PRZEZ DAWNĄ GRANICĘ - Spacer krajoznawczy pograniczem Ziemi Lubawskiej i Mazur, a w latach 1920-1939 pograniczem Polski i Niemiec.

@Cybulion Kolego - zważaj sobie - TO SĄ MOJE TERENY!!!!!! ( ͡~ ͜ʖ ͡°)

Przynajmniej raz na kwartał jestem w Glaznotach i wędruję - a to wzdłuż Gizeli, a to w lasy dylewskie

Ewangelicki owszem otwierają, nawet tam obok niego zbudowali Krąg Wspólnoty Kultur upamiętniający znanych i nieznanych przodków, miesających się w tych nadgranicznych miejscach kultur.

Sam kościół co warto wspomnieć, został odbudowany w czynie społecznym przez panów odbywających odwyki w Marwałdzkim Markocie nieopodal, a kamienie na ten cel przekazał nieodpłatnie właściciel żwirowni (bodaj Pan Marszelewski jak dobrze pamiętam) - zresztą i na samej Górze Dylewskiej w tamtejszym lapidarium - stoją również wybrane od niego głazy

@zuchtomek lapidarium to calkiem nowa rzecz na górce. No to wychodzi na to ze bylismy bliskimi sasiadami pewien czas a teraz jestesmy - dlaszymi a jednak. To trzeba ktoregos dnia w polowie drogi sie ustawic na browara, moze na wyciagu w lubstynku, albo u Irenki.

Markot tez ma fajna historie bo to stare pruskie koszary, o ciekawej unikatowej architekturze

@Cybulion W zanadrzu mam już zaplanowaną solową trasę, nieco dalszymi terenami nad granicą i rzeką Gizelą - od okolic Kołodziejek w kierunku Gierłoży - do młyna Lichotki.

Poza nadgranicznym charakterem słyszałem, że gdzieś tam koło Pomierek jest bagno, które zwą piekłem - ponoć nigdy nie zamarza

No, ale generalnie czekam na pogodę podobną jak poprzednio - lubię się przedzierać zaspami w mrozie więc nie wiem czy to tak się uda, ale w razie postaram się pamiętać i dać znać, bo najbliższe weekendy zajęte niestety..

@zuchtomek tam jest specyficzny klimat i snieg trzyma chwile dluzej. o bagnie slyszalem ale babcia co mi opowiadala miala ze 100 lat i zaciagala po niemiecku. Rzeka to dość duże słowo xD

@Cybulion No aktualnie to może i za dużo powiedziane jak na taką strugę, ale swego czasu między Glaznotami, a Gierłożą właśnie - stały aż cztery młyny wodne na Gizeli, dolinę i zlewnię też ma całkiem całkiem więc historycznie miała pewnie nieco większe znaczenie i rozmiary

Zreztą - no nie oszukujmy się, i Drwęca i Wel i Sandela i pozostałe rzeki rozpoczynające swój bieg na wzgórzach to początkowo marne cieki wodne

@zuchtomek drweca potrafi zaskoczyć, jest polanka na samym poczatku, tuz obok czarciego jaru gdzie drweca plynie se jako strużka. No i z ta pamiecia wrocilem po duzych roztopach. 8m szerokosci polany zalane rwącą rzeka. Jak przez czarci w zime skakałem jak jelonek tak wiosna szukałem po mapie gdzie jest most.

Drweca jest spoko, nawet i splywalem nia kiedyś do Wisły - niestety w susze co bylo polaczeniem ciagniecia kajaku po mieliznach, omijaniem zwalonych drzew etc. Dopiero w poblizu tamy brodzkiej cos sie ciekawego zaczelo dziać.

Sandela tez fajna rzeka. No to widze juz, kolega Lubawiak na całego

@Cybulion A jakże!

