Operacja Ajax i śmierć irańskiej demokracji
KronikidziejowW 1951 roku nowy premier Iranu Mohammad Mosaddeq zyskał ogromną popularność dzięki nacjonalizacji przemysłu naftowego. Zaledwie trzy lata później został obalony, a szach wprowadził absolutystyczne rządy jako protegowany Stanów Zjednoczonych. Wydarzenia te doprowadziły do dalszych kryzysów, które w 1979 roku zakończyły się rewolucją islamską. Jej skutki Iran i cały świat odczuwa do dziś.
Mohammad Mosaddeq był irańskim arystokratą, wykształconym na europejskich uczelniach. Mimo arystokratycznego pochodzenia był też demokratą. Jego wizja Iranu łączyła zachodnie wzory rządzenia państwem z dążeniem do niezależności od polityczno-gospodarczych wpływów zachodu.
W młodości prowadził działalność polityczną. Jednak ze względu na konflikt z założycielem nowej dynastii Rezą Szahem Pahlavi, musiał odejść od polityki. Kiedy syn Rezy Szaha, Mohammad, został osadzony na irańskim tronie przez Aliantów przed Mosaddeqiem otworzyła się droga powrotna do parlamentu.
W Iranie zajętym przez Aliantów panowała względna tolerancja różnorodnych poglądów. Chociaż względnie dobre dla rozwoju opozycji, tamte lata były bardzo niespokojne. Na północy Iranu Związek Radziecki próbował utworzyć własne republiki i zachować dostęp do ropy w tym regionie (więcej o kryzysie irańskim 1946 – patrz. Krasnowolska A., 2010: 841-842). Pod presją ONZ musiał się jednak wycofać. Kryzys zaostrzył jednak konflikt między zwolennikami ówczesnego premiera i szacha a komunistami. [...]
#historia #iran #xxwiek #komunizm #nacjonalizm #ropanaftowa #zamachstanu #usa #wielkabrytania
Mohammad Mosaddeq był irańskim arystokratą, wykształconym na europejskich uczelniach. Mimo arystokratycznego pochodzenia był też demokratą. Jego wizja Iranu łączyła zachodnie wzory rządzenia państwem z dążeniem do niezależności od polityczno-gospodarczych wpływów zachodu.
W młodości prowadził działalność polityczną. Jednak ze względu na konflikt z założycielem nowej dynastii Rezą Szahem Pahlavi, musiał odejść od polityki. Kiedy syn Rezy Szaha, Mohammad, został osadzony na irańskim tronie przez Aliantów przed Mosaddeqiem otworzyła się droga powrotna do parlamentu.
W Iranie zajętym przez Aliantów panowała względna tolerancja różnorodnych poglądów. Chociaż względnie dobre dla rozwoju opozycji, tamte lata były bardzo niespokojne. Na północy Iranu Związek Radziecki próbował utworzyć własne republiki i zachować dostęp do ropy w tym regionie (więcej o kryzysie irańskim 1946 – patrz. Krasnowolska A., 2010: 841-842). Pod presją ONZ musiał się jednak wycofać. Kryzys zaostrzył jednak konflikt między zwolennikami ówczesnego premiera i szacha a komunistami. [...]
#historia #iran #xxwiek #komunizm #nacjonalizm #ropanaftowa #zamachstanu #usa #wielkabrytania
