Piekło na wodzie czyli Spływ Kajakowy Welem. Etap Lidzbark - Piekiełko - Trzcin

W pierwszej połowie XIV w. Krzyżacy, chcąc podnieść poziom wód na Drwęcy i uczynić ją bardziej spławną, w pobliżu Cibórza wykopali sztuczny kanał, kierując nim wody górnej Wkry do rzeki Wel.

@zuchtomek

Krzyżacy nie zrobili tego dla podniesienia spławności tylko dla możliwości wybudowania nowych młynów powyżej Lidzbarka oraz zwiększenia wydajności już istniejących młynów poniżej Lidzbarka. Młyny w dawnych czasach były jedną z najważniejszych gałęzi "przemysłu".

Takie przekierowanie biegu rzek nie było odosobnione. Niektóre z nich prawie nie zostały odnotowane w historii, albo są negowane. Są tacy, którzy twierdzą, że wcale nie o ten Wel chodzi, tylko o jakąś rzekę na Śląsku. Wbrew temu co widać gołym okiem, kiedy się spojrzy na fragment rzeki powyżej Lidzbarka. Widać, że ten głęboki wąwóz został wyżłobiony stosunkowo niedawno. Niedawno jeśli mierzyć to kategoriami historii naturalnej, której podlegają rzeki.

Według mnie również w celach gospodarczych przekierowano bieg rzeki Marózki kolo Olsztynka. Wiele wskazuje, że pierwotnie płynęła do jeziora Pluszne. Nawet zachował się kanał, którym da się przepłynąć kajakiem. Na kanale jest tama/śluza która uniemożliwia niekontrolowany przepływ wody z jeziora Maróz do jeziora Pluszne.

Obecnie woda płynie do jeziora Święte, a dalej do Łyny i jeziora Łańskiego. Przy okazji dając świetną trasę kajakową. Nie tak trudną jak Piekiełko, ale mającą wyraźnie górki charakter. Jest spora szansa na wywrotkę, pomimo, że firmy kajakowe przecinają zwalone drzewa, aby ułatwić pływanie.

Innym nieoczywistym miejscem ingerencji w rzeki, jest według mnie Krutynia, wypływająca z jeziora Mokre. Też jest jaz uniemożliwiający niekontrolowany wypływ wody z jeziora. Zdecydowanie wybudowanie jazu świadczy o nienaturalnym pochodzeniu tego wypływu. Skierowanie wody do Jezior Krutyńskich spowodowało zwiększenie przepływu wody dla młyna w Zielonym Lasku. Wiele wskazuje, że pierwotny wypływ z Mokrego był koło Zgonu przez łańcuch leśnych jeziorek do Krutyni tuż powyżej Rosochy. Najprawdopodobniej, ten wypływ został zasypany, po zbudowaniu nowego wypływu z jazem.

Innym przykładem przekierowania rzeki jest przekierowanie wód Czarnej Hańczy w okolicy miejscowości Rygol. Na tę ingerencję zachowało się dużo dokumentów.

Nazwa miejscowości pochodzi od francuskiego słowa rigole czyli ściek, odpływ.

Budowniczymi Kanału Augustowskiego byli polscy oficerowie ówczesnego Królestwa Polskiego, którzy byli po francuskich szkołach wojskowych. Stąd użycie francuskiej nazwy dla tego miejsca.

Do dawnego młyna (obecnie chyba elektrownia), odpływ jest prostym kanałem. Potem, gdzie już występuje naturalny spadek, odpływ zmienia się w dziką, rwącą rzekę o nazwie Szlamica. Rzeka ta wpływając do jeziora Głębokiego, które przestało być głębokie, utworzyła z naniesionego materiału, charakterystyczne półwyspy wychodzące w jezioro. Dzięki temu wody Czarnej Hańczy płyną teraz inną trasą, a dolny bieg rzeki mógł zostać przekształcony w kanał żeglowny ze stojącą wodą.

Te ingerencje człowieka w naturalny bieg rzek, przyczyniły się do powstania atrakcyjnych tras kajakowych.

Takie twory widać również na jeziorze Lidzbarskim oraz jeziorze Świętym. Zapewne dałoby się znaleźć więcej takich miejsc.

@ciszej

Dzięki, aczkolwiek tym razem, aż tak dużo pracy nie było

Postaram się zrobić wpis po spływie, ale nie wiem czy będzie czas jakieś fajne fotki cyknąć z kajaka.

Tu lipa jest (żeby coś pisać) bo tylko przez dwie wsie będziemy płynąć i nie ma za bardzo o czym pisać na tym konkretnym etapie, poza oczywiście piękną przyrodą, którą już raz opisałem w linkowanym wpisie, więc nie ma sensu chyba powtarzać

W rekonesansie uczestniczyła oczywiście też szefowa moich wypraw, ale tym razem (bo nie może jechać) powiedziała tylko:

"Tata czemu znów wybrałeś taką długą rzekę jak dzikus!?"

@zuchtomek xd podoba mi się konkretna recenzja młodej udanej wycieczki!

@Zielczan Z wszelkich opisów wynika, że nie ma na północy kraju nic trudniejszego

Wszystkie to mimo wszystko rzeki nizinne, a Wel wypływający z Garbu Lubawskiego (najwyższy 'szczyt' północnej Polski - Góra Dylewska 312 m n.p.m.) jako jedyny jest klasyfikowany według skali trudności jako spływ górski, według niektórych nawet WWII na odcinku 'Piekiełko'

@mietek_zul Ja ostatnio byłem rodzinnie na Marózce dwa razy. Też fajnie, ale niezbyt wymagająco.

Tym razem same samce