do wyboru, albo prace w nieludzkich warunkach albo głodować. Idea, że robotnik stanie się kapitalistą była utopijna. Nawet jeśli komuś udawało się dorobić większego majątku to większość była skazana na życie w nędzy. Obiecana równość i wolność w ramach liberalizmu nie została spełniona dlatego Marks pragnął rewolucji i kolektywizacji środków produkcji. Gdy fabryki byłyby w rękach robotników to ci nie musieliby już pracować na rzecz zysków klasy burżuazyjnej tylko dla realizacji własnych celów. Przymus ekonomiczny by zniknął i na tym miała polegać wolność w socjalizmie w bardzo dużym uproszczeniu.
Porażka Marksa na wschodzie i narodziny postmarksizmu na zachodzie
Myśl Marksa udało się wprowadzić w życie, ale nie w uprzemysłowionym zachodzie jak on sam zakładał tylko na w większości wciąż feudalnym wschodzie. Próba stworzenia komunistycznej utopii zakończyła się jednak porażką. Doprowadziła do powstania totalitarnego ustroju gdzie wszechobecna biurokracja zastąpiła burżuazje, a zwykłemu robotnikowi żyło się nawet gorzej niż na kapitalistycznym zachodzie. Paradoksalnie to właśnie w ramach kapitalizmu dochody robotników zaczęły rosnąć, a ich bytowanie się polepszać. Dlatego zachodnia lewica w końcu zdecydowała zrewidować marksizm i odrzucić sporą część jego założeń. Pierwsze kroki w tym kierunku dokonały już takie postacie jak György Lukács czy Antonio Gramsci, które posłużyły za inspiracje dla reszty. Swój wpływ miał też Wilhelm Reich, który dokonał syntezy marksizmu z freudyzmem. Później czegoś podobnego dokonała już słynna szkoła frankfurcka która bardziej niż na ekonomi jak Marks wolała się zajmować analizą masowej kultury przemysłowej i poczuciem wyalienowania jednostki we współczesnym kapitalizmie. Inni z kolei jak Sartre łączyli marksizm z egzystencjalizmem. Sporo lewicowców zaczęło też dostrzegać wartość teorii innego socjologa, Maxa Webera.
Największy wpływ na rozwój współczesnej lewicy miał rozwój strukturalizmu. Strukturalizm stał w opozycji do esencjalizmu praktykowanego chociażby przez Arystotelesa czy tomistów. O ile esencjalizm zakładał, że obserwowane przez nas byty mają własną substancjalną istotę którą możemy poznać poprzez tworzone przez rozum pojęcia to strukturalizm odrzucał ten sposób myślenia. Strukturaliści uważali, że człowiek poznaje i rozumie świat poprzez język lecz znaczenie każdego słowa nie odnosi się bezpośrednio do konkretnego bytu lecz pozostaje w relacji do pozostałych wyrazów. Dla przykładu słowo "dom" pozostaje w relacji do innych słów jak "domek", "domóstwo", "udomiowny" itp. Te słowa oczywiście odnoszą do jeszcze innych zwrotów, a to wszystko funkcjonuje jak wielka struktura w którą jednostka jest stale uwikłana i która warunkuje sposób tego jak postrzega świat więc nigdy on nie poznaje prawdziwej natury rzeczy jak chcieliby tego arystotelicy.
Strukturalizm zainspirował postmodernistów którzy odrzucali istnienie wielkich narracji czyli wszelkich ideologi jak liberalizm, marksizm czy faszyzm które orzekały, że znają obiektywną prawdę na temat ludzkości i jej natury i na jej podstawie chcieli urządzać świat. Lewicowcy w latach 80 zainspirowani postmodernizmem i wszystkim innym co zostało tu wspomniane stworzyli coś co dziś określa się mianem marksizmu kulturowego. Tak naprawdę to nie, a poprawną nazwą jest tu postmarksizm. Postmarksizm odrzucał wiele podstawowych założeń marksizmu jak podział na bazę i nadbudowę, konieczność historyczną czy determinizm ekonomiczny. Postmarksiści nie uznawali już też przewodniej roli proletariatu jako motoru zmian społecznych , na rzecz innych grup uciskanych (mniejszości seksualnych, kobiet dążących do emancypacji czy mniejszości narodowych i religijnych). W ten sposób nowa lewica przestała walczyć o wolność robotników woląc się skoncentrować na emancypacji kobiet, osób LGBT czy imigrantów.
