Szydzą, że wygląda jak "delikatny kwiatuszek". Kim była tajemnicza księżniczka z wąsikiem?
gazetapl"Wygląda jak kierowca ciężarówki", "Ona wciąż pracuje w kebabie na mojej ulicy!", "To chyba chłop w piżamie swojej żony" - piszą osoby komentujące jeden z wielu memów na temat "księżniczki Kadżar". Ich uwagę przykuwa wygląd kobiety ze zdjęcia - nietypowy strój, ciemne brwi, wąsik. Jej historia jest jednak znacznie ciekawsza niż jej zarost. Kim była naprawdę?
Jej małżeństwo zostało zaaranżowane, gdy miała dziewięć lat. "O, ja nieszczęsna"
Zahra Chanom Tadżossaltane (w skrócie: Tadż) urodziła się w 1884 roku. Jej ojcem był szach Iranu Naseroddin z dynastii Kadżarów. Tadż wychowała się w pałacu Golestan w Teheranie. Z pamiętników, które po sobie zostawiła, wynika, że jako dziecko nie mieszkała ze swoimi rodzicami, a przebywała w osobnej rezydencji. Jej wychowaniem zajmowały się mamka i dwie nianie, które były niewolnicami. Matkę mogła odwiedzać dwa razy dziennie, a ojca jedynie raz na dzień.
Te doświadczenia miały wpływ na poglądy Tadż dotyczące macierzyństwa i wychowywania dzieci, ale także niewolnictwa. Księżniczka opowiadała się za bliskością rodziców i dzieci, uważała, że to właśnie biologiczna matka, a nie mamka powinna karmić piersią nowo narodzone dziecko. Podkreślała także, że ze względu na obyczaje panujące w haremie była bardziej zżyta ze swoimi opiekunkami niż z matką.
Tadż uczyła się w szkole pałacowej, ale odebrała jedynie podstawowe wykształcenie. Jej edukację przerwały zaręczyny. Małżeństwo Tadż było zaaranżowane. Doktor Piotr Bachtin z Zakładu Iranistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego pisze, że księżniczka podpisała kontrakt małżeński z Hasanem Szodża'ossaltane w 1893 roku, gdy miała zaledwie dziewięć lat. Jego żoną została cztery lata później, jako 13-latka. Biorąc pod uwagę, że małżeństwo księżniczki zostało zaaranżowane bardzo wcześnie, a ona sama nie miała wpływu na to, za kogo wyjdzie, trudno uwierzyć w to, że aż 13 mężczyzn postanowiło odebrać sobie życie ze względu na to, że odrzuciła ich zaloty.
Po tym jak wyszła za mąż, Tadż pobierała naukę od prywatnych nauczycieli. Uczyła się grać na pianinie i malować. Uważała jednak, że przez ślub i konieczność rezygnacji z nauki w szkole zostawiła pozbawiona możliwości rozwoju. Doświadczenie to sprawiło, że Tadż stała się przeciwniczką małżeństw aranżowanych, które uważała za handel kobietami. Pisała o tym w swoich pamiętnikach.
Chciała zmian w swoim kraju. Stanęła na czele grupy feministek
W 1995 roku, gdy Tadż miała 21 lat, wybuchła irańska rewolucja konstytucyjna. Zwolennicy zmian zarzucali dynastii Kadżarów korupcję i służalczość wobec Rosji i Wielkiej Brytanii. Chociaż Tadż była córką szacha, opowiedziała się po stronie konstytucjonalistów. Uważała, że kobiety i mężczyźni powinni mieć równe prawa, krytykowała irańskich władców za ich niekompetencję. Chciała społecznych zmian, wskazując za wzór kraje europejskie.
Gdy Irańczycy walczyli o konstytucję, władzę w kraju sprawował brat Tadż, Mozaffar, który przejął władzę po Naseroddinie, gdy ten zginął z ręki zamachowca. W 1906 roku Mozaffar został zmuszony do tego, aby podpisać irańską konstytucję, która ograniczała jego wpływy. Był to czas, gdy Tadż angażowała się w działalność feministyczną. Była jedną z założycielek Towarzystwa na Rzecz Emancypacji Kobiet i zachęcała Iranki, by brały udział w życiu politycznym i społecznym kraju. Podobnie jak rewolucjoniści, opowiadała się za uniezależnieniem Iranu spod wpływów Rosji i Wielkiej Brytanii.
Po tym, jak Iran doczekał się konstytucji, Tadż rozwiodła się ze swoim mężem. Jako rozwódka zdjęła hidżab i zaczęła nosić ubrania szyte zgodnie z europejską modą. Tadż marzyła o podróżach do Europy, ale nigdy nie udało jej się tego marzenia zrealizować. Wyszła za mąż jeszcze dwukrotnie.
