Ignacy Jan Paderewski – życiorys, od króla fortepianu do salonów politycznych
Dzisiaj kolejna ważna postać dla II RP, tym razem związana z kulturą, bo będę pisać o Ignacym Janie Paderewskim.
Poprzednie moje wpisy-biografie dotyczyły:
Włodzimierza Zagórskiego – życiorys i jego tajemnicze zaginięcie
Romana Dmowskiego – życiorys – kim był guru ówczesnych nacjonalistów?
Józefa Piłsudskiego – uroczystości pogrzebowe Marszałka [cały życiorys być może wkrótce]
Wincentego Witosa – życiorys - były drwal trzykrotnie wybrany premierem II RP.
Ignacy Jan Paderewski urodził się 18 listopada 1860 roku na Ukrainie, w Kuryłówce na Podolu. Był synem Jana Paderewskiego i Polikseny z domu Nowicka. Ojciec Ignacego uczestniczył w powstaniu styczniowym*, za co został skazany na rok więzienia. By po wypuszczeniu zostać zarządcą majątku na Podolu. Umarł w niedługim czasie po uwolnieniu i został pochowany na cmentarzu w Żytomierzu. Matki Ignacy nie był w stanie poznać, ponieważ umarła kilka miesięcy po jego urodzeniu. Paderewski od najmłodszych lat był sierotą i po śmierci obojga rodziców wychowany był przez ciotkę. 7 stycznia 1880 roku Ignacy poślubił Antoninę Korsak, która podobnie jak jego matka zmarła krótko po porodzie dziecka. Ich syn – Alfred, urodził się z chorobą Heinego-Medina*. Zmarł w 1901 roku w wyniku powikłań powiązanych z chorobą krążenia. Druga żona Helena, z którą Paderewski ożenił się 31 maja 1899 roku zmarła 16 stycznia 1934 roku, więc Ignacy był dwukrotnym wdowcem.
Swoją przygodę z fortepianem rozpoczął w Instytucie Muzycznym w Warszawie, a uczył go Jan Śliwiński. Jego muzyczna nauka nie ograniczała się tylko do jednego instrumentu. Gry na puzonie uczył go Juliusz Janotha*, a teorii muzyki Gustaw Roguski*. Mimo tego, że został wyrzucony z Instytutu za odbycie trasy koncertowej po prowincjonalnych miastach w Polsce i w Rosji, ukończył szkołę i uzyskał dyplom w 1878, a następnie otrzymał propozycję zostania nauczycielem fortepianu w niej, którą przyjął. Nie poprzestał jednak na tym i nadal koncertował, na początku w Warszawie i w innych miastach w Polsce, a potem za granicą. W 1881 roku zaczął studia w Berlinie, na których kształcił się i poznał – Friendicha Kiela i Henricha Urbana. Rozpoczął również współpracę z niemiecką firmą wydawniczą "Bote und Bock", która posiadała międzynarodową reputację. Dzięki znajomości z Heleną Modrzejewską [dostrzegła jego talent i wsparła finansowo], najwybitniejszą aktorką teatralną w historii Polski, mógł kontynuować naukę, tym razem w Wiedniu. Tam kształcił się pod okiem polskiego nauczyciela, pianisty i kompozytora Teodora Lesztyckiego*. Paderewski zdobył przychylność Lesztyckiego i jego drugiej żony Anny Jesipowej, rosyjskiej pianistki, która była promotorką jego twórczości i wielokrotnie wykonywała jego kompozycje. Dzięki tej dwójce w 1885 roku otrzymał on nominację konserwatorium w Strasbourgu.
W 1888 roku jego popularność rozlała się na cały świat, a to wszystko dzięki występowi w Salle Erard w Paryżu, ten występ otworzył dla niego wiele nowych kierunków – Amerykę Północną [tournée do USA, w latach 1891-92] i Południową, Afrykę Południową i Australię, a także stolice wielkich miast w Europie m.in Londyn, w którym zadebiutował w 1890 roku. W 1897 roku zamieszkał w Szwajcarii, w posiadłości Riond-Bosson w Morges. Był jednym z największych pianistów świata. W USA po tournée nazywano go "największym z największych", a opera 'Manru', jego pierwsze i ostatnie dzieło sceniczne pozostaje jedynym dziełem skomponowanym przez Polaka wystawionym w Metropolian Opera. Twórczość kompozytorska Paderewskiego była utrzymana w stylistyce neoromantycznej. Był zwolennikiem klasycznych form kompozycyjnych, w swoich utworach nawiązywał do muzyki ludowej [polskiej].