Rewolucja seksualna
W latach 60 i 70 w raz z rozwojem środków antykoncepcji, zaistnieniem feminizmu drugiej fali, powstaniem raportu Kinseya, pojawieniem się takich czasopism jak Playboy czy Cosmopolitan i stopniową legalizacją pornografii młodzi ludzie zaczęli się buntować przeciwko pruderyjnemu podejściu do ludzkiej seksualności. Seks przedmałżeński przestał być tematem tabu, na dużym ekranie aktorki zaczęły występować nago lub półnago. Kobiety miały przestać się wstydzić swojej seksualności jak nakazywał im patriarchat. Podejście do osób homoseksualnych też zaczęło się zmieniać. Wpływ na to wszystko miała również zachodnia lewica która pozytywnie odnosiła do swobodniejszego podejścia do tematu seksu i wolnej miłości.
Seksualność stała się wtedy narzędziem walki politycznej i pozostaje nim do dziś. Gdy kościół mówi o zagrożeniu ze strony ideologi LGBT i Gender to lewicowe feministki walczą dziś o normalizacje sex workingu czy związków otwartych. Nawet w takiej Krytyce Politycznej możemy przeczytać artykuły o tym, że najsilniejszą bronią w rękach kobiet jest ich seksualność i mężczyźni mają się jej bać. Obalenie opresyjnego patriarchatu ma się więc dokonać poprzez wzrost swobody kobiecej seksualności. Ideałem jest tu kobieta która uprawia seks z kim chce i kiedy chce, ale jest jednocześnie wolna i niezależna od mężczyzny który może być co najwyżej dodatkiem do jej życia i nie może jej w żaden sposób ograniczać czy żądać by nie uprawiała seksu z innymi osobami. Mężczyzna nie powinien też wybrzydzać jeśli jego dziewczyna jest prostytutką. Motyw walki klas został tu już praktycznie całkowicie zapomniany i jeśli kapitalizm ma tu zostać obalony to jedynie poprzez obalenie patriarchatu.
Istotną kwestią jest tu również rozwój Gender studies i zmiany podejścia do kwestii płciowości. Narzucanie komuś określonej płci również może zostać uznane przez dzisiejszą lewice za opresyjne. Stąd postulaty by nawet dziecko mogło zmieniać płeć. Co więcej podział na dwie płcie też jest ograniczający więc powstają jakieś nowe tożsamości płciowe. Tak właśnie wygląda wolność w wydaniu współczesnej lewicy.
Rola konserwatyzmu
Konserwatyzm to ideologia która polega na próbie konserwowania przeszłości. Konserwatyzm wychodzi z założenia, że zaistniałe normy społeczne i oparty na nich model społeczny istnieje nie tylko po to by opresjonować ludzi, ale i pozwalają społeczeństwu w ogóle funkcjonować. W ramach tego założenia ludźmi kierują często różne egoistyczne i irracjonalne impulsy i dlatego człowiek musi mieć na sobie kaganiec w postaci kultury i władzy co będzie powstrzymać jako destruktywne skłonności. Konserwatyzm nie tyle sprzeciwia się zmianom, ale sprzeciwiają się by były one dokonywane w sposób radykalny poprzez rewolucje, które zwykle były historycznie krwawe i zamiast obiecanej wolności przynosiły często jeszcze większe zniewolenie. Stoją oni więc w opozycji do lewicy która naciska na to by zmiany były dokonywane jak najszybciej.
Zakończenie
Wyszedł mi dłuższy artykuł niż chciałem, a i tak nie wyczerpałem tematu nawet w połowie. Część druga artykułu o podziale na duszę i ciało już niedługo.
#revoltagainstmodernworld #antykapitalizm #polityka #filozofia #historia
