Z historii polskiego papieża możemy się nauczyć, żeby nie pchać się na stanowiska które nas przerastają.
Na początek kilka faktów.
Jest rok 1978, Polska. Ludzie mają serdecznie dosyć panującej władzy, ale spacyfikowani zarówno osiem, jak i dwa lata wcześniej nie mają też wątpliwości, że nadziei na sukces brak. Jesienią ciekawostką jest fakt, że w kilkadziesiąt dni odbywają się dwa pogrzeby papieża. I tu niespodzianka – po krótkim pontyfikacie Jana Pawła I kardynałowie wybierają rewolucyjnie nie Włocha, a cudzoziemca z komunistycznego kraju.
Sporo psychologów twierdzi, że opowiadanie historii to naturalny dla człowieka sposób porządkowania faktów
Ta historia więc pisała się sama. Umęczona rządami okupantów (przypominam, że ostatecznym gwarantem ustroju był „bratni” żołnierz radziecki, którego było tu więcej niż dzisiaj na Białorusi) Polska dostaje znak od sił najwyższych. Od sił najwyższych, bo przełom lat 70-tych i 80-tych to okres kiedy ateiści masowo chodzili w Polsce do Kościoła, żeby tylko pokazać opór wobec partii, niezależnie co o chrześcijaństwie po cichu myśleli. Wielkie doładowanie morale pozwoliło zebrać się Polakom jeszcze raz, w historycznym 1980 roku. Kto uważa, że wybór Polaka na papieża nie miał żadnego wpływu na to co się wydarzyło kilkanaście miesięcy później gada głupoty.
Problem polega na tym, że nie ma w tym wszystkim żadnej osobistej zasługi Karola Wojtyły
Karol Wojtyła został papieżem i to było ogromnym wsparciem dla Polaków. Ale gdyby w to miejsce papieżem został jakikolwiek inny Polak efekt byłby podobny. Jedyną – choć niezwykle ważną – zasługą Karola Wojtyły było to, że istniał.
Ale to jego zwolennikom nie wystarczyło
Z człowieka który idealnie nadawałby się na milczący totem, który wzorem królowej Elżbiety II jednoczyłby ludzi samym faktem swojego istnienia zrobiono herosa. Wróć, nie herosa. Zrobiono mieszankę wszystkich możliwych archetypów pozytywnych postaci. Nie będę tu przytaczał poszczególnych przykładów. Swego czasu widziałem porównanie współczesnej czytanki o Wojtyle z historyczną, prlowską opowiastką o Leninie. Powiem szczerze: Lenin przy Wojtyle to był cienias.
Tak jak Danny DeVito nie udźwignie roli Jamesa Bonda, tak Karol Wojtyła nie był w stanie udźwignąć tego, co (przy jego własnym przyzwoleniu zresztą) różni ludzie władowali mu na barki.
Warto zwrócić uwagę, że nie istnieje chyba żadna rzetelna biografia Karola Wojtyły. Mówiąc rzetelna mam na myśli taką, która niejako odpowiada na naczelny cel humanistyki, zrozumieć „jak to było być Karolem Wojtyłą”, próbującą wprowadzić czytelnika w buty polskiego papieża. A wbrew pozorom taka psychologiczna podróż byłaby bardzo cenna.
Wbrew pozorom to raczej nie jest tak, że Karol Wojtyła był jakimś demonem zła stojącym na czele szajki pedofili. To znaczy, nie jest to wykluczone, ale raczej mało prawdopodobne. Ludzka psychika posiada naprawdę masę mechanizmów chroniących przed dezintegracją i najprawdopodobniej chroniąc księży pedofilów miał jakieś swoje wytłumaczenia, że ostatecznie robi dobrze.
Nie można też powiedzieć, że nie miał papież Polak żadnych zalet. Z pewnością był dosyć bystrym facetem, poliglotą, niezłym mówcą i, choć robienie z niego geniusza filozofii jest przesadzone, oczytanym gościem. Na narodowy totem osoba idealna. Na człowieka który miałby podejmować jakiekolwiek odpowiedzialne decyzje dotyczące innych? Jak widzimy choćby po ostatnim reportażu - absolutnie nie.
Trzeba jednak podkreślić, że wizerunek Wojtyły jako postaci w pewnym sensie pozytywnej dałoby się ocalić.
Praktycznie każda historyczna postać ma swoje na sumieniu. Piłsudski, Churchill albo de Gaulle i masa innych. Jednak żaden z tych ludzi nie próbował być kimś wyłącznie pozytywnym. A z Wojtyły taką karykaturę świętego zrobiono jeszcze za życia. No to cóż – jako karykatura widać musi skończyć. 
#filozofiadlajanuszy #2137 #religia