W działalność polityczna małymi krokami zaangażował się w 1908 roku, kiedy na jego zlecenie wykonano pomnik na pięćsetną rocznicę Bitwy pod Grunwaldem*. Ten stanął w Krakowie w 1910 roku, a Paderewski w obecności 150 tysięcy osób wygłosił patriotyczne przemówienie, w którym miał powiedzieć [źródło: encyklopedia pwn]: „Dzieło, na które patrzymy, nie powstało z nienawiści. Zrodziła je głęboka miłość Ojczyzny nie tylko w jej minionej wielkości i dzisiejszej niemocy, lecz i w jej jasnej, silnej przyszłości...”. Mowa pełna niepodległościowych haseł była określana jako trafna i interesująca. Podczas tego wiecu poznał się m.in z Romanem Dmowskim. Paderewski był przeciwnikiem Niemiec, uważał ich za głównego wroga ku drodze do niepodległości. Po wybuchu I wojny światowej razem z Henrykiem Sienkiewiczem stworzył w Vevey, a następnie Lozannie i Londynie Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Przy pomocy 174 komitetów lokalnych zebrano kwotę 17 milionów franków szwajcarskich. Sam Ignacy zorganizował 300 wydarzeń [wieców i spotkań], które łączył z koncertami. Jeden z wieców odbył się w Chicago przy pomniku Tadeusza Kościuszki, a jego przemówienia słuchało około 150 tysięcy ludzi. Dwukrotnie w tym czasie Paderewski spotykał się z prezydentem Thomasem Wilsonem i jego doradcą Edwardem Housem. W 1917 roku był w USA przedstawicielem założonego przez Romana Dmowskiego Komitetu Narodowego Polski, który był uważany za oficjalne przedstawicielstwo narodu Polskiego przez zachodnie państwa. Współtworzył polskie ochotnicze oddziały wojskowe. Miał duży wpływ na to, że w orędziu do Kongresu przedstawionym 8 stycznia 1918 roku Thomas Woodrow Wilson, prezydent Stanów Zjednoczonych umieścił punkt stworzenia niepodległego państwa polskiego. 26 grudnia 1918 roku przyjechał wraz z brytyjskim attaché – Harrym Herschelem Wadem do Poznania. Niemcy starali się zatrzymać pociąg z delegacją i skierować go do Warszawy, ale ich niezłomna postawa sprawiła, że dotarli do miasta. Paderewski udał się do Hotelu Bazar, gdzie wydano na jego cześć bankiet, podczas którego wygłosił patriotyczne przemówienie, porywając tłum. Dzień później Niemcy przestraszeni polskimi uroczystościami zorganizowali przemarsz wojsk, który rozpoczął powstanie wielkopolskie, a to zakończyło się zwycięstwem Polaków i przyłączeniem większości ziem prowincji poznańskiej do Polski.
16 stycznia 1919 roku Paderewski został premierem rządu i ministrem spraw zagranicznych, po tym, jak gabinet Jędrzeja Moraczewskiego nie przetrwał próby czasu. Był to pozaparlamentarny projekt, większość ministerstw otrzymały osoby bez przynależności partyjnej. Ignacy był delegatem Polski wraz z Romanem Dmowskim podczas konferencji pokojowej w Paryżu, a głównym jego celem było przyłączenie do kraju Śląska, Gdańska, Warmii i Mazur. Podpisał traktat wersalski, 28 czerwca 1919 roku. W Polsce był krytykowany przez konserwatystów [prawica], za podpisanie traktatu o ochronie mniejszości narodowych, autonomii Galicji Wschodniej i popieranie polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego* jak i lewicę, gdyż ten dopuszczał możliwość porozumienia się z bolszewikami, więc jego rząd 9 grudnia 1919 roku podał się do dymisji. Wyjechał z kraju, ale powrócił do niego podczas wojny polsko-bolszewickiej, a następnie został jako dyplomata wysłany do kontaktów z zagraniczną Ligą Narodów. Po zabójstwie Gabriela Narutowicza w 1922 roku zdecydował się odsunąć od polityki.
