Długa nić w mikroskopijnie małej komórce – czyli jak zmieścić 2 metry DNA człowieka w komórce
Part II solenoid i zigzag
Zatrzymaliśmy się ostatnio na pierwszym poziomie upakowania DNA – włóknie nukleosomowym. Tytułem przypomnienia: DNA nawinięty jest na białka histonowe, co w mikroskopie elektronowym łudząco przypomina koraliki (DNA owinięty na 8 białek) na sznurku (DNA łącznikowy). Średnica nukleosomu wynosi ok 11 nm. Kolejne poziomy upakowania chromatyny są niestety w dużej mierze hipotetyczne. Na zdjęciu i schemacie możecie zaobserwować DNA w postaci tzw. włókna 30 nm – to kolejny poziom organizacji chromatyny (DNA, białka i RNA) w jądrze komórkowym. Włókno nukleosomowe ulega skręceniu, a na każdy skręt przypada 6 nukleosomów (czyli 6 koralików).
Mimo wieloletnich badań dokładna struktura włókna 30 nm nie jest znana. Dwa
konkurencyjne (a może współistniejące w jądrze komórkowym?) modele to solenoid i ‘zygzakowy’ (zigzag) układ nukleosomów. Oba modele obserwowano w tzw. warunkach in vitro (proces biologiczny obserwowany w warunkach laboratoryjnych, poza organizmem). Wiemy, że integralnym składnikiem włókna 30 nm jest kolejne białko histonowe – H1. Przyjmuje się, że białko to stabilizuje strukturę włókna 30 nm, przy czym nie jest ono niezbędne.
Oczywiście włókno 30 nm nie stanowi maksymalnego poziomu ‘zzipowania’ DNA w komórce, a więc…. CDN.