Księżniczka Tadż pisała pamiętniki. "Jej język i sposób ekspresji są obrazoburcze"
Gdy Tadż miała 30 lat, zaczęła pisać pamiętniki. Są to jedyne znane nam zapiski kobiety, która była związana z irańskim dworem królewskim. Zostały one wydane w formie książki pt. "Crowning Anguish: Memoirs of a Persian Princess from the Harem to Modernity".
Choć wygląd Tadż jest najmniej interesującym elementem jej osoby, odnieśmy się także do niego. Nie wiadomo, czy księżniczka była uważana za piękność, jasne jest jednak, że będąc młodą kobietą, ubierała się zgodnie z panującą w Iranie modą. W XIX wieku irańskie kobiety podkreślały cechy, które ludzie z Zachodu uważają dziś za męskie - nosiły wąsik, przyciemniały brwi. Więcej na ten temat można dowiedzieć się z książki "Women with Mustaches and Men without Beards. Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity" irańskiej historyczki Afsaneh Najmabad.
Zahra Chanom Tadżossaltane zmarla 25 stycznia 1936 roku. Została pochowana na jednym z cmentarzy w Teheranie. Jej życie, twórczość pisarska i feministyczne poglądy są przedmiotem studiów na uniwersytetach, m.in. na Harvardzie.
#historia
Jej małżeństwo zostało zaaranżowane, gdy miała dziewięć lat. "O, ja nieszczęsna"
Zahra Chanom Tadżossaltane (w skrócie: Tadż) urodziła się w 1884 roku. Jej ojcem był szach Iranu Naseroddin z dynastii Kadżarów. Tadż wychowała się w pałacu Golestan w Teheranie. Z pamiętników, które po sobie zostawiła, wynika, że jako dziecko nie mieszkała ze swoimi rodzicami, a przebywała w osobnej rezydencji. Jej wychowaniem zajmowały się mamka i dwie nianie, które były niewolnicami. Matkę mogła odwiedzać dwa razy dziennie, a ojca jedynie raz na dzień.
Te doświadczenia miały wpływ na poglądy Tadż dotyczące macierzyństwa i wychowywania dzieci, ale także niewolnictwa. Księżniczka opowiadała się za bliskością rodziców i dzieci, uważała, że to właśnie biologiczna matka, a nie mamka powinna karmić piersią nowo narodzone dziecko. Podkreślała także, że ze względu na obyczaje panujące w haremie była bardziej zżyta ze swoimi opiekunkami niż z matką.
Tadż uczyła się w szkole pałacowej, ale odebrała jedynie podstawowe wykształcenie. Jej edukację przerwały zaręczyny. Małżeństwo Tadż było zaaranżowane. Doktor Piotr Bachtin z Zakładu Iranistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego pisze, że księżniczka podpisała kontrakt małżeński z Hasanem Szodża'ossaltane w 1893 roku, gdy miała zaledwie dziewięć lat. Jego żoną została cztery lata później, jako 13-latka. Biorąc pod uwagę, że małżeństwo księżniczki zostało zaaranżowane bardzo wcześnie, a ona sama nie miała wpływu na to, za kogo wyjdzie, trudno uwierzyć w to, że aż 13 mężczyzn postanowiło odebrać sobie życie ze względu na to, że odrzuciła ich zaloty.
Po tym jak wyszła za mąż, Tadż pobierała naukę od prywatnych nauczycieli. Uczyła się grać na pianinie i malować. Uważała jednak, że przez ślub i konieczność rezygnacji z nauki w szkole zostawiła pozbawiona możliwości rozwoju. Doświadczenie to sprawiło, że Tadż stała się przeciwniczką małżeństw aranżowanych, które uważała za handel kobietami. Pisała o tym w swoich pamiętnikach.
O, ja nieszczęsna, którą sprzedano niczym niewolnicę, ze wszystkimi klejnotami i zewnętrznymi ozdobami; podczas gdy wcześniej nawet nie zobaczyłam męża i nie nawykłam do jego charakteru. Do największych nieszczęść człowieka należy właśnie to, że musi żenić się lub wychodzić za mąż zgodnie z wolą rodziców. A przecież jest to sprzeczne z rozumem, prawem i bardzo dziwne. I w tym względzie racja leży po stronie Europejczyków; choć przecież oni są od nas w każdej rzeczy bardziej uczeni, a ich postęp zaszedł dalej. Przykro mi, że jesteśmy tak ciemni, że nie potrafimy nawet odróżnić dobra od zła, ale skoro już sami nie potrafimy, to chociaż moglibyśmy nauczyć się tego od innych- czytamy w jej wspomnieniach.