Później był namawiany przez Władysława Sikorskiego do tworzenia politycznej opozycji przeciwko sanacji, a następnie w 1936 roku został współzałożycielem [wraz z Wincentym Witosem, Władysławem Sikorskim i Józefem Hallerem] Frontu Morges, od miejsca, w którym się spotykano [siedziba Paderewskiego Riond-Bosson znajdowała się w Morges]. Celem tego projektu było polityczne porozumienie działaczy partii centrowych. Front zauważał zagrożenie ze strony Niemiec, dążył do zjednoczenia ku wspólnemu dobru narodu polskiego, wzmożenia starań o polepszenie stosunków z Rumunią, Francją i Czechosłowacją. Po wybuchu II wojny światowej kandydat na prezydenta Polski na uchodźstwie, a w 1940 roku prezes Rady Narodowej w Paryżu i Londynie. Zmarł 29 czerwca 1941 roku w Nowym Jorku, a pochowany został w Arlington w Waszyngtonie, a jego prochy sprowadzono do Polski w 1992 roku i złożono je w krypcie Św. Jana w Warszawie. Serce Paderewskiego zostało przed pochówkiem usunięte z ciała, by w przyszłości zostać pochowane w kościele św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, a zostało oddane nowojorskiej placówce Związku Weteranów Armii Polskiej na Brooklynie na przechowanie. O urnie z sercem zapomniano na lata, a ta znalazła się dopiero w 1959 roku w krypcie mauzoleum na nowojorskim cmentarzu Cypress Hill. Stamtąd dopiero w 26 czerwca 1986 roku przywieziono ją do Narodowego Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown w Pensylwanii, gdzie znajduje się do dziś.
Otrzymał m.in. Order Orła Białego w 1921 roku, jak i pośmiertnie Srebrny Krzyż Orderu Odrodzenia Polski w 1941 roku.
*"Powstanie Styczniowe" – w skrócie: polskie powstanie przeciwko Imperium Rosyjskiemu, które odbywało się od 22 stycznia 1863 do października 1864 roku i zakończyło się zwycięstwem Rosji.
*'choroba Heinego-Medina" – wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez wirus polio.
*"Juliusz Janotha" - ojciec znanej kompozytorki, pianistki i taterniczki Natalii Janothy [ur. 8.06.1856-zm. 9.06.1932], której Paderewski dedykował utwory, a jej kariera w swoim czasie była porównywalna do tej Ignacego, ze względu na jej koncerty w całej Europie.
*"Gustaw Roguski" – polski kompozytor i nauczyciel muzyczny [ur. 12.05.1839- zm. 5.04.1921]
*"Teodor Lesztycki" – polski kompozytor, nauczyciel i pianista, wychował wielu znanych pianistów m.in. Paderewskiego, Melcera-Szczawińskiego czy Gabriłowicza. [ur. 22.06.1830 – zm. 14.11.1915]
*"Bitwa pod Grunwaldem" – w skrócie: bitwa stoczona 15 lipca 1410 roku pomiędzy Zakonem Krzyżackim a sprzymierzonymi siłami polsko-litewskimi, zakończona zwycięstwem wojsk drugiej strony.
*"polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego" – w skrócie: Rosja w tym planie miała być głównym rywalem Polski, a Białoruś, Litwa i Ukraina – państwami w sojuszu z Polską, którym mieliśmy przewodniczyć.
mój autorski tag: #historiasadboy
Na fotografii: Ignacy Jan Paderewski w Poznaniu, 27 grudnia 1918 rok [źródło]
Ignacy Jan Paderewski, 1900 rok [źródło]
#historia #ciekawostkihistoryczne #ciekawostki #historia #gruparatowaniapoziomu #muzykaklasyczna