KTO: Jumdżaagijn Cedenbal (również: Cedenbał)
GDZIE: Mongolia
KIEDY: 1952-1984 (formalnie od 1940)
-
Ur. 1916 w Ajmaku uwskim, zm. 1991 w Moskwie
-
Cedenbal rządził formalnie od 1940, gdy został liderem partii rządzącej, ale de facto jego władza skonsolidowała się po śmierci marszałka Czojbalsana w roku 1952. Gdyby jednak uznać, że zaliczamy do jego dyktatury również okres, gdy musiał dzielić się swoją władzą, to wówczas Cedenbal – a nie Hodża (jak pisałem w trzecim odcinku) – byłby najdłużej sprawującym władzę komunistycznym dyktatorem: aż 44 lata.
-
W sumie to był pantoflarzem. Jego żona – Rosjanka Anastazja Filatowa – uznawana była za faktycznie sprawującą władzę w Mondolskiej Republice Ludowej. Z pewnością należała do najbardziej wpływowych postaci ówczesnej mongolskiej polityki.
-
Cedenbal uznawany jest za jednego z najbardziej umiarkowanych polityków Bloku Wschodniego. Oczywiście w Mongolii był kult jego jednostki, ale nie tak wyraźny, jak w przypadku np. Hodży czy Ceausescu. Czystki polityczne Cedenbala były „miękkie” – nie dochodziło do egzekucji, ale do pozbawiania stanowisk. Nie oznacza to oczywiście, że dyktator był bez skazy - o nie, autorytaryzm w Mongolii był, tylko nie aż tak rozbuchany.
-
Cedenbal usilnie starał się, żeby Mongolia została inkorporowana przez ZSRR. Wedle różnych źródeł prosił o to od pięciu do ośmiu razy, przy różnych okazjach, jednak za każdym razem Sowieci nie zgadzali się na jego propozycję. Jedynym innym przywódcą bloku wschodniego o podobnych aspiracjach był Todor Żiwkow. W źródłach można odnaleźć też informację, że pod koniec życia zmienił swoje stanowisko i opowiadał się za suwerennością.
-
Jedną z ambicji Cedenbala była likwidacja zjawiska nomadyzmu, które w ówczesnej Mongolii było dość powszechne. Udało się to dzięki szeroko zakrojonej akcji urbanizacji kraju. Co ciekawe – sam Cedenbal pochodził z rodziny nomadów.
-
Podobnie jak Breżniew, Cedenbal uwielbiał ordery i odznaczenia. W pewnym sensie można go uznać za rekordzistę, przynajmniej, jeśli chodzi o Mongolię. Najwyższe odznaczenie państwowe – Order Suche Batora – zostało przyznane Cedenbalowi nie raz, nie dwa, nie trzy, ale aż sześć (!) razy.
-
To właśnie Cedenbal jest odpowiedzialny za wprowadzenie cyrylicy jako alfabetu służącego do zapisu języka mongolskiego. Wcześniej posługiwano się tradycyjnym pismem pionowym. Zmiana nastąpiła na początku lat 40, gdy Cedenbal jeszcze nie sprawował władzy samodzielnie.
-
W konflikcie radziecko-chińskim opowiedział się po stronie ZSRR. Na początku lat 60 podpisał rozporządzenie, zgodnie z którym wszyscy obywatele Chin musieli zostać wydaleni z Mongolii.
-
Dziś postać Cedenbala jest oceniana przez Mongołów raczej pozytywnie. W Ułan Bator stoi pomnik Cedenbala (postawiony w roku 2000), istnieje Plac Cedenbala oraz Akademia Cedenbala. W 2019 powstał też film biograficzny o dyktatorze.
#dyktatorzy #historia #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne
@Horkheimer czekam na każdy odcinek niecierpliwie tak, jak kiedyś na wpisy Wariner'a o prezydentach USA
@Horkheimer hola hola, zaraz skończą ci się dyktatorzy
@jarezz miło, że moja seria jest pamiętana :).
@CzajkaRuchajka spokojnie, jest ich jeszcze sporo ( ͡° ͜ʖ ͡°) ale mam zaplanowaną kolejną serię po tej. #premierzy - ciekawostki na temat poszczególnych premierów III RP i ich rządów - od Mazowieckiego do Morawieckiego. Kto wie, może się przyjmie? w końcu nie wszyscy są tacy znani - np. czy ktoś kojarzy jeszcze rząd Jana Bieleckiego? ( ͡° ͜ʖ ͡°)
ale to na spokojnie - nie będę dwóch srok za jeden ogon ciągnął, wszystko w swoim czasie
@Horkheimer jakby było raz na tydzień, ludzie by bardziej tęsknili
@Horkheimer ciekawe, rob wiecej
Wow, ale ciekawy wpis, z niecierpliwością czekam na więcej
@Horkheimer
nie dochodziło do egzekucji, ale do pozbawiania stanowisk
Po przeczytaniu tego fragmentu wiedziałem, że musiał długo rządzić.
Mordowanie przeciwników politycznych to przepis na wojnę domową.
@Wariner o cześć! A nie było w planach innych serii?
@jarezz Coś było, ale na chlewie obsranym gównem sponsorowanym przez Orlen nie za bardzo chciało mi się pisać - może na hejto się to zmieni ;).
@Wariner no to dawaj dawaj z tymi lekturami obowiązkowymi. Których liderów teraz masz w planach prześwietlać?
@Horkheimer Z jakiego powodu ZSRR nie chciał inkorporować Mongolii ?
@Rozkmin Z bardzo prostego ( ͡° ͜ʖ ͡°) Spójrz na mapę - Mongolia stanowi rodzaj bufora między Chinami a dzisiejszą Rosją. Gdyby ZSRR inkorporowało Mongolię, to łączna długość granicy z Chinami wynosiłaby prawie 9 tysięcy kilometrów. A trzeba pamiętać, że w latach 60 Chiny ogłosiły ZSRR "Wrogiem nr 1" i na ówczesnej granicy radziecko-chińskiej zaczęło się rozstawianie wojsk - nie było sensu rozszerzać tego ryzyka.
Zaloguj się aby komentować