Chciała zmian w swoim kraju. Stanęła na czele grupy feministek
W 1995 roku, gdy Tadż miała 21 lat, wybuchła irańska rewolucja konstytucyjna. Zwolennicy zmian zarzucali dynastii Kadżarów korupcję i służalczość wobec Rosji i Wielkiej Brytanii. Chociaż Tadż była córką szacha, opowiedziała się po stronie konstytucjonalistów. Uważała, że kobiety i mężczyźni powinni mieć równe prawa, krytykowała irańskich władców za ich niekompetencję. Chciała społecznych zmian, wskazując za wzór kraje europejskie.
Gdy Irańczycy walczyli o konstytucję, władzę w kraju sprawował brat Tadż, Mozaffar, który przejął władzę po Naseroddinie, gdy ten zginął z ręki zamachowca. W 1906 roku Mozaffar został zmuszony do tego, aby podpisać irańską konstytucję, która ograniczała jego wpływy. Był to czas, gdy Tadż angażowała się w działalność feministyczną. Była jedną z założycielek Towarzystwa na Rzecz Emancypacji Kobiet i zachęcała Iranki, by brały udział w życiu politycznym i społecznym kraju. Podobnie jak rewolucjoniści, opowiadała się za uniezależnieniem Iranu spod wpływów Rosji i Wielkiej Brytanii.
Przełom XIX i XX wieku był czasem wzmożonej aktywności politycznej i obywatelskiej irańskich kobiet. (...) W latach rewolucji konstytucyjnej kobiety wielokrotnie wychodziły na ulice irańskich miast, by demonstrować przeciwko polityce szacha. W 1911 roku, kiedy Madżles (parlament - red.) uległ ultimatum Rosji, po jej wkroczeniu na północne terytorium Iranu, tłum teherańskich kobiet wdarł się na teren parlamentu, wygrażając jego przewodniczącemu wyciągniętymi spod czadorów rewolwerami. Demonstrantki zdarły zasłony z twarzy i groziły, że zamordują własnych mężów i synów, jeśli parlament nie zapewni krajowi niepodległości. Kobiety brały też udział w walkach zbrojnych, toczonych głównie na północnym zachodzie Iranu. 'Hablolmatin', reformistyczna gazeta z siedzibą w Kalkucie, donosiła jesienią 1908 r., że w Tabrizie śmierć poniosły dwadzieścia dwie kobiety walczące w męskim przebraniu- pisze Piotr Bachtin.
Po tym, jak Iran doczekał się konstytucji, Tadż rozwiodła się ze swoim mężem. Jako rozwódka zdjęła hidżab i zaczęła nosić ubrania szyte zgodnie z europejską modą. Tadż marzyła o podróżach do Europy, ale nigdy nie udało jej się tego marzenia zrealizować. Wyszła za mąż jeszcze dwukrotnie.
Księżniczka Tadż pisała pamiętniki. "Jej język i sposób ekspresji są obrazoburcze"
Gdy Tadż miała 30 lat, zaczęła pisać pamiętniki. Są to jedyne znane nam zapiski kobiety, która była związana z irańskim dworem królewskim. Zostały one wydane w formie książki pt. "Crowning Anguish: Memoirs of a Persian Princess from the Harem to Modernity".
Jej język i sposób ekspresji są obrazoburcze, bo wskazuje nie tylko na przywary swojej klasy społecznej, ale też swojej rodziny i siebie samej. (...) Jest bystrą obserwatorką, która opowiada historię swojego życia w sposób klarowny, niczym w prywatnej rozmowie, w stylu opanowanym przez matrony starych rodów. Zainspirowana duchem europejskiego romantyzmu, bez wysiłku pozwala wybrzmieć swojej indywidualności. Tadż wybija się spośród pamiętnikarzy swojej epoki, przekraczając groźną granicę autocenzurynapisał Abbas Amanat we wstępie do amerykańskiego wydania tej pozycji.
Choć wygląd Tadż jest najmniej interesującym elementem jej osoby, odnieśmy się także do niego. Nie wiadomo, czy księżniczka była uważana za piękność, jasne jest jednak, że będąc młodą kobietą, ubierała się zgodnie z panującą w Iranie modą. W XIX wieku irańskie kobiety podkreślały cechy, które ludzie z Zachodu uważają dziś za męskie - nosiły wąsik, przyciemniały brwi. Więcej na ten temat można dowiedzieć się z książki "Women with Mustaches and Men without Beards. Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity" irańskiej historyczki Afsaneh Najmabad.
Zahra Chanom Tadżossaltane zmarla 25 stycznia 1936 roku. Została pochowana na jednym z cmentarzy w Teheranie. Jej życie, twórczość pisarska i feministyczne poglądy są przedmiotem studiów na uniwersytetach, m.in. na Harvardzie.
#historia