Czarci Jar i źródliska Drwęckie również zaliczone

https://www.hejto.pl/wpis/jak-sie-martwiliscie-to-zyje-bylo-kolorowo-przylaszczki-kniec-i-wawrzynek-wilcze

Do Tamy Brodzkiej do Drwęcy organizowałem spływ przez 6 jezior i Skarlankę - od Jeziora Wielkie Partęczyny do Tamy Brodzkiej właśnie

https://www.hejto.pl/wpis/krajobrazowy-splyw-kajakowy-rzeka-skarlanka-przez-pojezierze-brodnickie-cz-1

https://www.hejto.pl/wpis/krajobrazowy-splyw-kajakowy-rzeka-skarlanka-przez-pojezierze-brodnickie-cz-2

@Frog Mazury zwane obecnie zachodnimi

Oberland to czysto administracyjny twór, który tak czy inaczej nawet w 1886 (pic rel) uznawany był za część kraju mazurskiego.

Na rzece Gizeli kończy się Ziemia Lubawska (która jest takim wyjętym zbiorem bo ni to Warmia ni Mazury) natomiast od krańca Garbu Lubawskiego, zaczyna się równina i pojezierze Mazurskie - dlatego napisałem pogranicze, a nie granica - bo ta jest niezwykle trudna do ustalenia w tym miejscu - są różne małe wydzielone regiony fizycznogeograficzne jak Równina Olsztynka, czy Wzniesienia Mławskie - ale to znów w drugą stronę - podział czysto fizycznogeograficzny, ale mimo tego Równina Olsztynecka jest częścią mezoregionu Pojezierza Olsztyńskiego.

Tak czy inaczej - za Mazurskością tych terenów świadczą ludzie, tradycje i gwara, które jeszcze po kątach się zachowały, wszak Mazur to z definicji mieszkańcy południowych Prus Wschodnich, potomkowie polskich osadników z Mazowsza (przeważnie chłopów, ale także szlachty), którzy w kilku falach osadnictwa zasiedlili południową i częściowo wschodnią część Prus Książęcych od XII w. i którzy ulegli wymieszaniu z pozostałościami ludności pruskiej oraz kolonistami z Rzeszy Niemieckiej i innych państw Europy Zachodniej.

Sam nie lubię nadużywania określenia Mazury, ale między Ziemią Lubawską, a Mazurami nie ma żadnego pośredniego regionu i choć sama granica geograficzna przebiega kilka kilometrów dalej to ludność od wieków się tu mieszała - stąd użycie słowa pogranicze, nie granica w tytule

@zuchtomek niech tam będzie. Dziadki się urodziły na Prusach Górnych, ojciec i ja tak samo. A potem przeprowadziliśmy się na Prusy Dolne. Dziadek Horst się irytował, jak mówiono, że to Mazury.

@Frog No tak to właśnie wygląda na tych terenach i ja się nie upieram nigdy przy żadnych sztywnych granicach

I też tu zdecydowanie nie było jednorodnie etnograficznie - Polacy, Pruscy Niemcy, Mazurzy i Warmiacy, przesiedleńcy z Niemiec i Mazowsza - no kocioł kulturowy i zależnie kto w jakiej rodzinie się urodził to w takim wychowaniu żył i nawet mieszkając w jednej wsi jeden się upierał, że to Polska drugi, że Prusy/Niemcy, a jeszcze trzeci odcinał się od obu i uważał za Mazura.

No i też zależy jaki konkretnie okres weźmiemy pod ocenę i co chcemy udowodnić

@Frog Z ciekawości - można wiedzieć gdzie urodził się dziadek Horst?

@zuchtomek Weepers

@Frog No to aż tam faktycznie trudno mówić o Mazurach - pojezierze Iławskie, Pomorze czy nawet Żuławy są bliżej etnograficznie, a cofając się do Prusów pogańskich to zamieszkiwali tam Pomezanie, którzy nieco bardziej słowiańscy byli niż bałtyjscy Galindowie czy Pruscy Sasini - aczkolwiek tak jak pisałem - te kultury mocno się tu mieszały, już od czasów pogańskich - przynajmniej tu - w ciężko dostępnych Wzgórzach Dylewskich ponieważ ze względu na ukształtowanie terenu - trudno było tu ustalić sztywne granice i ich upilnować.